מ'רעכענט נישט פון חצות, שעות שוות איז 10:00 ווינטער און 11:00 זומער. ברוקלין איז אפגעריקט 4 מינוט פון די עכטע צייט קומט עס אויס 9:56 און 10:56. איך ווייס ס'זענען דא וואס רעכענען 2 שעה פאר חצות, אבער ביי אונז רעכענט מען נישט אזוי
איך מיין אז לכו“ע רעכנט מען שעות שוות לויט חצות
ניין. חצות קומט אויס צוועלף אזייגער נאר ווען ס'איז יום ולילה שוין, בימי תשרי וניסן. (דאס שטימט אויך נישט פינקטליך אבער איינער האט מיר אמאל מסביר געווען וויאזוי דאס ארבעט). דעריבער פאנגט זיך אייביג אן די טאג זעקסע און ענדיגט זיך זעקסע. און ווען ס' שטימט נישט מיט די מציאות זאגט מען היום לוה מן הלילה ולילה לוה מן היום. דאס זאגט מען לגבי התחלת היום, חצות און סוף היום.
עפעס א קוגל האט יענער געמאכט פונעם ש"ך די טאג הויבט זיך אן זעקס שעה נאך חצות הלילה און ענדיגט זיך זעקס שעה נאך חצות היום. גארנישט מיט אונזער זייגער
דריידל האט געשריבן:ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך
אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
מ'רעכענט נישט פון חצות, שעות שוות איז 10:00 ווינטער און 11:00 זומער. ברוקלין איז אפגעריקט 4 מינוט פון די עכטע צייט קומט עס אויס 9:56 און 10:56. איך ווייס ס'זענען דא וואס רעכענען 2 שעה פאר חצות, אבער ביי אונז רעכענט מען נישט אזוי
איך מיין אז לכו“ע רעכנט מען שעות שוות לויט חצות
ניין. חצות קומט אויס צוועלף אזייגער נאר ווען ס'איז יום ולילה שוין, בימי תשרי וניסן. (דאס שטימט אויך נישט פינקטליך אבער איינער האט מיר אמאל מסביר געווען וויאזוי דאס ארבעט). דעריבער פאנגט זיך אייביג אן די טאג זעקסע און ענדיגט זיך זעקסע. און ווען ס' שטימט נישט מיט די מציאות זאגט מען היום לוה מן הלילה ולילה לוה מן היום. דאס זאגט מען לגבי התחלת היום, חצות און סוף היום.
עפעס א קוגל האט יענער געמאכט פונעם ש"ך די טאג הויבט זיך אן זעקס שעה נאך חצות הלילה און ענדיגט זיך זעקס שעה נאך חצות היום. גארנישט מיט אונזער זייגער
קודם כל איז עס נישט קיין ש"ך די מקור איז א זוהר וואס אסאך ברענגן צו, ובתוכם די ש"ך אין נקודות הכסף. צווייטנס, אונזער זייגער איז אויך אוועקגעשטעלט מיט א חשבון אז חצות קומט אויס צוועלעווע א געוויסע צייט אין יאר און לויט דעם רעכנט מען אגאנץ יאר. לשיטתך אז חצות טוישט זיך יעדן טאג מיינט עס אז א טאג איז מער אדער ווייניגער ווי 24 שעה
דריידל האט געשריבן:פון ווי נעמסטי אז מ'דארף ענדיגן שמונה עשרה פאר סוף זמן תפילה?
אויב איז די שאלה ערנסט, אזוי שטייט בפירוש אין מג"א. (עס איז בכלל נישט זיין חידוש, נאר אזוי איז מוכח און בפירוש פון גאר אסאך פריערדיגע מקורות. אין קובץ עץ חיים איז געווען אן אריכות דערוועגן.)
מיר ווייסן אויך פון די לימוד זכות פון געוויסע שפעטערדיגע ואכמ"ל, אבער וואס דארף מען זיך אריינלאזן לכתחילה אין אזאנס צוליב 2 מינוט? אז מ'דאווענט שוין 10 קען מען נישט אנפאנגען 958 און מאכן די זמן (לויט וועלכע שיטה דו גייסט) נארמאל?
ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך אבער ברכת קרי"ש איז בפשטות א ברכה לבטלה
דריידל האט געשריבן:ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך
אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
נאר א דרבנן???!!!
זייט ווען איז א זאך וואס איז דרבנן נישט אזוי געפערליך? (חוץ ווען ספק דרבנן לקולא, אבער נישט אין פאל פון א ספק!!)
יידישע קהילות האט געשריבן:א בריוו פון דעם התעוררות תשובה אז מ'זאל דאווענען א שעה פריער כדי צו כאפן קרי"ש בזמנה! דער מנהג איז געווען אין פעסט צו דאוונען 7 אזיייגער, דאס איז בערך 8 אזייגער אויב וועט מען עס מאכן דעם זומערדיגן זייגער. מקען אויך זעהן אז פון אנהייב דאוונען ביז קר"ש האט געדויערט בערך 45 מינוט. ווי אויך אז דער ערלויער רב שרייבט אז פאר טויזענט יאר פיהרט מען זיך אין יוראפ זיך צו שטעלן 6 אזייגער (=7 אזייגער זוממער זייגער)
די בריוו איז טאקע זייער שווער כמבואר בשו“ת דברי ישראל ח“א ספ“ג אז שטימט נישט מיט די רמ“א אין סי' רפ“א און דאס אז עס דארט 45 מינוט רעדט ער פין אינדערוואכן און נישט פין שבת
מיינע רבי'ס האבן מיך אויסגלערנט נאכצוקוקן... ביטע קוקט אריין אין די תשובה פון הגאון ר' ישראל וועלץ ראב"ד פעסט ,און זאגט מיר צו דעם ערלויער רב'ס בריוו "איז טאקע זייער שווער"... זאגט מיר אויך צו דער דברי ישראל איז מתיר צו דאווענען נאך סוף זמן תפלה...
דריידל האט געשריבן:ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך
אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
ערעב איד, איר פארט אריין טיעפער אין זימפ מיט יעדע תגובה. קודם זענט איר קעגן א לימוד זכות צו פארשפעטיגן סוז"ת שבת וי"ט על דעת פון אונזערע רבי'ס, יעצט מאכט איר אוועק די זעלבע הלכה אלץ נאר א דרבנן. מאדנע איז איט
דריידל האט געשריבן:קודם כל איז עס נישט קיין ש"ך די מקור איז א זוהר וואס אסאך ברענגן צו, ובתוכם די ש"ך אין נקודות הכסף. צווייטנס, אונזער זייגער איז אויך אוועקגעשטעלט מיט א חשבון אז חצות קומט אויס צוועלעווע א געוויסע צייט אין יאר און לויט דעם רעכנט מען אגאנץ יאר. לשיטתך אז חצות טוישט זיך יעדן טאג מיינט עס אז א טאג איז מער אדער ווייניגער ווי 24 שעה
קען זיין די מקור איז א זוהר, אבער סיי די שך וואס איז די ערשטע מקור אין הלכה און סיי די קאמארנער אויף וועם אונז פארוף מיר דעם זמן תפילה שרייבן ביידע קלאר אז מען רעכנט לויט חצות,
דריידל האט געשריבן:פון ווי נעמסטי אז מ'דארף ענדיגן שמונה עשרה פאר סוף זמן תפילה?
אויב איז די שאלה ערנסט, אזוי שטייט בפירוש אין מג"א. (עס איז בכלל נישט זיין חידוש, נאר אזוי איז מוכח און בפירוש פון גאר אסאך פריערדיגע מקורות. אין קובץ עץ חיים איז געווען אן אריכות דערוועגן.)
מיר ווייסן אויך פון די לימוד זכות פון געוויסע שפעטערדיגע ואכמ"ל, אבער וואס דארף מען זיך אריינלאזן לכתחילה אין אזאנס צוליב 2 מינוט? אז מ'דאווענט שוין 10 קען מען נישט אנפאנגען 958 און מאכן די זמן (לויט וועלכע שיטה דו גייסט) נארמאל?
ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך אבער ברכת קרי"ש איז בפשטות א ברכה לבטלה
איך זאג נישט ס'נישט קיין חיוב גמור אבער ס'פארט א דרבנן און בשעת הדחק קען מען זיך פארלאזן אויף די שיטה אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר'ן זמן. צווייטנס, טאמער פארפאסט מען די זמן איז נישט קיין פראבלעם עס צו זאגן שפעטער משא"כ ברכת קריאת שמע זאגט די מחבר אז מ'טאר עס נישט זאגן שפעטער.
דריידל האט געשריבן:ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך
אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
נאר א דרבנן???!!!
זייט ווען איז א זאך וואס איז דרבנן נישט אזוי געפערליך? (חוץ ווען ספק דרבנן לקולא, אבער נישט אין פאל פון א ספק!!)
קוק די גאנצע תגובה. וויבאלד ס'איז נאר א דרבנן קען מען זיך פארלאזן בשעת הדחק אויף די שיטה אז מ'מוז נישט ענדיגן פאר'ן זמן. וואס איז אזוי שווער?
דריידל האט געשריבן:ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך
אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
ערעב איד, איר פארט אריין טיעפער אין זימפ מיט יעדע תגובה. קודם זענט איר קעגן א לימוד זכות צו פארשפעטיגן סוז"ת שבת וי"ט על דעת פון אונזערע רבי'ס, יעצט מאכט איר אוועק די זעלבע הלכה אלץ נאר א דרבנן. מאדנע איז איט
סוז"ת איז פאר צוויי זאכן, שמונה עשרה און ברכת קרי"ש. פאר ברכת קרי"ש זאגט די מחבר אז נאך סוז"ת טאר מען עס נישט זאגן אבער שמונה עשרה מעג מען יא דאווענען. א ברכה לבטלה איז לכמה שיטות א דאורייתא למעשה נעמט מען אן אז ס'איז נאר א דרבנן אבער הארבער ווי סתם דרבנן דאסמכוה אקרא ד'לא תשא. און פארדעם פסק'נט מען ספק ברכות להקל אז מ'זאל נישט זאגן א ברכה לבטלה.
טאמער האסטי א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה, זעמיר גרייט מקבל צו זיין
דריידל האט געשריבן:קודם כל איז עס נישט קיין ש"ך די מקור איז א זוהר וואס אסאך ברענגן צו, ובתוכם די ש"ך אין נקודות הכסף. צווייטנס, אונזער זייגער איז אויך אוועקגעשטעלט מיט א חשבון אז חצות קומט אויס צוועלעווע א געוויסע צייט אין יאר און לויט דעם רעכנט מען אגאנץ יאר. לשיטתך אז חצות טוישט זיך יעדן טאג מיינט עס אז א טאג איז מער אדער ווייניגער ווי 24 שעה
קען זיין די מקור איז א זוהר, אבער סיי די שך וואס איז די ערשטע מקור אין הלכה און סיי די קאמארנער אויף וועם אונז פארוף מיר דעם זמן תפילה שרייבן ביידע קלאר אז מען רעכנט לויט חצות,
דריידל האט געשריבן:ווייל די עיקר קפידא פון סוף זמן תפילה איז צו ענדיגן ברכת קרי"ש פאר דעם. דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט אזוי געפערליך
אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
ערעב איד, איר פארט אריין טיעפער אין זימפ מיט יעדע תגובה. קודם זענט איר קעגן א לימוד זכות צו פארשפעטיגן סוז"ת שבת וי"ט על דעת פון אונזערע רבי'ס, יעצט מאכט איר אוועק די זעלבע הלכה אלץ נאר א דרבנן. מאדנע איז איט
סוז"ת איז פאר צוויי זאכן, שמונה עשרה און ברכת קרי"ש. פאר ברכת קרי"ש זאגט די מחבר אז נאך סוז"ת טאר מען עס נישט זאגן אבער שמונה עשרה מעג מען יא דאווענען. א ברכה לבטלה איז לכמה שיטות א דאורייתא למעשה נעמט מען אן אז ס'איז נאר א דרבנן אבער הארבער ווי סתם דרבנן דאסמכוה אקרא ד'לא תשא. און פארדעם פסק'נט מען ספק ברכות להקל אז מ'זאל נישט זאגן א ברכה לבטלה.
טאמער האסטי א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה, זעמיר גרייט מקבל צו זיין
האסט נישט געטראפען א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה??? מען פסקנט אזוי ווי די פוסקים אז ס'נישט קיין ברכה לבטלה!
כאפט אריין טויזענטער מצות טעגליך:
ווען א יוד טוהט א מלאכה אינדערוואכען און ער טראכט אז אז ער טוהט עס יעצט ווייל יעצט מעג מען נאך אבער שבת גייט ער נישט הנה עשיית המלאכה הלזו למצוה יחשב תיכף כאלו עשה מצות עשה מעשיות בפועל ממשאגרא דכלה פרשת בהר
להודות האט געשריבן:אזוי גאר. חיוב תפלה בזמן איז א דין גמור. עס מוז זיין "געפערליך" צו זיין גענוג וויכטיג? און גוט, בדיעבד איז מען יוצא תפלה (אבער נישט זמן תפלה) שפעטער. איז דען נישט כדאי פאר 5 מינוט צו אריינכאפן דאס אויך? און ממילא ווען מ'האלט שוין צו שפעט, אבער פארוואס קען מען נישט אויסשטעלן אז מ'פאנגט אן 5 מינוט פריער? (געווען משמע פון די שאלה פריער "פון ווי נעמט איר מ'דארף ענדיגן" אז איר רעדט פון שמ"ע.)
איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
ערעב איד, איר פארט אריין טיעפער אין זימפ מיט יעדע תגובה. קודם זענט איר קעגן א לימוד זכות צו פארשפעטיגן סוז"ת שבת וי"ט על דעת פון אונזערע רבי'ס, יעצט מאכט איר אוועק די זעלבע הלכה אלץ נאר א דרבנן. מאדנע איז איט
סוז"ת איז פאר צוויי זאכן, שמונה עשרה און ברכת קרי"ש. פאר ברכת קרי"ש זאגט די מחבר אז נאך סוז"ת טאר מען עס נישט זאגן אבער שמונה עשרה מעג מען יא דאווענען. א ברכה לבטלה איז לכמה שיטות א דאורייתא למעשה נעמט מען אן אז ס'איז נאר א דרבנן אבער הארבער ווי סתם דרבנן דאסמכוה אקרא ד'לא תשא. און פארדעם פסק'נט מען ספק ברכות להקל אז מ'זאל נישט זאגן א ברכה לבטלה.
טאמער האסטי א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה, זעמיר גרייט מקבל צו זיין
האסט נישט געטראפען א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה??? מען פסקנט אזוי ווי די פוסקים אז ס'נישט קיין ברכה לבטלה!
אז ס'איז א מחלוקת הפוסקים פסק'נט מען ספק ברכות להקל. און אוודאי דא ווען כמעט אלע פוסקים נעמן אן ווי די מחבר און נאר א שיטה יחידאה (פרי חדש) קריגט זיך. קען זיין ס'דא נאך איינער וואס איז מתיר אבער רובא דרובא נעמען אן ווי די מחבר
דריידל האט געשריבן:איך פארשטיי נישט וואס דיר באדערט. קודם דארף מען אין אכט נעמען אז אפילו ס'איז א דין גמור איז עס נאר א דרבנן. צווייטנס, דאווענען שמונה עשרה נאך סוז"ת איז נישט קיין איסור, ס'נאר אז מ'באקומט נישט שכר תפילה בזמנה. דאס מיינט נישט אז מ'מעג ח"ו מזלזל זיין אין דעם און אוודאי פראבירט מען לכתחילה צו ענדיגן פאר סוף זמן. 56 מינוט איז גענוג צו ענדיגן פון הודו ביז נאך שמונה עשרה אבער טאמער פארשלעפט זיך עס אביסול גייט מען זיך נישט ספעציעל יאגן און דאווענען געכאפטערהייט. נאר בדיעבד ווען ס'איז א דעת הדחק וועט מען זיך פארלאזן אז ס'גענוג אנצוהייבן פאר סוף זמן.
ערעב איד, איר פארט אריין טיעפער אין זימפ מיט יעדע תגובה. קודם זענט איר קעגן א לימוד זכות צו פארשפעטיגן סוז"ת שבת וי"ט על דעת פון אונזערע רבי'ס, יעצט מאכט איר אוועק די זעלבע הלכה אלץ נאר א דרבנן. מאדנע איז איט
סוז"ת איז פאר צוויי זאכן, שמונה עשרה און ברכת קרי"ש. פאר ברכת קרי"ש זאגט די מחבר אז נאך סוז"ת טאר מען עס נישט זאגן אבער שמונה עשרה מעג מען יא דאווענען. א ברכה לבטלה איז לכמה שיטות א דאורייתא למעשה נעמט מען אן אז ס'איז נאר א דרבנן אבער הארבער ווי סתם דרבנן דאסמכוה אקרא ד'לא תשא. און פארדעם פסק'נט מען ספק ברכות להקל אז מ'זאל נישט זאגן א ברכה לבטלה.
טאמער האסטי א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה, זעמיר גרייט מקבל צו זיין
האסט נישט געטראפען א לימוד זכות אויף ברכה לבטלה??? מען פסקנט אזוי ווי די פוסקים אז ס'נישט קיין ברכה לבטלה!
אז ס'איז א מחלוקת הפוסקים פסק'נט מען ספק ברכות להקל. און אוודאי דא ווען כמעט אלע פוסקים נעמן אן ווי די מחבר און נאר א שיטה יחידאה (פרי חדש) קריגט זיך. קען זיין ס'דא נאך איינער וואס איז מתיר אבער רובא דרובא נעמען אן ווי די מחבר
טרעף מיר 1 דיין וואס פסקנט אז ווען איינער האלט נאך סוז“ת זאל אויסלאזען ברכת קר“ש אדער עכ“פ הערן פון א צווייטען אזוי ווי מען טוט ביי יעדע ספק ברכה
כאפט אריין טויזענטער מצות טעגליך:
ווען א יוד טוהט א מלאכה אינדערוואכען און ער טראכט אז אז ער טוהט עס יעצט ווייל יעצט מעג מען נאך אבער שבת גייט ער נישט הנה עשיית המלאכה הלזו למצוה יחשב תיכף כאלו עשה מצות עשה מעשיות בפועל ממשאגרא דכלה פרשת בהר
יעדער האט געשריבן:לכבוד מיין צוויי טויזענטסע תגובה וועל איך פראבירען צי מסביר זיין די “מנהג ישראל תורה“ פון דעם וואס מען איז נישט מקפיד שבת קודש אויף סוף זמן תפלה די עיקר גענימען פון שו“ת מאן אמר פין הגה“צ אב“ד מוזשאי זצ“ל סימן ז' מנהג הקהלות בפוילן גאליציע אונגארן היה להתפלל בבתי כנסיות ובבתי מדרש תפילת שחרית בשב“ק בשעה 9 בערך וכן היה במשך כל השנה בקביעות בין בקיץ ובין בחורף וכמה וכמה פעמים במשך השנה היתה כבר תפלת השמו“ע בלחש אחרי זמן תפלה וכן היה המנהג בביה“ד בזידיטשוב עוד מימי הרה“ק העטרת צבי זצלה“ה וכן נהגו מדור דור (שם) כדאי צי צילייגען אז אפי' היינט איז דא עטליכע קהילות קדושות וואס זענען יא מקפיד אויף סוז“ת האט מען ביי זיי אויך אמאל נישט מקפיד געווען ווי פאפא גור בעלזא ועוד
וזה כמה שנים היה לי מדובר בענין הזה עם כ“ק דודי הגה“ק אב“ד סאטמאר זצלה“ה ושאלתיו למה מאחרין החסידים זמן תפלת שחרית בשב“ק והיתה תשובתו הרמה שאין זה נוגע לחסידים כלל כי כן היה מנהג כל הקהלות הקדושות האשכנזיות שהתחילו להתפלל בשעה 9 והחזנים היו מאריכים בנגינתם ואיחרו זמן תפלה ועשו כן בפניהם של גאוני ומאורי ישראל ובתוכם בניו ותלמידיו של החתם סופר זי“ע (שם) און אזוי שטייט אויך אז די מהרם שיק האט למעשה געזאגט אז ס'טאקע בעסער צי דאווענען נאך סוז“ת און אזוי אויך זעהט מען אז אין פרעשבורג האט מען זיך געשטעלט זייער שפעט און די מציאות און די אמאליגע היסטאריע איז געווען אז עס איז געווען די חזנים וואס האבען שטארק מאריך געווען סאך מער ווי היינט און דעמאלטס איז נאך געווען זומער די ווינטער זייגער
ונראה דהא שהתחילו הקהילות בשעה 9 היה כדי שיתפללו שמו“ע קרוב לתחילת שעה שש דהיינו סמוך לשעה 11 ואף שהוא כבר לאחר ד' שעות והוא לפי שבשבת הקריבו המוסף בשעה שש והתמיד הקריבו בסמוך לו דהיינו סמוך לשעה שש על כן הונהג כן שבשבת מאחרין התפלה ואפי' אחר ד' שעות ויסוד הענין בנוי על דברי המג“א דהנה על מש“כ הרמ“א שמאחרין התפלה בשבת ציין המג“א (ס' רפ“א סק“ב) מקור מדברי הר“ש שבתוס' ברכות (כח.) עמש“כ במתני' מוספין כל היום שהקשה הר“ש ע“ז דהא אמרינן בזבחים (נח.) מוספין בשש ומשני התם מיירי בשבת והמג“א האריך לפרש דבריו ותמצית פירושו לפי היד אפרים הוא דהא למידין ביומא (ע.) מקרא דמלבד עולת הבוקר וגו' שהקרבת המוסף והקטרתו היה בא סמוך לתמיד וכיון שמוספין בשבת קריבין בשש והתמיד מקריב סמוך לו ממילא התמיד מתאחר עד סמוך לזמן מוסף ולפי“ז יש לנו לאחר שחרית כמו שאיחרו הקרבת התמיד עכת“ד בקיצור ומסיים המג“א ולכן מצוה לאחר שחרית בשבת ע“כ (שם)
ויש להביא ראיה לזה מלשונו הק' של הרמ“א שכתב ונוהגין שבשבת מאחרין וכו' משום שבתמיד של שבת נאמר וביום וכו' ונוהגים להרבות בזמירות של שבת וכו' ויש להאריך ולהנעים בזמירות וכו' מ“מ לא יאריך יותר מדאי כדאי שיאכלו קודם שעה שישית וכדלקמן סי' רפ“ח ע“כ הנה אנו רואין שהרמ“א אינו מזהיר רק שלא יאחרו יותר משעה שישית מדין זמן הסעודה ולא הזהיר על איחור זמן תפלה ולכאורה עדיפא מיני' הוה ליה למימר ליזהר שלא יאחרו זמן תפלה דהא כתב דנוהגין להאריך בזמירות דהוא קודם שמו“ע וע“ז מסיים מיהו שלא יאחרו שעה שישית והלא בלא“ה א“א להתאחר יותר דצריכין לדקדק לזמן תפלה ולהנ“ל מבואר הכל על נכון דבשבת אין לחוש על מה שמאחרים אחרי שעה רביעית ובמג“א סי' קנ“ז סק“א כ' ומכאן יש ליישב מה שמאריכין בשבת ויו“ט לפעמים אחר ו' שעות היינו משום דחשבינן ו' שעות משעה שקמים ממטתם עכ“ל הנה מפורש יוצא מדברי המג“א שנהגו לאחר התפלה כל כך אפי' אחר ו' שעות של היום (שם) און דאס וואס די מג“א זאגט סק“ה יזהר להתפלל בזמנו באציט ער זיך טאקע צי די פראבלעם פין עסן פאר חצות וואס פין דעם האלט ער אונמיטען רעדן און אויף דעם זאגט די מג“א שלא יאחרו בבהכ“נ בציבור כל כך כדי שיוכלו לצאת מביה“כ קודם ו' שעות וזמנה פ' קודם ו' שעות און אויב מען לערנט אנדערש איז עס א סתירה מיט די פאריגע מג“א
און אזוי אויך איז דא נאך טעמים פארוואס מען דאווענט אזוי שפעט אפי' נאך סוז“ת כדאי מען זאל קענען לערנען אדער זאגען תהילים פארן דאווענען וואס די גרויסקייט דערפין איז עד אין לשער כמבואר בספה“ק און אז די נאכמיטאג זאל נישט זיין אזוי לאנג וואס א גרויסע עולם גייט דעמאלטס ליידיג און ס'קומט ארויס מכשולות ביי חסידישע יודען האט מען מאריך געווען ליל שב“ק בשבת אחים זייער לאנג און אז מען זאל קענען מחנך זיין די קינדער ביים דאווענען עכ“פ די זאך איז אוועקגעשטעלט געווארען דורך צדיקי אמת וואס האבען זיך נישט גערירט אן די שו“ע און א גדול בישראל וואס טוישט האט ער דאך א דעת תורה אבער סתם א יחיד זאל גיין משנה זיין פון מנהג אבותינו ורבותינו הקדושים וואס מען האט דוקא אזוי געטוהן לכתחילה שבלכתחילה משום כמה טעמים האט לענ“ד נישט קיין שום פשט א גוט שבת
דאס איז גאר א שטארקע מקור איבער תלמידי חת"ס.
ו"חסד השם" מעולם ועד עולם על יראיו וצדקתו לבני בנים