רבי יקותיאל יהודה הלברשטאם בעל שפע חיים מצאנז-קלויזענבורג - ט' תמוז תשנ"ד

[dovidal]

אינעם גליון לאמיר זיך איבערבעטן פון פרשת בלק איז געווען א גאנצע אפטיילונג מיט סיפורים פונעם רבי'ן זי"ע.

[יגעתי ומצאתי]

די מציבה איז זייער אינטערעסאנט, עס שטייט נישט קיין שום טיטול אפי' א פשוטע "ר'".

איינער קען ארויפלייגן א בילד?

---
ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?

[מומחה יוחס]

אויף די צווייטע בילד, ווער איז דער וואס זיצט לעבן הברך משה???????

דאכט זיך מיר אז דאס איז דער לאנדסבערגער רב אזוי ליגט מיר אין זכרון

[קרעפלקאפ]

לעתים עלו השאלות מבחוץ, על ידי גויים או יהודים מתבוללים. שיחה מפורסמת למדיי מטיפוס זה מסר האדמו"ר מצאנז-קלויזנבורג זצ"ל, ניצול אושוויץ:

בימי האימים נשלחתי לגיטו וורשא לעבוד עבודת פרך בחומר ובלבנים... באחד הימים כאשר עמדנו בגובה אחד הבתים, ניתך עלינו לפתע גשם שוטף וחזק, ואילו הרשעים האיצו בנו לאמור כלו מעשיכם ולא להרפות... הדבר היה כמעט למעלה מכח אנוש... והנה אחד הנדכאים שהכירני פנה אלי וצווח: 'האם תמשיך עוד לומר 'אתה בחרתנו' ותשמח כבן לעם סגולה?'

ונעניתי לו על אתר, שאמנם עד היום לא אמרתי זאת בכוונה הראויה, אולם מעתה כאשר אגיד 'אתה בחרתנו מכל העמים' אכוון יותר ויותר ואגיל ואשמח בלבבי בלי שיעור וגבול... מכיון שראיתיו משתומם ותמה על דברי, הוספתי והסברתי לו: שבודאי כך הוא הדבר, שאם לא ש'אתה בחרתנו מכל העמים' הרי הייתי הופך גם אני לצורר, ומוטב לי להישאר במצבי הנוכחי מאשר להיות כאחד מהם חס וחלילה, ואשרי חלקי...

סיפור זה נמסר בגרסות שונות. כאן הוא מובא מן הביוגרפיה הרשמית של האדמו"ר: אהרון סורסקי, לפיד האש, בני ברק תשנ"ז, עמ' קפד, על פי: יקותיאל יהודה הלברשטם, מנחת יהודה וירושלים, עמ' רנב.

etzion.org.il/vbm/archive/12-shoa/01shoa_mavo.rtf

[קרעפלקאפ]

מ'זאגט בשם הבעש"ט אז דערציילן פון צדיקים און גרויסע לייט האט נישט קיין תועלת ווען ס'איז אלס סיפור דברים בעלמא. מ'דארף זיך עפעס אראפלערנען דערפון.

אפילו ס'קוקט נישט אויס אז מ'זאל קענען מחבר זיין אזעלכע חיבורים, אדער קענען אויפלעבן צעבראכענע נפשות ווי ער האט געטון נאכן קריג, דאך קען מען זיך אראפלערנען - נישט אויפצוגעבן!

פארלוירן א טאטן אלס קינד, פארלוירן א משפחה מיט עלף קינדער ביים קריג, און נישט אויפגעגעבן. נאכן אויפבויען א שטוב פונדאסניי, מיט מוסדות אין אמעריקא, איז ער אדורך א שווערע אנגעווייטיגטע תקופה, און האט נישט אויפגעגעבן. ער איז געפארן קיין ארץ ישרא' און געבויט א שטעטל אין נתני', און דערנאך אין ירושלים ביים דעמאלסדיגען גרעניץ מיט ירדן. נאך די אלע תלאות זיינע האט ער געבויט א פרומע שפיטאל, און בערוב ימיו א מפעל הש"ס, און פערזענליך פארשאפט די געלט דערפאר...

נישטא קיין תירוצים, מ'איז אלט, דורכגעפאלן, נישטא קיין כח, שוין גענוג אויפגעטון.

ניין!

נישט אויפגעבן...

[והוא פלאי]

האט מיר פארציילט א איד, וואס האט עס געהערט מפה קדשו אין פערנוואלד
"דער רבונו של עולם וועט האבן זיין מנין, איך בין נישט באזארגט, איך וויל האבן די זכי' צו האבן א חלק אין עס אויפבויען"

[ראש הקהל]

די מציבה איז זייער אינטערעסאנט, עס שטייט נישט קיין שום טיטול אפי' א פשוטע "ר'".

איינער קען ארויפלייגן א בילד?

---
ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?

אויפ'ן מציבה שטייט געשריבען שנכתב עפ"י צוואתו,

ער איז קיינמאל נישט געוועהן קלויזענבורג'ער רב,
איך פרעג אייך, ווען איינער עפענט א שטיבעל און וויליאמסבורג
ווערט ער דען וויליאמסבורגער רב, יעדער פארשטייט אז נישט!!!

רב און קלויזענבורג איז געוועהן הגאון הצדיק כל רז לא אניס ליה
עוקר הרים מורינו הרה רבי משה שמואל גלאזנער זצוקללה"ה מח"ס
שו"ת דור הרביעי ועוד

וואס סאטמערער חסידים שרייבען אויף אים מזרחי, גיי פרעג פארוואס, (נישט
אלעס דארף זיי שמעקען, און זיי קענען נישט פארדרייען פאקטן און היסטוריה
צוליב זייערע אדזשענדעס, וועלכע גדול בימים ההם האט נישט געהאלטן פון
קדושת ארץ ישראל???, נא, איינער מער און איינער ווייניגער) וואס איז הוילע
שטותים, אזא גאון האט מען נישט געקענט באזאטיגין, קיינער האט זיך נישט
געמאסטן מיט זיינו קדושה און גאונות,און אלא קאמפלאצירטע שאלות איז
אנגעקומען צו אים (אויך וועגן סיגוט).

נאר די קלויזענבורגער רבי האט זיך געעפענט א חסידישע שטיבעל דארט, נא,
אבער סידור קידושין וכדומה איז געגאנגען צו הרב גלאזנער זי"ע, לפענ"ד וואלט
מען געמעגט עפענן אן אשכול צו באשרייבען זיין רייכע תולדות

[דעפרעסט]

ראש הקהל טייערער ביסט אפילו נישט ווערט קיין תגובה, כ'קען ווען יעצט אנהויבן א דיאלאג להסיר הלוט פון דעם גלאזנער, אבער ס'איז פשוט א שאד, אדער דארפסטו פשוט גיין לערנען היסטאריע, אדער איז קוק טאקע אויך געווען א אדם גדול, בקיצור ס'איז א שאד יעדעס ווארט.

להעיר בעלמא, דער קלויזנבורגער רבי איז געווען דער רב פון די ערליכע קהלה וואס האט זיך אפגעטיילט פון דעם גלאזנער על פי הוראות גדולי וצדיקי הדור.

[שמעלקא טויב]

אין אגרות מהרי"ט איז דא בריעוו פון רבי'ן צו אים און ער שרייבט אב"ד דקה"י בקלויזנבורג.

מרן הברך משה זצ"ל האט אמאל אין א דרשה דערמאנט דעם הרב גלאזער, ער האט אים אמאל געזעהן אין קלויזנבורג, אבער וכו' במקום שאומרים לקצר אין מאריכם.

[ראש הקהל]

הרב דעפרעסט
איך מיין איר זענט צו עקסטרעם, און איך האלט נאכן גוט שטודירן די נושא
עים פארגלייכען צו קוק איז און עולה שלא כמוהו, דיין רבי פון סיי וועלעכע חדר איר
זענט (חוץ נטורי קרתא) וואלט דעיס נישט געזאגט, און אייך פארשריגען אויף
אזא גערעדעכטס,

ערשט שפעטער האט ער זיך אנגעהויבן רופן אב"ד דקהל הספרדים, וואס נישט
אלע האבן מסכים געוועהן מיט דער טיטול, ווייל ס'נעמט אוועק וואס די ארטאדאקסען
האבן געמאכט און זייערע תקנות!

פליז ער נישט געוועהן די ציוני ווי קוק און הערצל, בארואיג זיך, חס מלהזכיר
צו שרייבען אויף אים די טיטול מזרחי, איז עתיד ליתן את הדין, אז ער איז נישט געפאלן
פאר סאטמאר מיינט נאךנישט מען מעג אים באשייגעצן,
גאון הגאונים בדורו

[דעפרעסט]

הוא אשר דברתי: ס'איז א שאד יעדעס ווארט!
http://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7% ... 7%A0%D7%A8

[איזעי]

גלאזנער איז דברים ידועים (נישט דוקא אין סאטמאר), אז ער איז געווען פון די מזרחי, און אז עס געפעלט דיר נישט קען דיר קיינער נישט העלפן, ער איז געווען אפגעפרעגט ביי די אלע ערליכע אונגארישע רבנים, וואס האבן באמת געהאלטן פון קדושת א"י......

[מיללער]

ראש הקהל זיסער,

מיר האבן שוין פארברענט גענצענע בלעטער איבער הרב גלאזנער, וואס קומט דא נישט אריין, דער קלויזנבורגער רב דער שפע חיים איז געווען דער רב פון א קהילה אין קלז"ב פונקט ווי רוב ארטאדאקסישע רבנים אין זייערע שטעט וועלכע ווערן גערופען ע"ש מקום כהונתם, ביטע פארפעסטעט נישט די לופט דא מיט נער'ישע און אויסגעדראשענע תגובות.

טעינקס

[והוא פלאי]

ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?

נאר די קלויזענבורגער רבי האט זיך געעפענט א חסידישע שטיבעל דארט, נא,
אבער סידור קידושין וכדומה איז געגאנגען צו הרב גלאזנער זי"ע

צו דער מערכה פונעם נאסוידער רב ז"ל ודעימי' מי רב גלאזנער געפעלט דיר צו נישט אינטרעסירט מיך נישט
אבער היסטאריע פארדריי נישט, דער קאנסוס פון קהל יראים איז דא, (דער קאנסוס איז געווען צו סאטמאר רב ז"ל, און ער האט אריינגעזעצט דעם קלויזענבורגער רב, דאס הייסט נישט געפענט קיין שטיבל, און סידור קידושין פון די מעמבער'ס פון די קהלה איז נישט געגאנגן פאר גלאזנער

כבוד הרב מיללער, גלאזנער איז אויך געווען ביי די ארטידאקסן

[מיללער]

איך ווייס הרב הפלאי, איך האב נאר געמיינט דעם משל אז גענוי ווי דערברעצינער רב אין דעברעצין האט נאר געדינט די ארטאדאקסען און פארט איז ער געווען דעברעצינער רב, אדער דעם בנין דוד אין איהעל אזוי איז געווען דער קלז"ב רב כדבר מעלתו שהיה לו קהילה עצמאית

[מאקאווער]

הרה"ג כ"ק אדמו"ר מתו"א שליט"א אלץ יונגערמאן ביי א טיש פון בעל שפע חיים זצ"ל
(דער יונגערמאן זיצנדיג אויף די לינקע זייט פונעם בילד)

[פרעגער]

הרה"ג כ"ק אדמו"ר מתו"א שליט"א אלץ יונגערמאן ביי א טיש פון בעל שפע חיים זצ"ל
(דער יונגערמאן זיצנדיג אויף די לינקע זייט פונעם בילד)

דער חתן איז האדמו"ר מסאסוב מאנסי הרה"צ ר' העניך טייטלבוים שליט"א.

[בן בוזי]

מאקאווער רעדט דאך פון יענער יונגערמאן מיטן בריייטן קאפעלוטש ביים עק פונעם באנק, נישט דער וועלכע זיצט לשמאלו פונעם רבין.

[פרעגער]

מאקאווער רעדט דאך פון יענער יונגערמאן מיטן בריייטן קאפעלוטש ביים עק פונעם באנק, נישט דער וועלכע זיצט לשמאלו פונעם רבין.

אינגערמאן, איך רעד פון דער מיט'ן שטריימל, נישט דער וועלכע זיצט לשמאלו פונם רבין.

[יגעתי ומצאתי]

ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?

???

ראש הקהל לעבן, אפשר איז ער נישט געווען רב אין דיין קהילה, אבער רב אין א קלז"ב קהילה איז ער געווען...

[ראש הקהל]

ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?

???

ראש הקהל לעבן, אפשר איז ער נישט געווען רב אין דיין קהילה, אבער רב אין א קלז"ב קהילה איז ער געווען...

האסט נישט באמערקט איך באלייב שטיל, יעדער האט פונקטליך געוואוסט וואס איך מיין צו זאגן
אבער מ'האט געקענט באשטיין זיך אנטשעפענען אויף איין זאך וואס איך שרייב, כ'האב איבער הויפט
נישט פרובירט אוועק צו מאכן הרבי מקלויזענבורג זי"ע ואדרבה ליין מיינע תגובות פון פריער,
נאר כ'האב נישט געוואסט אז די גאנצע איי וועלט איז נאר לחסידי סאטמאר והנלוים אליהם, ולהולכים באורם ולשיטתם
די סעקאנד מ'טאטשט סאטמאר ווערט א בהלה, און מ'שעלט (עי' אשכול של הייטב לב), ס'דא גענוג נאך און אסאך מאל ווי מ'האקט אויף אנדערע
און קיינער איז גארנישט אזוי שנעל מוחה, נאר די תירוץ איז סאטמאר און דעטס איט, נא, אויב ס'איז יון טרעק מיינדער,
און מ'איז נישט מקרב פרעמדע, וואס איז דער אויפטו,

מיינע דיבורים עפי"ר האב איך גענומן פון עולמו של אבא, אדער ווי מ'רופט עס דא באבא
אזוי צו אזוי ווען ס'קומט צו אזעלכע ענינים שרייבט ער דער אמת אן קיין נגיעות, נא כ'האב נישט
געוואוסט מיט וועם כ'האב צו טוען, איך אנטשולדיג מיר פאר יעדעם, כ'האב קיינים נישט געמיינט פרעזענליך
איך וועל זיך משתדל זיין מער און שטודירן סאטמאר, אזוי עלעך פיטן מיט ענק

[קעלנער]

איך האב נישט געוואוסט אז וויקיפידיע געהערט אויך פאר סאטמאר...

[והוא פלאי]

ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?

???

ראש הקהל לעבן, אפשר איז ער נישט געווען רב אין דיין קהילה, אבער רב אין א קלז"ב קהילה איז ער געווען...

האסט נישט באמערקט איך באלייב שטיל, יעדער האט פונקטליך געוואוסט וואס איך מיין צו זאגן
אבער מ'האט געקענט באשטיין זיך אנטשעפענען אויף איין זאך וואס איך שרייב, כ'האב איבער הויפט
נישט פרובירט אוועק צו מאכן הרבי מקלויזענבורג זי"ע ואדרבה ליין מיינע תגובות פון פריער,
נאר כ'האב נישט געוואסט אז די גאנצע איי וועלט איז נאר לחסידי סאטמאר והנלוים אליהם, ולהולכים באורם ולשיטתם
די סעקאנד מ'טאטשט סאטמאר ווערט א בהלה, און מ'שעלט (עי' אשכול של הייטב לב), ס'דא גענוג נאך און אסאך מאל ווי מ'האקט אויף אנדערע
און קיינער איז גארנישט אזוי שנעל מוחה, נאר די תירוץ איז סאטמאר און דעטס איט, נא, אויב ס'איז יון טרעק מיינדער,
און מ'איז נישט מקרב פרעמדע, וואס איז דער אויפטו,

מיינע דיבורים עפי"ר האב איך גענומן פון עולמו של אבא, אדער ווי מ'רופט עס דא באבא
אזוי צו אזוי ווען ס'קומט צו אזעלכע ענינים שרייבט ער דער אמת אן קיין נגיעות, נא כ'האב נישט
געוואוסט מיט וועם כ'האב צו טוען, איך אנטשולדיג מיר פאר יעדעם, כ'האב קיינים נישט געמיינט פרעזענליך
איך וועל זיך משתדל זיין מער און שטודירן סאטמאר, אזוי עלעך פיטן מיט ענק

דער עולמו של אבא איז נישט קיין היסטאריקער, ער איז סך הכל א גוטע קראניקלער פון מקוה שמועסען פון דער צד וואס שטימט מיט זיין אגענדע

[יגעתי ומצאתי]

קעלנער האסט מיך אויסגעכאפט...

ויקיפדיה שרייבט אז ער איז געווארן רב ביי די 21. ד.מ. לערך שנת תרפ"ז.

פאקטן בלייבן פאקטן נישט קיין חילוק וויפיל מען וויל פראבירן דאס צו לייקענען. אבער גיי פארשטיי פארוואס איינער זאל האבן די מינדעסטע אינטערעסע צו לייקענען.

[ראזי]

די מציבה איז זייער אינטערעסאנט, עס שטייט נישט קיין שום טיטול אפי' א פשוטע "ר'".

איינער קען ארויפלייגן א בילד?

---
ווען איז ער געווארן רב אין קלויזנבורג?