די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד
להודיע האט געשריבן:פריי זיך אז ענדליך האט איינער גענומען די מיה און געטס צו איבערדריקן דעם תניא כאטש מיט היינטיגע נקודות, הגם נאך גרעבער ווי די אלטע.
האפענטליך איז דאס א פריצת דרך פאר אנדערע אהערצושטעלן דעם ספר הק' על מכונה בפאר והדר.
מיללער האט געשריבן:אין ווארשא האבן געוואונט עטליכע משפחות נכדי הבעל התניא, פאלגענד איז א מציבה אין ווארשא פון "הבחור מנחם מענדל בן החסיד המפורסם ר' שלום דוב שניאורסאן ז"ל" נכד הרב הגאון מליאדי בעמח"ס שלחן ערוך.
די מציבה פון שנת תרע"ב, ווייסט איינער מער פרטים איבער דעם ר' שלום דוב?
להודות ולהלל האט געשריבן:זושאלע האט געשריבן:החדר בו שהה הבעל התניא במבצר
ווייסט אפשר איינער פון ווי נעמט זעך דע בילד?
איז עס טאקע וואר אז גע בעל התניא איז געווען און דע צימער?
טשאלענט האט געשריבן:להודות ולהלל האט געשריבן:זושאלע האט געשריבן:החדר בו שהה הבעל התניא במבצר
ווייסט אפשר איינער פון ווי נעמט זעך דע בילד?
איז עס טאקע וואר אז גע בעל התניא איז געווען און דע צימער?
עס גלייבט זיך שווער אז די זעלבע תפיסה זאל נאך שטיין פון 200 יאר צוריק
נחוניא האט געשריבן:פרט מעניין ולא ידוע בתולדות חסידות חב"ד, מספר כאן אחד מיוצאי סקווירא, שבתקופה מסויימת התחבא הרב מליאדי בעיר סקווירא, ושנים אח"כ היה ידוע הבית שבה התחבא מהשלטונות.
zugurnish האט געשריבן:נחוניא האט געשריבן:פרט מעניין ולא ידוע בתולדות חסידות חב"ד, מספר כאן אחד מיוצאי סקווירא, שבתקופה מסויימת התחבא הרב מליאדי בעיר סקווירא, ושנים אח"כ היה ידוע הבית שבה התחבא מהשלטונות.
ווי נאנט איז סקווירא צו ליאזנא?
די שאלה איז ווי קראנט איז דער זכרון פון יוצאי סקווירא.
דעם אלטען רבי האט מען ארעסטירט גלייך נאך סוכות און ער איז געווען אין דער היים יו"ט און עס איז פארציילט אין סיפורי אדמו"רי חב"ד
ווי ער האט זיך באהאלטן אויסער דעם שטאט נאר איין טאג או צו מארגן איז ער צוריק אהיים געגאנגען און מען האט עם ארעסטירט.
ישלהוסיף האט געשריבן:מ'ווייסט פונקטליך אין וועלעכע פליגעל און אין וועלעכע צעל דער אלטער רבי איז געוועהן סיי ביים ערשטן און סיי ביים צווייטען ארעסט, די רעגירונג דאקומענטן זענען זייער פונקטליך, ר' יהושע מונדשטיין האט זיי מפענח געוועהן בטוב טעם ודעת און זיינע צוויי בענדער 'המאסר הראשון' ''המאסר האחרון'.
מקובל לומר שאדמו"ר הזקן היה אסור במבצר פטרופבלוסק שבפטרבורג.
המבצר שנבנה בשנת תס"ג אינו זה הנראה לעינינו כהיום מפני שהבניינים המקוריים נהרסו בשנת תר"ל. ובית הכלא החדש נבנה במיקום שונה לחלוטין ורחוק מהישן.
ערנסטער האט געשריבן:דערציילט מען אז בעת די מלחמה צווישן רוסישן צאר אלכסנדר און פראנצויזישן קיסר נאפאלעאן ס'איז געווען א שארפע מחלוקת צווישן די צדיקים תלמידי המגיד, ווער פון זיי דארף באזיגן אין דער מלחמה.
פון איין זייט נאפאלעאן האט זיך באצויגן גוט צו די אידן און איז געווען, דאכט זיך, דער ערשטער פון די אייראפעישע הערשער וואס האט געגעבן פאר אלע בירגער פון זיין אימפעריע, וואס עס זאל נישט זיין זייער פאלק און גלייבן, גלייכע רעכט, ווען די רוסישע צארן זענען געבליבן ביז דער לעצעטער רגע (ווען די רעוואלוציע פון 1917 האט געמאכט א סוף פאר זייער שלטון) ביטערע שונאי ישראל.
מאידך אבער דוקא נאפאלעאן'ס אימפעריע האט געהאט די פאסיקע ערד פאר אזעלכע זאכן ווי מערב-אייראפעישע השכלה, רעפארמיזם און (אלס א גלייכע תוצאה) התבוללות און אסימיליאציע פון די אידן צווישן זייערע גוטע גוישע שכנים.
בקיצור, גיי ווייס ווער איז בעסער (אדער ריכטיקער זאגנדיק - ווער איז ערגער) פאר די מזרח-אייראפעישע אידן.
דער בערדיטשעווער רבי זי"ע האט געהאלטן אז באזיגן אין דער מלחמה דארף נאפאלעאן, און דער אלטער רבי - אז דער רוסישען צאר.
דערציילט מען אז עס האט זיך אנטפלעקט פאר זיי, אז ווער וועט בלאזן אין ראש השנה (ה'תקע"ג) אין שופר, זיינס א דיעה וועט איינגענומען ווערן אין בית-דין של מעלה. איז דער בערדיטשעווער רבי איז אין ר"ה האט געדאווענט שחרית ותיקים זייער שנעל און געבלאזט שופר גאר אינדערפרי, אבער צוגייענדיק בלאזן האט ער געזאגט: "ס'איז שוין שפעט, דער ליטוואק (אזוי ער פלעגט רופן דעם אלטן רבי'ן) האט שוין געבלאזט". ווייזט אויס אז דער אלטער רבי האט בכלל נישט געווארט נאר גלייך אינדערפרי מיט די ערשטע שטראלן פון זין געבלאזט אין שופר נאך פאר דאווענען שחרית... און דער רוסישער צאר אלכסנדר האט טאקע באזיגט.
