leiby האט געשריבן:פין די דוגמאות האט אויסגעקוקט ערגער ווי עם-הארצות...
יגעתי ומצאתי האט געשריבן:(במחילה מכבודו, כ'האב געזעהן צעטלעך אין ביהמ"ד די וואך ווי זיי ברענגען דוגמאות פון אויסטערלישע עם-הארצות און סילופים פון דעם חומש)
יגעתי ומצאתי האט געשריבן:וואספארא חומש איז דאס? ווען איז דאס ארויסגעקומען און ווער איז די בעל מחבר?
ווער זענען די בעלי מסכימים? זאג אביסל אינפארמאציע.
איך האב חלילה גארנישט געזאגט. ס"ה האב איך געזאגט אז געוויסע מעוררים (אדער כותבי פלסתר, בעלי לשון הרע ומחלוקת, אויב זיי זענען נישט גערעכט) שרייבן אזוי. איך האב די חומש קיינמאל געזען און איך האב בכלל נישט קיין דעה דערויף.
LEIBY זאגט עס איז עם- הארצות, אין יגעתי זאגט עס איז סילופים, אין מיט וועלכע ת"ח מיר האבען גערעדט (וואס לערנען אדורך חו"ר מידי שבוע ושבוע) האבן באוואונדערט דעם חומש, ווי אויך די געשעפט אייגענטומער האט אונז געזאגט אז ער האט שוין צוויי מאל באשטעלט נאך ווייל עס גייט אויס זייער שנעל......
מי מעיד על מי.............
דאכט זיך מיר אז איך קען דעם איד (נישט צו גוט), און ער האט עפעס נישט אויסגעזען ווי איינער וואס זוכט מסלף צו זיין, אדער וואס. ער האט ענדערש אויסגעזען ווי א איד, וואס פרובירט קלאר צו מאכן כוונת רש"י און פון דעם פסוק פאר אידישע קינדער (נאכאמאל, איך נעם נישט קיין אחריות דערויף, איך קען אים נישט אזוי גוט, נאר פון זען און הערן אפאר מאל).
פון די אנדערע זייט, דאס אז אין די געשעפטן איז עס אויסגעגאנגען און אז תלמידי חכמים זענען עס משבח איז נישט קיין ראי', ווייל רוב מענטשן טראכטן נישט אריין צו טיף, און אויב אויבן אויף זעט עס אויס ווי א גוטע זאך, דאן איז מען עס משבח, און אודאי אז רוב אידן פארשטייען נישט אליינס אויב זאכן זענען נישט ריכטיג אינווייניג, ווייל מען דארף זיין א ת"ח און א דייקן.
דיסקלעימער: איך האב די צעטלעך נישט געזען, איך האב נאר געשריבן באופן כללי, אן נעמען קיין שטעלונג אין דעם ענין. אפשר קען איינער מעתיק זיין דוגמאות פון זאכן וואס ווערן געברענגט אינם צעטל, וועל איך פרובירן עס נאכצוקוקן, און זען אם כנים הדברים.
איך האב לעצטנס אביסל מער אריינגעבליקט אינעם תורה ברורה, און איך מוז מודה זיין אז האט חלקים וואס איז זייער געשמאק. פון די אנדערע זייט איז דא דערין היפשע פאר זאכן וואס ער האט משנה געווען, כאטש וואס ער האט טאקע אמת'ע מקורות.
למשל דאס ווארט "מציל זיין" איבעראל אין די תורה, ווי ביי למען הציל אותו, ויצילנו מחרב פרעה וכדומה, טיישט ער איבעראל: "ער האט מיך אפגעשיידעט". פארוואס, וויבאלד אין פ' ויצא ביי די צאן לבן, זאגט רש"י אז ויצל איז א לשון פון הפריש, און ווי דער תרגום טיישט דארט אויפן פלאץ, קומט דער תורה ברורה און מאכט א "קאפי פעיסט" און איבעראל ווי עס שטייט דאס לשון הצלה, איז שוין געווארן "אפגעשיידעט".
לדעתי, איז ער נישט גערעכט. איינס ווייל מ'האט ביז היינט געטיישט שטענדיג "געראטעוועט", ראובן האט אינזין געהאט צו ראטעווען יוספ'ן, און משה רבינו האט געדאנקט דעם באשעפער אז ער האט אים געראטעוועט פון פרעה'ס שווערד.
דאס זעלבע איז מיט שבת שבתון. יא, דער חזקוני זאגט טאקע אז כי בו שבת איז טיישט שטערן, וניקמוקו עמו, אז ביים בוכ"ע איז נישטא קיין רוה'ען פון ארבעטען ווי ביי א מענטש, ממילא טייטש ער צעשטערן. למעשה זאגט דאך דער פסוק: וינח ביום השביעי, און דאס קען מען נישט טייטשן ער האט צעשטערט, ווייל דאס איז דאך א לשון א מנוחה. און דאס זעלבע איז מיט "שבת וינפש" וואס איז אויך נישט קיין לשון פון צעשטערן.
אלזא האט דער תורה ברורה אנגענומען דעם מהלך אז איבעראל גייט ער נאכן דקדוק, ויקוב הדקדוק את ההר, אפילו עס איז 360 דעגרי אנדערש ווי אלע האבן געלערנט ביז היינט.
קומט צום אין פרשת כי תבוא ביי פרי בטנך, טיישט דער תורה ברורה אנדערש ווי דער "דקדוק" און אנדערש ווי דער תרגום, און טיישט "די פרוכט פון דיין לייב", יא בטנך מיינט דאס, אבער אויב גייט ער נאכ'ן די פירוש המלות נישט נאכ'ן באדייט, פארוואס טיישט ער נישט ווי מ'האט געטיישט אין חדר.
נאר ווייל ער איז אן אויבערחאכעם. און דאס קען זיך יעדער איבערצייגן, אז ער זוכט אומעטום צו זיין א מעווריק, (מיט מקורות פארשטייצעך), און ער איז נישט דירעקט נישט קאנסיסטענט.
פון די אנדערע האב איך שטארק הנאה געהאט פון אנדערע שיינע זאכן אינעם חומש. איך האלט למשל אז דאס אריילייגן די הלכות פון קרבנות, פרה אדומה, סורר ומורה, זקן ממרא וכו' אינעם חומש (צווישן די פסוקים) איז א טעות. ער וואלט דאס געדארפט אריינשטעלן אין א באזונדערן מדור פון (הלכה ברורה), וואס זאל ערקלערן די אלע הלכות וואס די פרשה רעדט).
יגעתי ומצאתי האט געשריבן:וואספארא חומש איז דאס? ווען איז דאס ארויסגעקומען און ווער איז די בעל מחבר?
(במחילה מכבודו, כ'האב געזעהן צעטלעך אין ביהמ"ד די וואך ווי זיי ברענגען דוגמאות פון אויסטערלישע עם-הארצות און סילופים פון דעם חומש)
חוזרני בי!
זייט איך האב געשריבן די אויבנדערמאנטע ווערטער (זיבן יאר צוריק), האב איך שוין עספיעט צו לערנען, דורכלערנען, און צורייסן (מרוב שימוש) אפאר בענדער פון די 'תורה ברורה' חומשים. און יא, עס איז א געוואלדיגע ארבעט!
דאס ביסל קריטיק וואס ווערט געזאגט דערויף, ווערט בטל בעשרת אלפים, ווי נאר מען באקענט זיך דערמיט פון דער נאנט, און מען האט ארויס די הלוך ילך פון די זאך.