פאעזיע פארמעסט - זוממער תשפ"א!! קומט אריין שטימען..

[Bissli]

פון גראמען צו ליינען וועל איך שטארק הנאה האבן, קען זיין כ’וועל מיר אוועק זעצן און שרייבן.

פאזיע איז נישט פאר מיר

אפשר דאך?
האסט שוין אמאל געטרייט?

[אלטער]

פון גראמען צו ליינען וועל איך שטארק הנאה האבן, קען זיין כ’וועל מיר אוועק זעצן און שרייבן.

פאזיע איז נישט פאר מיר

אפשר דאך?
האסט שוין אמאל געטרייט?

גראמען שוין גאר אסאך געשריבן ב"ה.

פאזיע גלייך איך נישט. איך שפיר נישט עפעס ווען איך לייען עס, אויב עפעס פארקערט..

[שטומפיג]

פיר האבן שוין געוואוט אז זיי גייען שרייבן. מיט פיר שרייבער קען מען נישט גיין צום טיש...

איך וועל שרייבן אויב ס'וועט זיין א אפציע פון גראמען אויך. איך האב ליב צו ליינען פאעזיע אבער נישט שרייבן.

[ממוצע]

פאעזיע איז א שפראך. א שפראך וואס ווערט פארמירט ווען מען לאזט דעם געפיל לויפן, דאס הארץ שפירן און דעם פעדער שרייבן. עס איז א פיל ברייטערע סארט שפראך ווי די געווענליך מצומצמ'דיגע וועג וויאזוי מיר שרייבן געווענליך, וואו א' קומט פאר ב', ב' קומט פאר ג', יעדע זאך האט זיך זיין כלל און זיין פלאץ. אין פאעזיע פאלן אוועק די אלע כללים, יסודות און הלכות. דארט שרייבט מען ארויס פון הארץ צוזאמען מיט'ן מח ארויף אויפ'ן פאפיר דורכ'ן פענע.

ווי ריינער דער שריפט איז, ווי לויזער דער צמצום ווערט, אלס מער פאעטיש קומט דער שטיקל ארויס, אלס מער רייכער קומט דער ארטיקל אויס.

גראמען איז א צמצום. עס איז נישט קיין שפראך. גראמען באדייט אז די צוויי לעצטע ווערטער פון נאכפאלגנדע שורות ענדיגן זיך די זעלבע. גראמען האט מערערע מהלכים וויאזוי עס ארבעט, מען קען מאכן גראמען פון יעדע צוויי שורות וואס גראמען, מען קען מאכן אז יעדע צווייטע שורה גראמען. וכו' וכו'.

מען קען שרייבן גראמען אן צורירן די קלאמקע פון פאעזיע, און מען קען שרייבן פאעזיע אן צורירן די קלאמקע פון גראמען. דא אויף אייוועלט אליין זענען שוין געווען פון ביידע סארט שרייבערי, הערליכע שטיקלעך

איך וואלט עס נישט ממש אזוי אנגעקוקט.

בעצם איז פאעזיע א ריזיגע פעלד. כ'האב געטרייעט צו סורטשן אביסל, און כ'זעה כ'דארף האבן א ליל שישי וואס מ'איז נישט מחיוב בלימוד התורה פאר דעם...

סתם לאזן די געפילן לויפן אז נישט פאעזיע. דאס קען זיין זייער פלאטשיג. ווען א קינד שרייבט אהיים פון קעמפ מיט בענקעדיגע רויע געפילן, ווערט עס נישט קיין פאעזיע. איך קוק אן די נקודה פון פאעזיע: אבסטראקט. אוודאי איז עס טיפע געפילן. ווייל ווען די געפילן זענען זייער טיף, דאן ווערן נולד די פארשידענע אבסטראקט וועגן פון אויסדרוק, עפעס וואס געשעהט נישט ווען מ'איז אין מער אן אויבערפלעכליכער מוד. אבער די עיקר נקודה איז אבסטראקט.

איך קען דיר יעצט זאגן א ליסטע פון ניקס, וואס זייער שריפט איז אזא סארט פאעטישער שריפט. ווייל זיי זענען זייער ארטיסטיש און זייער שריפט אבסטראקט. אז דו ליינסט א שטיקל גראמען, און דו דארפסט זיך נישט אפשטעלן טראכטן וואס האט דא דער שרייבער געוואלט, איז זייער שווער אז ס'זאל זיין א גוט שטיקל פאעזיע.

איינער וועט שרייבן:

איך בין טרויעריג זייער,
ווייל דו ביזט מיר אזוי טייער,
איך בענק מיר צו דיר,
פארוואס ביזטו אזוי ווייט פון מיר.

דאס איז נישט פאעזיע, חוץ אויב מ'רעדט פון זיין רצון צו שרייבן חידושי תורה... וואס דעמאלטס איז עס שוין ווייטער אבסטראקט.

אבער ווען איינער וועט שרייבן:

מיינע אויגן פאר'צער'ט, אויף דיר איך ווארט,
עס גלוסט מיר דיין קוש, א טרער איך פארוויש,
איך וויל פארציילן, מיט דיר מיטטיילן,
מיילן עס טוען אפטיילן, פון וואו דו טוסט פארוויילן,
די טעג איך קען נישט אויפהערן ציילן,
די וואונד עס וויל זיך נישט פארהיילן.

איז דאס פאעזיע. כאטש אין שוואכן פארמאט.

פארוואס איז עס אבסטראקט?

קודם, ווייל אויגן זענען נישט פאר'צער'ט. א מענטש איז פאר'צער'ט. עס איז נישט דער 'קוש' אויף וואס איך ווארט אזוי לאנג, יעדער פארשטייט. און אזוי ווייטער.

אבסטראקט קען זיין אין פארשידענע פארמען. עס קען זיין אבסטראקט אין 'מושגים'. אבסטראקטע משלים, און א פוינט אוו וויו וואס איז נישט שטייגערליך. עס קען זיין אבסטראקטע 'שריפט'. ווען איך שרייב אויף א וועג וואס ס'איז נישט שטייגערליך, איז עס אבסטראקט. די מער פאעטישע גראמען אויבן איז געשריבן אויף אן אייגענארטיגע וועג, נישט ווי מ'רעדט געווענליך. די פשוטע גראמען איז כמעט כדבר איז אל רעהו. נאר אויסגערעכנט אז ס'זאל גראמען. עס קען זיין אבסטראקטע 'ווערטער'. ווערטער וואס ווערן נישט שטייגערליך גענוצט אויף אזא אופן. און אזוי ווייטער.

[מתמודד]

די צווייטע אפשען, "איך טראכט צו טרייען צו שרייבן", מיין איך צו זאגן די'ע וואס ווייסן נישט צו זיי קענען שרייבן און ווי גוט זיי קענען, און ווילן זייער שטארק טרייען צו שרייבן און זיך משתתף זיין ביים פארמעסט.

איך האב געשטימיט דעם אפציע על אף כהאב שוין אסאך געשריבן, די לעצטע צוויי חדשים האב איך נישט געשריבן געהעריג אוןאיך האף אז סוועט מיר געלונגען אבער קאמיטן קען זיך קיינער נישט.

[מתמודד]

@ממוצע קומט אריין שטארק!

[מתמודד]

דער עולם פרעגט דא דער חילוק פון פאעזיע און גראמען, שוין דא עטליכע ענטפערס איך וועל פרובירן צו שרייבן וואס איך האלט.

גראמען איז א וועג פון ארויסברענגען א נקודה שריפטליך צו מונדליך באגלייט מיט א געוויסע אטראקציע ווי איין ווארט ענדלט צום צווייטן, סהאאט לאוו דוקא מיט מחשבה און הארץ נאר מער מיט א גוטן קאפ [ווען מען רעדט פון לייוו גראמען] אדער א גוטער ווערטער אוצר, געווענטליך וועט מען אין גראמען דערציילן א מעשה, זאגן מוסר אדער הומאר, בקיצור מער טאקטישע ענינים וואס וואלטן בעצם געקענט געזאגט ווערן אין א פשוטע דרשה אדער געשריבן ווערן אין א ארטיקל נאר באגלייט מיט א זיסן טוויסט.

פאעזיע ווידעראום איז "לדעתי" בכלל נישט אזוי ווייט די געדאנק פונעם פערטיגן פאעזיע וואס מיר ליינען, דער קונץ און נשמה הייבט זיך אן סאך פריער, דער ארטיסט פילט א געוויסע מחשבה וועלכע בארירט אים שטארק הנקרא "אינספיראציע", אינספיראציעס הייבן זיך בדרך כלל אן אין א רויען פארמאט וואס אפילו דער אינספירירער האט נאך נישט פונקט אין ווערטער נאר סאיז א געפיל וואס טרייבט אים ווי משוגע, וויאזוי האב איך לעצטנס געשריבן פאר איינעם אין פריוואט, "דער ארטיסט וויל זיך נעמען דאס לעבן פארן מחשבה זיינעם".

וויבאלד דער טראכטער ווערט אזוי איבערגענומען איז ער זיך מתעמק אין די מחשבה, טייל מאל קומען תוך כדי דיבור אריין פרישע אורות און דער באטראפענער ענדיגט במחשבה, ממש א פאעזיע שאין בו מעשה, משא"כ ווען סגעלונגט אים צו האלטן די געדאנקן אויף א קליינעם-אבער הייסן פלאם וועט ער עס מער צונעמען און צוברייטערן ביז ערוועט אנטדעקן דעם סוד אונטערן געפיל, דער פאעט שטרעבט צו דערגיין וואס ליגט אונטערן מחשבה וויבאלד ער וויל פילן נאך, ער וויל נישט די מחשבה זאל פארגאנגען גיין.

דער שרייבער זיצט מיט אן אבסטראקטן געדאנק אין קאפ און ער פרובירט עס צו דעשיפרירן, ער וועט עס על פי רוב נישט אריינלייגן אין טאקטישע דיבורים וויבאלד די סעקונדע סווערט פשוט בארירט אים עס בכלל נישט, מצד שני וועט ער נוצן א געוויסן סדר אינעם וועג פון שרייבן ווי ריטעם אדער גראמען כדי צו האבן עפעס מיטן מציאות, דער געדאנק זאל נישט בלייבן קיין גאנצער סוד.

דאס איז בקיצור דער חילוק לדעתי, פאעזיע איז א וועג פון מברר זיין מחשבות און די גראמען זענען בחויז עס צו מצמצם זיין אביסל, גראמען איז א וועג פון דעליווערן א פשוטן מעסעדזש נאר אויף א וועג וואס ברענגט אויף אינטערעסע.

[Bissli]

מתמודד! קלאר! ווי אלעמאל!

[פעיק ניוז]

פאעזיע איז א שפראך. א שפראך וואס ווערט פארמירט ווען מען לאזט דעם געפיל לויפן, דאס הארץ שפירן און דעם פעדער שרייבן. עס איז א פיל ברייטערע סארט שפראך ווי די געווענליך מצומצמ'דיגע וועג וויאזוי מיר שרייבן געווענליך, וואו א' קומט פאר ב', ב' קומט פאר ג', יעדע זאך האט זיך זיין כלל און זיין פלאץ. אין פאעזיע פאלן אוועק די אלע כללים, יסודות און הלכות. דארט שרייבט מען ארויס פון הארץ צוזאמען מיט'ן מח ארויף אויפ'ן פאפיר דורכ'ן פענע.

ווי ריינער דער שריפט איז, ווי לויזער דער צמצום ווערט, אלס מער פאעטיש קומט דער שטיקל ארויס, אלס מער רייכער קומט דער ארטיקל אויס.

גראמען איז א צמצום. עס איז נישט קיין שפראך. גראמען באדייט אז די צוויי לעצטע ווערטער פון נאכפאלגנדע שורות ענדיגן זיך די זעלבע. גראמען האט מערערע מהלכים וויאזוי עס ארבעט, מען קען מאכן גראמען פון יעדע צוויי שורות וואס גראמען, מען קען מאכן אז יעדע צווייטע שורה גראמען. וכו' וכו'.

מען קען שרייבן גראמען אן צורירן די קלאמקע פון פאעזיע, און מען קען שרייבן פאעזיע אן צורירן די קלאמקע פון גראמען. דא אויף אייוועלט אליין זענען שוין געווען פון ביידע סארט שרייבערי, הערליכע שטיקלעך

איך וואלט עס נישט ממש אזוי אנגעקוקט.

בעצם איז פאעזיע א ריזיגע פעלד. כ'האב געטרייעט צו סורטשן אביסל, און כ'זעה כ'דארף האבן א ליל שישי וואס מ'איז נישט מחיוב בלימוד התורה פאר דעם...

סתם לאזן די געפילן לויפן אז נישט פאעזיע. דאס קען זיין זייער פלאטשיג. ווען א קינד שרייבט אהיים פון קעמפ מיט בענקעדיגע רויע געפילן, ווערט עס נישט קיין פאעזיע. איך קוק אן די נקודה פון פאעזיע: אבסטראקט. אוודאי איז עס טיפע געפילן. ווייל ווען די געפילן זענען זייער טיף, דאן ווערן נולד די פארשידענע אבסטראקט וועגן פון אויסדרוק, עפעס וואס געשעהט נישט ווען מ'איז אין מער אן אויבערפלעכליכער מוד. אבער די עיקר נקודה איז אבסטראקט.

איך קען דיר יעצט זאגן א ליסטע פון ניקס, וואס זייער שריפט איז אזא סארט פאעטישער שריפט. ווייל זיי זענען זייער ארטיסטיש און זייער שריפט אבסטראקט. אז דו ליינסט א שטיקל גראמען, און דו דארפסט זיך נישט אפשטעלן טראכטן וואס האט דא דער שרייבער געוואלט, איז זייער שווער אז ס'זאל זיין א גוט שטיקל פאעזיע.

איינער וועט שרייבן:

איך בין טרויעריג זייער,
ווייל דו ביזט מיר אזוי טייער,
איך בענק מיר צו דיר,
פארוואס ביזטו אזוי ווייט פון מיר.

דאס איז נישט פאעזיע, חוץ אויב מ'רעדט פון זיין רצון צו שרייבן חידושי תורה... וואס דעמאלטס איז עס שוין ווייטער אבסטראקט.

אבער ווען איינער וועט שרייבן:

מיינע אויגן פאר'צער'ט, אויף דיר איך ווארט,
עס גלוסט מיר דיין קוש, א טרער איך פארוויש,
איך וויל פארציילן, מיט דיר מיטטיילן,
מיילן עס טוען אפטיילן, פון וואו דו טוסט פארוויילן,
די טעג איך קען נישט אויפהערן ציילן,
די וואונד עס וויל זיך נישט פארהיילן.

איז דאס פאעזיע. כאטש אין שוואכן פארמאט.

פארוואס איז עס אבסטראקט?

קודם, ווייל אויגן זענען נישט פאר'צער'ט. א מענטש איז פאר'צער'ט. עס איז נישט דער 'קוש' אויף וואס איך ווארט אזוי לאנג, יעדער פארשטייט. און אזוי ווייטער.

אבסטראקט קען זיין אין פארשידענע פארמען. עס קען זיין אבסטראקט אין 'מושגים'. אבסטראקטע משלים, און א פוינט אוו וויו וואס איז נישט שטייגערליך. עס קען זיין אבסטראקטע 'שריפט'. ווען איך שרייב אויף א וועג וואס ס'איז נישט שטייגערליך, איז עס אבסטראקט. די מער פאעטישע גראמען אויבן איז געשריבן אויף אן אייגענארטיגע וועג, נישט ווי מ'רעדט געווענליך. די פשוטע גראמען איז כמעט כדבר איז אל רעהו. נאר אויסגערעכנט אז ס'זאל גראמען. עס קען זיין אבסטראקטע 'ווערטער'. ווערטער וואס ווערן נישט שטייגערליך גענוצט אויף אזא אופן. און אזוי ווייטער.

לאמיך אביסל מער מסביר זיין וואס איך מיין, און ווי עס קוקט מיר אויס איז מתמודד מיט מיר אויף איין פעידזש.

דו האסט זייער גוט ארויסגעברענגט וויאזוי א אבסטראקט שריפט. דאס איז אבער וויאזוי דער בילד קוקט אויס נאכ'ן ארויסקומען מהמחשבה אל הנייר. וואס ליגט אבער אונטער דעם? וואס אין דעם מענטש ברענגט דעם מענטש ארויסצוברענגען אזא סארט שריפט.

לאמיר נעמען דיין דוגמא וואס דו האסט געברענגט, ווען א קינד שרייבט אפ זיינע געפילן פון בענקעניש פון קעמפ. זיין מח און הארץ זענען אפגעטיילט פון זיין שריפט און פעדער. זיי זענען צוויי פארטייען. דער הארץ שפירט, דער מח טראכט און דערנאך פיגערט ער אויס א וועג וויאזוי עס אראפצושרייבן אז מען זאל קענען זען וואס ער שפירט און טראכט. אבער דער וועג וויאזוי ער שרייבט עס אראפ איז מצומצם לויט די כללים פון שרייבן. שרייבן האט א וועג און זיין פאוקעס איז צו שרייבן אז עס זאל שטימען לויט דעם וועג. קומט אויס אז זיין שריפט איז נישט קיין הארץ שפראך, נישט זיין הארץ שרייבט, נאר זיין הענט שרייבט.

אין איין ווארט. ווען ער שרייבט, גייט ער אוועק פון זיינע געפילן, און איז זיי מצמצם אין אן אראפגעשריבענעם ארטיקל.

ווידעראום פאעזיע איז פונקט פארקערט. אנשטאט וואס דאס הארץ זאל געלייגט ווערן אין א זייט, וויבאלד יעצט דארף מען שרייבן, לאזט מען דאס הארץ שרייבן. מען קאנעקט זיך דורכ'ן מח צום הארץ, און מען לאזט זיי אראפשרייבן אין זייער אייגענעם שפראך, דאס וואס זיי שפירן און טראכטן. מען איז מחבר דעם פעדער צום הארץ.

אין איין ווארט: ווען ער שרייבט, גייט ער אוועק פון צמצום פון פשוט'ע שריפט, און ער איז זיך מדבק צו א התפשטות'דיגער וועלט פון מחשבה און רויע געפילן. נאר פשוט כדי עס אריינצולייגן אין עפעס א כלי, שרייבט ער עס.

די וועג וויאזוי דער שריפט וועט ארויסקומען וועט טאקע ענדערש אזוי ווי דו לייגסט אראפ אין דיין צווייטן סעט פון גראמען. וויבאלד ווען מען איז זיך מקשר צו די וויינענדע אויגן וואס קומט פון צער וואס א מענטש האט, שפירט זיך כאילו די אויגן זענען בצער, ווי כאילו די אויגן האבן א הארץ און זיי שפירן, מען שפירט מיט די צער פון די אויגן. דאס זעלבע מיט'ן ווארטן אויפ'ן קוש. עס איז פשוט די רויע געפילישע שפראך וויאזוי מען ברענגט ארויס דעם הרגש פון אויסערגעווענליכע בענקעניש צו ליבשאפט. דער קוש איז וויאזוי עס ברענגט זיך ארויס דער הרגש אין הארץ, און דאס שרייבט ער אראפ, גלייך פון הארץ ארויס.

[Bissli]

אין איין ווארט,

מ’קען באשרייבן געפילן
און מ’קען שרייבן געפילן

פאעזיע איז די צווייטע.

[פעיק ניוז]

גוט. מער פונקטליך: געפילן קענען שרייבן.

[מתמודד]

גוט מקיף געווען דעם נושא.

[נאר מיט שמחה]

לויט וואס עס זעהט יעצט אויס וועט מען מוזן מאכן אויך מיט גראמען ארטיקלען, דערווייל איז נישטא מיט וועם צו צוגיין צום פאעזיע טיש בלויז. (מ'דארף פארשטיין אז פון די וואס נעמען זיך אונטער פאלן אויך ארויס געווענליך..)

די פראגע איז, זאל מען אויסמישן ביידע אינאיינעם, אדער, און לענ"ד איז דאס ריכטיג, מ'זאל מאכן עקסטער פון ביידע סארט, און מ'זאל אפי' קענען אריינשיקן 2, פון ביידע סארטן.

וואס זאגט עט'ס?

[ממוצע]

לאמיך אביסל מער מסביר זיין וואס איך מיין, און ווי עס קוקט מיר אויס איז מתמודד מיט מיר אויף איין פעידזש.

דו האסט זייער גוט ארויסגעברענגט וויאזוי א אבסטראקט שריפט. דאס איז אבער וויאזוי דער בילד קוקט אויס נאכ'ן ארויסקומען מהמחשבה אל הנייר. וואס ליגט אבער אונטער דעם? וואס אין דעם מענטש ברענגט דעם מענטש ארויסצוברענגען אזא סארט שריפט.

לאמיר נעמען דיין דוגמא וואס דו האסט געברענגט, ווען א קינד שרייבט אפ זיינע געפילן פון בענקעניש פון קעמפ. זיין מח און הארץ זענען אפגעטיילט פון זיין שריפט און פעדער. זיי זענען צוויי פארטייען. דער הארץ שפירט, דער מח טראכט און דערנאך פיגערט ער אויס א וועג וויאזוי עס אראפצושרייבן אז מען זאל קענען זען וואס ער שפירט און טראכט. אבער דער וועג וויאזוי ער שרייבט עס אראפ איז מצומצם לויט די כללים פון שרייבן. שרייבן האט א וועג און זיין פאוקעס איז צו שרייבן אז עס זאל שטימען לויט דעם וועג. קומט אויס אז זיין שריפט איז נישט קיין הארץ שפראך, נישט זיין הארץ שרייבט, נאר זיין הענט שרייבט.

אין איין ווארט. ווען ער שרייבט, גייט ער אוועק פון זיינע געפילן, און איז זיי מצמצם אין אן אראפגעשריבענעם ארטיקל.

ווידעראום פאעזיע איז פונקט פארקערט. אנשטאט וואס דאס הארץ זאל געלייגט ווערן אין א זייט, וויבאלד יעצט דארף מען שרייבן, לאזט מען דאס הארץ שרייבן. מען קאנעקט זיך דורכ'ן מח צום הארץ, און מען לאזט זיי אראפשרייבן אין זייער אייגענעם שפראך, דאס וואס זיי שפירן און טראכטן. מען איז מחבר דעם פעדער צום הארץ.

אין איין ווארט: ווען ער שרייבט, גייט ער אוועק פון צמצום פון פשוט'ע שריפט, און ער איז זיך מדבק צו א התפשטות'דיגער וועלט פון מחשבה און רויע געפילן. נאר פשוט כדי עס אריינצולייגן אין עפעס א כלי, שרייבט ער עס.

די וועג וויאזוי דער שריפט וועט ארויסקומען וועט טאקע ענדערש אזוי ווי דו לייגסט אראפ אין דיין צווייטן סעט פון גראמען. וויבאלד ווען מען איז זיך מקשר צו די וויינענדע אויגן וואס קומט פון צער וואס א מענטש האט, שפירט זיך כאילו די אויגן זענען בצער, ווי כאילו די אויגן האבן א הארץ און זיי שפירן, מען שפירט מיט די צער פון די אויגן. דאס זעלבע מיט'ן ווארטן אויפ'ן קוש. עס איז פשוט די רויע געפילישע שפראך וויאזוי מען ברענגט ארויס דעם הרגש פון אויסערגעווענליכע בענקעניש צו ליבשאפט. דער קוש איז וויאזוי עס ברענגט זיך ארויס דער הרגש אין הארץ, און דאס שרייבט ער אראפ, גלייך פון הארץ ארויס.

דו שרייבסט זייער גוט! אבער סאם האו טרעף איך מיך נישט דערמיט.

רויע געפילן וואלט געקענט מיינען. "אוי טאטע! איך זיץ דא אין מיין אפיס, און איך האב אזוי ווייניג אויפגעטוען היינט. פון צופרי גייט מיר די טאג שווער" און אזוי ווייטער. איך רעד פון הארץ ארויס. דירעקט. און אן קיין שרייבערישע הגבלות און צמצומים. אבער עס איז נישט קיין פאעזיע.

אויב איך וועל שרייבן "אוי טאטע! עס איז דא דער טיש בענקל, און איך. בין איך דער זעלבער דומם ווי זיי? איז מיין גאנצער פראדאקטיוועטי בלויז דאס אז כ'לאז זיך ווערן געפירט, פונקט ווי דער בענקל לאזט זיך ווערן באזעצט?" איז עס פאעטיש. ווייל איך האב מיר קאנצעטירירט וויאזוי צו ארויסברענגען מיין געפיל מיט אן ארטיסטישער וועג, אן אבסטראקט וועג. וואס ברענגט אגב אויך שטארק ארויס דער געפיל זעלבסט.

איך טראכט גראדע, וואס איז די סיבה פארוואס פאעזיע ברענגט מער ארויס דער געפיל ווי א רויע געפילן שריפט. איך טעארעזיר אז אפשר דער "חידוש" געט אזא 'מאוו' דעם מענטש. אדער ווייל היות כדי דער מענטש זאל שרייבן אזוי אבסטראקטיש, מוז ער גוט באלעבן די געפילן. און דער ליינער שפירט עס.

[פעיק ניוז]

לאמיך אביסל מער מסביר זיין וואס איך מיין, און ווי עס קוקט מיר אויס איז מתמודד מיט מיר אויף איין פעידזש.

דו האסט זייער גוט ארויסגעברענגט וויאזוי א אבסטראקט שריפט. דאס איז אבער וויאזוי דער בילד קוקט אויס נאכ'ן ארויסקומען מהמחשבה אל הנייר. וואס ליגט אבער אונטער דעם? וואס אין דעם מענטש ברענגט דעם מענטש ארויסצוברענגען אזא סארט שריפט.

לאמיר נעמען דיין דוגמא וואס דו האסט געברענגט, ווען א קינד שרייבט אפ זיינע געפילן פון בענקעניש פון קעמפ. זיין מח און הארץ זענען אפגעטיילט פון זיין שריפט און פעדער. זיי זענען צוויי פארטייען. דער הארץ שפירט, דער מח טראכט און דערנאך פיגערט ער אויס א וועג וויאזוי עס אראפצושרייבן אז מען זאל קענען זען וואס ער שפירט און טראכט. אבער דער וועג וויאזוי ער שרייבט עס אראפ איז מצומצם לויט די כללים פון שרייבן. שרייבן האט א וועג און זיין פאוקעס איז צו שרייבן אז עס זאל שטימען לויט דעם וועג. קומט אויס אז זיין שריפט איז נישט קיין הארץ שפראך, נישט זיין הארץ שרייבט, נאר זיין הענט שרייבט.

אין איין ווארט. ווען ער שרייבט, גייט ער אוועק פון זיינע געפילן, און איז זיי מצמצם אין אן אראפגעשריבענעם ארטיקל.

ווידעראום פאעזיע איז פונקט פארקערט. אנשטאט וואס דאס הארץ זאל געלייגט ווערן אין א זייט, וויבאלד יעצט דארף מען שרייבן, לאזט מען דאס הארץ שרייבן. מען קאנעקט זיך דורכ'ן מח צום הארץ, און מען לאזט זיי אראפשרייבן אין זייער אייגענעם שפראך, דאס וואס זיי שפירן און טראכטן. מען איז מחבר דעם פעדער צום הארץ.

אין איין ווארט: ווען ער שרייבט, גייט ער אוועק פון צמצום פון פשוט'ע שריפט, און ער איז זיך מדבק צו א התפשטות'דיגער וועלט פון מחשבה און רויע געפילן. נאר פשוט כדי עס אריינצולייגן אין עפעס א כלי, שרייבט ער עס.

די וועג וויאזוי דער שריפט וועט ארויסקומען וועט טאקע ענדערש אזוי ווי דו לייגסט אראפ אין דיין צווייטן סעט פון גראמען. וויבאלד ווען מען איז זיך מקשר צו די וויינענדע אויגן וואס קומט פון צער וואס א מענטש האט, שפירט זיך כאילו די אויגן זענען בצער, ווי כאילו די אויגן האבן א הארץ און זיי שפירן, מען שפירט מיט די צער פון די אויגן. דאס זעלבע מיט'ן ווארטן אויפ'ן קוש. עס איז פשוט די רויע געפילישע שפראך וויאזוי מען ברענגט ארויס דעם הרגש פון אויסערגעווענליכע בענקעניש צו ליבשאפט. דער קוש איז וויאזוי עס ברענגט זיך ארויס דער הרגש אין הארץ, און דאס שרייבט ער אראפ, גלייך פון הארץ ארויס.

דו שרייבסט זייער גוט! אבער סאם האו טרעף איך מיך נישט דערמיט.

רויע געפילן וואלט געקענט מיינען. "אוי טאטע! איך זיץ דא אין מיין אפיס, און איך האב אזוי ווייניג אויפגעטוען היינט. פון צופרי גייט מיר די טאג שווער" און אזוי ווייטער. איך רעד פון הארץ ארויס. דירעקט. און אן קיין שרייבערישע הגבלות און צמצומים. אבער עס איז נישט קיין פאעזיע.

אויב איך וועל שרייבן "אוי טאטע! עס איז דא דער טיש בענקל, און איך. בין איך דער זעלבער דומם ווי זיי? איז מיין גאנצער פראדאקטיוועטי בלויז דאס אז כ'לאז זיך ווערן געפירט, פונקט ווי דער בענקל לאזט זיך ווערן באזעצט?" איז עס פאעטיש. ווייל איך האב מיר קאנצעטירירט וויאזוי צו ארויסברענגען מיין געפיל מיט אן ארטיסטישער וועג, אן אבסטראקט וועג. וואס ברענגט אגב אויך שטארק ארויס דער געפיל זעלבסט.

איך טראכט גראדע, וואס איז די סיבה פארוואס פאעזיע ברענגט מער ארויס דער געפיל ווי א רויע געפילן שריפט. איך טעארעזיר אז אפשר דער "חידוש" געט אזא 'מאוו' דעם מענטש. אדער ווייל היות כדי דער מענטש זאל שרייבן אזוי אבסטראקטיש, מוז ער גוט באלעבן די געפילן. און דער ליינער שפירט עס.

עס איז נישט דער חידוש. שרייבן "אוי טאטע" איז נישט עכט קיין סתירה צו פאעזיע. אבער פאעזיע באשטייט נישט פון שרייבן ווערטער ארום געפילן. מיט'ן שרייבן "אוי טאטע", האסטו נאך גארנישט געזאגט, בס"ה האסטו געגעבן א געשריי פארלוירנקייט וכדו'. ווידער שרייבן":

מיין הארץ פארשטומט פון געזאנגען
מיין זעל פארלוירן פארגאנגען
טאטע, מיינע אויגן ווארטן וואו ביזסטו
דיין פנים צו באהאלטסטו

דאס איז ווען דער הארץ דעסקרייבד זיך זעלבסט.

מען דארף נישט דוקא שרייבן זאכן וואס דער הארץ שפירט. מען קען שרייבן סיי וועלכע נושא, אבער דער הארץ איז דער וואס דארף רעדן.

עס איז אביסל שווער מסביר צו זיין, זינט עס איז א געפילישע שפראך, עס איז עפעס וואס באמת דאארף מען עס שפירן.

[שר התורה]

נאר אויף פאעזיע!
איך קען נישט שרייבן אבער קאמענטירן יא, אי''ה,

[פעיק ניוז]

@נמ"ש, איך זע נישט וויאזוי מען קען מאכן א פארמעסט פון גראמען צוזאמען מיט פאעזיע. איך זע נישט וויאזוי מען קען רעיטן א קנאקעדיגן פאעטישן שטיקל קעגן א קנאקעדיגן גראמען ארטיקל. שני דברים הם לגמרי.

[ממוצע]

עס איז נישט דער חידוש. שרייבן "אוי טאטע" איז נישט עכט קיין סתירה צו פאעזיע. אבער פאעזיע באשטייט נישט פון שרייבן ווערטער ארום געפילן. מיט'ן שרייבן "אוי טאטע", האסטו נאך גארנישט געזאגט, בס"ה האסטו געגעבן א געשריי פארלוירנקייט וכדו'. ווידער שרייבן":

מיין הארץ פארשטומט פון געזאנגען
מיין זעל פארלוירן פארגאנגען
טאטע, מיינע אויגן ווארטן וואו ביזסטו
דיין פנים צו באהאלטסטו

דאס איז ווען דער הארץ דעסקרייבד זיך זעלבסט.

מען דארף נישט דוקא שרייבן זאכן וואס דער הארץ שפירט. מען קען שרייבן סיי וועלכע נושא, אבער דער הארץ איז דער וואס דארף רעדן.

עס איז אביסל שווער מסביר צו זיין, זינט עס איז א געפילישע שפראך, עס איז עפעס וואס באמת דאארף מען עס שפירן.

וואס הייסט? דו האלטסט אז מיין צווייטע משל איז נישט פאעטיש געשריבן?

"אוי טאטע! עס איז דא דער טיש בענקל, און איך. בין איך דער זעלבער דומם ווי זיי? איז מיין גאנצער פראדאקטיוועטי בלויז דאס אז כ'לאז זיך ווערן געפירט, פונקט ווי דער בענקל לאזט זיך ווערן באזעצט?"

[נאר מיט שמחה]

@נמ"ש, איך זע נישט וויאזוי מען קען מאכן א פארמעסט פון גראמען צוזאמען מיט פאעזיע. איך זע נישט וויאזוי מען קען רעיטן א קנאקעדיגן פאעטישן שטיקל קעגן א קנאקעדיגן גראמען ארטיקל. שני דברים הם לגמרי.

דאס מיין איך טאקע, אז מען זאל מאכן צוויי באזונדערע פארמעסטן אויף איין מאל. ווען מען וועט קענען שטימען פאר א עקסטערע געווינער פאר יעדע סארט.

[ממוצע]

לויט וואס עס זעהט יעצט אויס וועט מען מוזן מאכן אויך מיט גראמען ארטיקלען, דערווייל איז נישטא מיט וועם צו צוגיין צום פאעזיע טיש בלויז. (מ'דארף פארשטיין אז פון די וואס נעמען זיך אונטער פאלן אויך ארויס געווענליך..)

די פראגע איז, זאל מען אויסמישן ביידע אינאיינעם, אדער, און לענ"ד איז דאס ריכטיג, מ'זאל מאכן עקסטער פון ביידע סארט, און מ'זאל אפי' קענען אריינשיקן 2, פון ביידע סארטן.

וואס זאגט עט'ס?

ביידע פון ביידע סארטן קען גיין. פארוואס נישט? ס'וועט זיין צוויי געווינער.

[מתמודד]

קען מען מאכן איינס די יאר און די צווייטע נעקסטע יאר....

[מתמודד]

לויט וואס עס זעהט יעצט אויס וועט מען מוזן מאכן אויך מיט גראמען ארטיקלען, דערווייל איז נישטא מיט וועם צו צוגיין צום פאעזיע טיש בלויז. (מ'דארף פארשטיין אז פון די וואס נעמען זיך אונטער פאלן אויך ארויס געווענליך..)

די פראגע איז, זאל מען אויסמישן ביידע אינאיינעם, אדער, און לענ"ד איז דאס ריכטיג, מ'זאל מאכן עקסטער פון ביידע סארט, און מ'זאל אפי' קענען אריינשיקן 2, פון ביידע סארטן.

וואס זאגט עט'ס?

עפן שוין אויף די טויערן וועסטו זעהן אז סאיז יא דא מיט וועם.

[Bissli]

@ממוצע
כאפ א בליק דא: viewtopic.php?f=96&t=46653#p2650115

[נאר מיט שמחה]

קען מען מאכן איינס די יאר און די צווייטע נעקסטע יאר....

לאמיר זעהן און טראכטן אויב עס קען עפעס שטערן אדער צונעמען פונעם פאעזיע פארמעסט.

די פאעזיע פארמעסט דאכט זיך פון תשע"ה איז אויך געווען פון ביידע סארט. אפשר איז כדאי צו געבן א שאנס פאר ביידע מינע מענטשן.

אפשר מאכן נאך א אנקעטע...

[ממוצע]

@ממוצע
כאפ א בליק דא: viewtopic.php?f=96&t=46653#p2650115

געזעהן און קאמענטירט.

איך שפיר אז דאס שטימט מיט מיין דעפיניציע. עס איז כל כולו אבסטראקט. ממש אבסטראקט. דו דארפסט עס ליינען שטייט, און כאפן די געפיל וואס שטופן די ווערטער. ווען איך האב דאס געליינט בין איך געווען סטראקעס פאר א מינוט...

עס איז די קאנצעטראציע פונעם געפיל וואס ברענגט די אלע אויסדרוקן. ווען א מענטש איז שטארק מחובר מיט זיין געפיל, זעט ער זיין גאנצע ארום, דער גאנצער יקום, ווי עס שפיגלט אפ זיין געפיל. און א פאעזיע קומט ארויס.