קנעכטשאפט עפ"י התורה

[סטאוו יא פיטא]

ר' אברהם אלי' בכלל אדער דער שטיקל?

דער צדיק בכלל

האב'ך שטארק הנאה. כ'האב נישט געוויסט ס'איז דא נאך יודן וואס זענען עוסק בספריו בקדושים.
אגב זיין יארצייט איז דעם מיטוואך

[יש בו]

@גרשון,

די לעצטע שטאפל האסט נישט געזאגט

אז היינט לאזט מען שוין נישט האבן קיין שום רעליגיע

כ'ווייס נישט וואס דאס באדייט און וואו ס'קומט דא אריין.

דו שרייבסט ווי די גוים קריכן פון איין שקר צום צווייטן, ווען זיי זעהן אז די פריערדיגע טויג נישט,

[יוד אלף]

אבער אויב דו זאגסט אז מ'קען נישט ארויפצווינגען קיין רעליגיע (אריינגערעכנט העכערע אידעאלן, ווי די פילאסאפן וואס האבן לאו דווקא געגלייבט אין רעליגיע), פארוואס קענסטו יא ארויפצווינגען מאראל?

אונז גיימיר אריין אין א שמאלע פלאץ ווי איך בין נישט גענוג ברייט זיך צו דרייען דארט. איך האב שוין פון אנפאנג געשריבן אז עס איז גרוי.
איך זאג אז עס איז שכלי און די הנחה מוקדמת איז אויך מושכל,
און דאס אז מען וויל עס נישט פארשטיין היינט איז געשען בהדרגה פון קאליע מאכן פשוט'טע קאלקולאציעס וואס אמאל האט מען עס פארשטאנען,
און אויף דעם ארויף זאג איך, אז ווען מען גייט ווייטער אויף די מהלך, וועלן זאכן וואס היינט זענען נאך יא פשוט פארשטענדליך, וועלן אויך ווערן אומפארשטענדליך,
און איך האב נישט קיין טענה צום גוי אז ער פארשטייט נישט, איך ברענג פשוט ארויס די מציאות, אז דאס וואס איז היינט פארשטענדליך, האט אויך נישט קיין האפט אויב גייסטו מיט דעם מהלך.

און ווי דינער די שמועס דא ווערט גייט עס ווערן שווערער מסביר צו זיין און איך גלייב אז מיין רוחב בינתי איז אויך געשעדיגט פון די היינטיגע ענווייראנמענט, במילא גיי איך עס נישט ארויסהאבן

[גרשון]

אבער אויב דו זאגסט אז מ'קען נישט ארויפצווינגען קיין רעליגיע (אריינגערעכנט העכערע אידעאלן, ווי די פילאסאפן וואס האבן לאו דווקא געגלייבט אין רעליגיע), פארוואס קענסטו יא ארויפצווינגען מאראל?

אונז גיימיר אריין אין א שמאלע פלאץ ווי איך בין נישט גענוג ברייט זיך צו דרייען דארט. איך האב שוין פון אנפאנג געשריבן אז עס איז גרוי.
איך זאג אז עס איז שכלי און די הנחה מוקדמת איז אויך מושכל,
און דאס אז מען וויל עס נישט פארשטיין היינט איז געשען בהדרגה פון קאליע מאכן פשוט'טע קאלקולאציעס וואס אמאל האט מען עס פארשטאנען,
און אויף דעם ארויף זאג איך, אז ווען מען גייט ווייטער אויף די מהלך, וועלן זאכן וואס היינט זענען נאך יא פשוט פארשטענדליך, וועלן אויך ווערן אומפארשטענדליך,
און איך האב נישט קיין טענה צום גוי אז ער פארשטייט נישט, איך ברענג פשוט ארויס די מציאות, אז דאס וואס איז היינט פארשטענדליך, האט אויך נישט קיין האפט אויב גייסטו מיט דעם מהלך.

און ווי דינער די שמועס דא ווערט גייט עס ווערן שווערער מסביר צו זיין און איך גלייב אז מיין רוחב בינתי איז אויך געשעדיגט פון די היינטיגע ענווייראנמענט, במילא גיי איך עס נישט ארויסהאבן

אט אזוי, זייער גוט ארויסגעברענגט. איך בין הונדערט פראצענט איינשטימיג, כ'לייג נאר צו אז דאס וואלט א חכם געקענט פאראויסזאגן מיט דער גרינדונג פון דעמאקראטיע, און ס'איז באמת נישט דא קיין פירכא צו די אלע תועבות אויב לייגסטו נישט קיין יסוד פון רעליגיע.

דערפאר טאקע איז די תורה נישט קיין דעמאקראטיע -- בהיות ישראל שרויין על אדמתם, האט מען גע'הרג'עט א מענטש בלויז פאר'ן רייכערן א ציגארעטל שבת.

[דייקן]

@איצל פיצל און @גרשון גאר שיין געשריבען.
בכלל דארף מען וויסען אז איין מאל א מענטש האט אמת'ע שטארקע אמונה אין די באשעפער פעלט עם שוין נישט אויס אלע הסברים, און עס איז נאר אזויווי דורך טאן א שטיקל גמרא, משא"כ רוב (היינטיגע) וואס קומען אויף מיט די שאלות איז עס ווייל עס פעלט אין די קלארקייט פון אמונה, ממילא ווערט עס זייער "היציג" אויב דאס איז די הסבר אדער יענץ איז די הסבר, און מען פראבירט אפצופרעגען און ברענגען ראיות קעגען די הסבירים וכו', אבער אויב איז מען קלאר און זיכער אין אמונה בהשגחה פרטית וכו' מאכט שוין נישט אויס אויב די אדער יענע הסבר איז נישט אמת, ווייל וואס א חילוק? האט מען פארשטאנען נישט ריכטיג פשט אין גמרא, נו, איז וואס? די אמת טוישט זיך נישט ח"ו אז אזוי דארף זיין און אזוי איז ריכטיג צו זיין, נישט א חילוק פארוואס.
(וזה גם הסבר לכמה ענינים במה שהמשכילים החדשים מחפשים בספרים נגד המקובל, כגון שא"א לחכמים לעשות ניסים או שאדם הראשון לא נברא יחידי (נגד הגמרא) וכו', והכלל בכ"ז שאם האמונה ח"ו לא משתנה, והוא רק כמו פלפול בגמרא, אז לא מזיק (כ"כ) לפלפל בכ"ז כמו הקדמונים, אבל היום האנשים שעוסקים בזה כונתם להגיע למסקנות רחוקות ח"ו, ודי בזה).

[יוד אלף]

כ'לייג נאר צו אז דאס וואלט א חכם געקענט פאראויסזאגן מיט דער גרינדונג פון דעמאקראטיע, .

זייער שטארק, איך האב שוין אסאך מאל געקלערט אין די ריכטונג, צו א חכם וואלט עס געקענט אויפכאפן?
אסאך מאל טראכט איך, ווען איך זעה די לעכער פון די אמעריקאנע טרוים, - וואס האט לכאורה געשטרעבט צו שלמות - צו פשט איז אז זיי זענען נישט געווען גענוג קלוג יורד צו זיין דערצו, אדער פשוט ווייל עס איז נישטא קיין שלימות אָן די תורה, במילא וועט עס בהכרח האבן לעכער,

דערפאר טאקע איז די תורה נישט קיין דעמאקראטיע -- בהיות ישראל שרויין על אדמתם, האט מען גע'הרג'עט א מענטש בלויז פאר'ן רייכערן א ציגארעטל שבת.

שטארק, נאר כנ"ל עס איז א גרעסערע השלמה ווי דעמאקראטיע (גרעסער? כלל נישט אין ערך) און איך עקספעקט נישט אז א היינטיגער סעקולער גוי זאל עס פארשטיין, אבער א איד מיט אביסל אמונה - ווי @דייקן האט ערווענט - דארף עס גענוג זיין צו אויפוועקן אביסל די מענטשליכע געפיל אונטער דעם אויכט

און נאכאמאל די גמרא זאגט אלמלא לא נתנה תורה למדנו זנות מיונה איז טייטש אז עס איז דא א מקום עס צו פארשטיין

[יודיש בלעטל]

באמת האב איך שוין לאנג געוואלט עפענען אן אשכול איבער "ראסיזם והתורה" אויסצושמועסן די מלחמות וואס די אידן האבן געפירט עפ"י ציווי השם וואס האבן דירעקט געהייסן פארניכטן גאנצעטע פעלקער און פייניגן זייער שטאם. למשל די מצוה פון צרור את המדינים, די מצוה פון לא תחיה כל נשמה וכו', מלחמת שבעה עממין, מלחמת ל"א מלכים וכו', וויאזוי וואלט די וועלט היינט אנגעקוקט אזא רעליגיע? להבדיל אא"ה שרייט מען דען נישט אויף די קוראן פארן הייסן הרג'נען אנדערע פעלקער?

נאכן זען דעם אשכול טראכט איך ס'האט אפשר א שייכות די צוויי במהלך התגובות וועלן זיך מעגליך זאכן אויסקלארן.

אודאי איז די תורה הקדושה גערעכט בתכלית השלימות, תורת השם תמימה, מען ברויך אבער פארשטיין די גרונטפרינציפן אונטער די מצוות, און וואס איז דער לימוד דערפון.

מיר אייביג שווער געווען

קוק אין רמב"ם ווי ער איז מסביר מלחמת ז' עממין אז יהושע האט געשיקט 3 בריוון אז זיי זאלן אוועקגיין פון ארץ ישראל און גרגשי איז טאקע אוועק געגאנגען די אנדערע האבן געוואלט דווקה מלחמה (עס בלייבט נאר צו פארשטיין פארוואס מען זאל מעגן זאגן עפ"י קטני שכלנו פאר א 2'טע פאלק גיי אוועק פון דא אז נישט גיי איך אין מלחמה בד"וו אין יענע צייט איז דעס געווען א נארמאלע זאך יעדער האט עס געטוהן might is right
אפי' פאר אפאר 100 יאר צוריק)

קוק אריין אין חומש סוף פרשת קדושים און די וועסט אלעס פארשטיין.

און סוף פרשת קדושים איז די פרשה פין עריות און עס און חומש דברים אז וועגן די תועבות פון די גויים האט זיי דער באשעפער פארטריבן פון ארץ ישראל און דער באשעפער זאגט פאר די אידן אז אויב וועט מען זיך אויפירן אזוי ווי די תועבות פון די גויים וועט מען אויך ווערן פארטריבן דאס איז נאר א סיבה פארוואס דער באשעפער שטראפט א פאלק באט עס איז נישט א סיבה אז די אידן זאלן מעגן פארטרייבן די 7 פעלקער
נאר מען דארף זאגן די תירוץ פון אז מעשה ידיו הגיד לעמו און די מפרשים פרעגן שוין אויף די רש"י אז ווי האבן די גויים א רעכט צו פרעגן ליסטים אתם די גויים אליין האבן אלע יארן געטוהן די זעלבע זאך might is right
נאר אויף דעם דארף מען זאגן אז די גויים האבן געפרעגט פון די תורה אז עס שטייט לא תגנוב איז פארוואס האבן ענק געגאנבעט די לאנד ???
פארדעם ענטפערן די אידן אז מעשה ידיו הגיד לעמו שלו הארץ ונתנה לנו אויב די גויים פרעגן פון די תורה ענטפערט מען זיי פון די תורה און פון מענטשלעכקייט איז נישט קיין קשיא ווייל די גאנצע וועלט האט יענע צייט אזוי געארבעט (געהערט אמאל פון א ת"ח די פשט והוא אמת וברור ומתיישב על השכל)

[יודיש בלעטל]

איך וועל פראבירן מסביר צו זיין אביסל וועגן עבדים עפ"י תורה (אפשר אויך לקרב אל השכל הפשוט)און מען וועט זען וואס דער עולם זאגט צו דעם
א.1.עבד עברי איז דא 2. א.מוכר עצמו ב. נמכר בגנבתו
ב. האט א הלכה פון 7 יאר און מוסר לו שפחה כנענית ביי מוכר עצמו איז א מחלוקת אין גמרא צו דווקה 7 יאר און צו רבו מוסר לו...ביי ביידע איז דא א הלכה פון לא תרדה בו בפרך די טעם פון די אלע הלכות איז לכאורה וועגן די חשיבות פון א איד עבדי הם ולא עבדים לעבדים און אפי' א עבד נרצע גייט ארויס אין יובל
נאך א הלכה א מענטש האט א זכות אויף זיין טאכטער צו איר פארקויפן ווען זי איז קליין ביז זי ברענגט סימנים
ביז דא רעדט מען פון די מובחר הבריאה פון דעם עם סגולה און דאס לכאורה 2 יושרדיגע וועגן פון באקומען א עבד מוכר עצמו און נמכר בגנבתו (אפי' מען קען זאגן אז קנה אדון לעצמו למעשה איז ער משועבד לאדונו) עכ"פ מען זעט נישט די תורה זאל האבן א פראבלעם מיט די מושג פון עבד די שאלה איז נאר ווי ווייט און נישט נאר דאס נאר אפי' די קינדער וואס ער האט מיט די כנענית זענען געהעריגע עבדים לעולם
ב.יעצט לאמיר גיין צו עבד כנעני (גוי אפי' ווייס) איז די הלכה פון א עבד אז ער באלאנגט אינגאנצן פאר זיין האר אזוי ווי א אקס עס איז אפי' נישט שייך לא תרדה בו בפרך און עס איז נישט דא א ענד ביז ווען והתנחלתם אותם לבניכם לעולם בהם תעבודו עס איז דא 1 וועג שן ועין וואס דאס איז אויך א חידוש אדער אויב דער בעלעבאס וויל איהם באפרייען פארשטייט זיך מה הוא אף אתה תהא רחום און ורחמיו על כל מעשיו כתיב אפי' אויף בהמות דארף מען רחמנות האבן און אזוי ווי קארל האט געברענגט פון רמב"ם אז מען דארף אפי' מקדים זיין אכילת בהמתו ועבדיו לאכילתו ואסור לביישו וכו' וכנ"ל
און אויך זעט מען און ווען עס קומט צו רציחה אז איינער וואס הארגעט זיין עבד איז נקום ינקם ער איז חייב מיתה עכ"פ אויב ער איז געשטארבן אין די מעת לעת פון די פעטש פון זיין האר און פרשת משפטים
זעט מען די חלק הרחמנות פאר עבד און בלעק "לייווס" מעטטער אזוי ווי מען זעט אז נקום ינקם
קען זיין לפי הנ"ל אז די עבדים האבן געהאט א פיינע לעבן ביי אידישע הענט אפשר נאך בעסער ווי מענטשן וואס מוטשען זיך צו דעקן דעם חודש דער עבד האט געהאט א ווייב מיט קינדער צו עסן און טרינקען און צו וואוינען ער נאר געדארפט ארבעטן און מיט די רחמנות וואס מען האט געשמועסט האט ער געהארבעט מיט מענטשליכע באדינגונגען
עס בלייבט נאר איבער מיט וואס א יושר האט ער איהם גענומען פאר א עבד
ואי"ה עוד חזון למועד (איך ווארט אויף הערות)

[גרשון]

איך וועל פראבירן מסביר צו זיין אביסל וועגן עבדים עפ"י תורה (אפשר אויך לקרב אל השכל הפשוט)און מען וועט זען וואס דער עולם זאגט צו דעם
א.1.עבד עברי איז דא 2. א.מוכר עצמו ב. נמכר בגנבתו
ב. האט א הלכה פון 7 יאר און מוסר לו שפחה כנענית ביי מוכר עצמו איז א מחלוקת אין גמרא צו דווקה 7 יאר און צו רבו מוסר לו...ביי ביידע איז דא א הלכה פון לא תרדה בו בפרך די טעם פון די אלע הלכות איז לכאורה וועגן די חשיבות פון א איד עבדי הם ולא עבדים לעבדים און אפי' א עבד נרצע גייט ארויס אין יובל
נאך א הלכה א מענטש האט א זכות אויף זיין טאכטער צו איר פארקויפן ווען זי איז קליין ביז זי ברענגט סימנים
ביז דא רעדט מען פון די מובחר הבריאה פון דעם עם סגולה און דאס לכאורה 2 יושרדיגע וועגן פון באקומען א עבד מוכר עצמו און נמכר בגנבתו (אפי' מען קען זאגן אז קנה אדון לעצמו למעשה איז ער משועבד לאדונו) עכ"פ מען זעט נישט די תורה זאל האבן א פראבלעם מיט די מושג פון עבד די שאלה איז נאר ווי ווייט און נישט נאר דאס נאר אפי' די קינדער וואס ער האט מיט די כנענית זענען געהעריגע עבדים לעולם
ב.יעצט לאמיר גיין צו עבד כנעני (גוי אפי' ווייס) איז די הלכה פון א עבד אז ער באלאנגט אינגאנצן פאר זיין האר אזוי ווי א אקס עס איז אפי' נישט שייך לא תרדה בו בפרך און עס איז נישט דא א ענד ביז ווען והתנחלתם אותם לבניכם לעולם בהם תעבודו עס איז דא 1 וועג שן ועין וואס דאס איז אויך א חידוש אדער אויב דער בעלעבאס וויל איהם באפרייען פארשטייט זיך מה הוא אף אתה תהא רחום און ורחמיו על כל מעשיו כתיב אפי' אויף בהמות דארף מען רחמנות האבן און אזוי ווי קארל האט געברענגט פון רמב"ם אז מען דארף אפי' מקדים זיין אכילת בהמתו ועבדיו לאכילתו ואסור לביישו וכו' וכנ"ל
און אויך זעט מען און ווען עס קומט צו רציחה אז איינער וואס הארגעט זיין עבד איז נקום ינקם ער איז חייב מיתה עכ"פ אויב ער איז געשטארבן אין די מעת לעת פון די פעטש פון זיין האר און פרשת משפטים
זעט מען די חלק הרחמנות פאר עבד און בלעק "לייווס" מעטטער אזוי ווי מען זעט אז נקום ינקם
קען זיין לפי הנ"ל אז די עבדים האבן געהאט א פיינע לעבן ביי אידישע הענט אפשר נאך בעסער ווי מענטשן וואס מוטשען זיך צו דעקן דעם חודש דער עבד האט געהאט א ווייב מיט קינדער צו עסן און טרינקען און צו וואוינען ער נאר געדארפט ארבעטן און מיט די רחמנות וואס מען האט געשמועסט האט ער געהארבעט מיט מענטשליכע באדינגונגען
עס בלייבט נאר איבער מיט וואס א יושר האט ער איהם גענומען פאר א עבד
ואי"ה עוד חזון למועד (איך ווארט אויף הערות)

זייער שיין אויסגעשמועסט.

אן עבד עברי, אויב מ'טראכט אריין, איז בכלל נישט קיין קנעכט, ס'איז פשוט א ליעס! דו קענסט מאכן מיט איינעם א קאנטראקט אז דו גייסט אים איבערבויען זיין הויז, און דו קענסט מאכן מיט אים א קאנטראקט אז דו ארבעטס פאר אים די קומענדיגע זעקס יאר. ער דארף דיר אויף דעם באצאלן, ער האט נישט קיין שום ממשות'דיגע בעלות, ער דארף דיר שיין באהאנדלען, אויסהאלטן דיך און דיין משפחה, אא"וו. ס'איז א פשוט'ע קאנטראקט.

דיין נקודה איבער עבדים כנעניים איז זייער ריכטיג, אז אויב איינער באהאנדלט זיי ווי די תורה הייסט, קענען זיי האבן א פיין לעבן. אבער אויסער דעם, ווי כ'האב שוין אויסגעשמועסט, איז א גוי אין די תורה'ס אויגן באשאפן געווארן צו באדינען דעם איד (ווי בן זומא האט געזאגט), ממילא איז פשוט ווי אזוי ער קען זיין זיין קנעכט. פארשטייט זיך אז די תורה ערלויבט נישט מ'זאל געבן א כאפ א מענטש פון גאס און אים דערקלערן אלעס דעם אייגנטום, נאר ווען יענער פארקויפט זיך אליין וכדומה.

[יודיש בלעטל]

..........

זייער שיין אויסגעשמועסט.

אן עבד עברי, אויב מ'טראכט אריין, איז בכלל נישט קיין קנעכט, ס'איז פשוט א ליעס! דו קענסט מאכן מיט איינעם א קאנטראקט אז דו גייסט אים איבערבויען זיין הויז, און דו קענסט מאכן מיט אים א קאנטראקט אז דו ארבעטס פאר אים די קומענדיגע זעקס יאר. ער דארף דיר אויף דעם באצאלן, ער האט נישט קיין שום ממשות'דיגע בעלות, ער דארף דיר שיין באהאנדלען, אויסהאלטן דיך און דיין משפחה, אא"וו. ס'איז א פשוט'ע קאנטראקט.

דיין נקודה איבער עבדים כנעניים איז זייער ריכטיג, אז אויב איינער באהאנדלט זיי ווי די תורה הייסט, קענען זיי האבן א פיין לעבן. אבער אויסער דעם, ווי כ'האב שוין אויסגעשמועסט, איז א גוי אין די תורה'ס אויגן באשאפן געווארן צו באדינען דעם איד (ווי בן זומא האט געזאגט), ממילא איז פשוט ווי אזוי ער קען זיין זיין קנעכט. פארשטייט זיך אז די תורה ערלויבט נישט מ'זאל געבן א כאפ א מענטש פון גאס און אים דערקלערן אלעס דעם אייגנטום, נאר ווען יענער פארקויפט זיך אליין וכדומה.

א.איך האב קיינמאל נישט געהערט פון א פשוטע ליעס אז נעקסטע 7 יאר זאל די קינדער וואס די האסט מיט די פרוי וואס איך וועל דיך זאגן צו וואוינען מיט זאל באלאנגען פאר מיר אויף אייביג אוודאי איז דאס א קאנטראקט אבער נישט פשוט נאר פון א עבד
שכח גרשון פאר ריספאנדן צו מיין תגובה
איך וויל נאך פראבירן צו באשרייבן ווי אזוי מען מעג נעמען א עבד און וואס די יושר פון דעם איז
ב.איך ווייס נישט פון וועלכע בן זומה די רעדסט! עס איז ריכטיג אז כל העולם כולו לא נברא אלא לשמשני די גאנצע וועלט איז באשאפן געווארן צו דינען דער וואס דינט דעם אייבערשטן אבער דאס מיינט נישט אז אלע גויים דארפן זיין קנעכט א גוי קען אויך דינען דעם אייבערשטן מיט די ז' מצוות בני נוח א גוי קען דאווענען און דאס איז טאקע א גר תושב און אזוי ווי איוב איז געווען א צדיק און א גוי קען זיך מגייר זיין ביטע אויב די האסט א מקור אז אלע גויים באלאנגען צו זיין עבדים פליעס ברענג עס און אויב עס שטייט אז אלע דארף פארשטיין פשט וועלכע גוי יא און וועלכע נישט

[גרשון]

כ'האב נישט געשריבן אז זיי דארפן זיין קנעכט, נאר אז זיי קענען; אנדערש פון א איד וואס קען נישט זיין קיין אמת'ער קנעכט.

אוודאי איז עס א "ליעס" מיט געוויסע הלכות, די נקודה איז אז ער איז נישט קיין עכטער קנעכט. 1. ווייל הקונה עבד עברי לעצמו כקונה אדון לעצמו, 2. ווייל ער איז נישט דיין אייגנטום -- ער גייט ארויס פריי נאך עטליכע יאר.

דער לשון "כל העולם כולו לא נברא אלא לשמשני" ברענגט די גמרא אין ברכות (נח, א) פון בן זומא. ער האט עס גראדע געזאגט אויף אידן. דאס קומענדיגע איז דער המשך הגמרא:

הוא [בן זומא] היה אומר: כמה יגיעות יגע אדם הראשון עד שמצא פת לאכול. חרש, וזרע, וקצר, ועמר, ודש, וזרה, וברר, וטחן, והרקיד, ולש, ואפה, ואח''כ אכל, ואני משכים ומוצא כל אלו מתוקנין לפני. וכמה יגיעות יגע אדם הראשון עד שמצא בגד ללבוש. גזז, ולבן, ונפץ, וטוה, וארג, ואחר כך מצא בגד ללבוש, ואני משכים ומוצא כל אלו מתוקנים לפני. כל אומות שוקדות ובאות לפתח ביתי, ואני משכים ומוצא כל אלו לפני.

זע אויך אין רמב"ם אין דער הקדמה פון פירוש המשניות ווי ער שמועסט דאס אויס באריכות.

[יודיש בלעטל]

יעצט לאמיך ממשיך זיין מיט עבד כנעני ווי אזוי באקומט מען א עבד עס איז אזוי ווי מען האט געשמועסט עס איז דא מוכר עצמו און עס איז דא נמכר בגנבתו אויב ער האט נישט צו באצאלן לכאורה די 2 איז די מערסטע יושר יעצט איז דא נאך א אויפן ווען א לאנד גייט מלחמה מיט א צווייטע לאנד עס איז דא אמאל אז די לאנד געבט זיך אינטער און פון היינט און ווייטער גייט די לאנד געבן שטייער
און עס איז דא א לאנד וואס געבט זיך נישט אינטער נאר מען האלט א פייערדיגע מלחמה ביז יענער באזיגט אינגאנצן און דעמאלס קומען זיי אריין און נעמען אלע איבער געבליבענע מענטשן פאר עבדים ושפחות דאס איז שבויים! יעצט דאס איז יושר? דארף מען וויסן צו אויף יעדע מלחמה צו עס איז יושר ואי"ה עוד חזון למועד

[יודיש בלעטל]

כ'האב נישט געשריבן אז זיי דארפן זיין קנעכט, נאר אז זיי קענען; אנדערש פון א איד וואס קען נישט זיין קיין אמת'ער קנעכט.

אוודאי איז עס א "ליעס" מיט געוויסע הלכות, די נקודה איז אז ער איז נישט קיין עכטער קנעכט. 1. ווייל הקונה עבד עברי לעצמו כקונה אדון לעצמו, 2. ווייל ער איז נישט דיין אייגנטום -- ער גייט ארויס פריי נאך עטליכע יאר.

דער לשון "כל העולם כולו לא נברא אלא לשמשני" ברענגט די גמרא אין ברכות (נח, א) פון בן זומא. ער האט עס גראדע געזאגט אויף אידן. דאס קומענדיגע איז דער המשך הגמרא:

הוא [בן זומא] היה אומר: כמה יגיעות יגע אדם הראשון עד שמצא פת לאכול. חרש, וזרע, וקצר, ועמר, ודש, וזרה, וברר, וטחן, והרקיד, ולש, ואפה, ואח''כ אכל, ואני משכים ומוצא כל אלו מתוקנין לפני. וכמה יגיעות יגע אדם הראשון עד שמצא בגד ללבוש. גזז, ולבן, ונפץ, וטוה, וארג, ואחר כך מצא בגד ללבוש, ואני משכים ומוצא כל אלו מתוקנים לפני. כל אומות שוקדות ובאות לפתח ביתי, ואני משכים ומוצא כל אלו לפני.

זע אויך אין רמב"ם אין דער הקדמה פון פירוש המשניות ווי ער שמועסט דאס אויס באריכות.

שכוח פאר די מראה מקום
איך פארשטיי פון די גמרא אז עס איז געזאגט געווארן אויף אלע מענטשן פון די וועלט אז יעדער איינער מאכט זיין שטיקל ארבעט און אזוי האט יעדער מענטש גרייט די זאכן וואס ער דארף האבן משא"כ אדם הראשון האט זיך געדארפט אליין מוטשען און דאס איז די הסבר פון לשמשני עס האט נישט שייכות מיט קנעכטשאפט כן נראה לי

[יודיש בלעטל]

און וועגן די חלק פון עבד עברי למעשה די 6 יאר איז ער עבד לכל דבריו און קונה אדון לעצמו איז אלץ רחמנות ער דארף איהם געבן מאכל ומשתה (אפשר אפי' בעסער ווי פאר זיך ) און לא תרדה בפרך אבער למעשה איז ער ער קען איהם הייסן ארבעטן וואס עס שמעקט פארן באלעבאס די קינדער באלאנגט פארן בע"ב וכו' כנ"ל

[יודיש בלעטל]

סנחריב האט נישט געפארבט קיינעם אויף ווייס. כנען איז ווי עס זעט אויס אין די ראשונים אייביג געווען ווייס. מצרים, איז משמע אין רש"י פר' לך אז זיי זענען געווען שווארץ. (און דארט איז אויך משמע אז כנען נישט). עס איז גראדע אינטערעסאנט, ווייל לכאורה זענען כנען און מצרים ברידער, נו ווי אזוי איז דער שווארץ און דער ווייס. ואין לומר אז די קלימאט פון די מדינות גרם, ווייל די עגיפטישע כהיום זענען ווייט פון שווארץ. אפשר ברוין.

בכל אופן, קנעכטשאפט האט גארנישט מיט שווארץ.

שטייט אין רש"י אין פר' לך אויף והכנעני אז בארץ: היה הולך וכובש את את ארץ ישראל מזרעו של שם.. ..לפיכך ויאמר אל אברם לזרעך אתן את הארץ עתיד אני להחזירה לבניך
סא לפי דעם קען זיין אז כנענים זענען יא שווארץ ווייל ווען אברם איז אראפ צו מצריים האבן און ארץ ישראל געוואוינט זרעו של שם

[יודיש בלעטל]

ארויפגעברענגט מענינא דיומא
לעצם הענין , על פי הלכה טרעפט מען נישט אזא זאך אז שווארצע זאלן זיין קנעכט, עס איז דא הלכות אין שו"ע ווען א קנעכט איז גופו קנוי אדער נישט און מען טרעפט נישט קיין חילוק צווישן א שווארצער און א ווייסער לגבי דעם, און בזמן הבית אין אר"י איז לכאורה אויך נישט געווען קיין שום חילוק צווישן שווארצע גוים און ווייסע גוים , ממילא איז לכאורה נישט שייך צו זאגן אז שווארצע דארפן זיין עבדים על פי תורה.

דער אבן עזרא שרייבט אין פר' נח אויף עבד עבדים יהיה לאחיו אז כנען וועט זיין עבד לעבדים והם אחיו כוש ומצריים ופו•ט לפי דעם טאקע זענען אלע בני חם עבדים (און אפשר אויך שווארץ)
(עס איז נאר זייער אינטרעסאנט צו צולייגן אז דער ערשטער מלך "נמרוד" איז געווען פון די בני חם. וכי עבד ימלוך?)

[יודיש בלעטל]

.

[יודיש בלעטל]

די כנענים האט מען אויסגע'הרג'ט, נישט אזוי? די עבדים כנענים האבן זיך צום סוף אויסגעמישט מיט די אידן עיין ערך פשחור בן אימר (קידושין ע:).

שטייט דארט אין קידושין משפחה שנטמעה נטמעה און מען דארף נישט חושש זיין

אפילו אז מ'וועט זאגן אז געוויסע כנעניים זענען אנטלאפן און זיך געראטעוועט (גרגשי?) איז ממש טיפשות'דיג צו טראכטן אז פון די פאר אנטלאפענע זאל ארויסשפראצן א גאנצע קאנטינענט! א פערטל פון דאס מענטשהייט איז שווארץ, און דאס אלעס פון אפאר אנטלאפענע כנעניים?! ביזטו משוגע צו וואס?! יא, האסט געטראפן עפעס א מדרש אז די כנענים זענען שווארץ, נניח אז דו נעמסט עס אן כפשוטו ממש אנדערש ווי רש"י, שטייט דען אז אלע שווארצע זענען כנעניים? ס'דאך פשוט נישט שייך במציאות.

שטייט אין מס' סנהדרין פ' חלק ד' צא ע"א כשבאו בני אפריקיא לדון עם ישראל לפני אלכסנדרוס מוקדון אמרו לו ארץ כנען שלנו היא דכתיב ארץ כנען לגבולותיה וכנען אבוהון דהנהו אינשי.... ..אמר להם גביהא בן פסיסא מהיכן אתם מביאים ראיה מה"ת אף אני לא אביא ראייה אלא מה"ת שנאמר ויאמר ארור כנען עבד עבדים יהיה לאחיו עבד שקנה נכסים עבד למי ונכסים למי ולא עוד הרי כמה שנים לא עבדתונו
זעט מען פון די גמרא אז כנענים קומען פון אפריקה און אז די קללה איז געווען מער ווי סתם א קללה עס זעט אויס אביסל אז עס איז אויך געווען אויף למעשה וצ"ע הטעם או המהלך אי נח עשה אותם עבדים או רק קלל אותם אין לי ברירות בענין זה וכאן בגמ' משמע שאלכסנדר מוקדון קיבל התי' של גביהא וצ"ע

[חלב ישראל]

א. כ'האב נישט געזאגט אז מ'דארף חושש זיין.

ב. ס'קען זיין אז די כנעניים וואוינען היינט אין אפריקע (בכלל ווער זאגט אז אפריקיא איז אפריקע?), ס'קען אבער נישט זיין אז אלע וואס וואוינען אין אפריקע זענען כנעניים.

[יודיש בלעטל]

א. כ'האב נישט געזאגט אז מ'דארף חושש זיין.

כ'אב פארשטאנען אז די זאגסט אז אויב אונז זענען אייניקלעך פון כנען זענען אונז די זעלבע קנעכט האב איך געשריבן שהם בטלים במיעוט

ב. ס'קען זיין אז די כנעניים וואוינען היינט אין אפריקע (בכלל ווער זאגט אז אפריקיא איז אפריקע?), ס'קען אבער נישט זיין אז אלע וואס וואוינען אין אפריקע זענען כנעניים.

דער אבן עזרא שרייבט אויף עבד עבדים יהיה לאחיו אין פר' נח אז ער וועט זיין עבד לעבדים והם אחיו כוש ומצריים ופוט דהיינו אז אלע בני חם זענען עבדים לפי דעם אפי' זיי זענען נישט כנענים איז נאך אלס שייך עבדים
אפריקיא איז לכאורה אפריקע אז איך וועל האבן א ראייה וועל איך ברענגען

[חלב ישראל]

אויב אזוי דארף מען אפשר טוישן דאס קעפל פונעם אשכול אויף "קנעכטשאפט עפ"י דעם אבן עזרא"...

[Goodmorning]

אשכנזים ספרדים און תימנים האבן אנדערע הויט קאלירן, וואס האט לוטון מיט די קלימאטן לכאורה

[יואל שרייבער]

א. כ'האב נישט געזאגט אז מ'דארף חושש זיין.

כ'אב פארשטאנען אז די זאגסט אז אויב אונז זענען אייניקלעך פון כנען זענען אונז די זעלבע קנעכט האב איך געשריבן שהם בטלים במיעוט

ב. ס'קען זיין אז די כנעניים וואוינען היינט אין אפריקע (בכלל ווער זאגט אז אפריקיא איז אפריקע?), ס'קען אבער נישט זיין אז אלע וואס וואוינען אין אפריקע זענען כנעניים.

דער אבן עזרה שרייבט אויף עבד עבדים יהיה לאחיו אין פר' נח אז ער וועט זיין עבד לעבדים והם אחיו כוש ומצריים ולוט דהיינו אז אלע בני חם זענען עבדים לפי דעם אפי' זיי זענען נישט כנענים איז נאך אלס שייך עבדים
אפריקיא איז לכאורה אפריקע אז איך וועל האבן א ראייה וועל איך ברענגען

וואו זעסטו דאס אין אבן עזרא?

ער זאגט פארקערט, נאר די כנענים זענען עבדים, די כושים נישט, והא ראי' נמרוד.
https://www.sefaria.org/Ibn_Ezra_on_Genesis.9.25.3
לכוש ומצרים ופוט שהם בני אביו. ויש אומר כי הכושים הם עבדים בעבור שקלל נח את חם והנה שכחו כי המלך הראשון אחר המבול היה מכוש וכן כתוב ותהי ראשית ממלכתו בבל

[סתם]

און וועגן די חלק פון עבד עברי למעשה די 6 יאר איז ער עבד לכל דבריו און קונה אדון לעצמו איז אלץ רחמנות ער דארף איהם געבן מאכל ומשתה (אפשר אפי' בעסער ווי פאר זיך ) און לא תרדה בפרך אבער למעשה איז ער ער קען איהם הייסן ארבעטן וואס עס שמעקט פארן באלעבאס די קינדער באלאנגט פארן בע"ב וכו' כנ"ל

דאס אז די קינדער בלייבן ביים בעה"ב איז נישט קיין ראי אז די עבד עברי איז א עכטע קנעכט, נאר ווייל זיי זענען קינדער פון א שפחה כנענית. טאמער א ישראל וואס איז נישט קיין עבד עברי וועט חתונה האבן מיט א שפחה כנענית (באיסור) וועלן די קינדער אויך באלאנגען פארן הער.
די איינציגסטע חילוק איז א עבד עברי איז עס בהיתר

[יואל שרייבער]

איך זאג אז עס איז שכלי און די הנחה מוקדמת איז אויך מושכל,
און דאס אז מען וויל עס נישט פארשטיין היינט איז געשען בהדרגה פון קאליע מאכן פשוט'טע קאלקולאציעס וואס אמאל האט מען עס פארשטאנען,
און אויף דעם ארויף זאג איך, אז ווען מען גייט ווייטער אויף די מהלך, וועלן זאכן וואס היינט זענען נאך יא פשוט פארשטענדליך, וועלן אויך ווערן אומפארשטענדליך,
און איך האב נישט קיין טענה צום גוי אז ער פארשטייט נישט, איך ברענג פשוט ארויס די מציאות, אז דאס וואס איז היינט פארשטענדליך, האט אויך נישט קיין האפט אויב גייסטו מיט דעם מהלך.

איך זעה נישט אז זאכן וואס זענען געווען פארשטענדליך זענען געווארן ווייניגער פארשטענדליך, די זאכן זענען קיינמאל נישט געווען פארשטענדליך לויט די יסודות אויף וואס זייער אידעאלאגיע איז געווען געבויט, עס איז פשוט אנגעגאנגען פון געוואוינהייט.

צב''ש עס איז היינט אנגענומען אלס פארשטענדליך אז מען מעג הרג'ענען בעלי חיים אויף צו עסן, און גאנץ ווארשיינליך, אין הונדערט יאר ארום, אויב משיח וועט נאך נישט דא זיין, וועלן מענטשן עס אנקוקן ווי די גרעסטע אכזריות, אבער למעשה, קענסטו מיר געבן א הסבר לויט די היינטיגע אידעאלאגיע, פארוואס מען זאל ענדערש מעגן הרג'ענען א בעל חי, וואס לויט די היינטיגע סייענס האט געהעריגע געפילן, ענדערש ווי א צוויי דריי יעריג קינד, וואס האט נאך אפשר ווייניגער שכל ווי א בעל חי.