וואס איז טייטש? - סליחות, פיוטים ויוצרות

די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער

נאטרוליסט
שר האלף
תגובות: 1335
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג נאוועמבער 06, 2007 2:40 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נאטרוליסט »

אינעם סליחות ליום רביעי
אינעם סליחה פון רבינו שלמה הבבלי, אני יום אירא אליך
איז דא דארט א שטיקל וואס שטייט אזוי:

מי יהרהר אחר מדותיך לדינה
(ווער קען מהרהר נאך דיינע מדות, זיך מתדיין זיין קעגן דיר)

נוכחך להשיב מחלציו לזינה
(ווער קען קעגן דיר ענטפערן, און ארויסנעמען געווער)

סרנו וסוערנו ונשמטה חרב היונה
מיר האבן אפגענויגט, און אויפגעשטורעמט, און דער וויינגער שווערד איז ארויסגעצויגן.

עמך הדין וידך על העליונה


מיר איז עפעס זייער שווער דער דאזיגער פראז.
סרנו וסוערנו ונשמטה חרב היונה
עס זאגט זיך שווער אז "יונה" זאל זיין מלשון יין, ווי דער חכם ר"י וינגארטן איז מבאר אין מחזור המבואר.


ועור קען ביטע העלפן?
א דאנק
אטעטשמענטס
Slichoys 4.jpg
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

אין ירמי' שטייט אפאר מאל חרב היונה אין מו און נ'
דער מפורש קען נישט טייטשן אנדערש ווי די מפרשים אויפן פלאץ עיי"ש
די היינטיגע זאגן שוין אנדערש, ואנו לנו אלא דברי רבוה"ק
עצה טובה, דער ישמיענו סלחתי, ווי אויך דניאל גולדשמידט, האבען דעם מקור פונעם ווארט אין פסוק
למה זה תשאל לשמי...
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

איך האב א שטיקעל הערה אויפן כלליות'דיגען וועג פון טייטשן פיוטים, איך וועל געבען א דוגמא דער ערשטע שטיקעל שחרית ר"ה
יראתי בפצותי שיח להשחיל-טייטשט מען להשחיל מלשון כמישחל ביניתא מחלבא, ארויסציען
זעקתי יערב ולא כמשחיל-טיישט מען נישט ווי א לייב, מלשון שחל ופתן, א אומבאטעמ'טע געשריי.
איך וויל טייטשן פארקערט, (מיין נשמה קומט פון או אינו פון רש"י), להשחיל צו שרייען, ולא כמשחיל און נישט ווי איינער וואס שלעפט ווערטער.
מען זאל זיך נישט אנהייבען דינגען וויאזוי עס ליגט בעסער אין די ווערטער, ווייל דאס איז א ויכוח אן א סוף, און דא וועט דער וואס דינגט זיך מיט מיר זיין גערעכט, מיין שאלה איז, אויף וועם און אויף וואס איז געבעיסט די היינטיגע מפרשים'ס שיקול הדעת דארט ווי עס איז נישטא קיין גאר אלטע מפרשים, און דארט ווי עס איז דא אלטע, אויף וועמען בויען זיי בעיקר.
עס איז דא עטליכע מפרשי זמנינו ולא ראי זה כראי זה, הצד השוה שבהם אז אלע טוען א געוואלדיגן סערוויס פארן ציבור, און מען ניצט זיי נישט גענוג אויס
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35237
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הרב הפלאי, אייער טייטש אויף יראתי בפצותי וכו' שטימט אסאך בעסער, כנלפע"ד.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

לאו דווקא, אבער מיט אביסעל צולייגען קאפ צו די שורשים טרעפט מען הונדרעטער אזעלכע,
וכלל זה נקוט בידך, זיין פארגעקוקט טייטש (כדברי אבי השל"ה), VS. קוקן בשעת מעשה, איז הימל און ערד, ווייל אז מען איז פארגעקוקט אפרישיעיט מען דעם יופי הפיוט והמליצה, כדוגמות ווען מען הערט א שיין שטיקל ווארימע גראם פון פינקי מיט אפאר קונצען, ועוד, מען קען צולייגן הארץ צום טייטש, משא"כ ווען מען קוקט בשעת מעשה
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35237
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הרב הפלאי, איר האט רעכט, פאראיארן האבן מיר טאקע אזוי געטאן און זיך פארגעקוקט פון פראנהויס [אייגענטליך האבן מיר שוין דאן אפגיטייפט וואס עס איז געווען קשה] און עס האט זיך טאקע גאר אנדערש געזאגט.

איך פארשטיי קיינמאל די סארט מענטשן וואס כיפערן [באדייט?] אפ א יעדע סארט פיוט, ס'איז דאך נישט אידישלעך און נישט גוי'אישלעך, אלע פיוטים, קינות און סליחות, זענען דאך הערליך שיין רירענד און צו דעם נאך תפלות לאדון כל, אויף וואס ארויף זאל מען עס אפמורמלען אן קלערן בכלל וואס מ'זאגט?
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

א הערה וואס קוועטשט מיך שוין א לענגערע צייט, אולי די חכמי הקרעטשמע וועלען מיך קענען העלפן
בעל האט צוויי טייטשען א האר און א מאן, געווענליך בועל איז טייטש איינע וואס וואוינט נישט איינע וואס הערשט
יעצט היינט אין די סליחות (די שטיקל פאר דעם פיוט) זאגט מען ה' אלקוניבעלונו אדונים זולתיך, און דאס איז גענוי א לשון הפסוק ישעי' כ"ו י"ג, דארט טייטשן אלע מפרשים כולל התרגום מלשון שליטה ובעלות
יעצט דאס איז זיכער אז עס איז דא א יחס בין ישראל להקב"ה כיחס אשה לבעלה, עס איז דא אן א שיעור פסוקים דערויף, ע"ז באשה זרה איז אויך דא אסאך פסוקים, אז די וואס זענען איז כופה אוועק צוגיין פון הקב"ה זאלן זיין כמאנס לא מצאתי, אבער עס איז מסתבר
יעצט אינעם נעכטיגן שטיקל פארן פיוט זולתך בעלונו אדונים, גייט אויך מיט אז עס מיינט מלשון בעלות
מיין שאלה הייבט זיך אבער אן דעם צווייטען טאג דער שטיקעל פאר פיוט אין כמדת בשר מדתך, איה קנאתך ועצת עמידתך, בת בררת לבית חמדתך, בעלוה אדונים ואין לצמידתך, גועה לדודי אני מאורסת, גועל רודי איך נדרסת, דין הרג לעצמה מקנסת, דחוי' גם כי נאנסת, האם בלי ספר שלוח, הבן כיתום וכו' אין דעם שטיקל איז דא אן א שיעור ראיות אז מען רעט פון א יחס אשה לבעלה, קנאתך, בת בררת, אני מאורסת, כי נאנסת, האם בלי ספר שלוח, גן נעול, מעין חתום,כקרן הפוך,עזובה כקורעת בפוך, טוב התואר, און נאך אסאך בכלל לשון נקבה, איך ווייס אז אלס קען מען פארענטפערן, און א אשה בשבי' איז ערגער, אבער די אלע פסוקים גן נעול מעין חתום דרשנת מען אויף א בתולה,
לכן שאלתי, היש מקום לומר אז ר' שלמה הבבלי האט אנדערש געטטיטשט דעם פסוק ווי רוב מפרשים, אדער עכ"פ דא האט ער געבארגט דעם לשון מיט אן אנדערע כוונה.
יעצט וואס טייטש דער ערשטע טאג אויך אין דעם שטיקל פאר פיוט, זרויים לקבץ ובם לבעול, און מוצ"ש מהרה תהי' בעולה...
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35237
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הרב הפלאי, שאלת חכם חצי תשובה, אייערע פראגן אנטהאלטן שוין גענוג ידיעות.

אמאל האבן מיר שוין גערעדט פון דעם "בעל" און אירע פילע טייטשן, וואס זענען בשורשם איין אין דער זעלבער נאר ווערן געבארגט אויף אלעם ארום, וועל מיר בל"נ איז אפירזוכן.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

פארשלאפן,
איר מיינט אוודאי דעם אשכול איבער דעם טייטש פון 'בעל'.

למעשה, אפי' פילילאגיש איז דער בעל=אדון און דער בעל=מאן פונעם זעלבן אפשטאם, האט אבער אונזער רב הפלאי שוין ארויסגעברענגט אז דעם משקל 'בועל' טרעפט מען נישט געווענליך אלס 'הערשער' חוץ דעם איינע מאל אין ישעי' הנ"ל.

דער אמת איז אז אינעם דערמאנטן אשכול נאך א לענגערע דין ודברים מיט מורינו ר' זארעך זז"ג האב איך אנגעהויבן קלערן בזה"ל:
עצט קלער איך א נייע פשט אינגאנצן אויפן שורש פון 'בעל', (איך וועל רעדן ברמז) דער יסוד איז דער בעל האשה שעל שם פעולותיו נקרא בעל, פון דעם איז געבוירן דעווארן אזא מהות פון א 'בעל' על שם בעלות ומשם יפרד והיה לארבעה ראשים כמו שנתבאר בשיעור א', ובדרך רמז 'רוב בעילות הלך אחרי הבעל'


און שפעטער האב איך גאר פארשטארקערט מיין סברא, בזה"ל:
אזוי ווי ס'בלויז אן אויסשמועס פון מיינע געדאנקען, וועל איך בלויז שרייבן נאטיצן.

1. אין די תורה זעלבסט ווערט קיינמאל קיין 'מאן' נישט אנגערופן בלשון 'בעל'. אלעמאל רופט אים די תורה איש, ובל' נוכח אשיך. (אויסער אין פרשת משפטים "ואם בעל אשה הוא", וואס דארטן וויל טאקע דער פסוק ארויסברענגען עפעס אנדערש).

2. אין פר' בראשית וואו דער פסוק דערציילט די יצירת האשה, פארענדיגט דער פסוק "לזאת יקרא אשה כי מאיש לקחה זאת". איז רש"י דארט מסביר, לשון נופל על לשון.

3. דאס ערשטע מאל וואו עס ווערט יא דערמאנט דעם אויסדריק, איז ביי די פסוקי הגט אין פר' תצא. און טאקע לגבי דעם ענין וואס דו האסט דערמאנט אויבן.

מ'קען פון מיינע נאטיצן ציען אביסל דעם שטריק ווייטער. איך ווייס נאר נישט אויף וועלכע צד. איך טרעף דערין סברות לכאן ולכאן.

בקיצור אין אנדערע ווערטער, עס איז דא א שטארקע סברא צו זאגען אז דער כי יקח איש אשה 'ובעלה' איז דער יסוד פונעם ווארט 'בעל' אויף 'בעלות' און דער אריגינעל טערמין פון 'מאן' אויף לשה"ק איז ענדערש 'איש'(פונקט אוואו מען האט געבארגט דעם 'איש' להורות בעלות ה' איש מלחמה)

[איך קלער אז דער שמועס זאל נמשך ווערן אין יענעם אשכול ענדערש]
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

איך וועל מיך נישט מפלפל זיין אין וועלכע אשכול עס געהערט ווייל די סוגיא קענט איר זיכער בעסער, אבער נקודת שאלתי איז, ווען דער שורש פון א פיוט איז א פסוק אין נ"ך, און אין נ"ך טייטשן די מפרשים אויף א געוויסן אופן, צו איז ערלויבט (אויב עס ליגט בעסער אינעם פיוט לפי הענין אן אנדער טייטש) צו זאגן אז דער פייטן האט אנדערש געלערנט פשט אין דעם פסוק (ער איז דאך פארט א ראשון), אדער באופן אחר, אז ער האט געבארגט דעם פסוק אין עס געסטרעטשט דא צו אן אנדער מכוון. איך האב הונדרעטער דוגמאות, היינט ביי סליחות האב איך מיך דערמאנט איינס, האב איך עס אויסגעפאקט.
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35237
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

לויט ווי עס לויפן די פיוטים, וואלט איך געצויגן ענדערש צום צווייטן אופן אייערן אז די פייטנים האבן געבארגט דעם ווארט, אזוי טוען זיי דאך מיט בנינים וואס זיי נוצן זיי אויף אופנים וואס מ'טרעפט נישט אין ערגעץ למשל גושם פון וואס מ'האט שוין פאראיארן געהערט פון הרב אידישיסט זז"ג.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

ערלויבט? מיר טיילן רשות פאר ר' אלעזר הקליר אדער פאר ר"ש אבן-גבירול אדער פאר ר' יהודא הלוי?

עס איז זיכער אנגענומען ביי פייטנים זיך צו שפילען מיט משקלים, בנינים און טייטשן, אמאל געבארגט און אמאל פשוט גענומען, וזה הוא גופא אחד מהטענות על הפייטנים.
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

השאלה הוא כשמשמעות הפסוק שממנו יוצא הפיוט הוא באופן אחד, ויכולים לדחוק הפי' של הפסוק בהפיוט, אבל הוא געשמאקער אם יש פי' אחר בהפסוק, איך לתרגם הפיוט,
וכמעט כל מפרשי הפיוט, אם יש פסוק ויש עליו פי', נדחקים ליישב הפיוט על דרך הפסוק, וזה שאלתי, וא"כ הרב המיושן לא השיב על שאלתי רק על צד שיכולים לסטות מפי' הפסוק דעתו נוטה לאופן השני
והרב מסקרענטאן ג"כ ענה שיכולים, אבל שאלתי הוא באופן שעל דרך הדוחק יכולים ע"פ הפסוק, וביופי הפיוט הי' יותר יפה לנטות ממפרשי הפסוק, איזה דרך יותר נכון, ולי הי' נראה לילך בדרך הב' אכן בדרך כלל מפרשי הפייט מהערוגות הבושם, המטה לוי, הרוו"ה, ואף דניאל גולדשמיד, ועליהם בונים כל המפרשים היום הולכים בדרך הא'.
למה זה תשאל לשמי...
נאטרוליסט
שר האלף
תגובות: 1335
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג נאוועמבער 06, 2007 2:40 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נאטרוליסט »

דער היינטיגער פזמון "נפשי בשאלתי" פון רבי שלמה אבן גבירול איז א פיוט נורא.
עס איז באקאנט אז די ספרדים זענען געווען די גרעסטע אין פיוט ושיר.
אבער רבי שלמה גבירול'ס ווערק זענען זעהר גרינג צו פארשטיין, און דאך איז עס אזוי טיף ארויסגעברענגט מיט זיין הימל געבענטשע פעדער.

ריין לשון קודש, רייכע געדאנקען, טיפע רעיונות און מורא'דיגע געפילן וועלכע וועבן זיך דורך זיין גאנצע פזמון.


עס איז אוודאי באקאנט די מעשה, אז א רוצח האט אים אומגעבראכט און דארט איז געוואקסן א פירות בוים, ודי בזה.
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

ידוע די מעשה פון שלשלת הקבלה, די קב הישר ברענגט עס אויף ר' שלמה אלקבץ, וכבר העירו בזה הרבה
ער איז נישט אלעמאל אזוי גרינג צו פארשטיין ווי היינט, סליחות אליין די עקדה פון צום גדלי' איז זיינס איז נישט אזוי גרינג
און דער שוממתי דער שלישיה פאר ישמיעני סלחתי איז אויך נישט אזוי גרינג
דער אבן עזרא איז משבח זיין לייכטקייט, אבער איך מיין אז ער מיינט אז ער האלט זיך צום לשון קודש אן פאטענטען, אבער מען דארף קענען לשון קודש, אפילו לדוגמה היינט, דער שורש ואדדה כל שנותי, מלשון נדדה שינה מעיני איז נישט אזוי סימפל
ודרך אגב, איז שוין דא ערגיץ בין כותלי הקרעטשמע אן אפהאנדלונג אויף די נגונים פון די פיוטים דהיינו אז דער ערשטע דריי טעג (די אלעמאל טעג) מיט ה' ה' איז איין ניגון, ישמיענו יחביאנו א צווייטע (נהרא נהרא ופשטי'), אלע אנדערע טעג א באזונדער ניגון כרגיל בסליחות כל השנה, זכור ברית (ביידע מאל) א ניגון מיוחד מען זאגט עס אויך ביי אנקת מסלדיך ביי נעילה, שלש עשרה מדות האמורות (פאר די וואס קענען נוסח) א אנדער ניגון. ווייסט איינער פארוואס, וכו'
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
קרעמער
שר עשרים אלף
תגובות: 28338
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 25, 2006 12:34 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך קרעמער »

איינער האט מיר נעכטן מסביר געווען אז די ניגונים ווענדן זיך אינעם חרוז, צי עס באשטייט פון 4 חרוזים אדער 5.

(מיר איז אינטערסאנט געווען ביי "נפשי בשאלתי" אז די ערשטע חרוז באשטייט פון 4 טיילן (דלתות?), אריינגערעכנט "נפשי בשאלתי ועמי בבקשתי", לויט דעם וואלטן די פאלגנדע חרוזים אויך געדארפט באשטיין בלויז פון 4 דלתות (אפשר האב איך נישט דעם גוטן אויסדרוק, פארריכט מיר ביטע), און די וועלט זאגט בטעות איבער יעדע מאל דעם "נפשי בשאלתי ועמי בבקשתי" וואס גיבט צו א 5'טן דלת צום חרוז.
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

קרעמער האט געשריבן:איינער האט מיר נעכטן מסביר געווען אז די ניגונים ווענדן זיך אינעם חרוז, צי עס באשטייט פון 4 חרוזים אדער 5.

(מיר איז אינטערסאנט געווען ביי "נפשי בשאלתי" אז די ערשטע חרוז באשטייט פון 4 טיילן (דלתות?), אריינגערעכנט "נפשי בשאלתי ועמי בבקשתי", לויט דעם וואלטן די פאלגנדע חרוזים אויך געדארפט באשטיין בלויז פון 4 דלתות (אפשר האב איך נישט דעם גוטן אויסדרוק, פארריכט מיר ביטע), און די וועלט זאגט בטעות איבער יעדע מאל דעם "נפשי בשאלתי ועמי בבקשתי" וואס גיבט צו א 5'טן דלת צום חרוז.

פרעג יענעם מסביר ער זאל דיר מסביר זיין א"כ וואס איז דער חילוק פון דעם צווייטען טאג מלאכי רחמים ביז צו"ג הורית

דעם חוזר אדער פזמון צו מען זאגט איבער ווענד זיך בדרך כלל ביי אשכנזים אויף ראשונים'דיגע פיוטים (לאפוקי אליהו, לכה דודי, קה רבון, קה אכסוף) צו עס פארלאנגט איבעצוזאגן די גאנצע צו נאר א חלק, דו"ק ותשכח, ומכח זה זאגן רוב ידענים נישט איבער מאנטיג און דאנערשטאג ה' אלקי ישראל, הגם שנחשב ממנין התיבות עי' לי' מהרי"ח
למה זה תשאל לשמי...
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

אפאר הערות אויפן היינטיגן סליחות, איך האב געהאט צייט צו טראכטן ווייל מיין שץ קוקט זיך נישט פאר ער לערנט טייטש בשעת סליחות, האב איך איבריג צייט, נאר א סעמפל בלי שום סדר.
אין שלש עשרה טייטשן אלע אצפצף קול להפלא צו טון ווינדער, אני כשלעצמי וואלט געטייטשט להפלא מלשון להפליא קלאר צו מאכן, פון ארום און ארום זעט אויס אזוי
אינם לעצטן שטיקל צרדה מקיש, ווי איז דער מקור, און איך ווייס נישט פשט צו צרדה קלאפט אויפן צלצל, צו צרדה קלאפט ער אלס א רמז זיי זאלן קלאפן
שטיקל המתחיל, מסיים ואת ערבתם, עיין במקור שמו"א יז יח ובמפרשים ולא ידעתי למה המפרשים האבן געפיקט המעורבים, יש שענערע עיין במפרשים בנ"ך, ואולי יש לומר אלס בנינו ערבים
אך במתח דין ומרוץ חבל, במקורו מיכה ב י, ואולי יכולים לפרש בלשון מושאל ומרוץ חבל א שטארקן שטריק שמודדים בחבל ודו"ק
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

והוא פלאי האט געשריבן:אינם לעצטן שטיקל צרדה מקיש, ווי איז דער מקור, און איך ווייס נישט פשט צו צרדה קלאפט אויפן צלצל, צו צרדה קלאפט ער אלס א רמז זיי זאלן קלאפן


איך האב עס אנגעגרייט פאר סדר עבודת יום הכיפורים, אבער אז דער רב דערמאנט עס דא העמיר אזויפיל זאגען אז אין די משנה אין יומא 'פרחי כהונה מכין לפניו באצבע צרדה' איז פארהאן עטליכע טייטשן, אנגעפאנגען מיט דעם אז דער 'צרדה' איז מורה אויף וועלכע פינגער מ'רעדט דא, וואס דאס אליינס איז א מחלוקת הראשונים צו דער אצבע הסמוכה לאגודל אדער דער מיטעלסטער און לענגסטער פינגער (פון ר' אלעזר הקליר זעלבסט איז משמע ביוצר לפרשת שקלים אז ער נעמט אן ווי תוס' אין מנחות אז דער צרדה איז דער דריטער פינגער).

ווידער איז דא (דער רמב"ם אין הל' שבת דאכציך) וואס לערנען אז מ'האט אריינגעשטעלט די פינגער אין מויל און א פייפ געטאן (אז דער רבי הייסט פייפן...) אויפצווועקן דעם כה"ג, געווענליך פלעגט מען דאס צוטאן צו שטעלן דעם טאן פאר די לוים, און דאס ווערט גערופען 'הקשה בצרדה'.
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

די האסט אנגעגרייט דעם היינטיגן צרדה אויף עבודת יום כיפור אויך? אדרבא לאמיר זען וויאזוי די וועסט דאס מסדר זיין, ווייל דער איינציגסטע זאך וואס מיין דומם זאגט מיר איז דער מנהגים פון מהר"ם מרוטנבורג, וואס פרעגט ווי קומט צרדה צו צלצל, און גאלדשמיד ברענגט א גירסה צדדה.
אגב צרדה, זאגט מיין דומם אז אין ירושלמי איז א מחלוקת צו צרדה בפיו צו צרדה ביד, בנוגע איזה אצבע יש מדרש תנחומא אודות תפילין שכתיב בפי' האמצעי
אודות המציאות של הכאה, איך האב געהאט א חבר אין ישיבה וואס האט גוט געקלאפט מיט די אצבע הסמוך לגודל, ואולי כהנים זריזים האבן געקענט, עי' ערך עבודת המליקה והקמיצה, ונוי פלעקסיבעל זייער פינגערס זענען געווען, ווער נאך די מחתה בפנים מיט די מלא חפניים, אבער דאס איז נאר כה"ג.
עוד אעיר, וכבר הערתי למעלה, פ"וו קיין שום פזמון זאגט מען נישט או"א, פ"וו שלש עשרה מדות יא, פ"וו זכור ברית נישט אין אנדערע עקדות יא. איז דא א ביאור פ"וו פזמון דארף נישט, און יום כיפור קטן יא. אדון איז א מחלוקת, אבער פ"וו קל אמונה אדער אל אלקה דארף א או"א ווייס איך אויך נישט.
בנוגע רשימת הניגונים אפשר מאכט ש"ץ מ"ץ סדר, אבער איינס האב איך אויסגעלאזט אין מיין נעכטיגע רשימה, השופט כל הארץ, כמדומה אז עס איז די זעלבע נוסח ווי שער שמים פתח. איך האב עפעס א שטיקל סדר און ביאור, איך בין אבער נישט צופרידען בשלימות, ממילא ווארט איך איינער זאל מיר העלפן.
אגב האט מיר איינער היינט פארציילט (אפשר באלאנגט עס אין די טעותים אשכול) אז ער האט געהערט א בעל תפלה זאגן במשמננו שלח רזון, שלח מנוקד אזויווי אין פרשת שלח במקום שורק, און דער בע"ת האט אים געוויזען אין זיין אלטע מחזור אזוי.
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35237
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הרב הפלאי, אן אינטערעסאנטער גרייז ברענגט איר וואס איז דאך משנה די משמעות אויף להיפך ממש, פון שלח - איז געשיקט געווארן, צו שלח - שיק - א בקשה, איך בין ביי מיר זיכער אז יענער בעל תפלה פארשטייט נישט קיין אות אחת וואס ער רעדט.

אינעם היינטיגן סליחות אין פזמון [?] חיש "ובא" ושא קול נחת, שטייט און געוויסע סליחות'ער "ובא" מיט א קמ"ץ, לדעתי איז עס א גראבער גרייז ווייל דאס איז "עבר" נישט קיין בקשה.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

הרב הפלאי,
נישט אז איך האב אנגעגרייט דעם 'היינטיגען' צרדה פאר יום כיפור, נאך איך האב מיך אנגעגרייט מעיר צו זיין בעבודת יום הכיפורים איבער די צרדשה שמע"כ כבר כתב הכל במיטב לשונו ובקוצר אמרים, ווילט איר אבער זאגען אז דאס איז א נייע 'צרדה'?
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

איך ווייס נישט ווי איך בין געווען ביז דאס יאר, אפשר ווייל עס איז צום סוף, אדער קען זיין ווייל היי יאר האב איך מער נאכגעקוקט מקורות, און איך האב נישט געטראפן קיין מקור אויף מקיש צרדה בשמע צלצל, ומזה נולד חקירתי הנ"ל.
אגב אפשר ווייסטו פארוואס דעם ר' סעדי'ס יהי רצון טייטשן נישט די סליחות'ן, ווייל דער אבן עזרא זאגט אז עס איז גרינג? וויפיל פון דיינע שכנים האבען געוואוסט אז נוף איז מצרים, און וואס שאון איז טייטש? מיינע שכנים האבן רוב נישט געוויסט
אגב איך האב היינט געזאגט סליחות אין עבודת השם סליחות (איך דארף אלס א טשעינדש) דארט שטייט עשיר וחלך שטאטס עשיר והלך, איז דאס בדוקא?
למה זה תשאל לשמי...
והוא פלאי
שר האלפיים
תגובות: 2754
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג אוגוסט 23, 2009 3:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך והוא פלאי »

farshlufen האט געשריבן:הרב הפלאי, אן אינטערעסאנטער גרייז ברענגט איר וואס איז דאך משנה די משמעות אויף להיפך ממש, פון שלח - איז געשיקט געווארן, צו שלח - שיק - א בקשה, איך בין ביי מיר זיכער אז יענער בעל תפלה פארשטייט נישט קיין אות אחת וואס ער רעדט.

אינעם היינטיגן סליחות אין פזמון [?] חיש "ובא" ושא קול נחת, שטייט און געוויסע סליחות'ער "ובא" מיט א קמ"ץ, לדעתי איז עס א גראבער גרייז ווייל דאס איז "עבר" נישט קיין בקשה.

אפשר איז דאס א וי"ו המהפך?
איז דער נחת אנשטאט נתץ מפני הסמיכות אויף'ן שליסל ברעט?
למה זה תשאל לשמי...
אוועטאר
סאדע_באטל
שר האלף
תגובות: 1604
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג אוגוסט 11, 2008 4:55 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך סאדע_באטל »

והוא פלאי האט געשריבן:איך האב א שטיקעל הערה אויפן כלליות'דיגען וועג פון טייטשן פיוטים, איך וועל געבען א דוגמא דער ערשטע שטיקעל שחרית ר"ה
יראתי בפצותי שיח להשחיל-טייטשט מען להשחיל מלשון כמישחל ביניתא מחלבא, ארויסציען
זעקתי יערב ולא כמשחיל-טיישט מען נישט ווי א לייב, מלשון שחל ופתן, א אומבאטעמ'טע געשריי.
איך וויל טייטשן פארקערט, (מיין נשמה קומט פון או אינו פון רש"י), להשחיל צו שרייען, ולא כמשחיל און נישט ווי איינער וואס שלעפט ווערטער.
מען זאל זיך נישט אנהייבען דינגען וויאזוי עס ליגט בעסער אין די ווערטער, ווייל דאס איז א ויכוח אן א סוף, און דא וועט דער וואס דינגט זיך מיט מיר זיין גערעכט, מיין שאלה איז, אויף וועם און אויף וואס איז געבעיסט די היינטיגע מפרשים'ס שיקול הדעת דארט ווי עס איז נישטא קיין גאר אלטע מפרשים, און דארט ווי עס איז דא אלטע, אויף וועמען בויען זיי בעיקר.
עס איז דא עטליכע מפרשי זמנינו ולא ראי זה כראי זה, הצד השוה שבהם אז אלע טוען א געוואלדיגן סערוויס פארן ציבור, און מען ניצט זיי נישט גענוג אויס


farshlufen האט געשריבן:הרב הפלאי, אייער טייטש אויף יראתי בפצותי וכו' שטימט אסאך בעסער, כנלפע"ד.


הרב פארשלאפן, איך וועל מיר דינגען מיט דיר, היות אין יראתי בפצותי שטייט שאגתי יערב ולא כמשחיל, און נישט זעקתי, און היות די פיוט איז באזירט אויפן פסוק, און איםן פסוק שטייט שאגת ארי, דערפאר איז משחיל מל' לייב, ווייל עס דארף שטימען מיטן ערשטן האלב שאגתי יערב...
הפנים, דאס מאל האט דער מטה לוי בעסער געטייטשט ווי הרב פלאי, לפענ"ד...
אפשר באגרעניצט מען די צאל חתימות וואס איין ניק מעג האבן פער וואך?
שרייב תגובה

צוריק צו “שפראך, גראמאטיק און דקדוק”