שרייזשע האט געשריבן:וויזניצע רבי פון מאנסי זצ"ל האט נישט געלאזט גיין און שפיטאל מיט א שטריימעל, אלס דעם אויס.
כ׳האב קיינמאל נישט געהערט דערפון. ס׳שטימט.
די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד
יידישע קהילות האט געשריבן:האט איינער ג'קלערט אז דער אינדיאנער מיט זיין גרינער שמאטע און אראנזשע בארד איז גורם אנטי-אינידיאנישקייט? דארף דער אראבער זיך אויסטוהן זיין ווייסער שמאטע?
צו זאגן אז אונזער לבוש איז דער שורש פון אנטיסעמיטיזם איז נאאיוו און מסוכן!
יידישע קהילות האט געשריבן:האט איינער ג'קלערט אז דער אינדיאנער מיט זיין גרינער שמאטע און אראנזשע בארד איז גורם אנטי-אינידיאנישקייט? דארף דער אראבער זיך אויסטוהן זיין ווייסער שמאטע?
צו זאגן אז אונזער לבוש איז דער שורש פון אנטיסעמיטיזם איז נאאיוו און מסוכן!
שרייזשע האט געשריבן:וויזניצע רבי פון מאנסי זצ"ל האט נישט געלאזט גיין און שפיטאל מיט א שטריימעל, אלס דעם אויס.
לב בשר האט געשריבן:יידישע קהילות האט געשריבן:האט איינער ג'קלערט אז דער אינדיאנער מיט זיין גרינער שמאטע און אראנזשע בארד איז גורם אנטי-אינידיאנישקייט? דארף דער אראבער זיך אויסטוהן זיין ווייסער שמאטע?
צו זאגן אז אונזער לבוש איז דער שורש פון אנטיסעמיטיזם איז נאאיוו און מסוכן!
ראנג אשכול!
מ׳האט נישט דן געווען דא אנטיסעמעטיזם. מ׳האט גערעדט וויאזוי די התנהגות פון ערליכע אידן איז געווען און וויאזוי ס׳דארף זיין. בכלל נישט וואס ס׳איז גורם.
קאנסילמאן האט געשריבן:נו שוין האט געשריבן:אונזערע רביס האבן געטוען טאקע אנדערש, און געגאנגן מיט א רעשוואלקע אין הייסטע זומער טעג כדי צו פארדעקן די טלית, מעולם לא עלתה על דעתם צו גיין מיט א אפענע טלית.
וועלכע רבי איז געגאנגענן מיט א רעלזשוואקע צו פארדעקן די טלית?
נעמען ביטע
עושר וכבוד האט געשריבן:קאנסילמאן האט געשריבן:נו שוין האט געשריבן:אונזערע רביס האבן געטוען טאקע אנדערש, און געגאנגן מיט א רעשוואלקע אין הייסטע זומער טעג כדי צו פארדעקן די טלית, מעולם לא עלתה על דעתם צו גיין מיט א אפענע טלית.
וועלכע רבי איז געגאנגענן מיט א רעלזשוואקע צו פארדעקן די טלית?
נעמען ביטע
סאטמאר, באבוב, וויזניץ, ואטו כי רוכלא?
שרייזשע האט געשריבן:שרייזשע האט געשריבן:וויזניצע רבי פון מאנסי זצ"ל האט נישט געלאזט גיין און שפיטאל מיט א שטריימעל, אלס דעם אויס.
איך בין געווען אמאל און שפיטאל יום כיפור צום געבורטס פון א קינד, און איך האב געזען דארט אינגערמאן זיך ארומדרייען און די האלוועיס מיטן קיטל און טלית מיטן זילבערנע עטרה, איך האב מיר געפילט אביסעל אומבאקוועם דערמיט. איז דארט געוועזן א וויזנצע אינגעמאן, און ער האט אים געזאגט אז וויזניצע רבי האט געגעבן א הוראה פאר זיינע חסידים נישט צו זיך דרייען און שפיטאל מיט א שטריימל, וכל שכן נישט מיטן קיטל און טלית.
קאנסילמאן האט געשריבן:פאר די וואס פארפירען נישט צו גיין מיטען טלית, חשוב לדעת די מעשה פון רבי מעכעלע מנתני זצ"ל אויפן פליגער: אבער איך האב זיי נישט אויסגעזאגט אז איך בין א איד נישט צו מאכען א חילול השם, אזא פנים האבן די מהלכים כאילו די טלית און נישט די הוט און בארד און פיאות מאכט אים פאר א איד.
נעקסט גייט מען בעטען צו באהאלטען די פיאות, אויסטיען די קאפעל, פיקוח נפש דוחה הכל!
עושר וכבוד האט געשריבן:קאנסילמאן האט געשריבן:נו שוין האט געשריבן:אונזערע רביס האבן געטוען טאקע אנדערש, און געגאנגן מיט א רעשוואלקע אין הייסטע זומער טעג כדי צו פארדעקן די טלית, מעולם לא עלתה על דעתם צו גיין מיט א אפענע טלית.
וועלכע רבי איז געגאנגענן מיט א רעלזשוואקע צו פארדעקן די טלית?
נעמען ביטע
סאטמאר, באבוב, וויזניץ, ואטו כי רוכלא?
קאנסילמאן האט געשריבן:עושר וכבוד האט געשריבן:איך קען מעיד זיין אז הרב שאר שוינט נישט קיינעם, פון אגודה ביז סאטמאר. ווען ער האלט עפעס זאגט ער עס. ער שטעלט זיך נישט צו צו קיינעם. איך האב אים שוין געהערט האקן אויף כמעט יעדעם.
און דאס ברענגט ארויס אז...?
עושר וכבוד האט געשריבן:יידישע קהילות האט געשריבן:האט איינער ג'קלערט אז דער אינדיאנער מיט זיין גרינער שמאטע און אראנזשע בארד איז גורם אנטי-אינידיאנישקייט? דארף דער אראבער זיך אויסטוהן זיין ווייסער שמאטע?
צו זאגן אז אונזער לבוש איז דער שורש פון אנטיסעמיטיזם איז נאאיוו און מסוכן!
אויב וועלן מענטשן הרגענען אראבער, זאל דער אראבער בעסער שנעל אויסטון זיין שמאטע. לעת עתה זענען אידן ליידער אין גלות, דער אראבער נישט.
א שטריימל איז א לבוש מיט וואס מען גייט אויפן קאפ פונקט ווי להבדיל דער גויאישער היטל וואס יעדע גוי האט געהאט 100 יאר צוריק. ס'איז טאקע אנדערש, אבער פארט נארמאל געווען אמאל. (היינט זענען די גויים אנדערש און גייען אן היטן, און די אידישע שטריימלעך זענען אויך אנדערש...) משא"כ א טלית וואס איז א מאדנער ווייסער לבוש.
דאס איז די סיבה פארוואס רבותינו הק' האבן אלץ מקפיד געווען נישט גיין מיט א טלית אין גאס, נאר באדעקט אונטערן רעזשוואלקע. משא"כ די שטריימל איז אלץ געווען אויפגעדעקט, חוץ ווען מען איז נישט אין קיין היימישע געגנט וואו עס קען זיין אויפפאלנד, דארט גייט מען טאקע נישט דערמיט.
עושר וכבוד האט געשריבן:ווען סאטמאר רב האט גערעדט פון גיין מיט א שטריימל איז עס נישט געווען משום סכנה וכדו'. עס איז געווען ווייל גויים האבן געלאכט. אויב איז א טלית (וכן שטריימל) א "סכנה" און רייצט אויף גויים וואס זענען עלול אויף רציחה, איז נישט פארהאן קיין שום מצוה, ענין, מנהג, מסורה, צו גיין דערמיט אויפן גאס, אפי' לדעת כל הצדיקים.
פעיק נוז האט געשריבן:עושר וכבוד האט געשריבן:יידישע קהילות האט געשריבן:האט איינער ג'קלערט אז דער אינדיאנער מיט זיין גרינער שמאטע און אראנזשע בארד איז גורם אנטי-אינידיאנישקייט? דארף דער אראבער זיך אויסטוהן זיין ווייסער שמאטע?
צו זאגן אז אונזער לבוש איז דער שורש פון אנטיסעמיטיזם איז נאאיוו און מסוכן!
אויב וועלן מענטשן הרגענען אראבער, זאל דער אראבער בעסער שנעל אויסטון זיין שמאטע. לעת עתה זענען אידן ליידער אין גלות, דער אראבער נישט.
א שטריימל איז א לבוש מיט וואס מען גייט אויפן קאפ פונקט ווי להבדיל דער גויאישער היטל וואס יעדע גוי האט געהאט 100 יאר צוריק. ס'איז טאקע אנדערש, אבער פארט נארמאל געווען אמאל. (היינט זענען די גויים אנדערש און גייען אן היטן, און די אידישע שטריימלעך זענען אויך אנדערש...) משא"כ א טלית וואס איז א מאדנער ווייסער לבוש.
דאס איז די סיבה פארוואס רבותינו הק' האבן אלץ מקפיד געווען נישט גיין מיט א טלית אין גאס, נאר באדעקט אונטערן רעזשוואלקע. משא"כ די שטריימל איז אלץ געווען אויפגעדעקט, חוץ ווען מען איז נישט אין קיין היימישע געגנט וואו עס קען זיין אויפפאלנד, דארט גייט מען טאקע נישט דערמיט.
פון וואו נעמט איר דאס?
עושר וכבוד האט געשריבן:ווען סאטמאר רב האט גערעדט פון גיין מיט א שטריימל איז עס נישט געווען משום סכנה וכדו'. עס איז געווען ווייל גויים האבן געלאכט. אויב איז א טלית (וכן שטריימל) א "סכנה" און רייצט אויף גויים וואס זענען עלול אויף רציחה, איז נישט פארהאן קיין שום מצוה, ענין, מנהג, מסורה, צו גיין דערמיט אויפן גאס, אפי' לדעת כל הצדיקים.
----
חלב האקט (מעלקט), אמת. מ'רעדט פון דער געדאנק שבו, נישט צו זיין באקוועם דאהי.