בד"ה: הרה"ח ר' סנדר פריעד ז"ל מזקני וחשובי חסידי בעלזא‎ - י"ב שבט תשפ"א

[ראסיל]

קטעים נקמתו של סנדר

[ראסיל]

2021-01-26 (3).jpg (37.8 KiB) געזען 1994 מאל

2021-01-26 (2).jpg (50.05 KiB) געזען 1994 מאל

[ראסיל]

2021-01-26 (1).jpg (43.57 KiB) געזען 1993 מאל

2021-01-26.jpg (47.85 KiB) געזען 1993 מאל

[יחזקאל גלנדאור]

בניו
ר מרדכי - ראש המשוררים בבעלזא
ר' מנחם יהודה
ר' חיים
ר' עמרם
ר' אלימלך
ר' אייזיק - הידברות (ר' אייזיק צושמייכלט זיך א טראפ)

חתניו
ר' יעקב הופשטטר
ר' אהרן קאטצבורג ז"ל
ר' שלמה פרידמאן - משגיח בישבת בעלזא בירושלים

בנו ר' אהרן

[יחזקאל גלנדאור]

דער מלחן ר' שלמה יעקב פריעד הי"ו איז זיין זוהן?

אן אייניקל, בן בנו בכורו ר' מאטל ראש הקאפעליע אין בעלזא

כמדומה שר' מנחם יהודה (שנתאלמן ל"ע לאחרונה) הוא גדול האחים.

ר' מרדכי הוא הכי גדול

[אנא עבדא]

בד"ה, ר' סענדער ז"ל איז געווען א טייערע איד וואס ס'איז דא זייער אסאך צו שרייבן איבער איהם, כ'ווייס נישט פון ווי אנצוהייבן...

בעיני, די צוויי גרעסטע זאכן וואס מ'קען און מ'דארף קונה זיין פון איהם איז די מידה פון התבטלות לצדיקים או זיין עבודת השמחה.

כ'וועל לייגן דא א שטיקל וואס דער משב"ק פונ'ם בעלזער רב זי"ע הרה"ח ר' ישראל מאנהיים ז"ל האט פארציילט א עובדא איבער ר' סענדער מיט א שטארקע מוסר השכל:

דרכו בקודש של כ"ק מרן זי"ע היתה, שלאחר ששהה זמן מה אחוז שרעפים וסביבו נשערה מאוד, אזי לאחר שהסתיים מעמד נורא הוד זה, היה מורה להביא בפניו שלשה אנשים לבית דין, והם היו עורכים בפני מרן זי"ע "התרת נדרים".
פעם אחת בבני ברק, ביקש מרן זי"ע לערוך "התרת נדרים", אך באותה עת היו בבית רק שני המשמשים והיו צריכים להביא איש נוסף. ביקשתי רשות ממרן זי"ע לצאת החוצה ולחפש אחר איש נוסף, ומשקיבלתי רשות יצאתי החוצה והנה הגיע באותו רגע הרה"ח ר' אלכסנדר פריעד שליט"א מאנטווערפען ששהה אז בארץ הקודש. נכנסתי פנימה לשאול האם אפשר להכניס את "סענדער אברהם הערש'ס", ונענה מרן זי"ע ואמר: "סענדער איז א היימישער", ואכן הכנסתי אותו ומרן זי"ע ערך בפני שלשתנו "התרת נדרים".

ר' סענדער איז א היימישער...
דאס איז געווען זייער א שטארקע ביטוי מפה-קדשו פונ'ם הייליגע בעלזע רב זי"ע.

אגב, ר' סענדער פלעגט נישט פארציילן די מעשה, און ער האט נישט ליב געהאט צו רעדן פון דעהם...

[שיר דברי]

ווער זענען די קינדער פון ר' אביגדור אין סאטמאר?

ר' יוסף מרדכי
ר' פנחס צבי
כהנא גראסערי

ווער נאך?

ר׳ רפאל
חתנו ר׳ נפתלי נטע ראטענבערג
קופפערשטיין
ר׳ חיים אלי׳ ביטמאן

ר שלום
ר' שמעון יונגער

ר׳ מאיר עהרנפעלד

[חוץ פון דעם]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

[הויכע פייפער]

דברי ההספד שאמר כ"ק מרן אדמו"ר שליט"א במסע הלוויית הרבני החסיד הישיש מוה"ר אלכסנדר פריד ז"ל לאחר סתימת הגולל בחלקת 'קהל מחזיקי הדת' בהר המנוחות:
'אלכסנדר בן אברהם צבי, 'מיין בעסטער גוטע פריינד' (ידידי אהובי), אייכה? איך אפשר להיפרד ממך ? היכן מוציאים עוד יהודי כזה ? הנביא אומרת (ירמיהו): 'אל תבכו למת ואל תנדו לו בכו בכו להלך', וקשה מה הפירוש בפסוק זה הרי האדם לא חי תמיד ? אלא אפשר לומר 'אל תבכו למת ואל תנדו לו וגו', דהיינו שבוכים על מישהו שנפטר ולוקח עמו ארונות מלאות במצוות ומעשים טובים שעשה במשך שנות חייו, על בן אדם כזה יש מה לבכות. הגמ' אומרת במס' מגילה ובעוד מקומות: 'ארץ שנער הרה וילדה' - הכוונה לחוץ לארץ, 'ארץ צבי גידלה שעשועיה' - דהיינו שארץ ישראל גידלה את בניו נכדיו וניניו, 'אוי נא לה כי אבדה כלי חמדתה' - ווי ווי לבעלזא שאבדה יהודי כזה, שכולם היו משתוקקים שיהיה להם חסיד כזה. כשאתה עולה לעולם האמת תעלה בחוזק ובגאווה, ושתהיה מליץ יושר לבני משפחתך, לכל בני משפחת בעלזא ולכל חסידי בעלזא. תהא נפשו צרורה בצרור החיים בגן עדן ושתהיה מליץ יושר'. יתגדל ויתקדש שמיה רבא...

[אוראייניקל]

הרה"ק ר' איציק'ל זי"ע האט געזאגט אויף איהם, אז ער איז מסוגל אויף שמחה!

[teglas]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

דערמאן מיר נאר ביי וועם הגרמ"מ טירנויער איז א איידעם, וועל איך דיך קענען זאגן וואו אזוי

[הבעש''ט]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

דערמאן מיר נאר ביי וועם הגרמ"מ טירנויער איז א איידעם, וועל איך דיך קענען זאגן וואו אזוי

אב"ד סענדארזש

[אונגארישע הייזער]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

דערמאן מיר נאר ביי וועם הגרמ"מ טירנויער איז א איידעם, וועל איך דיך קענען זאגן וואו אזוי

ביי ר' משה הלל קאהן ז"ל אב"ד סעדזשארדזש

[דרךהמלך]

ביידע האבן א 'עמרם'

[משה בן יעקב]

זענען זיי מסתמא אייניקלעך אדער פלימעניקס פין רבי עמרם חסידא זכותו יגן עלינו..
דו״ק ותשכח....

[וואנאוויטשער]

איין טאג נאך די הייליגע טעג תשכ"ז האט ר' איציקל זי"ע באמערקט ווי די עולם און שול לאכט. ווען ער האט מברר געווען די סיבה דערפון, האט מען איהם דערציילט אז סענדר איז נארוואס צוריק געקומען פון א"י, נאך'ן פראווען די ערשטע ירח האיתנים במחיצת די ניי געקרוינטע בעלזער רב, און ער זאגט אז ער קומט פון די צדיק הדור (בעלזער רב איז דאן נאך געווען 18 יאר). האט איהם ר' איציקל צוגערופען און געפרעגט: סענדר די האלסט דערביי? האט ער געשריגען אז יא!!!
האט זיך ר' איציקל אויסגעדרייט צום עולם מיט א שמייכל און געזאגט: איך וואלט ענק אלע אויף געגעבן פאר איינס אזאנס

די בעלזער רב זז"ג איז מרמז ביי די הספד אויף דער מעשה:
ובלשונו: וויי וויי איז פאר בעלזא וואס מ'האט פארלוירן אזא איד... וואס אלע האבן זיך געגליסט אזא חסיד

[דרךהמלך]

דוכט זיך מיר אז דאס איז די יחוס פון ר' סענדער ז"ל:

אלכסנדר בן אברהם צבי וזוגתו אביטל נחמה (ווייס)
חתן ר' אלכסנדר וזוגתו חנה (דייטש)
חתן ר' עמרם דייטש וזוגתו רייזל (האפמאן)
בן ר' אברהם דייטש וזוגתו אביטל נחמה
בת הגאון הקדוש ר' עמרם חסידא

[אונגארישע הייזער]

אינטערעסאנט צו וויסן, ר' סענדער דייטש ז"ל האט אויך געהייסן אלכסנדר בן אברהם צבי, זיי האבן א שייכות?

[בשבילי נברא]

זענען זיי מסתמא אייניקלעך אדער פלימעניקס פין רבי עמרם חסידא זכותו יגן עלינו..
דו״ק ותשכח....

איך געדענק נישט אז ס'זאלן דוקא זיין עמרם'ס ביי די סענדזשארדזש'ע משפחת קאהן.

ר' משה מנחם טירנויער זז"ג ווייס איך האט אויך (געהאט?) א מומע וואס האט געוואוינט אין מאנטריאל, אפשר זיין מאמע'ס שוועסטער צו שוועגערין, א ריכטיגע בעלזא משפחה, אולי האט עס א שייכות דורך דארט?

(איך געדענק נישט די נאמען, אפשר ברוין אדער גרינוואלד?)

[גלעקל]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

דערמאן מיר נאר ביי וועם הגרמ"מ טירנויער איז א איידעם, וועל איך דיך קענען זאגן וואו אזוי

אב"ד סענדארזש

דורך זיין עכטע טאטע, ר' משה מנחם ווייס - משפחה מיט ר' שלום אליעזר ווייס זצ"ל, ערשטע ראש הכולל אין סאטאמר.

[דרךהמלך]

אינטערעסאנט צו וויסן, ר' סענדער דייטש ז"ל האט אויך געהייסן אלכסנדר בן אברהם צבי, זיי האבן א שייכות?

איך מיין אז נישט

[שיר דברי]

זענען זיי מסתמא אייניקלעך אדער פלימעניקס פין רבי עמרם חסידא זכותו יגן עלינו..
דו״ק ותשכח....

איך געדענק נישט אז ס'זאלן דוקא זיין עמרם'ס ביי די סענדזשארדזש'ע משפחת קאהן.

ר' משה מנחם טירנויער זז"ג ווייס איך האט אויך (געהאט?) א מומע וואס האט געוואוינט אין מאנטריאל, אפשר זיין מאמע'ס שוועסטער צו שוועגערין, א ריכטיגע בעלזא משפחה, אולי האט עס א שייכות דורך דארט?

(איך געדענק נישט די נאמען, אפשר ברוין אדער גרינוואלד?)

משפחת ר׳ יחיאל יודא ברוין ע״ה

[גאלדגרוב]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

דערמאן מיר נאר ביי וועם הגרמ"מ טירנויער איז א איידעם, וועל איך דיך קענען זאגן וואו אזוי

אב"ד סענדארזש

דורך זיין עכטע טאטע, ר' משה מנחם ווייס - משפחה מיט ר' שלום אליעזר ווייס זצ"ל, ערשטע ראש הכולל אין סאטאמר.

זיי זענען געווען ערשטע קאזינס. ר' שלום אליעזר'ס טאטע האט געהייסן אלכסנדר. ממילא שטימט שוין עפעס

[יוסף פריעדמאן]

הגרמ"מ טירנויער סאטמאר'ע דיין פון מונטריאל, איז א קרוב צו די פריד'ס [געדענק איך ביי כמה שמחות פון אייניקלעך פון רבי סנדר, פלעגט ער קומען מיט א שטריימעל]. איינער ווייסט ווי אזוי?

דערמאן מיר נאר ביי וועם הגרמ"מ טירנויער איז א איידעם, וועל איך דיך קענען זאגן וואו אזוי

אב"ד סענדארזש

דורך זיין עכטע טאטע, ר' משה מנחם ווייס - משפחה מיט ר' שלום אליעזר ווייס זצ"ל, ערשטע ראש הכולל אין סאטאמר.

ר' משה מנחם' זיידע איז געווען א ברודער פון ר' סענדער'ס מאמע.
ווען ר' סענדער פלעגט זיין אין מונטריאול [ער האט דארט א זוהן ר' אהרן] פלעגט ער איהם באזוכן.

אגב, נאך א קרוב פון ר' סענדער איז דער ביאנער רבי שליט"א, דורך זיין שווער.

[אום אני חומה]

אגב, נאך א קרוב פון ר' סענדער איז דער ביאנער רבי שליט"א, דורך זיין שווער.

וואו איז זיין שווער ר' זושא העשיל געווען א איידעם?