וואס איז די ריכטיגע הברה פון חודש "אב"?

[יקום פורקן]

דער כלל אין קריאה איז אז ווען צוויי אותיות גייען צוזאמען (מען זאגט נישט ארויס יעדע אות באזונדער נאר די ערשטע אות איז באהאפטן צום צווייטן אות) און די ערשטע אות האט א קמ"ץ, זאגט מען עס מיט אן אפענע קמ"ץ, צב"ש, ודברת בם, כל זמן, מלך העולם.

די שאלה איז פארוואס ביי חודש אב איז די הברה מיט א פארמאכטע קמ"ץ, ר"ח אב, חמשה עשר באב וכדו'. אנדערש ווי די הברה פון געווענליך "אב", אבינו אב הרחמן, בנין אב?
און די שאלה איז נאך גרעסער, פארוואס תשעה באב זאגט מען יא מיט אן אפענע קמ"ץ?

איך האב שוין געהערט געוויסע זאלן זאגן אלעמאל מיט אן אפענע קמ"ץ און דערקעגן אידן וואס זאגן אפילו תשעה באב מיט א פארמאכטע קמ"ץ, אבער ווי עס איז אמערסטענס אנגענומען ביים היימישן עולם איז ווי איך האב געשריבן, און דער שאלה איז פארוואס? איז דאס א גרייז אדער איז דאס בכוונה?

[להודות]

דער כלל

ע"פ דקדוק האט עס סיי ווי נישט קיין הסבר.
מעגליך אז אמאל האט מען געזאגט א פארמאכטע קמץ און ס'איז געבליבן אין אידיש אזוי ווי אנדערע ווערטער.

קוק אפשר אין די בוך אויף הברות פון דעמביצער.

[גרשון]

די שאלה איז פארוואס ביי חודש אב איז די הברה מיט א פארמאכטע קמ"ץ

ווייל אזוי. גארנישט מיט דקדוק און כללים צוטון.

אִיָּיר און אֲדָר זאגט מען אויך נישט גוט.

[farshlufen]

ס'איז א קמ"ץ גדול, אזוי ווי אין [דער שטאטס] רב.

[farshlufen]

דער כלל אין קריאה איז אז ווען צוויי אותיות גייען צוזאמען (מען זאגט נישט ארויס יעדע אות באזונדער נאר די ערשטע אות איז באהאפטן צום צווייטן אות) און די ערשטע אות האט א קמ"ץ, זאגט מען עס מיט אן אפענע קמ"ץ, צב"ש, ודברת בם, כל זמן, מלך העולם.

דער כלל האט קיין יסוד אין דקדוק, ואם איתא האט עס היבש א פאר יוצאין מן הכלל.

[גרשון]

ס'איז א קמ"ץ גדול, אזוי ווי אין [דער שטאטס] רב.

איך בין נישט קיין גרויסער בקי אין דקדוק, אבער מיין רבי אין כיתה א' האט אויסגעלערנט אנדערש. "רב" זאגן אויך רוב מענטשן אנדערש ווען מ'ליינט עס, צב"ש "קרית מלך רב".

לטעמך זאגט מען אויך אזוי "כיבוד אב ואם"?

[יקום פורקן]

אגב, כ'האב געהערט אז הרה"ק מסאטמאר זי"ע פלעגט לייענען אין די מגילה "ויין מלכות רב כיד המלך" מיט א פארמאכטע קמ"ץ.

[מיכל]

אגב, כ'האב געהערט אז הרה"ק מסאטמאר זי"ע פלעגט לייענען אין די מגילה "ויין מלכות רב כיד המלך" מיט א פארמאכטע קמ"ץ.

ער פלעגט אויך זאגן ביי כתר 'משרתיו' מיט א פארמאכטן קמ"ץ. ס'ענדערש רבי'שע מעשיות ווי כללי קריאה.

[farshlufen]

ער פלעגט אויך זאגן ביי כתר 'משרתיו' מיט א פארמאכטן קמ"ץ. ס'ענדערש רבי'שע מעשיות ווי כללי קריאה.

ס'עפעס?

ס'איז א געהעריגע מנחת שי.

[גרשון]

ער פלעגט אויך זאגן ביי כתר 'משרתיו' מיט א פארמאכטן קמ"ץ. ס'ענדערש רבי'שע מעשיות ווי כללי קריאה.

ס'עפעס?

ס'איז א געהעריגע מנחת שי.

ס'איז געשמאק צו שרייבן זאכן אן זיך מסביר זיין געהעריג?

[farshlufen]

וואס איז די חידוש בכלל?

ס'איז דברים פשוטים מאוד, שוין געבראכט דא אסאך אסאך מאל מיט מ"מ.

[גרשון]

וואס איז די חידוש בכלל?

ס'איז דברים פשוטים מאוד, שוין געבראכט דא אסאך אסאך מאל מיט מ"מ.

אז וואס? אז א קמץ בלייבט די זעלבע אפילו פאר א שוא נח?

ס'איז יא א חידוש. פאר מיר עכ"פ און פאר רוב ליינערס. ביטע צוצייכענען וואו דער מנחת שי געפינט זיך.

[להודות]

די קמץ פון משרתיו איז א קמץ גדול און די ר' איז א שוא נע (אדער חטף פתח ואכמ"ל). דאס וואס מ'טוישט די קמץ פאר א שוא נח האט סיי ווי נישט קיין פשט ע"פ דקדוק, ווי שוין געשריבן אויבן 2 מאל.
די מנחת שי איז געווען א ספרדי און האט געזאגט אלע קמץ גדולס די זעלבע.

אפשר מיינט ער א מנחת שי בענין אחר, אבער וואס איך שרייב איז ריכטיג עכ"פ.

[להודות]

אז ס'איז א קמץ גדול דארף מען נישט קיין מנחת שי.
די שאלה איז געווען פארוואס זאל מען זאגן OOV און ROOV אבער נישט לבבך Levoov'chu און אחד Echood, און אויף דעם איז זיכער נישט דא קיין מנחת שי.

[יקום פורקן]

מיין וואונדער איז אויף די ווארט 'תנאים' וואס מ'זאגט היינט 'טענאויעם'. פארוואס?

טאקע אינטערעסאנט.
ווייל "תנאים" פון די גמרא, און ווי אויך "תנאים" אין אידיש באדינגונגען, זאגן מענטשן יא מיט א חיריק אונטערן אל"ף און מען איז מדגיש דעם אל"ף, משא"כ שמחת התנאים. עס איז כאילו דער אל"ף איז נישט דארט, כאילו עס שטייט תְּנָיִם, און דער קמץ פאר א יו"ד ליינט מען מיט א חולם, אזוי ווי ירושלָיִם.

[חוט של חסד]

מיין וואונדער איז אויף די ווארט 'תנאים' וואס מ'זאגט היינט 'טענאויעם'. פארוואס?

לכאורה א פשוטער טעות... נישט יעדע טעות האט א פשט...

[הלבלר בקולמסו]

חת"ס שרייבט אז מען זאגט אויף שאול - שואל. (זיין חולם איז לכאורה געווען O).