משפחת רבנים ביק ממעזיבוז וארה"ב

[מיללער]

יישר-כח החסיד מ'פארשלאפן פאר די העתקה,
פאר מער אינפארמאציע איבער ר' חיים ואביו ר' יצחק מפראווידענס, קוקט צוריק אין די ערשטערע תגובות אין דעם אשכול.

[משיח]

היינט, י"ט אלול, איז די יארצייט פון ר' משה ביק ז"ל.
ווי ליגט ער?

[farshlufen]

יישר-כח החסיד מ'פארשלאפן פאר די העתקה,
פאר מער אינפארמאציע איבער ר' חיים ואביו ר' יצחק מפראווידענס, קוקט צוריק אין די ערשטערע תגובות אין דעם אשכול.

אנטשולדיגט, איך זע גארנישט איבער דעם ר' חיים.

אינטערעסאנט אז זיין רעבעצין איז אוועק הערשט אין תשנ"ב און ביז דאן האט מען נישט געשטעלט קיין מצבה, וועמעס טאכטער איז זי געווען אז מ'דערמאנט אירע אבות אויף די מצבה.

[משיח]

אנטשולדיגט, איך זע גארנישט איבער דעם ר' חיים.

פקח עינך וראה:

אויך ר' יצחק ביק אב"ד מעזיבוז ב"ר שמחה, האט עמיגרירט קיין אמעריקא און ער האט זיך באזעצט אין פראווידענס, ראוד איילענד ווי ער האט משמש געווען ברבנות, ער איז אוועק בשנת תרצ"ב ומנו"כ אין ווארוויק, ראוד איילאנד.

זיין זוהן ר' שאול ישכר ביק איז געווען רב אין די קהילה 'אנשי ספרד' אין ברוקלין בעמח"ס יד שאול אויף שו"ע הרב, און זיין ברודער ר' חיים ביק איז געווען א רב אין מאלדען, מאסאסושעטס.

[farshlufen]

גערעכט, דארף מען געוואוירן, פון וואנעט רב מיללער האט גענומען "מאלדען", בשעת ווען אויף די מצבה שטייט "לינן".

[מיללער]

ער איז קודם געווען אין מאלדעןף, פון וואנעט איך האב עס גענומען, יעצט אויף דער מינוט געדענק איך שוין נישט, אבער בשעתו האב איך דורכגעלייענט די אלע הקדמות ספרי בית ביק און נאך מקורות.

[ביקסאד]

היינט, י"ט אלול, איז די יארצייט פון ר' משה ביק ז"ל.
ווי ליגט ער?

ביה"ח בית דוד בעלמאנט נ"י.

[מיללער]

ר' חיים ביק האט בשנת תרס"ב עמיגרירט קיין אמעריקא וואו ער האט משמש געווען ברבנות אין ברוקלין ביז זיין פטירה בשנת תשכ"ד.

זיין זוהן ר' משה צבי ארי' ביק איז געווען דער מעזיבוזער רב אין בארא פארק ביז ווען ער איז אוועק בשנת תש"נ, זיין זוהן ר' אברהם יהושע העשיל ביק איז דער היינטיגער מעזיבוזער רב אין ב"פ לאויט"א.

ר' חיים ביק האט געהאט נאך א זוהן ר' יהושע ביק וועלכער איז געווארן אקטיוו אין די מזרחי, ער האט א זוהן ר' עזרא ביק וועלכער דינט אלס ראש ישיבה אין ישיבת הסדר 'הר עציון'.

(גענומען פון דא, כבוד הרבד"צ זעהט ווי אייערע ווערטער גרייכען בכל גבולות ישראל, קוקט אין די פוט-נאוט # 11)

[badatz]

ר' חיים ביק האט בשנת תרס"ב עמיגרירט קיין אמעריקא וואו ער האט משמש געווען ברבנות אין ברוקלין ביז זיין פטירה בשנת תשכ"ד.

זיין זוהן ר' משה צבי ארי' ביק איז געווען דער מעזיבוזער רב אין בארא פארק ביז ווען ער איז אוועק בשנת תש"נ, זיין זוהן ר' אברהם יהושע העשיל ביק איז דער היינטיגער מעזיבוזער רב אין ב"פ לאויט"א.

ר' חיים ביק האט געהאט נאך א זוהן ר' יהושע ביק וועלכער איז געווארן אקטיוו אין די מזרחי, ער האט א זוהן ר' עזרא ביק.

(גענומען פון דא

(כבוד הרבד"צ זעהט ווי אייערע ווערטער גרייכען בכל גבולות ישראל, קוקט אין די פוט-נאוט # 11)

ב''ה
בן הרב ר' חיים ביק שמו ישעי' לאויטו''א וזכה לבנין רבנן ות''ח ולא יהושע .
[אגב כדאי להדפיס את מכתבו של הרב ר' משה לר' מאיר אמסל בעל המאור ] הוא פסק של מורא הוראה
מתי מותר לבייש אדם.

[שטיקל גבאי]

ב''ה
בן הרב ר' חיים ביק שמו ישעי' לאויטו''א וזכה לבנין רבנן ות''ח ולא יהושע .
[אגב כדאי להדפיס את מכתבו של הרב ר' משה לר' מאיר אמסל בעל המאור ] הוא פסק של מורא הוראה
מתי מותר לבייש אדם.

די בריוו פון ר' משה ביק ווי ער שרייבט בתוך דבריו:
גם מה שביזה את אחי נ"י שהי' מצער לאביו ודע נא כ"ת כי אחי נ"י הנהו בר אוריין ושומר תורה ומצוה ומגדל בניו לת"ת ואנה לקח לו ההיתר לבזותו ברבים, לעת עתה לא תצאתי בפוסקים ששומר תורה מותר לבזותו ברבים ר"ל בשביל זה שמשתייך למזרחי אם כ"ת תובע שכחת משנה בפרקי אבות מאחרים למה שכח הוא משנה מפורשת במס' אבות המלבין פני חבירו ברבים וכו'. לכן אדרוש מכ"ת שמהיום והלאה לא יזכיר שמו ושם משפחתי ב,,המאמר" שלו כלל בקשר לשום דבר שהוא וחבל.

[מיללער]

דער דערמאנטער פראפעסאר שפירא ברענגט דעם בריוו מיט די פאלעמיק לבית אמסעל, איך האב עס אבער נישט געברענגט דא כדרכי למנוע את עצמי מכגון דא, און כבודו כדרכו האט דאס יא געזעהן פאר וויכטיג, נו מיר האבן זיך דערווייל נישט געטוישט.......

[יוסלמאן]

א שטיקעל ניו יארק פאוסט איבער די פטירה פון הרב ביק ז"ל. א געשאצטע 15 טויזענט מענטשן האבן זיך באטייליגט ביים לויה.

[מיללער]

אז מ'רעדט פון משפחת ביק, איך האב שוין אויף אן אנדער פלאץ דערמאנט דעם מקור צו דעם נאמען, איך ברענג יעצט דעם שטיקל פון די הקדמה פון ר' ארי' לייב תאומים אב"ד בראד אין זיין ספר שו"ת גור ארי' יהודא ווי ער דערמאנט זיין שווער ר' שמואל ביק און דער שורש השם.

איז פארהאן איינער וואס קען מברר זיין צו דער שמואל ביק איז פון די משפחה, איך ווייס נאך א גביר ר' עוזר ביק פון בראדי וואס איך זיך צאמצושטעלן מקור מחצבתו, יעדעס שטיקל אינפארמאציע קען העלפן.

רבי שמואל ביק הנ"ל (חותנו של ר' משולם איגרא ואחריו הגרא"ל תאומים) היה בנו של הנגיד רבי יהודה לייב ביק מנגידי וחשובי עיר ברודי, הנגיד המפו' רבי יהודא לייב ביק זצ"ל היה שלשלת יוחסין נגיד מפורסם מנכבדי העיר בראדי המוזכר בספרי תולדות עיר בראדי חוץ מבנו הנגיד רבי שמואל ביק זצ"ל הנ"ל היה לו עוד בן הרבני רבי אלעזר מבראדי זצ"ל ובתו היחידה הרבנית מרת מלכה ע"ה אשת הגאון המקובל רבי יהודא זונדל רמר"ז זצ"ל מגדולי חכמי בראדי שבתו הרבנית מרת רבקה ע"ה היתה אשת הגאון רבי אלעזר רוקח מבראדי זצ"ל אביו של הרה"ק השר שלום מבעלזא זי"ע להגאון רבי יהודא זונדל רמר"ז הנ"ל היה לו עוד בן הגאון רבי ישכר
בער רמר"ז זצ"ל אב"ד דק"ק סקאהל שהיה חותן הרה"ק השר שלום מבעלזא זי"ע הנ"ל
היחס הלזה נכתבה על ידי הגה"ח ר' שמחה ביק אב"ד מעזבוז אחיו של רבי משה צבי ביק זצ"ל רבה האחרון של העיר מעזביז, שכתבו בשנת תרמ"ו ונדפסה לאחרונה בקובץ 'נחלת צבי' חלק ט"ו

באדיבות ידידי הרב"ש הי"ו האב איך געקריגען אן אויסשניט פונעם ספר 'ערים ואמהות בישראל' איבער די משפחת ביק המפוארה פון בראדי, ער ברענגט דארט טאקע די קינדער פון ר' יהודא לייב ביק זקנו של השר שלום מבעלזא וויאזוי אונזער הרב יהי' כן האט אראפגעברענגט.

בנוסף לזה שרייבט ער אז דער ר' עוזר ביק מבראדי וועם איך האב דערמאנט פון אנהייב, איז אויך אן אייניקל פון ר' יהודה לייב הנ"ל וסדר יחוסו הוא; ר' עוזר ב"ר ארי' לייב ב"ר שמואל ב"ר יהודא לייב. וואס מיר איז אבער שווער איז, אז לפי"ז קומט אויס אז דער ר' עוזר ביק שנפטר בשנת תק"ן-תקנ"ז (יש שני גירסאות בזה) איז געווען אן אייניקל פון ר' שמואל ביק הנ"ל חותן הגרא"ל תאומים ועל מציבתו נחרת שנפטר תיבת 'הישיש' שמורה על זקנותו, ולעומת זה איז רא"ל תאומים וועלכער איז געווען זיין פעטער, נפטר געווארן מיט א צירקע 40 יאר שפעטער בשנת תקצ"א, הגם ער איז טאקע געווען א זקן וישיש ביי זיין פטירה דאך איז עס אביסל שווער, וה' יאיר עיני.

בייגעלייגט איז דער שושלת היחס

[ביקסאד]

בייגעלייגט איז דער שושלת היחס (אוי די סערווער לאזט נישט, סארי)

אצינדער קאן מען שוין יא.

[מיללער]

גערעכט איך האב עס צוגעלייגט

[פורים קטן]

דאס שרייבט ר' יהושע מונדשיין בסיפורים וגלגוליהם בתוך דבריו אודות אברהם [שאולי] ביק,

הרב ר' שאול ישכר ביק (חתנו של בעל ה"משמרת שלום" מקוידנוב), שבשער ספרו "יד שאול" על שולחן-ערוך אדמו"ר הזקן (בילגורייא תרע"ג) פירש שהוא מגזע המהר"ל מפראג, הגאון מהרש"ל והגאון הריעב"ץ.
הר"ר שאול ישכר ביק היה יליד מז'יבוז' ואף כיהן שם ברבנות משנת תרס"ד, שרבנות עיר זו היתה מסורה למשפחתו במשך דורות רבים; משנת תרע"ג רב בקאמרין, אח"כ – מתרפ"א – ברבנות מוהילוב על מקום אביו הר"ר יצחק, משנת תרפ"ט בברוקלין, ונפטר באה"ק בשנת תשל"א.
ייחוס רבני משפחת ביק אל הרב יעב"ץ מפורט בהקדמת המו"ל לסידור "עמודי שמים" (מהדורת תשכ"ו), שאבי משפחתם – הר"ר שאול ישכר בעריש – היה חתנו של הר"ר צבי אריה הכהן ראפאפורט, בן הר"ר דובעריש הכהן ראפאפורט (שממנו נמשכה הרבנות במז'בוז'), חתנו של הר"ר מאיר אבד"ק קאסניטין ישן, בנו של הר"ר יעקב עמדין (הרב יעב"ץ).

עס איז פאר עטליכע יאר צוריק ערשינען א ספר "המאור הגדול" פון ר' מאיר אבד"ק קאנסטאנטין ישן, דורך הר"ר שמואל דוד פרידמאן, ווי עס איז געדריקט פון כת"י פילע חידושים על הש"ס ועל משניות וכו', עס האט אויך גאר שיינע תולדות אין אנפאנג פונעם ספר.
בדרך אגב, איז גאר לעצטנס ערשינען א ביכל "עיר מבצר" וועלכע באשרייבט אלע רבנים פון שטאט מעזיבוז, און גייט אדורך די גאנצע סדר פון משפחת ביק וועלכע זענען געווען רבנים אין מעזיבוז

[מיללער]

אז מ'רעדט פון משפחת ביק, איך האב שוין אויף אן אנדער פלאץ דערמאנט דעם מקור צו דעם נאמען, איך ברענג יעצט דעם שטיקל פון די הקדמה פון ר' ארי' לייב תאומים אב"ד בראד אין זיין ספר שו"ת גור ארי' יהודא ווי ער דערמאנט זיין שווער ר' שמואל ביק און דער שורש השם.

עס האט מיר היינט געשיקט א אידן דעם בייגעלייגטען בילד פון די מציבה פון ר' ארי' לייב תאומים אב"ד ליזענסק ובראד, דער בילד איז פון פאר די קריג אויפן אלטן ביה"ח אין בראד, דער ביה"ח איז היינט אפגעווישט מכל וכל אן קיין זכר פון די אלע מציבות מקום מנוחתם של גדולי ישראל זי"ע.

[מיללער]

דער אבי המשפחה איז געווען ר' שאול ישכר ביק (הראשון) וועלכער איז געווען אן איידעם ביי ר' צבי ארי' בן ר' דוב בעריש ראפפאפארט אב"ד מעזיבוז, ר' בעריש איז געווען א בא"ב צו ר' חיים הכהן ראפפאפורט אב"ד לעמבערג.

נאך זיין שווער האט ר' שאול ישכר ביק איבערגענומען דאס רבנות אין מעזיבוז ביז צו זיין פטירה בשנת תרט"ו, ווען זיין זוהן ר' שמחה ביק פון מוהלוב האט איבערגענומען דאס רבנות ביז זיין פטירה בשנת תרכ"ח. נאך ר' שמחה ביק, האט איבערגענומען זיין ברודער ר' צבי ארי' ביק ב"ר שאול ישכר ביז שנת תרל"ח.

פון ביידע זוהן זענען געווען קינדער וואס האבן משמש געווען ברבנות מעזיבוזש בסירוגין, אנגעהויבן ביי ר' יצחק ביק בן ר' שמחה.

אויך ר' יצחק ביק אב"ד מעזיבוז ב"ר שמחה, האט עמיגרירט קיין אמעריקא און ער האט זיך באזעצט אין פראווידענס, ראוד איילענד ווי ער האט משמש געווען ברבנות, ער איז אוועק בשנת תרצ"ב ומנו"כ אין ווארוויק, ראוד איילאנד.

זיין זוהן ר' שאול ישכר ביק איז געווען רב אין די קהילה 'אנשי ספרד' אין ברוקלין בעמח"ס יד שאול אויף שו"ע הרב, און זיין ברודער ר' חיים ביק איז געווען א רב אין מאלדען, מאסאסושעטס.

ר' אברהם יהושע ביק ב"ר שאול ישכר (השני) האט געלערנט אין אר"י ביי הראי"ה קוק, שפעטער איז ער אויך געווען א רב אין ברוקלין, וחיבר הספרים משנת פועלים וחזון התקופה.

ר' ברוך האט פארשאפט א בילד פונעם אוהל פון ר' יצחק ביק, תשוח"ח לו

[שטיקל גבאי]

הרב יצחק משולם נתן בן הרב משה צבי ארי' ביק
מנו"כ אין סקווירא

[מיללער]

ר' משה צ"א ביק זצ"ל אלס סנדק פאר א רוסישער איד
(http://www.russianjewry.org/programs/ci ... rabbis.php)

[בשבילי נברא]

לעצטענס האט מיר איינער געוויזן א לענגערע ארטיקל אין די "משפחה" (אדער אפשר אין די "בינה") אויסגאבע, ווי פאר שבועות היי יאר תש"ע לפ"ק, ווען ס'איז געווען די 150'סטע יארצייט פונעם הייליגן בעש"ט, האבן זיי געהאט א ברייטע באשרייבונג איבער די שטאט מעזיבוזש. און זיי האבן געהאט א אינטערסאנטע אינטערוויו מיט הרב ביק שליט"א דער היינטיגע מעזיבוזש'ער רב, איבער די היסטאריע פון די שטאט בכלל און זייער משפחה בפרט.

אפשר וואלט איינער געקענט שאפן א לינק צו דעם ארטיקל לתועלת הרבים, ותשוחח"ל.

.

[farshlufen]

צום סוף פון די ביאגראפיע פון רבי י.ה. לעווענבערג רב בני העיווען וקליוולאנד ווערט אויסגערעכנט איינער פון זיינע תלמידים: הרב אברהם יושע ביק, ווייסט איינער ווער דאס איז?

[מיללער]

פון ביידע זוהן זענען געווען קינדער וואס האבן משמש געווען ברבנות מעזיבוזש בסירוגין, אנגעהויבן ביי ר' יצחק ביק בן ר' שמחה, און שפעטער זיין קאזין ר' חיים יחיא' מיכל (הראשון) ב"ר צבי ארי'. דער לעצטער רב אין מעזיבוז פון משפחת ביק איז געווען ר' חיים יחיאל מיכל (השני) ב"ר חיים יחיאל מיכל (הראשון) וועלכער איז געבוירן צו זיין פאטער ווען ער האט שוין נישט געלעבט ונקרא על שמו.

ר' חיים ביק האט בשנת תרס"ב עמיגרירט קיין אמעריקא וואו ער האט משמש געווען ברבנות אין ברוקלין ביז זיין פטירה בשנת תשכ"ד.

א הארצרייסנדע בריוו פון ר' חיים ביק צו א געוויסע מרס. ספעקטאר, ווי עס שיינט איז דאס א בריוו אין די מלחלמה יארען און אן אנטווארט צו איר אנפראגע בנוגע איר משפחה אינדערהיים וועלכע איז געווען אקופירט דורך די דייטשען ימ"ש.

(קרעדיט, ג'ואיש ג'ען וויו-מעיט:
http://www.jewishgen.org/viewmate/respo ... ?key=16257)

[ביקסאד]

נאך זיין שווער האט ר' שאול ישכר ביק איבערגענומען דאס רבנות אין מעזיבוז ביז צו זיין פטירה בשנת תרט"ו, ווען זיין זוהן ר' שמחה ביק פון מוהלוב האט איבערגענומען דאס רבנות ביז זיין פטירה בשנת תרכ"ח. נאך ר' שמחה ביק, האט איבערגענומען זיין ברודער ר' צבי ארי' ביק ב"ר שאול ישכר ביז שנת תרל"ח.

כנראה שחל פה שיבוש, אהל משפחת ביק, רבני מאהליב - מוגילוב פודולסק

רבי שמחה ביק, נולד בראש חודש סיוון ה′תקפ"ט, לאביו רבי שאול יששכר ביק אבד"ק מז′בוז′ ולאמו מרת פעסיא בת רבי צבי אריה רפאפורט אבד"ק מז′בוז′.

בראש השנה ה′תרכ"ג, נפטר הגאון רבי יחיאל מיכל מרגליות, רבה של מז′בוז′, הקהילה נותרה ללא רב ומנהיג. ראשי הקהילה שרצו להחזיר עטרה ליושנה, עטרת רבני רפאפורט - ביק, נתנו עיניהם ברבנו, להשית עליו את כהונת הרבנות.

ראשי הקהל לא התמהמהו ולמחרת היום, בצום גדליה שנת ה′תרכ"ג כתבו את "כתב הרבנות" עבור רבנו, עליו חתמו מאות מבני הקהילה.

חמש שנים כיהן רבנו כרב ואב"ד בעיר מז′בוז′, באותן שנים פרחה העיירה בהנהגתו והשפעתו ניכרה בכל פינה.

רבות היו ההצעות שקיבל רבנו מקהילות גדולות וחשובות, אחת מהן הייתה קהילת מאהליב (כיום: מוגילוב-פודולסק) שבאוקראינה, שאף הבטיחה לרבנו סכום נכבד של כסף בו יוכל לכלכל את בני משפחתו ברווח ויוכל לשוב ללימודו לא דאגה.

בשנת ה′תרכ"ח העתיק רבנו את דירתו מהעיר מז′בוז′ ועבר כהן כרבה של של קהילת מאהליב המעטירה. ועל מקומו במז′בוז′ הושיב רבנו את אחיו הצעיר רבי צבי אריה ממז′בוז′.

ביום י′ אדר ב′ שנת ה′תרנ"ז, נפטר רבנו ונשמתו עלתה בסערה השמיימה. על פי צוואתו עשה בו השוחט רבי דוד את הטהרה וקיים בו ארבע מיתות בית דין.

מנוחתו כבוד בבית העלמין במאהליב שבאוקראינה.

רבי שמחה ביק:

הפכת מספדי למחול לי פתחת שקי
ותאזרני שמחה
יום א′ יוד אדר שני שנת תרנ"ז לפ"ק
פ"נ ה"ר שמחה בה"ר שאול ישכר
נכד הגאון ר′ העשיל והגאון ר′ פייבוש
מקראקא והגאון בעל חכם צבי ובנו
הגאון ר′ יעקב עמדין והגאון ר′ שמחה
כהן רפאפארט ובנו הגאון ר′ חיים
רפאפארט והגאון ר′ נפתלי כ"ץ
והגאון מוהר"ל מפראג והגאון מהר"ם
מלובלין ועוד ועוד.
זכותם ימליצו טוב בעד נשמתו העלובה
יזכה לישב בסתר עליון בצל ש′ יתלונן
ויניח ויעמוד לגורלו לקץ הימין

רבי חיים יעקב ביק:

הנה מלאך ד′ סביב יראיו ויחלצם_ יענך ד′ ביום צרה
ישגבך שם אלה-י יעקב
פ"נ
איש ח"י רב
פעלים הרב" הר′
חיים יעקב בהרה"ג הר′
שמחה ביק חטר מגזע
תרשישים מורה צדק לעדה ועדה
מאהליב יע"א כ"ח שנה ת.נ.צ.ב.ה.
ויניח ויעמוד לגרלו לקץ הימין
נפטר אור ליום ד′ ארבעה ימים
לחודש כסליו שנת ה"תר"פ לפ"ק

רבי אליעזר ליפא ביק:

אלה-י אבי היה בעזרי
פ"נ
איש תם רב פעלים הרב
ר′ אליעזר ליפא ב"ר הרב
חיים יעקב בן ל′ הרב ר′
שמחה ביק מורה
צדק לעדתו עדת
ישורון דפה מאהליב
עשרים ושמונה שנים
ת.נ.צ.ב.ה. נפטר ר"ח
סיוון שנת תש"ח לפ"ק
ויעמוד לגורלו לקץ
הימין

[בן בוזי]

כ"ק מרן אדמו"ר הרה"ק מסקווירא זי"ע פלעגט פארציילן מיט בענקעניש ווי די אלטע חסידישע רבנים האבן פון זיך נישט געמאכט קיין שום וועזן געגאנגען אהן קיין שום איצטלא דרבנן און געווען בטל ומבוטל פאר א צוווייטן, אז דער מאגילאווער רב (מסתמא ר' חיים יעקב) איז אמאל געקומען אויף א שבת קיין סקווירא צום רבין רבי דוד'ל האט ער גאנץ שבת איהם אויף געזוכט כדי איהם צו זעהן, הערשט דערנאך איז ער געוואויר געווארן אז דער אידל מיטן דאשיק וועלכע איז געשטאנען פון אונטן דאס איז געווען ער.