רבי חיים אברהם דובער לעווין זצ"ל - המלאך והמלאכים

[סטראשעלע]

עירוב פרשיות שנו כאן!

דער מלאך איז נישט געווען קיין תלמיד הרש"ב, ער איז געווען אין איין עלטער אדער גאר עלטער פון אים, דער מלאך איז נתייתם געווארן מאב ואם גאר אינג ל"ע, און איז נתגדל געווארן ביי זיין פעטער וואס האט זיך נאך מסתופף געווען בצ"ק פון מיטעלער רבי'ן נ"ע, ער האט נאך געקענט זען דעם צ"צ אלס קינד, ואיני יודע אם למעשה ראה אותו, געפארן איז ער שפעטער בעיקר צום מהר"ש, און מער ניט,

ער איז געווען א שטיק צייט אין ליובאוויטש אלס א מלמד פאר די קינדער פון אייניגע עשירים (ווי איז עס געווען דער סדר בימים ההם), ער איז עס מרמז אין איינע פון די מכתבים פארן זון אז אין די ימי הנעורים האט ער זיך אסאך געדרייט בבתי העשירים וכו', (לכאורה איז דאס געווען בתחילת ייסוד הישיבה תו"ת)

זייענדיג אין ליובאוויטש האט ער קריטיקירט געוויסע מהלכים בנוגע הנהגת הישיבה תומכי תמימים שנתייסד אז ע"י הרש"ב, דער ריי"צ (מנהל הישיבה) הביא את דבריו לפני אביו ועי"ז התלקח ויכוח וגבה טורא ביניהם, הריי"צ מזכירו בקונטרס ומעיין, וב'זכרון לבני ישראל' להרי"י דזשעיקאבסאן מבראנקס יש פרטים אודותיו, וכן ב'רשימת דברים' להר"י חיטריק, וכן ב'שלשת הרואים' לר"ל שווארץ, יש עוד הרבה לכתוב ועוד חזון למועד

וראה כאן וכאן - כמה פרטים שם בלתי מדוייקים ועוד נשוב אליהם אי"ה

[בן בוזי]

איך געדענק נישט צו איך האב עס שוין ערגעץ ווי צוגעצייכנט, דא האט איר וועגן דעם מלאך'ס זוהן וועלכע האט געוואוינט אין אפסטעיט, געשריבן דורך פרופ' יצחק לעווין.

[כיצחק]

ר' יעקב איז געוועו דער "מנהיג" "רב" אדער אימאפיציעל ארי שבחבורה
זעה בייגעלייגטע פון
Hamodia
Planting the Seeds if Torah & Chasidus in America
איך האלט אינמיטען שרייבען א קריטיק פאר המודיע
אויף דעם גאנצען ביילאגע וואס איז א איבערבליק 100 יאר אידישע היסטאריע
אפשר וויל עמיצער שרייבען א פאר שורות מיט פאקטען אויף ענגליש

[בן בוזי]

זיי ביטע זיך בעסער מסביר.

[farshlufen]

די מכתבים האט דאך דער זון אליין געגעבן צו דרוקן, דאן וואס ווילט איר מ'זאל אים זיין א כפוי טובה און אים מפרסם זיין?

[ישלהוסיף]

די מכתבים האט דאך דער זון אליין געגעבן צו דרוקן, דאן וואס ווילט איר מ'זאל אים זיין א כפוי טובה און אים מפרסם זיין?

אמת גערעכט, שכועח פאר די הערה,
ס'איז טאקע בידם, צו טוהן ווי זעלבסט פארשטייען.

[gamyuchad]

זייט וויסן אז רעדנדיג מיט כמה וואס האבן גוט געקאנט דעם בן המלאך, זאגן זיי מיר אז ער איז געווען גאר א וואוילער איד, באמת, נאר דער מלאך איז געווען אזוי גרויס אז ער האט נישט אויפגעהערט צו פאדערן, ווער ווייסט וואס ער וואלט געשריבן צו אונז.... פון דעם אליינס אז דער בן המלאך האט דאס געגעבן צו דרוקן זעט מען שוין עפעס..

[farshlufen]

נו נו, ידענא, אבער לא ראי כראי זה.

[שאץ מאץ]

זייט וויסן אז רעדנדיג מיט כמה וואס האבן גוט געקאנט דעם בן המלאך, זאגן זיי מיר אז ער איז געווען גאר א וואוילער איד, באמת, נאר דער מלאך איז געווען אזוי גרויס אז ער האט נישט אויפגעהערט צו פאדערן, ווער ווייסט וואס ער וואלט געשריבן צו אונז.... פון דעם אליינס אז דער בן המלאך האט דאס געגעבן צו דרוקן זעט מען שוין עפעס..

אין די נייע דריק איז דא א שטיקל הקדמה וואס ברענגט ארויס אט די נקודה, אז בעצם איז דער זון געוועהן א וואוילע איד, והא ראי' ער האט אפי' מסכים געוועהן לכבודו פונעם טאטן מ'זאל דריקן די בריוו'ן על אף מענטשן וועלן אנקוקן דעם זון פאר א שוואכע איד, נאר וויבאלד דער מלאך איז געוועהן אזוי הויעך האט ער געפאדערט זיין זון זאל אויך זיין אזוי, און פון דעם האט זיך גענומען דאס שארפקייט וואס מ'טרעפט צווישן די בריוו'ן,

לפי זה איז מיר פארענפערט געווארן א שטארקע תמו'ה וואס איך האב אלץ געהאט, ווייל אז מ'קוקט אין די בריוו'ן זעהט מען ממש מקצה אל הקצה, איין בריוו שרייבט ער אים סדר הלימוד וויאזוי מ'לערנט שו"ע מיט מג"א און נאכדעם שו"ע הרב, און ממש א בריוו נאכדעם רייסט ער פונעם שטיקער דו לערנסט נישט! דו דאוונסט נישט!, איז מיין קושיא אלץ געוועהן, וואס איז דער זון באמת געוועהן?

נאר איצט פארשטייט מען זייער קלאר, דער זון איז באמת געוועהןל א וואוילע איד, געלערנט און געדאוונט, ותו לא, אבער ביים טאטן האט דאס געהייסן, נישט געלערנט און נישט געדאוונט,

[ווינקל]

הרב שאץ; אין להאריך בענין.

[מאטעס]

הרב שאץ; אין להאריך בענין.

כי באפם הרגו איש

[שוטה]

כ׳האב אמאל געהערט אז ער איז געווען א לויער אין וואשיגטאן.

[farshlufen]

וואס נאך האסטו געהערט? סתם דמיונות.

[leiby]

היינט אביסל אנגעקומען צו לייינען דעם אשכול

איבער די אוצרות איגרות קודש

יא, ס'איז דא אייניקלעך.

אבער נישט קיין שומר תורה ומצוות, כ'בין געווען דערביי ווי מ'האט פרובירט צוריקצוברענגען דעם אייניקל, דערווייל איז לא עלתה בידם, לאמיר האפן אז די זכות פונעם זיידן זאל ביישטיין.

די כוונה פון מיין קשיא איז צי די אייניקלעך שעמען זיך אויך וכו',

כדלעיל,

דער זיהן האט געוואוינט אין אלבעני, מ'קען הערן א שמועס פון אים מיט אדמו"ר מ'וואדרידזש.

די מלאך האט געהאט אסאך ספרים, איין צופרי איז ער אויפגעשטאענן און אלעס פארברענט, דאס איז די איינציגסטע ספר וואס איז איבערגעליבן,
אגב איז אינטרעסאנט צו זעהן וויפיל שעה ער פארלאנגט פון א ארבעט'ס אינגערמאן, כ'ווייס נישט ווי סאך כולל אינגעלייט לערנען אזוי סאך אויף דעם וועג, כ'העל אפשר שפעטער ברענגען די ווערטער,

כ'מיין מ'קען אריבער פירן דעם שמועס אין זיין אשכול.

[דארפסמאן]

לייבי : ער האט פארברענט די ספרים ווען הרב מרדכי וויילער (ער ליגט נעבן דעם מלאך) האט געבארגט א געשריבענע קונטרס און אונגעהויבען נאכצישרייבען, און דער מלאך האט עס ציגענימען און עס פארברענט (מען זאגט אז ער האט געזאגט אז ער איז נישט ווערט ארויסציגעבן קיין ספרים)

אזוי ווי שץ האט שוין אלעס געשריבען, וועל איך נאר צילייגען א קאפי פון וואס איז געווארען געדריקט ביים יעצטיג מדורה וואס ברענקט ארויס ווי דער הבן יקיר איז געווען,

עס קען זיין אז די ק"י יודען האבען אים געקענט, ער פלעגט קומען אסאך מאל יו"ט קיין ק"י צו ר' יודא לייב פלאהר,

[רב טקסט]

ס'כדי מוסיף צו זיין אז די ערשטע מאל האט הגה"ק ר' ישעיה אשר זעליג מרגליות זצ"ל - צו וועם עטליכע בריוון זענען געשריבן - ארויסגעגעבן די אוצר אגרות קדש, נאכדעם וואס ר' רפאל זלמן האט איבערגעגעבן די בריוון צו די תלמידי המלאך, נאר היות אז הג"ר יעקב שארר זצ"ל האט מורא געהאט עס צו דרוקן צוליב דעם מלאך'ס ווייטקייט פון יעדע זאך וואס האט עפעס מיט פרסום האט עס הגריא"ז מרגליות געדרוקט. און מאותו הטעם האט ער נישט געשריבן דעם נאמען פונעם שרייבער, נאר מרמז געווען אינעם שער בלאט בראשי תיבות (אח"ד קדוש).
נאך א נקודה, כ'ווייס פון איינעם וואס האט אמאל געזאגט פאר ר' רפאל זלמן ווען מיין טאטע זאל מיר שרייבן אזעלכע בריוו וואלט איך איהם אינגאנצן אוועק-געקאפעט, האט איהם רר"ז געזאגט דו רעדסט אזוי ווייל דו האסט נישט געהאט אזא טאטע.

דארפסמאן,
דו מיינסט מסתמא ר' משולם פייוויש וויילער (וועלכער האט געדאווענט אין שול וואו דער מלאך איז געווען רב און ער פלעגט אסאך אריינקומען צו איהם).
א עקסטערע יישר כח פאר די קאפי, כ'האב פונקט לעצטענ'ס געהערט דערפון אבער צו מיר אין לאנדאן איז נאך די נייע מהדורה נישט אנגעקומען.

און אגב וועגן דאס פארברענען די ספרים איז ידוע אז אין יוראפ האט ער שוין געשריבן און פארברענט, ס'דא אין די בריוון צו ר' אשר זעליג ווי ער דערמאנט כמה פעמים בשם הרמב"ם אז צו שרייבן א זאך דארף מען זיין גרייט עס צו זאגן פאר טיזענעטער מענטשען. אזוי איז אויך ידוע אז ער האט געשריבן א פירוש אויפ'ן מורה נבוכים און שפעטער פארברענט. למעשה צווישן די בריוו איז דא שטיקל אויף קל וחומר וואס זעהט אויס פון א קונטרס אויף עניני י"ג מדות שהתורה נדרשת און באיזה דרך איז עס פארבליבן (אויב כ'האב נישט קיין טעות איז דא נאך א שטיקל וואס ס'פעלט די התחלה און די סוף אויף א סוגיא אנהויב מסכת שבועות, און אין א קובץ וואס ישיבה ד'מאנסי האט ארויסגעגעבן יארן צוריק (כ'מיין נאך אין די מם'ס) האט החסיד ר' אלימלך פלאהר ארום געארבעט מיט דעם שטיקל אז מ'זאל קענען פארשטיין אויף וואס ער גייט און ווי אהין ער צילט).

[רב טקסט]

און אז ס'איז שוין אריינגעקומען די שמועס וועגן אייניקלעך פונעם מלאך, דער אמת איז אז ס'איז יא דא ערליכע איינקלעך וואס שטאמען פון זיין זוהן ר' שמואל וואס איז נסתלק געווארן נאך בחייו אין אמעריקא. איינער פון די אייניקלעך איז לעצטענ'ס אפיר געקומען און ער האט זיך געדרייט א שטיק צייט אין מלאכים.

[כ'שעם מיך]

דער מלאך האט געהאט אפגעשריבען א פירוש אויפן מורה נבוכים , שפעטער האט ער עס פארברענט, ר' לעמל שרייבט אין ספר אז זיין רעבעצין ווען זי האט געזען וואו איר גרויסער מאן ווארפט אריין אין אויבן די בלעטער פונעם בפר האט אויסגעבראכען אין א געוויין, ווען זי האט פארלוירן א קינד האט זי נישט געוויינט אבער דא האט זי זיך נישט געקענט באהערשען.

[לכל זמן]

הירשל ציג שרייבט בנוגע דעם מלאכ'ס באציאונגען מיט'ן רש"ב:
http://www.theantitzemach.blogspot.com/ ... g.html?m=1

[שויתי'ניק]

וואס האבן זיי קעגן 'קדם'?

לאו דוקא קדם, נאר כפי הוראת המלאך אז ווער עס מאכט וויין, גיט אריין די השפעה פון זיינע דיעות, דעריבער טרינקען זיי נישט קיין פרעמדע וויין נאר געמאכט אליינס. כעי' כח הפועל בנפעל.

[רב טקסט]

דער מלאך אליין האט געקענט אויסגיסן וויין וואס איז געשטאנען אויפן טיש און ס'איז אריינגעקומען אפםילו א ערליכער ייד וועם ער האט נישט געקענט.

דער יסוד איז ווייל וויין איז גאר א איידעלע זאך, אפילו בגשמיות שבו ווי די מבינים זאגן אז די מדות פון דער וואס מאכט די וויין איז שטארק משפיע אויף עס, זיי זאגן אז א נערוועזער מענטש קאן נישט מאכן בשום אופן קיין בא'טעמ'טע וויין.

אין גמרא ב"ב צח. שטייט חמרא מזלא דמריה גרים שנאמר ואף כי היין בוגד גבר יהיר, ועי"ש בפרשב"ם.

אין כוזרי מאמר ב' סימן ס' שטייט אויף טמאים בטומאה היוצאה מגופם וכבר נוסה שמפסידים במגעם הדברים הדקים כפנינים והיינות.

און אין תוס' ב"מ סד: שטייט אז תלמידי חכמים וואס האבן אפגעמאכט מיט איינעם צו קויפן וויין קען ער זיי נישט געבן קיין פרעמדע וויין נאר אייגענע, עי"ש.


לענין וויין ביי די מלאכים איז אינטערסאנט צו דערציילן אז ס'זענען געווען אין מלאכים אלע יארן עטליכע חברים וואס האבן געמאכט וויין און מ'פלעגט צו קויפן ביי זיי, איינער פון זיי איז געווען ר' שמעון שפירא ז"ל (וואס איז געווען א גרויסער מומחה אין וויין, ער אליין האט זיך נישט אזויפיל געדרייט אין מלאכים אבער ער האט געהאט א שייכות מיט די מלאכים, און זיין ברודער ר' משה ז"ל איז געווען פון די מלאכים), מאכט זיך אמאל אז א לאו-אינפארסמענט באאמטער איז אריינגעקומען צו איהם און זעהט וואס טוט זיך דראט מיט וויין, האט ר' שמעון איהם געזאגט אז דאס איז אלץ נאר פאר זיך אליין און כמובן האט יענער נישט געוואלט גלייבן האט ר' שמעון גענומען א פלאש פון א גאנצען גאלאן און האט אריינעשאשקעט די גאנצע מעשה פון פלאש ארויס פאר יענעם אין די אויגן, און ער האט געזאגט אז אזוי פירט ער זיך יעדן טאג.

[שויתי'ניק]

ווי האט ער געוואוינט ר' שמעון שפירא?
מאנסי?

[רב טקסט]

יא, אין מאנסי

אגב מ'ברויך טוישן די נאמען פונעם אשכול דער מלאך האט געהייסן ר' חיים אברהם דובער הכהן לעווין נישט ר' אברהם חיים

[dovidal]

מה השווייות של מכתבים מהמלאך שכתב לבנו דברי הדרכה

[חייקל]

עס איז פארבליבען א קונטרס פון מכתבים פונעם מלאך וואס ער שרייבט צו זיין זוהן וועלכער האט זיך נישט אויפגעפירט אינגאנצן ווי עס פאסט,'

זיין זוהן ר' אפרים ע"ה האט געוואינט אין אלבעני, און אוועק ט' תמוז תשנ"ג, .....

די מכתבים פון מלאך צום זוהן זענען עפעס פלא'דיג, ווי ער שרייבט איהם שארפע דברי מוסר, אויף אן אופן אז ער איז קיינמאל נישט געווען צופרידן פון איהם, אפילו ווען דער זון האט איהם געשריבן אז ער האט יא געלערנט די פארלאנגטע שיעורים - וואס זענען אגב געווען גאנץ אויסטערלישע פארלאנגן - שרייבט איהם דער טאטע צוריק שארף שוין איך זעה ביזט שוין צופרידן פון דיר, און גיט איהם ווידער א שארפן פסק, נאר א פושעי ישראל קען זין צופרידן פון זיך...

די מכתבים בכלל מאנען עבודת ה' אויף א הויכע מדריגה אפילו לויט די היינטיגע צייטן ווען אידישקייט בליעט בגלוי און ס'זענען נישטא די דעמאלסטיגע סארט נסיונות (נאר אנדערע אפשר שווערערע), ער שרייבט וועגן אנברענגן איין מינוט צייט, אדער פארברענגן מיט די בני בית וכדומה ווי דאס איז באלד ארגער פון די שלש עבירות, וכדומה, אויך וועגן פרישות מדבר היתר און קדושה וטהרה שרייבט ער שטארק און מאנט הויכע מדריגות.

א שטייגער אז אפילו א וואוילער חסידי'שער אינגערמאן איז ווייט נישט יוצא און איז גאר שוואך נאך לפי מכתביו.

אלזא מתוך המכתבים איז נישט קיין הכרח אז דער זוהן איז געווען אזא ביטאנג ווי דער פאטער רייסט אריין אין איהם מיט זיינע שארפע דברי מוסר.

אין אנהויב ספר איז דא א קורצע "יישר כח להבן יקיר הי"ו" ווי זיי שרייבן עפעס אזא לשון "שלא חס על כבודו ומסר המכתבים לדפוס".

אויב מיין זכרון דינט מיר, האבן הרה"צ דער ניקלשבורג'ער רבי שליט"א, און הרה"צ רבי יצחק לעבאוויטש מוואדריטש שליט"א געהאט א קשר מיט'ן זוהן.