ספר הכרעות לרבינו תם

[אליעזר לאנדא]

בשנת תרט"ו איז געדריקט געווארען דער ספר תשובות דונש עם הכרעות רבינו יעקב תם
איז דער ספר זיכער פון ר"ת ?
איז רבינו תם באקאנט אלץ א מדקדק ?
פון אביסל זיכען זעה איך נישט ער זאל דערמאנען רש"י בכלל, והוא לפלא
כמדומה לי אז דער לשון פון דער מחבר איז זייער אנדערש ווי דער לשון פון ספר הישר לר"ת וואס איז א אשכנזישע לשה"ק
אויסער ר' יוסף קמחי בספר הגלוי (ואשר הכריע בינותם תפארת הגולה רבינו יעקב) ובר פלוגתיה ר' בנימין, ווערט דער ספר דערמאנט און איינער פון דער ראשונים ?
האט איינער פון דער היינטיגע חוקרים געשריבן עפעס איבער דער ספר ?

[גרשון]

בשנת תרט"ו איז געדריקט געווארען דער ספר תשובות דונש עם הכרעות רבינו יעקב תם
איז דער ספר זיכער פון ר"ת ?
איז רבינו תם באקאנט אלץ א מדקדק ?
פון אביסל זיכען זעה איך נישט ער זאל דערמאנען רש"י בכלל, והוא לפלא
כמדומה לי אז דער לשון פון דער מחבר איז זייער אנדערש ווי דער לשון פון ספר הישר לר"ת וואס איז א אשכנזישע לשה"ק
אויסער ר' יוסף קמחי בספר הגלוי (ואשר הכריע בינותם תפארת הגולה רבינו יעקב) ובר פלוגתיה ר' בנימין, ווערט דער ספר דערמאנט און איינער פון דער ראשונים ?
האט איינער פון דער היינטיגע חוקרים געשריבן עפעס איבער דער ספר ?

כ'האב קיינמאל נישט געהערט עמיצער זאל מפקפק זיין צי דער ספר איז פון רבינו תם. דער דרוק וואס דו רעדסט איז פון פיליפאפסקי, וואס כ'האב שוין געזען א צאל ספרים פון אים. ער קוקט אויס א היבשער דייקן.

דקדוק? פארוואס נישט? רש"י און דער רשב"ם זענען אויך געווען שטארק באהאוונט דערין.

[אליעזר לאנדא]

בשנת תרט"ו איז געדריקט געווארען דער ספר תשובות דונש עם הכרעות רבינו יעקב תם
איז דער ספר זיכער פון ר"ת ?
איז רבינו תם באקאנט אלץ א מדקדק ?
פון אביסל זיכען זעה איך נישט ער זאל דערמאנען רש"י בכלל, והוא לפלא
כמדומה לי אז דער לשון פון דער מחבר איז זייער אנדערש ווי דער לשון פון ספר הישר לר"ת וואס איז א אשכנזישע לשה"ק
אויסער ר' יוסף קמחי בספר הגלוי (ואשר הכריע בינותם תפארת הגולה רבינו יעקב) ובר פלוגתיה ר' בנימין, ווערט דער ספר דערמאנט און איינער פון דער ראשונים ?
האט איינער פון דער היינטיגע חוקרים געשריבן עפעס איבער דער ספר ?

כ'האב קיינמאל נישט געהערט עמיצער זאל מפקפק זיין צי דער ספר איז פון רבינו תם

איך אויך נישט, פארדעם פרעג איך, האלטס אז וואס איך בין מעורר (נישט ברענגען רש"י, ווערט כמעט נישט דערמאנט, דער שפראך) איז בכלל נישט שווער ?

[גרשון]

בשנת תרט"ו איז געדריקט געווארען דער ספר תשובות דונש עם הכרעות רבינו יעקב תם
איז דער ספר זיכער פון ר"ת ?
איז רבינו תם באקאנט אלץ א מדקדק ?
פון אביסל זיכען זעה איך נישט ער זאל דערמאנען רש"י בכלל, והוא לפלא
כמדומה לי אז דער לשון פון דער מחבר איז זייער אנדערש ווי דער לשון פון ספר הישר לר"ת וואס איז א אשכנזישע לשה"ק
אויסער ר' יוסף קמחי בספר הגלוי (ואשר הכריע בינותם תפארת הגולה רבינו יעקב) ובר פלוגתיה ר' בנימין, ווערט דער ספר דערמאנט און איינער פון דער ראשונים ?
האט איינער פון דער היינטיגע חוקרים געשריבן עפעס איבער דער ספר ?

כ'האב קיינמאל נישט געהערט עמיצער זאל מפקפק זיין צי דער ספר איז פון רבינו תם

איך אויך נישט, פארדעם פרעג איך, האלטס אז וואס איך בין מעורר (נישט ברענגען רש"י, ווערט כמעט נישט דערמאנט, דער שפראך) איז בכלל נישט שווער ?

כ'ווייס באמת נישט. פארענטפערן קען מען אייביג: ס'מוז נישט זיין אז ס'איז געווען א פארשפרייטער ספר, ער האט נישט געזען פאר וויכטיג צו ברענגען רש"י, און די שפראך האט ער צוגעפאסט צום מחברת מנחם און די תשובות דונש.

כ'בין נייגעריג צי איינער ווייסט מער איבער דעם צבי פיליפאווסקי. אנהייב ספר האט ער אריינגעשטעלט א פאמע, דארט נעמט ער זיך אן פאר מנחמ'ען און ער דריקט זיך נישט אויס די שענסטע אויף דונש בן לברט. לינק.

[חוח בין השושנים]

דער וואס מאכט הערליכע שירים שקולים, אויסגעהאלטן מיט די יתדות ותנועות, דארף קענען גאר גוט שפראך און דקדוק. פארשטייט זיך אז רבינו תם האט דאס גוט געקענט, און יא, ס'איז קלאר אז ער האט געמאכט דעם חיבור.

רבי יוסף קמחי באשטעטיגט שוין 800 יאר צוריק אין הקדמה צו זיין 'ספר הגלוי' אז די הכרעות זענען פון רבינו תם. ולא מצאתי מי שפיקפק בזה.

סיי דער ספר הכרעות און סיי דער ספר הגלוי זענען דא היינט בכת"י (כתבי יד פון ארום 700 יאר צוריק). א דיגיטאלע קאפי פונעם כת"י פון ספר הכרעות איז עוועילעבל אן-ליין. זיי זענען זיכער נישט מזוייף.

פיליפאווסקי איז געווען א משכיל, און נישט א ספעציעלער דייקן (כפי שראיתי בפורום אוצה"ח כמה וכמה דוגמאות לכך). אבער דאס נעמט נישט אוועק פונעם אויטענטישקייט פונעם ספר. דאס יא, דארט וואו דו האסט א ספק צי פיליפאווסקי האט מעתיק געווען א געוויסע שטיקל בדיוק, איז כדאי עס נאכצוקוקן אין כת"י. איטס דזשאסט עי קליק עוועי...

[אליעזר לאנדא]

סיי דער ספר הכרעות און סיי דער ספר הגלוי זענען דא היינט בכת"י (כתבי יד פון ארום 700 יאר צוריק). א דיגיטאלע קאפי פונעם כת"י פון ספר הכרעות איז עוועילעבל אן-ליין. זיי זענען זיכער נישט מזוייף.

איז כדאי עס נאכצוקוקן אין כת"י. איטס דזשאסט עי קליק עוועי...

קענט איהר אפשר שטעלען א לינק ? (דער כתב יד איז א ספרדישע אדער א אשכנזישע ?)

רבי יוסף קמחי באשטעטיגט שוין 800 יאר צוריק אין הקדמה צו זיין 'ספר הגלוי' אז די הכרעות זענען פון רבינו תם. ולא מצאתי מי שפיקפק בזה.

כמדומה לי אז ר' יוסף קמחי איז געוועהן מחכמי ספרד, איז עס נישט א פלא אז ר"ת וואס איז געוועהן רשכבה"ג אין צרפת ואשכנז האט מחבר געוועהן א ספר, און תלמידיו ומעריציו דערמאנען עס נישט, נאר אחד מחכמי ספרד

פיליפאווסקי איז געווען א משכיל, און נישט א ספעציעלער דייקן (כפי שראיתי בפורום אוצה"ח כמה וכמה דוגמאות לכך). אבער דאס נעמט נישט אוועק פונעם אויטענטישקייט פונעם ספר.

איך האב נישט חושד גיוועהן פיליפאווסקי אויף זיוף במזיד, אויב עפעס איז עס א אלטע טעות (אולי נתחלף ביעקב אחר המכונה תם) אויב ר' יוסף קמחי מיינט טאקע ר"ת הידוע כדמשמע מדבריו איז דער טעות (אויפ'ן צד אז עס איז) כמעט מימי ר"ת

מיר איז אויך שווער צו זאגען אז עס איז נישט פון ר"ת, איך האב נאר געשריבן וואס איז מיר שווער און אדערווייל נישט געזעהן א תי' המתיישב על הלב

[חוח בין השושנים]

דא איז א לינק צו מערכת מרחב. דארט דארף מען אריינטייפן ביי 'חפש במרחב' די ווערטער: הכרעות תם דונש. [כ'קען דיר נישט געבן א לינק גראד צום כת"י, ווייל כ'מיין אז יעדע לינק אהין קומט אן צום 'מעין פעידזש' פונעם זייטל].

ס'וועט ארויפקומען א ליסט פון אפאר ספרים, געדרוקטע און כת"י. גיי צו די כת"י, און אויב ס'שטייט אונטער דעם: גישה מקוונת, מיינט עס אז ס'איז געסקענט אן-ליין.

מקוונת.JPG (17.33 KiB) געזען 1506 מאל

דאס וואס כ'האב געברענגט פון רבי יוסף קמחי, איז נאר א דוגמא פון א פריערדיגן וואס ברענגט עס. כ'האב נישט געזוכט ווער נאך ס'ברענגט דעם חיבור!
דרך אגב: רבי יוסף קמחי, כאטש ער איז געבוירן געווארן אין אנדאלוסיע (ספרד), האט ער אבער פארברענגט רוב ימיו אין פראנקרייך-פרובינצא.

[אליעזר לאנדא]

דאס וואס כ'האב געברענגט פון רבי יוסף קמחי, איז נאר א דוגמא פון א פריערדיגן וואס ברענגט עס. כ'האב נישט געזוכט ווער נאך ס'ברענגט דעם חיבור!
דרך אגב: רבי יוסף קמחי, כאטש ער איז געבוירן געווארן אין אנדאלוסיע (ספרד), האט ער אבער פארברענגט רוב ימיו אין פראנקרייך-פרובינצא.

ווער נאך ברענגט דער חיבור ? איך האב אביסל געזיכט און נישט געטראפן
מיין קאמפיוטער לאזט נישט דורך דער כת"י האט איהר אפשר א בילד פון דער ערשטע דף ?

בספה"ל זעה איך אויך אז איינער האט איבער גארבעט דער חיבור, אבער איך האב נישט קיין רשות צו עס זעהן, איינער דא האט יא רשות ?

[אליעזר לאנדא]

מיין קאמפיוטער לאזט נישט דורך דער כת"י האט איהר אפשר א בילד פון דער ערשטע דף ?

איך האב זיך אן עצה געגעבן

התחלה.jpg (40.11 KiB) געזען 1465 מאל

סיום.jpg (13.56 KiB) געזען 1465 מאל

מיט דער כינוי אב נר בן נר ווערט ר"ת שוין בטיטלט דורך רבינו משולם און ספר הישר סימן מ"ג (מסתמא ע"ש מאור הגולה ב"ר מאיר)

דער חרוזים בכת"י איז נישט געדריקט במהדו' פיליפאווסקי און אויך נישט בספר שירי ר"ת, וראשי תיבותיהם יעקב ברבי מאיר (דער חיד"א בשם הגדולים ערך אדונים שרייבט טאקע "שם ראיתי אמרי קדוש התייר הגדול רבינו תם מכריע ביניהם וכל כת בראשית מחברתו שר בשירים וחרוזים יפים גם רבינו תם שר לו נאמר שיר ארוך והלא בראשי הבתים הראשונים היו לאותות יעקב בן רבינו מאיר")

פון אביסל זיכען זעה איך נישט ער זאל דערמאנען רש"י בכלל, והוא לפלא

שוב ראיתי אז ער דערמאנט איהם יא צוויי מאל (אינטערסאנט אז ביידע מאל דינגט ער זיך אביסל שארף)
בשורש יצהר - אך רבינו שלמה מפרש לכל ישראל מתחיל מברזל ונחשת ולי לא יתעשת
בשורש עשקה – ורבינו שלמה זקני פתרה צד שני כי כן פתר הוא ולא אני

אבער לפלא אז ער וואלט איהם געקענט ברענגן כמעט אוין יעדע שטיקל, וביותר ביי אדדם, ויחגרו, סוחף, איז ר"ת נישט מקבל ביידע און ער זאגט א אייגנע פשט, ולפלא אז רש"י במקומו טוהט דער זעלבע (מביא שניהם ולבסוף מפרש כר"ת)

דאס וואס כ'האב געברענגט פון רבי יוסף קמחי, איז נאר א דוגמא פון א פריערדיגן וואס ברענגט עס. כ'האב נישט געזוכט ווער נאך ס'ברענגט דעם חיבור!
דרך אגב: רבי יוסף קמחי, כאטש ער איז געבוירן געווארן אין אנדאלוסיע (ספרד), האט ער אבער פארברענגט רוב ימיו אין פראנקרייך-פרובינצא.

ווער נאך ברענגט דער חיבור ? איך האב אביסל געזיכט און נישט געטראפן

שוב ראיתי אז אין דער ספר ערוגת הבושם (לר' אברהם ב"ר עזריאל) ווערט ער דערמאנט אסאך מאל (תקופה,ערוגת, חרוץ, אשמנים, ינון, יכרסמנה, ועוד)
ער שרייבט (ח"א עמוד 56) ור"ת עשה בחרוזה אמנם נאם אנאם על דברי מנחם ודונש מניאם, דער מגיה שרייבט דארט לפנינו ליתא אבער בכת"י לפנינו שטייט עס
ושו"ר אז בסוף הספר תשובות דונש וכו' ברענגט ער אז דער הכרעות ר"ת ווערט דערמאנט און דער ספר אבני שהם לר' משה מאנגלטריא (ובפנים הספר (בשורש צפד) נרשם שהוא גליון) און דורך ר' שמשון בשרשיו (ווער איז דאס ?)

עס בלייבט נאך אלץ א פלא אז בין תלמידי ר"ת ווערט דער ספר נישט דערמאנט
אין דער ספר בכור שור עה"ת ווערט עס נישט געברענגט
און דער ספר בעלי התוספות השלם עה"ת (מהדו' גליס) וואס האט מלקט געוועהן זייער אסאך פון דער תורה פון דעל בעה"ת על התורה ווערט עס אויך נישט דערמאנט (עכ"פ החיפוש באוצה"ח מראה כן)

[אליעזר לאנדא]

דער חרוזים בכת"י איז נישט געדריקט במהדו' פיליפאווסקי און אויך נישט בספר שירי ר"ת, וראשי תיבותיהם יעקב ברבי מאיר (דער חיד"א בשם הגדולים ערך אדונים שרייבט טאקע "שם ראיתי אמרי קדוש התייר הגדול רבינו תם מכריע ביניהם וכל כת בראשית מחברתו שר בשירים וחרוזים יפים גם רבינו תם שר לו נאמר שיר ארוך והלא בראשי הבתים הראשונים היו לאותות יעקב בן רבינו מאיר")

דאס זענען דער חרוזים, בענין גלות וגאולה, וואס עס האט מיט דער ספר הכרעות ווייס איך נישט אבער מעניני דיומא איז עס זיכער

1.jpg (73.88 KiB) געזען 1409 מאל

2.jpg (89.79 KiB) געזען 1409 מאל