דינגען אדער ארענדען

די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער

אליהו
שר מאה
תגובות: 231
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג מארטש 02, 2009 8:37 am

דינגען אדער ארענדען

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אליהו »

איך האב לעצטענס געלערנט אנהייב "השואל" מיט א רוסיש'ן בחור.
איך בין געוואינט צום ירושליימער אידיש, האב איך געזאגט "ער האט געדונגען דעם בעלים".
דער בחור איז געווען א וויילע אין נאצילאנד (דייטשלאנד), און טענה'ט אז דינגען מיינט מאכען א ויכוח ARGUE אבער שכירות הייסט ארענדע.
איך האב געזאגט אז דאס איז ווען איינער נעמט איבער א גרויסע זאך ווי א קרעטשמע אזואיווי "חכירות", אבער נישט אז מען דינגט א פרה אדער דער בעלים נעמט אן ארבעט צוזאמען מיט זיין פרה.
וואס זאגט איר?
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

"ארענדער" ביסט אראוינד אפשר?

ר' אליהו, עס איז מיר אויך א חידוש, איך האב נישט געוואוסט דעם ריכטיגן אפטייטש פון ארענדע, איצט שטימט שוין דאס וואס איך פלעג לייענען אלס קינד: "ער האט געהאלטן דעם גוט אין ארענדע".
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
yankl36

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך yankl36 »

איך בין ניט קײן קענער פון דײטש, פאַקטיש קען איך אין גאַנצן ניט די שפּראַך ברוך כּלל אָבער איך האָב אַמאָל גערעדט װעגן דעם זעלביקן ענין מיט אײנעם װאָס קענט גוט בײדע שפּראַך. אױף אידיש מײנט דינגען-to rent, אױף דײטש ס'איז אַ װאָרט װאָס קלינגט זײער נאָענט מיט אין גאַנצן אַן אַנדער באַדײט אָבער ס'האָט גאָרנישט קײן שײכות צום װאָרט אױף אידיש. צו דינגען אַ הױז אױף דײטש איז אין גאַנצן אַן אַנדער װאָרט
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

דא: זע איך אנגאנצן נישט די ווארט "ארענדע".
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אליהו
שר מאה
תגובות: 231
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג מארטש 02, 2009 8:37 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אליהו »

זעט אויס אז RENT איז דער זעלבער ווארט
אוועטאר
למעלה משבעים
שר עשרת אלפים
תגובות: 12394
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מארטש 02, 2008 10:17 pm
לאקאציע: ערגעץ פארבלאנדזשעט אויף די גראדע וואסערן

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך למעלה משבעים »

דער בובילן דיקשאנערי זאגט אויף דעם ווארט lease - אַרענדע, וואס דאס מיינט rent out property for a specified period of time און אויף דעם ווארט rent - דינגען, וואס דאס מיינט allow someone to use property in return for regular payments.
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

יאנקל,
ביי אונז נוצט מען אויך 'דינגען' אויף זיך 'שפארן', דאס הייסט מען קען זאגן 'ראובן האט זיך געדינגען איבער דעם פרייז פונעם הויז', און צו דער זעלבער צייט נוצט מען דאס פאר 'רענט', 'ראובן האט געדינגען דעם הויז פון שמעון וועלכער האט עס פארדינגען פאר א חודש'.

'ארענדע' ווערט נישט גענוצט בדרך כלל, נאר אין אלטע מעשיות, ווי דער 'ארענדאר' האט אפגעדינגען דעם 'ארענדא' פונעם פריץ, לויט ווי עס שיינט איז דאס א ווארט אויף א לאנג-טערמיניגען געשעפט טאקע ווי דער ענגלישער 'ליעס', למעשה ביי אונז זאגט מען אדער דער ענגלישער 'ליעס' אדער דער זעלביגער 'דינגען' דערויף.
אוועטאר
reb yid
שר חמישים ומאתים
תגובות: 427
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג דעצעמבער 25, 2008 3:50 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך reb yid »

yankl36 האט געשריבן:איך בין ניט קײן קענער פון דײטש, פאַקטיש קען איך אין גאַנצן ניט די שפּראַך ברוך כּלל אָבער איך האָב אַמאָל גערעדט װעגן דעם זעלביקן ענין מיט אײנעם װאָס קענט גוט בײדע שפּראַך. אױף אידיש מײנט דינגען-to rent, אױף דײטש ס'איז אַ װאָרט װאָס קלינגט זײער נאָענט מיט אין גאַנצן אַן אַנדער באַדײט אָבער ס'האָט גאָרנישט קײן שײכות צום װאָרט אױף אידיש. צו דינגען אַ הױז אױף דײטש איז אין גאַנצן אַן אַנדער װאָרט


ווי איך געדענק זאגט מען אין דייטשלאנד אדער שווייץ zu vermieten

ווען מען וויל פארדינגעןא הויז/קאר שרייבט מען zu vermieten (צו פארמיטן) To Rent
ר' יענקל ס'דערמאנט אייך עפעס?
ר' אליהו גיב א פרעג דיין תלמיד'ל אויב כ'בין גערעכט!
ר' איד ר' איד! ווערט נישט מיד!
אליהו
שר מאה
תגובות: 231
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג מארטש 02, 2009 8:37 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אליהו »

יא איך האב איהם געפרעגט
ער האט זיך דערמאנט דעם ווארט פערמיטן.
[ווי דערמאנט, ער איז א רוסישער וואס האט געוואוינט א פאר יאהר אין דייטשלאנד,
ער איז נישט קיין גרויסער קענער פון דייטשיש]
יישר כח!
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

מיך דערמאנט א ווארט וואס מיין דויטש-שפרעכיגער מגיד-שיעור (ע"ה) פלעגט נוצן:

אב יעמאנד האט זיין חבר זיין הויז פערמיטעט פער צוויי מאנאטן....

אונד אב ער האט אים געגעבן זיין קוה אויפצובעווארען, אונד ער האט פושע געוועזן...

אוי זיסע צייטן..
אוועטאר
יאנאש
שר עשרת אלפים
תגובות: 15319
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יוני 28, 2006 8:40 pm
לאקאציע: וואו בינעך טאקע?

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יאנאש »

אפשר קענט איר אונז דעשיפרירן דעם לאזונג?
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

יאנאש:
אויב עמיצער האט פארדינגען זיין הויז פאר זיין חבר אויף צוויי חדשים און האט אים געגעבן זיין קוה אויף אפצוהיטן וכו'.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוועטאר
יאנאש
שר עשרת אלפים
תגובות: 15319
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יוני 28, 2006 8:40 pm
לאקאציע: וואו בינעך טאקע?

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יאנאש »

פאאר סאום ריזען האב איך געמיינט אז זיין מגיד שיעור האט דאס גענוצט פאר א ווערטל כלפי עפעס, נעווער מיינד.
אליהו
שר מאה
תגובות: 231
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג מארטש 02, 2009 8:37 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אליהו »

דערוויל האט ער מיר געזאגט אז די ווערטער
פְּרָאסט (געמיין SIMPLE)
און
טשיק טשאק (שנעל, איינס צוויי!)
שטאמען פון רוסיש.
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

ייש"כּ פארשלאפן! איך האב נישט געוואוסט אז דו קענסט דייטש אויך.

אליהו האט געשריבן:
דערוויל האט ער מיר געזאגט אז די ווערטער
פְּרָאסט (געמיין SIMPLE)
און
טשיק טשאק (שנעל, איינס צוויי!)
שטאמען פון רוסיש.


עס איז נישט ריכטיג צו טייטשן פּראָסט - געמיין, וויבאלד פראסטקייט באדייט איינפאך "פשטות". אין די אלטע עברי-טייטש ספרים קענען מיר טרעפן דאס ווארט "פּראָסט" אין דעם באדייט פון "פשוט", אזוי-ווי מיר נוצן עס אינעם אויסדרוק "פשוט און פּראָסט". אויף דייטש ווערט גענוצט דאס ווארט "איינפאך" אלס פשוט. אין אונזער אידיש ווערט געווענליך גענוצט דאס לה"ק´דיג ווארט "פשוט" אינעם זין פון "איינפאך", און ווען מיר ווילן אויסדרוקן פארגרעבטקייט נוצן מיר דאס ווארט "פּראָסט" (גס). למעשה ווי געזאגט קענען מיר עס נאך טרעפן אויך אין אונזער שפראך מיט דעם איינפאכן באדייט פון פשוט און פראסט, נישט מער און נישט ווייניגער.
אגב, פּראָסט (PROST) איז אויך א ווארט אויף דייטש אבער מיט אן אנדערן באדייט. עס ווערט גענוצט אלס אויסרוף: "לחיים!"
אליהו
שר מאה
תגובות: 231
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג מארטש 02, 2009 8:37 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אליהו »

יישר כח
די באוואוסטע ליד א סוכלה א קליינע מיט ברעטאלאך געמיינע
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

אוּאוואַ!! אינטערעסאנט, איך האב דאס קיינמאל נישט באמערקט. דו ביסט ווארשיינליך זייער גערעכט אין דעם אריגינעלן באדייט פונעם ווארט, כאטש וואס אינם טאג-טעגליכן אידיש איז דער דאזיגער באדייט (כאטש כמעט) אינגאנצן אוועקגעפאלן פונעם ווארט. א בליק אין א העברעאיש-יידישן ווערטערבוך האט מיר געגעבן אזעלכע ווערטער ווי "נבזות, נבלה," אדער אן אנדער געמיין ווארט. אויף "געמיינער" גיט ער אזעלכע ווערטער ווי "זול, גס, נבזה, נבזי, בזוי, מזופת, קלוקל". דאס ווארט "פשוט" ערשיינט ניטאמאל אין דער רשימה.

דאך נאכזוכנדיג אין א דייטשן ווערטערבוך האב איך טאקע יא באקומען דאס ווארט "איינפאך" פאר "געמיין" (חוץ פון דעם אנדערן באדייט אלס מיאוס). דעריבער ווייזט אויס אז דאס איז טאקע דער אריגינעלער באדייט פונעם ווארט, כאטש וואס אויף אידיש האט דאס שוין היינט ווארשיינליך נישט דעם באדייט (חוץ אינעם אלטן ליד וואס איז ווייזט אויס שיריים פון אלטע צייטן). ווי עס שיינט, איז דאס ווארט דער יסוד צו די ווערטער "געמיינזאמקייט" אדער "געמיינדע", וואס באדייטן "שותפות, און פאראייניגקייט" [איינפאכיגקייט].

יעדנפאלס, א שיינעם דאנק דיר אליהו.
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35242
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

הרב אידישיסט, איצט זייט אזוי גוט און טייטש אונז אפ דעם באדייט פון איינ-פאך.

איז דאס בשרשו אזוי ווי איין פארעם - צורה - בילד?
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

גאנץ זיכער. מיר קענען דאך אזעלכע ווערטער ווי צווייפאכיג, דרייפאכיג, אדער פילפאכיג.
Monticello

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך Monticello »

Could this also be the Yiddish equviliant of one-dimensional, two-dimensional, and so on?
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

איך האב אויך געוואלט מעיר זיין איבער דעם ווארט 'געמיין' אז דאס איז נישט בזוי, נאר ביליג, און דער ניגון 'א סוכה'לע א קליינע, מיט ברעטעלעך בעמיינע' באדייט אז ער האט גענוצט 'עצים גרועים' אנדערש ווי 'פראסט' וואס איז ענדערש 'איינפאך, פשוט'.

און 'איינפאך' זעלבסט איז טאקע ווי פארשלאפן/יידישיסט זענען מעיר, טייטש אז עס האט נישט קיין סאך דערין, נאר 'איין-פאך'.

מאנטיסעלאו,
two-dimensional איז שוין עפעס אנדערש, א ווען מען וויל וויסען די 'DIMENSIONS' פון א חפץ, רעדט מען פון די מאס פון אלע זייטן, און דאס איז ענדערש אויף אידיש 'איינזייטיג' אדער 'צווייזייטיג', כנלפע"ד.
Monticello

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך Monticello »

מיללער האט געשריבן:מאנטיסעלאו,
two-dimensional איז שוין עפעס אנדערש, א ווען מען וויל וויסען די 'DIMENSIONS' פון א חפץ, רעדט מען פון די מאס פון אלע זייטן, און דאס איז ענדערש אויף אידיש 'איינזייטיג' אדער 'צווייזייטיג', כנלפע"ד.


Perhaps the most basic way in which the word dimension is used in literature is as a hyperbolic synonym for feature, attribute, aspect, or magnitude.

Italics mine*
אוועטאר
מיללער
שר עשרים אלף
תגובות: 27044
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג יוני 14, 2007 9:48 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מיללער »

אינטערעסאנט, איך האב עס קיינמאל געזעהן אין אזא פארעם, א דאנק פארן אויפמערקזאם מאכען, אבער עס נעמט נישט אוועק מיין טעאריע אז דער עיקר באדייט איז 'זייט' ווייל א 'עספעקט' איז אויך א זייט וכדו' ענדערש ווי א 'פאך' אדער 'מאל'.
Monticello

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך Monticello »

מיללער האט געשריבן:איך האב אויך געוואלט מעיר זיין איבער דעם ווארט 'געמיין' אז דאס איז נישט בזוי, נאר ביליג, און דער ניגון 'א סוכה'לע א קליינע, מיט ברעטעלעך בעמיינע' באדייט אז ער האט גענוצט 'עצים גרועים' אנדערש ווי 'פראסט' וואס איז ענדערש 'איינפאך, פשוט'.


איטליכע פון די דערמאנטע ווערטער (פראסט/איינפאך/געמיין) האבן פארשידענע באדייטונגן (אדער קאנאטאציע) אין פארשידענע פעלער, און ס'לאזט זיך דינגען וועלכע באדייט איז דער פראסטער... און וועלכע ס'איז בלויז א מושאל, אבער אלע קענען באנוצט ווערן צו אנדייטן מינימום/עלעמענטרי. פארשטייט זיך אז 'געמיין' איז די חידוש דא.

נאכדעם וואס מיר האבן די פראסטע פשט פונעם ווארט איז שוין פארשטענדליך פארוואס מ'רופט אן איימיצער פאר וועם מ'האט אפשיי פראסט אדער געמיין. מ'מיינט צו זאגן ער איז אומאנטוויקעלט, צו בדעת אדער אין מענטשליכקייט אדער אין אידישקייט.

יעצט, ביליג איז ענליך צי דעם. וויבאלד ווי ווייניגער א זאך איז באפוצט און אנטוויקעלט קאסט עס ביליגער, לאזט זיך זאגן ער איז א ביליגער אינג. כנלע"ד.
יידישיסט
שר חמש מאות
תגובות: 618
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 13, 2008 10:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יידישיסט »

מאנטיסעלא פרעגט:
Could this also be the Yiddish equviliant of one-dimensional, two-dimensional, and so on?


דאס ווארט "איינפאך" איז א ווארט פאר זיך פון דעם שורש וואס נוצט דעם באדייט פון SIMPLE. דאך די ווערטער "צווייפאכיג, דרייפאכיג, און אפשר לויט דעם אויך איינפאכיג, זענען - לויט ווי איך האב שטענדיג פארשטאנען - פאראלעל צו דעם ענגלישן one-dimensional, two-dimensional, אויף מאדערנעם העברעאיש ווערט גענוצט "חד-ממדי, דו-ממדי, תלת-ממדי, וכו´".

איך פארשטיי נישט גענוי וואס עס איז אומקלאר אין דעם ענין. ווי געזען אויבן באדייט דאס ווארט "געמיין" אויף דייטש איינפאך וואס דאס ווארט איינפאך באדייט. און ווארשיינליך שטאמט פון דעם דער אנדערער באדייט פונעם ווארט וואס ווערט גענוצט אלס "מיאוס" [א גלגול פון "ביליג"]. דאס ווארט "פראסט" מיינט אויך אריגינעל "פשוט", און פון דעם איז געווארן אז אומאיידל הייסט "פראסט". און אין דעם זין איז "אומאיידלקייט" נישט דווקא א חיסרון, עס איז נאר פשוט אן אנדער וועג פון לעבן: דער פלייש-האקער איז נאטירליך זייער פראסט קעגן דעם פרינץ וואס איז איידל ערצויגן.

אויך לויט דעם היינטיגן באדייט פון די צוויי ווערטער געמיין/פראסט איז פארהאן א שטארקער חילוק צווישן די צוויי. זיי זענען איבערהויפט נישט קיין סינאנים איינס פארן צווייטן, וויבאלד דער טייטש פונעם ווארט "געמיין" איז אנדערש ווי דאס ווארט "פראסט". דאס ווארט "געמיין" באדייט "שמוציג, מיאוס, א.ד.ג.", בעת וואס "פראסט" באדייט "פארגרעבט". א האלץ-האקער איז חלילה נישט געמיין, אבער דאך - זייענדיג א פשוטער דארפסמאן - איז ער גאנץ ווארשיינליך היבש פארגרעבט.
שרייב תגובה

צוריק צו “שפראך, גראמאטיק און דקדוק”