חידות

[אוראייניקל]

פארלוירענע געלט...

ברוך און בערל האבן ביידע געצויגן זייער חיונה דורכ'ן פארקויפן אייער. זיי פלעגן יעדן טאג פארן צום דערנעבנדיגן דארף, איינהאנדלען א טעוועלע וועלכע האט אנטהאלטן דרייסיג אייער, און זיי דערנאך פארקויפט אין שטעטל. דער פרייז איז אבער נישט געווען אייניג ביי ביידן; אין דער צייט וואס ברוך האט געגעבן דריי אייער פאר איין זלאטע און געענדיגט דעם טאג מיט צען זלאטעס, האט בערל געגעבן בלויז צוויי פאר דעם פרייז און געלייזט פופצן זלאטעס א טאג.

אין א טאג האבן די צוויי זיך צאמגערעדט, און באשלאסן אז ס'פעלט נישט אויס אז ביידע זאלן יעדן טאג פארן אין דארף און פארקויפן די אייער אויפ'ן מארק. פון היינט און ווייטער וועלן זיי ארבעטן בשותפות. איין טאג ווען ברוך פארקויפן זיינע אייער און בערל'ס אייער, און דער אנדערער טאג וועט בערל פארקויפן, און דער פרייז וועט בלייבן דער זעלבער ווי ביז יעצט: פינף אייער פאר צוויי זלאטעס.

אומר ועושה, דער קומענדיגער טאג האט זיך ברוך געשטעלט אויפ'ן מארק ווי דער פלאן, און ביז'ן סוף טאג האט ער אויספארקויפט אלע זעכציג אייער. אהיימקומענדיג ציילט ער אפ דאס געלט – 24 זלאטעס. אבער איין מינוט, כאפט ער זיך, יעדן טאג מאכן מיר אינאיינעם 25 זלאטעס, וואו איז די לעצטע זלאטע פארשוואונדן געווארן? בערל וועט מיך אוודאי חושד זיין אז איך האב עס גע'לקח'נט, איך ווייס דאך אבער ביי מיר אז פונקטליך אזויפיל האב איך געמאכט!

אפשר קענסטו העלפן די צוויי ארעמע פעדלער טרעפן די פארלוירענע זלאטע?

יעדן טאג האט ברוך פארקויפט 10 סעטס פון דריי, און בערל פופצן סעטס פון צוויי. משא"כ הכא ווען נאך פארקויפן צעהן סעטס פון 5 (דהיינו אלע ברוך'ס אייער און צוואנציג פון בערל'ס), איז געבליבן 10 אייער פון בערל און אנשטאט עס צו פארקויפן פאר 5 זלאטעס , האט ער עס פארקויפט פאר פיר ודו"ק.

[גרשון]

פארלוירענע געלט...

ברוך און בערל האבן ביידע געצויגן זייער חיונה דורכ'ן פארקויפן אייער. זיי פלעגן יעדן טאג פארן צום דערנעבנדיגן דארף, איינהאנדלען א טעוועלע וועלכע האט אנטהאלטן דרייסיג אייער, און זיי דערנאך פארקויפט אין שטעטל. דער פרייז איז אבער נישט געווען אייניג ביי ביידן; אין דער צייט וואס ברוך האט געגעבן דריי אייער פאר איין זלאטע און געענדיגט דעם טאג מיט צען זלאטעס, האט בערל געגעבן בלויז צוויי פאר דעם פרייז און געלייזט פופצן זלאטעס א טאג.

אין א טאג האבן די צוויי זיך צאמגערעדט, און באשלאסן אז ס'פעלט נישט אויס אז ביידע זאלן יעדן טאג פארן אין דארף און פארקויפן די אייער אויפ'ן מארק. פון היינט און ווייטער וועלן זיי ארבעטן בשותפות. איין טאג ווען ברוך פארקויפן זיינע אייער און בערל'ס אייער, און דער אנדערער טאג וועט בערל פארקויפן, און דער פרייז וועט בלייבן דער זעלבער ווי ביז יעצט: פינף אייער פאר צוויי זלאטעס.

אומר ועושה, דער קומענדיגער טאג האט זיך ברוך געשטעלט אויפ'ן מארק ווי דער פלאן, און ביז'ן סוף טאג האט ער אויספארקויפט אלע זעכציג אייער. אהיימקומענדיג ציילט ער אפ דאס געלט – 24 זלאטעס. אבער איין מינוט, כאפט ער זיך, יעדן טאג מאכן מיר אינאיינעם 25 זלאטעס, וואו איז די לעצטע זלאטע פארשוואונדן געווארן? בערל וועט מיך אוודאי חושד זיין אז איך האב עס גע'לקח'נט, איך ווייס דאך אבער ביי מיר אז פונקטליך אזויפיל האב איך געמאכט!

אפשר קענסטו העלפן די צוויי ארעמע פעדלער טרעפן די פארלוירענע זלאטע?

יעדן טאג האט ברוך פארקויפט 10 סעטס פון דריי, און בערל פופצן סעטס פון צוויי. משא"כ הכא ווען נאך פארקויפן צעהן סעטס פון 5 (דהיינו אלע ברוך'ס אייער און צוואנציג פון בערל'ס), איז געבליבן 10 אייער פון בערל און אנשטאט עס צו פארקויפן פאר 5 זלאטעס , האט ער עס פארקויפט פאר פיר ודו"ק.

(אדער, אין אנדערע ווערטער: אנשטאט ס'זאלן פארקויפט ווערן דרייסיג אייער פאר 33 צענט און דרייסיג פאר 50 צענט, ווי ביז יעצט, זענען פארקויפט געווארן 36 פאר 33 צענט און 24 פאר 50 צענט.)

[איינס]

מענין לענין באותו ענין
אבער דא איז עס נאר א פארבלענדעניש

[איינס]

דא איז די ענטפער

[קלאָצקאָפּ]

זייער אינטערעסאנט.

[איינס]

נאך איינס ברוח הדברים:

זיידי משה האט זיך פארעלטערט און אין א טאג אויסגעהויכט זין נשמה און מחזיר געווען ליוצרה בשיבה טובה.
נאך שבעה האבן זיך די דריי זון געעפנט זיין צואה, און דארט שטייט אז יאנקל דער בכור זאל באקומען האלב פון זיין פארמעגן, ברוך דער צווייטער זאל ירשנ׳ען א דריטל פון זיין פארמעגן, און דער קליינער מנחם זאל באקומען א ניינטל.

די פראבלעם איז געווען אז זיין גאנצן פארמעגן איז באשטאנען פון 17 דיימאנט שטיינער.
שטייען זיי אין א דילעמא
האלב פון זיבעצן איז 7 אדער 8?
א דריטל איז 5 אדער 6?
און א ניינטל איז 1 אדער 2?

גייען זיי אריבער צום רב, דער רב פאטראכט זיך און נאך צוויי מינוט לייכט אויף זיינע אויגן, ער גייט צו צו זיין לעדל ער נעמט ארויס נאך א דיימענד און לייגט דאס צו צום פעקל און יעצט האבן מיר 18 דיימאנטן.

18 צוטיילן אין האלב איז 9
18 צוטיילן און דריי איז 6
און צום סוף טיילט מען עס אין 9 און די תוצאה איז 2

ער געבט 9 פאר יאנקל, 6 פאר ברוך און 2 פאר מנחם
9+6+2 איז צוזאמען...17!
און ער פירט צוריק אחר כבוד זיין דייאמנט צו זיין סעיף!

וואס גייט דא פאר וואו איז נעלם געווארן די 18טע?
און די גרעסערע שאלה איז: צו האט דער רב טאקע ריכטיג צוטיילט די ירושה?

[טוב לב]

א זעקסטל פון 18 איז 3
אויב די אנדערע ברודער האבן באקומען א גרעסערע חלק ווי ס'קומט זיך ווייל מ'האט צוגילייגט נאך א דיימאנט, פארוואס זאל די קליינער אויך נישט באקומען א גרעסערע?

[איינס]

א זעקסטל פון 18 איז 3
אויב די אנדערע ברודער האבן באקומען א גרעסערע חלק ווי ס'קומט זיך ווייל מ'האט צוגילייגט נאך א דיימאנט, פארוואס זאל די קליינער אויך נישט באקומען א גרעסערע?

יאפס געמאכט א מיסטעיק
שוין געפיקסט
דער קליינער באקומט א ניינטל נישט א זעקסטל

[טוב לב]

האלב און א דריטל און א ניינטל איז נאכנישט הודערט פראצענט.
קומט אויס אז די טאטע האט נישט געוואלט ציטיילען די גאנצע ירושה און מיטן צולייגן נאך א דיימאנט קומט אויס אז יעדער האט באקומען א גרעסערע חלק אזוי איז די גאנצע ירושה ציטיילט געווארן. עפעס וואס די טאטע האט נישט געוואלט
(אזויפיל קען איך נאך יא רעכענען )

[איינס]

האלב און א דריטל און א ניינטל איז נאכנישט הודערט פראצענט.
קומט אויס אז די טאטע האט נישט געוואלט ציטיילען די גאנצע ירושה און מיטן צולייגן נאך א דיימאנט קומט אויס אז יעדער האט באקומען א גרעסערע חלק אזוי איז די גאנצע ירושה ציטיילט געווארן. עפעס וואס די טאטע האט נישט געוואלט

גוט געזאגט!

אבער די איראנישע חלק איז אז ווען מנעמט די איבעריגע חלק און מטיילט עס ווידער און 2 3 9 און אזוי ווייטער די וואס בלייבט קומט מען אויך אן צו די נאמבער

למעשה די קאמפיוטער איז נאר א קאמפיוטער און ער ווערט סטאק ביי א געוויסע נאמבער
ווייל ביי מיר ווייס איך אז 9+6+2 איז 17
סא 8.9999999 + 5.99999 +2 איז עפעס ווייניגער פון 17

Screen Shot 2020-02-12 at 11.06.56 AM.png (43.46 KiB) געזען 547 מאל

[Staple]

אלע חלקים אינאיינעם איז נאר 94.44444444% וואס מן צוטיילט און 17 איז יעדע חלק 5.555555556% וואס דאס איז פינקט נאך איין חלק דאס האט די רב צוגעלייגט

[איינס]

אלע חלקים אינאיינעם איז נאר 94.44444444% וואס מן צוטיילט און 17 איז יעדע חלק 5.555555556% וואס דאס איז פינקט נאך איין חלק דאס האט די רב צוגעלייגט

יא אבער דא כאפט די פראדוקס
ווייל מצד אחד 9 איז נישט קיין האלב פון 17, 6 איז נישט קיין דריטל און 2 איז נישט קיין ניינטל
אבער ווען מוויל צוטיילן די גאנצע פארמעגן וועט דאס זיין די נאמבערס, און די ריכטיגע נאמבערס!

[טוב לב]

אויב פארשטיי איך גוט האט די טאטע איבערגעלאזט א אכטצענטל פון די ירושה וואס ער האט נישט צעטיילט.

[Staple]

אלע חלקים אינאיינעם איז נאר 94.44444444% וואס מן צוטיילט און 17 איז יעדע חלק 5.555555556% וואס דאס איז פינקט נאך איין חלק דאס האט די רב צוגעלייגט

יא אבער דא כאפט די פראדוקס
ווייל מצד אחד 9 איז נישט קיין האלב פון 17, 6 איז נישט קיין דריטל און 2 איז נישט קיין ניינטל
אבער ווען מוויל צוטיילן די גאנצע פארמעגן וועט דאס זיין די נאמבערס, און די ריכטיגע נאמבערס!

[איינס]

אויב פארשטיי איך גוט האט די טאטע איבערגעלאזט א אכטצענטל פון די ירושה וואס ער האט נישט צעטיילט.

און וואס זאלמען טון מיט דעם?
מנעמט דאס און מצטייטל דאס נאכאמאל,
דו האסט א אנדער אפשן וואס צו טוען מיט דעם?

[Staple]

וואס ער האט געדארפט באקימען און וואס ער האט באקימען איז די זעלבע נאמבערס

[איינס]

פארוואס זאגסטו אזוי ער וואלט געדארפט באקומען 8.5 און באקומט למעשה 9

[טוב לב]

פארוואס זאגסטו אזוי ער וואלט געדארפט באקומען 8.5 און באקומט למעשה 9

17 צוטיילט און האלב איז 8.5

[איינס]

למעשה אבער באקומט ער 9

און ענד אוו די געים באקומט יעדער וואס סבלאנגט איהם אן צונעמען פון א צווייטן זיין חלק

[טוב לב]

למעשה אבער באקומט ער 9

און ענד אוו די געים באקומט יעדער וואס סבלאנגט איהם אן צונעמען פון א צווייטן זיין חלק

זיי נעמען אוועק פון די ביסל וואס די טאטע האט איבערגעלאזט. אפשר האט עס די טאטע געוואלט געבן פאר צדקה?

[איינס]

סא לאמיר זאגן דער טאטע זאגט אז די גאנצע פארמעגן זאל ווערן צוטיילט פאר זיינע 3 זוהן
און די סדר איז האלב א דריטל און א ניינטל

[Staple]

אייביג ווען מען צוטיילט ירושה וועט מען נעמען די טאטעל פרעצענט און צוטיילען אויף 100 און דעס האט די רב געטון

[איינס]

אבער דא איז דא א פראבלעים אז דער טאטע האט נאר געלייגט 94%

[אלופי אדום]

איינער קען מיך זאגן פארוואס מיין קאפ דרייט זיך

[איינס]

איינער קען מיך זאגן פארוואס מיין קאפ דרייט זיך

אה, דאס איז שוין א שווערע חידה?...