נפשי חמדה האט געשריבן:עס זענען פארהאן היימישע עסקנים וועלעכע בעקן 'עדעמ'ס'?
יא
אברהם יעקב פרידמאן
די אחראים: יאנאש,אחראי,געלעגער
נפשי חמדה האט געשריבן:עס זענען פארהאן היימישע עסקנים וועלעכע בעקן 'עדעמ'ס'?
גדל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:עס זענען פארהאן היימישע עסקנים וועלעכע בעקן 'עדעמ'ס'?
יא
אברהם יעקב פרידמאן
פוילער האט געשריבן:א גרויל!
איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:פוילער האט געשריבן:א גרויל!
איך פארשטיי נישט ווי דאס קומט אריין דא בכלל. מיר ווייסן אז ביים ביהמ"ק שטייט "כי ביתי בית תפילה יקרא לכל העמים" עס איז בכלל נישט קיין גרויל אז א גוי קומט מתפלל זיין צום באשעפער אדער ביים ציון פון א צדיק. פונקט ווי ווען טראמפ איז געגאנגען צום כותל מיט א קוויטל און זיינע קינדער זענען געגאנגען צו די ציון פון דער ליבאביטשע רבי אין קווינס, וואס איז שוין יארן פאפולער צווישען פאליטיקאנטען צו זיך גיין אויסבעטן דארטן פאר וואלן איז עריק עדעמס אויכעט אהין געגאנגען און אויכעט צום ריבניצער, ער וויל דאך געווינען די וואלן אוו זיכט וואס ער קען נאר טוען צו געווינען.
אוודאי שמעקט אים זיכער דאס בילד אויכעט. אבער וואס איז די גרויל אז א גוי קומט צו א צדיק'ס קבר?
נפשי חמדה האט געשריבן:גדל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:עס זענען פארהאן היימישע עסקנים וועלעכע בעקן 'עדעמ'ס'?
יא
אברהם יעקב פרידמאן
וואס איז די סיבה דערצו?
איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:גדל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:עס זענען פארהאן היימישע עסקנים וועלעכע בעקן 'עדעמ'ס'?
יא
אברהם יעקב פרידמאן
וואס איז די סיבה דערצו?
אברהם יעקב פריעדמאן איז שוין זיין אידישע ליעזאן פאר יארן, נאך בעפאר ער איז געוועהן אפילו בארא פרעזידענט דאכטזיך.
ער איז געוועהן פון די ערשטע פאליטישענס צו נעמען א עכט א היימישער פאר א ליעזאן.
איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:פוילער האט געשריבן:א גרויל!
איך פארשטיי נישט ווי דאס קומט אריין דא בכלל. מיר ווייסן אז ביים ביהמ"ק שטייט "כי ביתי בית תפילה יקרא לכל העמים" עס איז בכלל נישט קיין גרויל אז א גוי קומט מתפלל זיין צום באשעפער אדער ביים ציון פון א צדיק. פונקט ווי ווען טראמפ איז געגאנגען צום כותל מיט א קוויטל און זיינע קינדער זענען געגאנגען צו די ציון פון דער ליבאביטשע רבי אין קווינס, וואס איז שוין יארן פאפולער צווישען פאליטיקאנטען צו זיך גיין אויסבעטן דארטן פאר וואלן איז עריק עדעמס אויכעט אהין געגאנגען און אויכעט צום ריבניצער, ער וויל דאך געווינען די וואלן אוו זיכט וואס ער קען נאר טוען צו געווינען.
אוודאי שמעקט אים זיכער דאס בילד אויכעט. אבער וואס איז די גרויל אז א גוי קומט צו א צדיק'ס קבר?
נפשי חמדה האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:פוילער האט געשריבן:א גרויל!
איך פארשטיי נישט ווי דאס קומט אריין דא בכלל. מיר ווייסן אז ביים ביהמ"ק שטייט "כי ביתי בית תפילה יקרא לכל העמים" עס איז בכלל נישט קיין גרויל אז א גוי קומט מתפלל זיין צום באשעפער אדער ביים ציון פון א צדיק. פונקט ווי ווען טראמפ איז געגאנגען צום כותל מיט א קוויטל און זיינע קינדער זענען געגאנגען צו די ציון פון דער ליבאביטשע רבי אין קווינס, וואס איז שוין יארן פאפולער צווישען פאליטיקאנטען צו זיך גיין אויסבעטן דארטן פאר וואלן איז עריק עדעמס אויכעט אהין געגאנגען און אויכעט צום ריבניצער, ער וויל דאך געווינען די וואלן אוו זיכט וואס ער קען נאר טוען צו געווינען.
אוודאי שמעקט אים זיכער דאס בילד אויכעט. אבער וואס איז די גרויל אז א גוי קומט צו א צדיק'ס קבר?
דו כאפסט טאקע נישט?
ווי כאילו ער איז געקומען מתפלל זיין.
איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:פוילער האט געשריבן:א גרויל!
איך פארשטיי נישט ווי דאס קומט אריין דא בכלל. מיר ווייסן אז ביים ביהמ"ק שטייט "כי ביתי בית תפילה יקרא לכל העמים" עס איז בכלל נישט קיין גרויל אז א גוי קומט מתפלל זיין צום באשעפער אדער ביים ציון פון א צדיק. פונקט ווי ווען טראמפ איז געגאנגען צום כותל מיט א קוויטל און זיינע קינדער זענען געגאנגען צו די ציון פון דער ליבאביטשע רבי אין קווינס, וואס איז שוין יארן פאפולער צווישען פאליטיקאנטען צו זיך גיין אויסבעטן דארטן פאר וואלן איז עריק עדעמס אויכעט אהין געגאנגען און אויכעט צום ריבניצער, ער וויל דאך געווינען די וואלן אוו זיכט וואס ער קען נאר טוען צו געווינען.
אוודאי שמעקט אים זיכער דאס בילד אויכעט. אבער וואס איז די גרויל אז א גוי קומט צו א צדיק'ס קבר?
דו כאפסט טאקע נישט?
ווי כאילו ער איז געקומען מתפלל זיין.
און טראמפ איז יא געגאנגען צום כותל מתפלל זיין?
א פאליטישאן איז א פאליטשאן, קיינער איז אים נישט חושד אז ער איז געקומען בלתי לשם לבדו צו מתפלל זיין. אבער עס איז זיכער אז זייענדיג א גלויביגער האט ער עס ערנסט געמיינט אפילו ער האט ערנסטער געמיינט די בילדער.
ער איז אפשר נישט קיין הירא פארן גיין אהין. אבער קיין גרויל איז עס זיכער נישט.
Potus האט געשריבן:כזעה אז יענג האט א אשכול נא וואס וועט זיין מיט עריק עדעמס?
איך פערזענלעך האב געהערט פון עסקנים וואס האלטן אז ער מאכט נאר צרות אבער אדרבה לאמיר הערן טאמער איינער האלט אנדערש
אדער פלעין נייעס בחצר עדעמס
נפשי חמדה האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:פוילער האט געשריבן:א גרויל!
איך פארשטיי נישט ווי דאס קומט אריין דא בכלל. מיר ווייסן אז ביים ביהמ"ק שטייט "כי ביתי בית תפילה יקרא לכל העמים" עס איז בכלל נישט קיין גרויל אז א גוי קומט מתפלל זיין צום באשעפער אדער ביים ציון פון א צדיק. פונקט ווי ווען טראמפ איז געגאנגען צום כותל מיט א קוויטל און זיינע קינדער זענען געגאנגען צו די ציון פון דער ליבאביטשע רבי אין קווינס, וואס איז שוין יארן פאפולער צווישען פאליטיקאנטען צו זיך גיין אויסבעטן דארטן פאר וואלן איז עריק עדעמס אויכעט אהין געגאנגען און אויכעט צום ריבניצער, ער וויל דאך געווינען די וואלן אוו זיכט וואס ער קען נאר טוען צו געווינען.
אוודאי שמעקט אים זיכער דאס בילד אויכעט. אבער וואס איז די גרויל אז א גוי קומט צו א צדיק'ס קבר?
דו כאפסט טאקע נישט?
ווי כאילו ער איז געקומען מתפלל זיין.
און טראמפ איז יא געגאנגען צום כותל מתפלל זיין?
א פאליטישאן איז א פאליטשאן, קיינער איז אים נישט חושד אז ער איז געקומען בלתי לשם לבדו צו מתפלל זיין. אבער עס איז זיכער אז זייענדיג א גלויביגער האט ער עס ערנסט געמיינט אפילו ער האט ערנסטער געמיינט די בילדער.
ער איז אפשר נישט קיין הירא פארן גיין אהין. אבער קיין גרויל איז עס זיכער נישט.
פארשטיי - אז עס איז קיין פארגלייך.
וואס איז די זאך וועלעכע שיקט די אמעריקאנער פרעזידענטן צום כותל המערבי, און ווער ברענגט אהין די פאלעטישאנ'ס צו אונזערע הייליגיע מקומות פאר ריין פאליטישע צוועקן?!
איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:סוי ווען די חברה ברענגען די פאליטישאן'ס צו אדמור"ים איז אויכעט א גרויל?
Rak Tov האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:סוי ווען די חברה ברענגען די פאליטישאן'ס צו אדמור"ים איז אויכעט א גרויל?
ווענט זיך פארוואס זיי קומען
אויב קומט ער פאר א ברכה און ער האלט אז די אדמו"ר איז א הייליגער מענטש, נו.
אבער בלויז פאר די בילדער איז אוודאי א גרויל
איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:נפשי חמדה האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:
איך פארשטיי נישט ווי דאס קומט אריין דא בכלל. מיר ווייסן אז ביים ביהמ"ק שטייט "כי ביתי בית תפילה יקרא לכל העמים" עס איז בכלל נישט קיין גרויל אז א גוי קומט מתפלל זיין צום באשעפער אדער ביים ציון פון א צדיק. פונקט ווי ווען טראמפ איז געגאנגען צום כותל מיט א קוויטל און זיינע קינדער זענען געגאנגען צו די ציון פון דער ליבאביטשע רבי אין קווינס, וואס איז שוין יארן פאפולער צווישען פאליטיקאנטען צו זיך גיין אויסבעטן דארטן פאר וואלן איז עריק עדעמס אויכעט אהין געגאנגען און אויכעט צום ריבניצער, ער וויל דאך געווינען די וואלן אוו זיכט וואס ער קען נאר טוען צו געווינען.
אוודאי שמעקט אים זיכער דאס בילד אויכעט. אבער וואס איז די גרויל אז א גוי קומט צו א צדיק'ס קבר?
דו כאפסט טאקע נישט?
ווי כאילו ער איז געקומען מתפלל זיין.
און טראמפ איז יא געגאנגען צום כותל מתפלל זיין?
א פאליטישאן איז א פאליטשאן, קיינער איז אים נישט חושד אז ער איז געקומען בלתי לשם לבדו צו מתפלל זיין. אבער עס איז זיכער אז זייענדיג א גלויביגער האט ער עס ערנסט געמיינט אפילו ער האט ערנסטער געמיינט די בילדער.
ער איז אפשר נישט קיין הירא פארן גיין אהין. אבער קיין גרויל איז עס זיכער נישט.
פארשטיי - אז עס איז קיין פארגלייך.
וואס איז די זאך וועלעכע שיקט די אמעריקאנער פרעזידענטן צום כותל המערבי, און ווער ברענגט אהין די פאלעטישאנ'ס צו אונזערע הייליגיע מקומות פאר ריין פאליטישע צוועקן?!
סוי ווען די חברה ברענגען די פאליטישאן'ס צו אדמור"ים איז אויכעט א גרויל?
נפשי חמדה האט געשריבן:עס זענען פארהאן היימישע עסקנים וועלעכע בעקן 'עדעמ'ס'?
Rak Tov האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:סוי ווען די חברה ברענגען די פאליטישאן'ס צו אדמור"ים איז אויכעט א גרויל?
ווענט זיך פארוואס זיי קומען
אויב קומט ער פאר א ברכה און ער האלט אז די אדמו"ר איז א הייליגער מענטש, נו.
אבער בלויז פאר די בילדער איז אוודאי א גרויל
Rak Tov האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:סוי ווען די חברה ברענגען די פאליטישאן'ס צו אדמור"ים איז אויכעט א גרויל?
ווענט זיך פארוואס זיי קומען
אויב קומט ער פאר א ברכה און ער האלט אז די אדמו"ר איז א הייליגער מענטש, נו.
אבער בלויז פאר די בילדער איז אוודאי א גרויל
צל עובר האט געשריבן:Rak Tov האט געשריבן:איבערגעדרייטע בענקל האט געשריבן:סוי ווען די חברה ברענגען די פאליטישאן'ס צו אדמור"ים איז אויכעט א גרויל?
ווענט זיך פארוואס זיי קומען
אויב קומט ער פאר א ברכה און ער האלט אז די אדמו"ר איז א הייליגער מענטש, נו.
אבער בלויז פאר די בילדער איז אוודאי א גרויל
פארוואס זאגסטו אזוי?
פאליטיקאנטן פלעגן כסדר קומען צום רבי'ן זכרונו לברכה, לאו דוקא אלס ברכה, נאר טאקע אלס קאמפיין סטאפ.
איך זעה אבער א מעגליכע חילוק צווישן א לעבעדיגן רבי'ן, וואס איז אויך דער קאמיוניטי פירער, א שטייגער ווי סקופיס איז געקומען להבדיל צום רבי'ן זז"ג באקומען א אינדארסמענט, און צווישן א צדיק וואס ער איז שוין צדיקים אפילו במיתתן קרואין חיים, און ער טיילט נישט קיין אינדארסמענטס.
Mara Gay: A city investigation found that over two dozen ultra-Orthodox yeshivas had failed to give children their basic education. Why have you suggested that you would give these schools more leeway to operate as they see fit, even as they violate state law?
Well, we did a real examination in my team. We dug into it. We found that there were a small number of yeshivas that, clearly, they were falling short of their obligation.
[According to The Times, an investigation by the Department of Education in 2019 found that “only two of 28 yeshivas that city officials visited are offering secular education that is considered ‘substantially equivalent’ to classes found in the city’s public schools.”]
But we found something else. We found a connection between the energy in the Haitian community, the Chinese community, the African-American communities. Students and families are saying they want a culturally sensitive education. When I walked inside the yeshivas, I didn’t see Shakespeare. But I saw books that the children can look at and see themselves. This argument is more than just what yeshivas are doing. It’s what we are doing in our schools all across this city, if not the country. This Anglo-Saxon-central education is part of the overall fight. They have to meet the standards that are necessary for these young people to have a future. But we also have to re-examine our concept of education. I believe we’re schooling and not educating and developing the full person in our children.
Mara Gay: I’m sorry, Mr. Adams. I understand all that, to be sure. But what would you say to the former students and the parents who filed that 2015 complaint saying that they graduated from some of these schools unable to read and write their names in English?
Again, as I was saying, Mara, we have to ensure that these yeshivas — those that are failing, which is not all the yeshivas, but those that are failing — we have to ensure that they meet the minimum standards.
[In 2018, when there were 57,000 students enrolled in yeshivas, The Times reported that “in parts of New York City, there are students who can barely read and write in English and have not been taught that dinosaurs once roamed Earth or that the Civil War occurred.”]
But at the same time, we have to embrace the concept of a culturally sensitive education. They must meet the standards that are needed. And this is not all yeshivas. There’s a clear number of them that are not meeting those standards.
Brent Staples: And you would do what with them?
We give them the support that’s needed. We will ensure that they meet those standards that’s needed, and we will hold them accountable like we hold all of our schools accountable.
א סיטי אויספארשונג האט געפונען אז צענדליגע ישיבות געבן נישט די קינדער קיין בעסיק עדיוקעשין, געוועזענע תלמידים זאגן אז זיי קענען נישט ליינען אדער שרייבן זייער אייגענע נאמען אין ענגליש. פארוואס האסטו געזאגט אז מען זאל לאזן מער פלאץ זיי זאלן זיך פירן וויאזוי זיי ווילן, אפילו אין קעגנזאץ פון די סטעיט געזעץ?
אונז האבן דורכגעטוהן די זאך, אונז האבן זיך דערגרינטעוויט, און אונז האבן געפינען אז בלויז א קליינע צאל חדרים געבן נישט גענוג בילדונג.
[לויט די טיימס, האט אן אויספארשונג געוויזען אז בלויז 2 פון 28 אויסגעפארשטע ישיבות געבן א גלייכע בילדונג צו די פובליק שולעס]
אבער אונז האבן גטעראפען נאך עפעס, מיר האבן געטראפען א לינק, צו די העיטשען געמיינדע, צו די כיניזער געמיינדע, צו די אפריקען אמעריקען געמיינדע. תלמידים און עלטערען ווילן א חינוך וואס איז מער קולטעריש [השקפה׳דיג?] געשטימט. ווען איך בין אריין אין די ישיבות, האב איך נישט געזען קיין שעקספעיר [אן ענגלישע שרייבער, צעווישען די פילע ביכער וואס ער האט געשריבן איז אויך פארהאן א בוך וואס לייגט אראפ אידן אלץ געלט גייציגער מענטשען] אבער איך האב געזען ביכער וואס קינדער האבן געקענט ליינען און זען זיך זעלבסט. די טענה איז נישט בלויז וואס די ישיבות טוהן, נאר וואס אלע שולעס טוהן, דער דוגש אויף ענגלישע-סעקסען בילדונג איז א חלק פון די גאנצע מלחמה, זיי דארפן זיין אויף א שטאפל אז די קינדער זאלן האבן א עתיד, אבער מיר דארף׳ן אויך איבערקוקן די אונזער בליק אויף בילדונג, איך גלייב אז אונזער בילדונג איז נישט געאייניגט פאר די גאנצע מענטש פון אונזער קינדער
איך פארשטיי דאס אלעס, אבער וואס וועסטו זאגן צו די קינדער וואס זאגן אז זיי קענען נישט ליינען און שרייבן זייער אייגענע נאמען אין ענגליש?
ווי איך האב געזאגט, מען דארף פארזיכערען אז די ישיבות, און ס׳איז נישט אלע ישיבות, וואס ארבייטען נישט, מיר דארף׳ן פארזיכערען אז זיי געבן די מינימאלע בילדונג.
[אין 2018, ווען ס׳איז געווען 57000 תלמידים אין ישיבות, האט די ניו יארק טיימס באריכטעט אז אין חלקים פון די סיטי איז דא קינדער וואס קענען קוים ליינען און שרייבען ענגליש, און מען האט זיי נישט אויסגעלערענט וועגן דיינאסאורס אדער די בירגער קריג, די ניו יארק טיימס האלט שטארק אז מען זאל ברענגען די נושאים צו די חדרים]
אבער אין די זעלבע צייט מוזן מיר אנערקענען די קולטערישע געברויכען, אויך, זיי מוזן מיטהאלטען די מינאמאלע סטאנדארט, און דאס איז נישט אלע ישיבות, אבער א קלארע צאל איז יא דא וואס קומען נישט נאך די מינימאלע סטאנדארט.
און וואס וואלסטו געטוהן וועגן זיי?
איך וואלט זיי געגעבן די שטיצע וואס זיי דארפן, מיר וועלן פארזיכערען אז זיי קומען נאך די סטאנדארעטען, און מיר וועלן זיי האלטן שולדיג, פונקט ווי מיר האלטען שולדיג אלע אונזער שולעס.