רבי עמרם בלום זצ"ל אב"ד ב. אויפאלא בעל בית שערים - כ”ה אלול תרס”ז

[מיללער]

דער שווער פונעם בית שערים - אבי זוגתו הרבנית חיה שרה ע"ה - איז געווען הנגיד ר' חיים יוסף דוב כהנא ז"ל בן רבי יחיאל כהנא אב"ד סאלקא בנו של הגאון בעל קונטרס הספיקות זצ"ל, ווי דערמאנט דא

[יוסף שרייבער]

קיינמאל נישט באמערקט דעם סטעמפעל, א חידוש פון א נוסח.

[קיקיון]

קיינמאל נישט באמערקט דעם סטעמפעל, א חידוש פון א נוסח.

www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=37507&st=&pgnum=2
נאך א פאר

[קיקיון]

נושא: על ספר הברית ומחברו

הקדמה שניה

....
ואחרי ראי כי כן הדור פרוץ, נתתי את חתימתי על ספר הברית השנית מהדורא בתרא הזה אשר אנכי מדפיסו היום בישע אלהים, ושמתי את שמי עליו פתוחי חותם כי חתום ורשום הוא בכתב עמים ובכתב בית ישראל באותיותיהם וגם באותיותנו אשר נקרא שמי עליו ככתבם וככתבנו בדף הראשון בו בכל ספר וספר, ויקרא בהם שמי בלשונם ובלשוננו, וכל ספר אשר לא יראה ולא ימצא בו חתימתי גנוב הוא מאתי וגנב איש ומכרו או הוסיפו על הדפוס ולא נאמנו בבריתי, או הדפיסו איזה מדפיס אשר עשה כמעשה הרשעים הנזכרים, ואסור לקנותו מיד מי שיהיה הן מיד ישראל הן מיד כל בן נכר, הן מדפוס זה הן מדפוס אחר, .........

[SPUSMN]

דער שווער פונעם בית שערים - אבי זוגתו הרבנית חיה שרה ע"ה - איז געווען הנגיד ר' חיים יוסף דוב כהנא ז"ל בן רבי יחיאל כהנא אב"ד סאלקא בנו של הגאון בעל קונטרס הספיקות זצ"ל, ווי דערמאנט דא

תוארים שכתב הבית שערים (וואס האט געקארגט טיטלען) לחותנו:

שוכ"ט לכבוד חותני אהובי הרב הגדול חריף ובקי מושלם במעלות ומדות טובות כש"ת מו"ה חיים יוסף דוב כהנא ני'

אלף שלומים, מגבהי מרומים, לנאהבים ונעימים, סוכ"ה בשושנים, ה"ה כבוד חותני אהובי ידידי, חביבי צמידי, הרבני המופלג בהפלגת חכמים, שלימים ותמימים, חרפ"ו שלוב"ה אל בקיאותו, ותשב באיתן קשתו, כש"ת מו"ה חיים יוסף דוב שהכ"ל בו ני`, כאור בהיר ולנות ביתו היא חותנתי היקרה, הצנועה המאושרה, מנב"ת מרת זלאטא תי` לאוי"ט

אור יקרות, בסברות ישרות, למקרא ולמסורות, אמרותיו צרופות וסדורות, נושא פירות, חותני הקשור בנפשי בעבותות ומוסרות, הרבני הגדול החו"ב בשערי תורות, כמו"ה חיים יוסף דוב הכהן נ"י בטל אורות

שפע ברכה וטל אורות, יחד מאירות, אל מול פני חותני אהובי ידידי ורב חביבי הרבני העדני העצני, עסיס רמוני, חרי"ף חדה מונחת על סבר"ו יאותו הכהנים באורו, אור בע"ת השיב"ה כמו"ה חיים יוסף דובהכהן נ"י כאור בהיר עם נאות ביתו חותנתי החשובה תשמ"ח ברוח נדיבה, הצנועה ומאושרה מרת זלטא תי` לאוי"ט

שלומים מרובים כטל וכרביבים, לחותני אהובי זקן שקנה חכמה, ברה כחמה, הרב הגדול בתורה מעוטר בתפארה, כקש"ת מו"ה חיים יוסף דוב כהנא נ"י בק"ק קראסנא
----------
דער ילקוט הגרשוני איז געווען צו גאסט ביי זיין שווער, האט מען אים מכבד געווען מיט א דרשה. דער עולם איז געזעסען מיט אפענע מיילער.

דער ב"ש האט געהאט חלישת הדעת אז ביי זיינע דרשות שלאפט מען איין. זאגט דער ילקה"ג: דער והוא רחום פון בו"ה איז דאך פיל פיל תחנונים, און וואס איז כל נדרי?

והוא רחום זאגט מען 2 מאל א וואך, כל נדרי זאגט מען איינמאל א יאר. דער שווער איז ווי והוא רחום און איך ווי כל נדרי.

[יוראפ]

דער ילקוט הגרשוני איז געווען צו גאסט ביי זיין שווער, האט מען אים מכבד געווען מיט א דרשה. דער עולם איז געזעסען מיט אפענע מיילער.

דער ב"ש האט געהאט חלישת הדעת אז ביי זיינע דרשות שלאפט מען איין. זאגט דער ילקה"ג: דער והוא רחום פון בו"ה איז דאך פיל פיל תחנונים, און וואס איז כל נדרי?

והוא רחום זאגט מען 2 מאל א וואך, כל נדרי זאגט מען איינמאל א יאר. דער שווער איז ווי והוא רחום און איך ווי כל נדרי.

כנראה מנוסח מצבתו שכתב בעצמו שגם הוא הי' בבחינת והוא רחום בעירו

[ראש הקהל]

הן דער בעל ילקוט הגרשוני און הן זיין שווער הגאון בעל בית שערים זענען געוועהן גאר ברייט באקאנט פאר זייער סענס אויף הומור,
און ילקוט הגרשוני ברענגט ער גאר אסאך הלצות פון זיין שווער, ס'איז מיר טאקע א פלא פארוואס הגאון בעל בית שערים האט זיך אפגערעד אז מ'הערט אים נישט אויס.

דער ספרים ילקוט הגרשוני איז מיר א חידוש עצומה אז קיינער דריקט עס נישט איבער, חוץ פון מבהיל'דיגע גאונות און בקיאות חריפות וואס מ'קען זעהן דערין.
און זיין הפלא'דיגע חידוש און מלקט צו זיין חידושים אוכל מתוך פסולות, ממש א זעלטנהייט פון א ליקוט. נאכדערצו ווער ס'ווייסט אונטער וועלעכע אומשטענדן ער האט עס געמאכט.
אפטמאל זייענדיג אונטערוועגענס.

הגאון רבי גרשון שטערן נולד בעיר ה' מאד בן הג"ר רבי משה בן הרבני החריף רבי אברהם שטערן ז"ל הנקרא רבי אברהם חסיד מעיר ה' מאד, כן הביא בילקוט הגרשוני על מערכת הא"ב.
אגב, דער רבי אברהם שטערן ז"ל האט געהאט אן איידעם הגאון הצדיק רבי שמעון ליכטענבערג זצ"ל, שהיו מתלמידי בעל חתם סופר זצ"ל, ובבית שערים יש כמה תשובות אליו, ומכנהו שמעון הצדיק, וכדומה, פון דער רבי אברהם שטערן ע"ה איז דא טויזענטער טויזענטער אייניקלעך וואס זיי הייבן נישט אן צו וויסען אז זיי זענען אייניקלעך פון איהם, און אז דער ילקוט הגרשוני איז זייעס א קאזין. כגון משפחת גרינבערגער, לעווי, ליעבערמאן, פריעד, בערגער, ועוד ועוד שאי אפשר לפורטם כי רבים הם.

דעל ילקוט הגרשוני האט געהייסן נאך זיין מאמע'ס (אסתר) טאטע וואס האט געהייסען גרשון.

הלואי זאל שוין איינער איבער דריקען זיינע ספרים.

כ'בין נייגעריג צו וויסען אויב דער רבי אברהם שטערן היו ממשפחת שטערן הידוע באונגארין ממשפחת הדרך האמונה מסיגוט שהיו נכדי הגאון רבי צבי הירש מטשארטקוב זצ"ל.
ער ליגט און שטאט ה' מאד, און כ'ווינדער זיך וואס שטייט אויף זיין מציבה, אויב ס'נאך דא בכלל, וואס איז געוועהן דער אברהם'ס טאטעס נאמען.
מיינע געפינסען חקרתי ובדקתי ע"י תעודת לידה נישואין ומיתה של העיר ה' מאד.

[dovidal]

הן דער בעל ילקוט הגרשוני און הן זיין שווער הגאון בעל בית שערים זענען געוועהן גאר ברייט באקאנט פאר זייער סענס אויף הומור,
און ילקוט הגרשוני ברענגט ער גאר אסאך הלצות פון זיין שווער, ס'איז מיר טאקע א פלא פארוואס הגאון בעל בית שערים האט זיך אפגערעד אז מ'הערט אים נישט אויס.

דער ספרים ילקוט הגרשוני איז מיר א חידוש עצומה אז קיינער דריקט עס נישט איבער, חוץ פון מבהיל'דיגע גאונות און בקיאות חריפות וואס מ'קען זעהן דערין.
און זיין הפלא'דיגע חידוש און מלקט צו זיין חידושים אוכל מתוך פסולות, ממש א זעלטנהייט פון א ליקוט. נאכדערצו ווער ס'ווייסט אונטער וועלעכע אומשטענדן ער האט עס געמאכט.
אפטמאל זייענדיג אונטערוועגענס.

הגאון רבי גרשון שטערן נולד בעיר ה' מאד בן הג"ר רבי משה בן הרבני החריף רבי אברהם שטערן ז"ל הנקרא רבי אברהם חסיד מעיר ה' מאד, כן הביא בילקוט הגרשוני על מערכת הא"ב.
אגב, דער רבי אברהם שטערן ז"ל האט געהאט אן איידעם הגאון הצדיק רבי שמעון ליכטענבערג זצ"ל, שהיו מתלמידי בעל חתם סופר זצ"ל, ובבית שערים יש כמה תשובות אליו, ומכנהו שמעון הצדיק, וכדומה, פון דער רבי אברהם שטערן ע"ה איז דא טויזענטער טויזענטער אייניקלעך וואס זיי הייבן נישט אן צו וויסען אז זיי זענען אייניקלעך פון איהם, און אז דער ילקוט הגרשוני איז זייעס א קאזין. כגון משפחת גרינבערגער, לעווי, ליעבערמאן, פריעד, בערגער, ועוד ועוד שאי אפשר לפורטם כי רבים הם.

דעל ילקוט הגרשוני האט געהייסן נאך זיין מאמע'ס (אסתר) טאטע וואס האט געהייסען גרשון.

הלואי זאל שוין איינער איבער דריקען זיינע ספרים.

כ'בין נייגעריג צו וויסען אויב דער רבי אברהם שטערן היו ממשפחת שטערן הידוע באונגארין ממשפחת הדרך האמונה מסיגוט שהיו נכדי הגאון רבי צבי הירש מטשארטקוב זצ"ל.
ער ליגט און שטאט ה' מאד, און כ'ווינדער זיך וואס שטייט אויף זיין מציבה, אויב ס'נאך דא בכלל, וואס איז געוועהן דער אברהם'ס טאטעס נאמען.
מיינע געפינסען חקרתי ובדקתי ע"י תעודת לידה נישואין ומיתה של העיר ה' מאד.

איז דא א בילד פון דעם בית שערים?

[ראש הקהל]

אה! היינט איז דער יארצייט פונעם הייליגען בית שערים זצ"ל, זיין צדקות גדלות קדושות טהרות און פרישות גאונות איז שווער אפצושאצען.
פון דו הייליגסטע גאונים וואס אונגארין האט נאר פארמאגט. וואס דארף מער אז רבי הירשלי ליסקער זצ"ל שרייבט צו אים און א בריוו ווען ער איז נאר אלט געוועהן קוים דרייסיג יאר.
בזה"ל: ידיד ה' צדיק ונשגב צדיק יסוד עולם...

לכבוד דו הילולא וועלעך נאכברענגען א ווארט משמו, בשייכותו לימים הנוראים.
ס'איז אמאל פארגעקומען אן אסיפת רבנים, יעדער איז געקומען פונקטליך צייטליך כדרך האשניזשע רבנים, אבער דער דרכי תשובה ממונקאטש איז געקומען אביסל שפעט, אזוי ווי דער חסידים וואס האבן נישט גהאלטן זמנים אזוי פונקטליך. האט ער זיך אנגערופען אז יעצט איז אים פאר ענטפערט וואס מיר זאגן און סליחות.
קל מלך יושב על כסא רחמים מתנהג בחסידות, אויב איז ער קל מלך יושב על כסא רחמים, אויב אזוי פארוואס שיקט ער נאך נישט דער גואל צדק, אויף דעם איז דער תירוץ, מתנהג בחסידות, ער פירט זיך אויף ווי א חסיד, און ער איז כביכול אביסל פארשלעפט און פארשפעטיגט, ודפח"ח.

זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל ואמרו אמן.

[יאנקעלע קליגער]

אינטערעסאנט
דאכציך מיר אז דער כתב סופר האט אלס קינד געפרעגט פונעם טאטען פונקט פארקערט פסח ביינאכט זאגט מען חסיד הוא
האט ער געפרעגט אויב דער בוכ"ע איז א חסיד דעמאלס פארוואס זאגט ער נישט ויצמח פורקניה ויקרב משיחיה

[ראש הקהל]

אינטערעסאנט
דאכציך מיר אז דער כתב סופר האט אלס קינד געפרעגט פונעם טאטען פונקט פארקערט פסח ביינאכט זאגט מען חסיד הוא
האט ער געפרעגט אויב דער בוכ"ע איז א חסיד דעמאלס פארוואס זאגט ער נישט ויצמח פורקניה ויקרב משיחיה

ניין. דאס איז א ווארט פונעם בית היוצר פון חוסט. און און עולמו של אבא ברענגט עס פון רבי הערשעלע מליסקא זצ"ל.

[מיללער]

פון ר' בנימין

רבי בנציון בלום הנ"ל, היה אב"ד סארוואש משנת תרס"ח, ובשנת תרפ"ט נתמנה למלא מקום אביו באויפאלו. נפטר בגטו בודפסט, ביום כ' טבת תש"ה, נקבר על תנאי במרתף, ואחר הפסח כאשר היתה מעט הרווחה בעיר, הובא לקבורות בבית העלמין בעיר שם. מתורתו נדפס ספר אות ציון - ליקוטים, ניו יורק תשסג, ושו"ת וחי' שיבת ציון כתב יד. ועוד מכתבים מדברי תורתו בקבצי 'תל תלפיות'. רבי בן ציון נשא לאשה את מרת גולדה [נפטרה באמריקה באריכות ימים ו' אייר תשכ"ו] בתו של רבי ישראל זאב פאנעט מטעגלאש בן ר' לייבוש פאנעט [וזוגתו עטיל], בנו של ר' יחזקאל פאנעט בעל ה"מראה יחזקאל" זצ"ל מדעש. ר' לייבוש נפטר צעיר בשנת תרכ"ב, והיה חתנו של ר' דוד יהודה ראטענבערג אב"ד סט פעטער, בעל המחבר תהלה לדוד, בשער ספרו נכתב שהוא בנו של הרב המופלג מו"ה יחיאל מאוהעל, בהרב מו"ה ליב מזשמיגראד, מגזע הרב הגאון המגיד מקאמונקא ז"ל, ומגזע הרב הקדוש מלובלין. אב"ד דק"ק טאלליע, ודק"ק ס' פעטער והגליל באונגארן, ושמה מנוחתו כבוד

צאצאי רבי בן ציון בלום בעמח"ס שיבת ציון בנו ומ"מ הבית שערים עפ"י ר' בנימין מפ"ת על הבלוג תולדות ושרשים.

א. מרת עטיל אשת ר' משה אפרים שוורץ הי"ד נכד ר' יהודה גרינפלד מחבר קול יהודה.
ב. הרבנית מרים אשת רבי דוד שלמה פרנקל הי"ד הנזכר במאמר הקודם, עלתה נשמתו השמימה י"ז אייר תש"ה, והוא חותנו של הגאון רבי מנשה קליין זצ"ל. מרים נפטרה ח' אב תשי"א ומנוחתה בפתח תקווה.
ג. ר' שמואל יהודה בלום חתן ר' נפתלי הירצקא קליין מצאצאי רבי שמואל שמעלקא קליין מסעליש בעל צרור החיים.
ד. ר' יוסף דוד בלום בברוקלין חתן דודו ר' יוסף חיים פריד הנ"ל.
ד. עמרם בלום נפטר צעיר.
ה. ר' יחזקאל בלום הי"ד נהרג בשואה.
ו. פעריל נפטרה ילדה.
ז. ר' אריה בלום חתן ר' יחיאל מיכל ווייס.

א שיין בילד פון הגאון רבי בן ציון בלום זצ"ל

[farshlufen]

ר' עמרם בלום מקליוולאנד היה בנו של ר' כתריאל, בני ר' עמרם;

1. ר' מנחם בלום בב"פ
2. הרב יצחק יודא בלום מ"מ אביו כרב בקליוולאנד
הרבנית אשת ה"ר אלי' בער וואכטפאגעל ר"י סאוט פאלסבורג

ר' עמרם שימש גם כרב בעיר בוענוס איירוס, ארגענטינא: [קרעדיט מיללער]

http://search.archives.jdc.org/multimed ... _01083.pdf
http://search.archives.jdc.org/multimed ... _01066.pdf

[קיקיון]

....... די רעדע איז טאקע פון הרב עמרם בלום ב"ר כתריאל בלום בן בעל הבית שערים, זיין מאמע איז געווען דער טאכטער פון ר' מנחם גרינוואלד משאפראן, ער איז געווען פאר אסאך יארן אין ארגענטינא דערנאך ביי אונז אין וויליאמסבורג ווי ער האט געדינט אין דער תפארת ישראל/קליימער סטריט שוהל, דערנאך איז ער געווען אין לאס אנדזשעלעס ביי די יאנג איזראעל, און פון דארט ביי די שומרי שבת שוהל אין קליוולאנד. זיין איידעם איז הגאון ר' אלי' דוב וואכטפויגל ר"י סאוט פאלסבורג.

ביקורו באה"ב בתשי"ד
אלס טשיף ראביי איז ער קרוב למלכות אבער נען האט אים אפגעזאגט וואען דער רעזשים האט זיך געטוישט

image.png (107.7 KiB) געזען 4147 מאל

CANADIAN JEWISH JOURNAL
argentine-community-eliminates-rabbi-blum
פון לאס אנדזשעלעס האט ער געמוזט אוועקגיין וויל ער האט צופיל געוואלט בעניני אידישקייט
און קליוולאנד האט ער שוין ער מצליח געווען אבער נישט אינגאנצען, אחרי פטירתו האבען די וואס האבען געוואלט אז זייין זון ר' יצחק יהודה שליט"א זאל ווערען רב במקומו זיך געמיזט
אפטיילן און שאפען קהל יראים בית עמרם פאר דעם רוב האט נישט געשמעקט א אינגערמאן א ישוב אהל תורתו אומנתו

[ראסטעוו]

מי זה

[קיקיון]

מי זה

מן הסתם דער רב הכולל אין ארגענטינא וכ'
קוק צוריק איין תגובה
------------------
אויפען קאלענדאר איז י"ט כיסלו תשי"ז Fri, 23 November '956 שוין נאכדעם וואס די רוסען האבען דערשטיקט
די מרידה

קאוד: וועל אויס אלע

 On 4 November, a large Soviet force invaded Budapest and other regions of the country. The Hungarian resistance continued until 10 November. Over 2,500 Hungarians and 700 Soviet troops were killed in the conflict, and 200,000 Hungarians fled as refugees

און מען האט נאך געהאט א ה"א אז מען קען מציל זיין די אידען וואס זענען נאך נישט אנטלאפען

[שישא]

איז דא ערגעץ אנליין, די מצבות פון ב.אויפאלא?

[מיללער]

איז דא ערגעץ אנליין, די מצבות פון ב.אויפאלא?

אבותינו האט לעצטענס געארבעט דארט, געבויעט א גדר און אויפגערייניגט, איך גלייב זיי האבן כדרכם גענומען בילדער פון אלע מצבות.

[קיקיון]

פון דער אבותינו בולעטין פון פקודי goo.gl/ShDHY2 זעהט נישט אויס אז עס איז
דא א סך מציבות

צוויי אונגארישע זייטלעך
acenter.hu/Regi-izraelita-temeto-berettyoujfalu-9045/
https://goo.gl/O3Ania

[מיללער]

פון דער אבותינו בולעטין פון פקודי goo.gl/ShDHY2 זעהט נישט אויס אז עס איז
דא א סך מציבות

צוויי אונגארישע זייטלעך
acenter.hu/Regi-izraelita-temeto-berettyoujfalu-9045/
https://goo.gl/O3Ania

איך בין שוין געווען דארט מער ווי איינמאל, עס איז דא היבש ביסל מצבות, ובנוסף לזה א ריזיגער וואנט מיט נעמען פון קדושים שנעקד"ה בשנות הזעם

[משיח]

הגאון רבי עמרם בלום זצ"ל שימש כאב"ד בעיירות אלמאשד, מאד, חוסט ולבסוף שימש כ"ה שנה כאב"ד (תרמ"ב - תרס"ז) בעיר בערעטיו-אויפאלא באונגארן, ושם נפטר ביום כ"ה אלול תרס"ז ומנו"כ באהל על הביה"ח שם ביחד עם זוכתו הרבנית חיה שרה ב"ר חיים יוסף דוב ע"ה שנפטרה י"ח שנה אחריו ביום כ"ב אלול תרפ"ה.

וועלכע יארן איז דער בית שערים געווען רב אין אלמושד?

[SPUSMN]

תרי"ח ביז תרכ"ד (שנת שיש"ו ב"ו).

[SPUSMN]

ואגב, איך האב געזעהן שטיין אז דער בית שערים איז געבוירען אין תקצ"ד און ביי די 28 געווארען רב אין אלמושד, איז וויאזוי שטימט עס?

אדער איז ער געבוירען אין תק"צ אדער איז ער געווען 24 ווען ער איז געווארען רב אין אלמושד.

[מחאה]

אה! היינט איז דער יארצייט פונעם הייליגען בית שערים זצ"ל, זיין צדקות גדלות קדושות טהרות און פרישות גאונות איז שווער אפצושאצען.
פון דו הייליגסטע גאונים וואס אונגארין האט נאר פארמאגט. וואס דארף מער אז רבי הירשלי ליסקער זצ"ל שרייבט צו אים און א בריוו ווען ער איז נאר אלט געוועהן קוים דרייסיג יאר.
בזה"ל: ידיד ה' צדיק ונשגב צדיק יסוד עולם...

לכבוד דו הילולא וועלעך נאכברענגען א ווארט משמו, בשייכותו לימים הנוראים.
ס'איז אמאל פארגעקומען אן אסיפת רבנים, יעדער איז געקומען פונקטליך צייטליך כדרך האשניזשע רבנים, אבער דער דרכי תשובה ממונקאטש איז געקומען אביסל שפעט, אזוי ווי דער חסידים וואס האבן נישט גהאלטן זמנים אזוי פונקטליך. האט ער זיך אנגערופען אז יעצט איז אים פאר ענטפערט וואס מיר זאגן און סליחות.
קל מלך יושב על כסא רחמים מתנהג בחסידות, אויב איז ער קל מלך יושב על כסא רחמים, אויב אזוי פארוואס שיקט ער נאך נישט דער גואל צדק, אויף דעם איז דער תירוץ, מתנהג בחסידות, ער פירט זיך אויף ווי א חסיד, און ער איז כביכול אביסל פארשלעפט און פארשפעטיגט, ודפח"ח.

זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל ואמרו אמן.

דאס איז נישט געווען מיטן קדושת יו"ט?

[מחאה]

דרך אגב איך האב געהערט מאחד מגדולי תלמידי מרן הקדוש מסאטמאר זי"ע אז די רבי פלעגט זייער ליב האבן די ספר בית שערים און ער פלעגט זיך קענען מעיין זיין פאר א לענגערע צייט און ער האט אים שטארק משבח געווען
געזען אין הגדת ערבי פסחים (דרך אגב א גרויסן ייש"כ פארן מו"ל פארן אריינלייגן תולדות רבינו) אז א' מגדולי זמנו האט געזאגט אז זיינע סברות זענען מעין סברת הרשב"א