טאהש'ער אייניקעל האט געשריבן: ↑זונטאג מאי 28, 2023 1:47 pm
שוואכע מעשיות האט געשריבן: ↑מאנטאג מאי 22, 2023 10:30 pm
אינטערעסאנט קיינער רעדט נישט פון די וועלטס טעות, ביי קידוש לבנה לויפט מען זוכן דריי חברים צו שלום עליכם׳ן, ווען אין יעדע, אבער יעדע סידור שטייט קלאר ״ואומר לחבירו ג׳ פעמים״ און ״וחבירו משיבו ג״פ״,
אפשר איז דערוילעם שטארק פארליבט אין די אויסגעדראשענע שלום עליכם פון וואו קומט א איד וויצן…
דיא ספרדים זאגען טאקע דרייא מאהל פאר דיא זעלבע מענש
שוואכע מעשיות האט געשריבן: ↑מאנטאג מאי 22, 2023 11:29 pm
אינטערעסאנט! וועלכע סידור? אלע פאפולערע סידורים (עוז והדר, המבואר, וכו וכו) שטייט נישט אזוי, ווי אויך אלע זאגערלעך
הדבר פשוט אז מען פסק'נט נישט קיין הלכות פון קיין סידור, חוץ אויב עס איז געשריבן דורך א גדול בישראל, א שטייגער וואו דער יעב"ץ, דרך החיים וכדו'. אבער אלגעמיינע סידורים פון דרוקערס למיניהם, האבן נישט קיין שום ווערט להלכה. אדרבה, די נייע סידורים נעמען יעדע גרייז וואס זיי זעען אז מענטשן טוען אזוי, און דרוקן עס אריין אין סידור, און נאכדעם האט מען שוין א ראי' פון א בפירוש'ע סידור.
אין אלע סידורים פלעגט שטיין די לשון "ויאמר לחבירו ג' פעמים", נאר לעצטנס זענען געקומען פרישע חכמים און געטוישט די נוסח אין סידור. אבער אפילו היינט שטייט נאך אין רוב סידורים די אלטע נוסח "ויאמר לחבירו ג' פעמים".
די ערשטע מקור אויף דעם מנהג איז אין מסכת סופרים (פ"כ ה"ב), און דארט שטייט די לשון:
ואומר לחבירו שלש פעמים שלום עליך.
און אזוי איז די לשון הפוסקים, כדלהלן:
לשון הטור (הל' ר"ח או"ח סי' תכ"ו):
ואומר לחבירו ג"פ שלום עליך.
והטעם כתב הפרישה (סק"ד):
והטעם לאחר שקילל ג' פעמים תפול עליהם אימתה וכו', ראוי לומר לחבירו לא עליך, כי אם שלום עליך.
וכ"ה לשון הרמ"א (שם ס"ב):
ויאמר לחבירו ג"פ שלום עליך, ומשיב הוי כשואל.
וכתב המג"א (סקי"א)):
כלומר מפני שאמר תפול עליהם אימתה, אומר לחבירו שלום עליך.
שמע מינה תלת:
1) לויט דעם דארף מען נישט זאגן פאר 3 מענטשן, נאר זאגן 3 מאל פאר די זעלבע מענטש. די סיבה צו זאגן 3 מאל, איז לכאורה אזוי ווי אלע אנדערע פסוקים פון קידוש לבנה, וואס לחיזוק הדבר זאגט מען עס איבער 3 מאל.
2) ודרך אגב, אין רמ"א שטייט "ומשיב הוי כשואל", לויט דעם דארפן יעדע 2 שכנים ארבעטן צוזאמען, איינער זאגט שלו' עליכם, און דער צווייטער ענטפערט עליכם שלו', 3 מאל אהין און צוריק.
3) חוץ מזה, לויט דעם טעם וואס די פרישה און מג"א זאגן, קומט אויס אז ווען מ'האט נישט קיין מנין אויף קידוש לבנה, איז נישטא קיין ענין צו זוכן 3 מענטשן פאר וועמען מ'וועט קענען זאגן שלו' עליכם, ווי מאנכע טוען. אויב איז דא מענטשן ארום זאגט מען פאר זיי שלו' עליכם, צו באטאנען אז מ'האט זיי נישט געמיינט מיט די קללה פון תפול עליהם וכו', און אויב איז נישטא קיין מענטשן, איז דאך אוודאי גוט. ובכל אופן, אפילו אויב וויל מען דוקא זאגן פאר איינעם, איז דאך גענוג איין מענטש און זאגן פאר אים 3 מאל. און עס מוז נישט זיין דוקא איינער וואס זאגט יעצט אויך קידוש לבנה, מ'קען עס זאגן פאר סתם א דורכגייער אויך.
עס איז פארהאן נאך טעמים אויף דעם זאגן שלו' עליכם, כדלהלן:
ז"ל הלבוש (שם ס"א):
ואח"כ יאמר גם כן סימן טוב לנו ולכל ישראל, שלום עליך, ונותנים שלום זה לזה שלשה פעמים אם הם שנים או הרבה, משום שמחה שקבלו פני השכינה.
דא שטייט אויך אז מען זאגט איינער פארן צווייטן 3 מאל, מ'קען אפשר אריינלערנען אין זיין לשון "אם הם שנים או הרבה", אז אויב איז דא אסאך מענטשן דאן זאגט מען פאר יעדעם, אבער בכל אופן שטייט נישט מ'זאל זאגן פאר דריי מענטשן, נאר זאגן דריי מאל פאר די זעלבע מענטש.
און עס איז אויך קלאר בלשונו "אם הם שנים או הרבה", אז אויב עס איז דא נאך מענטשן דאן זאגט מען, און אויב נישט דארף מען נישט זוכן.
נאך א טעם:
ז"ל האלי' רבה (שם אות ב'):
ובש"ע מהר"י לוריא (כוונת מוסף ר"ח ס"ג) כתב יאמר שלום עליכם ג' פעמים, כי מציאות הקטרוג הראשון היה באומרה אי אפשר לשני מלכים להשתמש בכתר אחד, ולכן אנו אומרים שלום עליכם שלא יהיה עוד קטרוג.
עס איז משמע מדבריו, אז די ווערטער שלום עליכם גייט גאר ארויף אויף די זון און די לבנה, אז עס זאל זיין שלום צווישן זיי, און עס האט בכלל נישט מיט די מענטשן ארום. לויט דעם קומט אויס לכאורה, אז מען זאגט עס נישט פאר קיינעם, נישט פאר 3 מענטשן און ניטאמאל פאר איינעם, נאר מ'זאגט עס צו די לבנה.
בכל אופן, אין ערגעץ ווערט נישט דערמאנט אז מ'זאל זאגן פאר 3 מענטשן. אבער, דוכט זיך אז איבעראל טוט מען אזוי, וכן נוהגים גדולים וטובים, הלא דבר הוא.
ומצאתי בספר "מטה משה", פון די פריערדיגע ספרי המנהגים (תלמידו של המהרש"ל), ברענגט די 2 טעמים, די טעם פונעם פרישה, און די טעם פונעם לבוש,
וז"ל (סי' תק"מ):
ואומר ג' פעמים שלום עליכם. ואם אין עמו ג' בני אדם נותן שלום ג' פעמים לאדם אחד. והר"ם אומר דהמשיב כשואל, וכשמשיב ג' פעמים די, כן בהגהות סביב המרדכי (שלטה"ג שם). וטעם נתינת שלום זה, כתב מהרי"ל בתשובה (החדשות סי' מ"ז) משום שמחה, הואיל וקבלו השכינה. ומהר"ר הירץ כתב ששמע ממרדכי צדיק שקבל מראשונים, אחרי כי קלל ואמר תפול עליהם אימתה ופחד, ראוי לומר לחבירו לא עליך כי אם שלום שלום.
דא זעהט מען קלאר אז די 3 מאל זאגן דארף יא זיין לכתחלה פאר 3 מענטשן, נאר אויב עס איז נישטא 3 מענטשן, דאן זאגט מען עס 3 מאל פארן זעלבן מענטש.
ומנהג ישראל תורה!!!