פעטיציע: ריפאבליקאנער פארטיי פארזיצער פון ראקלענד זאל רעזיגנירן

[פארווייטאגט]

און בדוו איך האב גענוג גערעדט מיט אלטע אידן, און איך האב קיינמאל נישט געזען זיי זאלן זיך שעמען מיט עפעס, אויב פארקערט אויף אזא פראגע האבן זיי געקוקט מיט א ביטול מינע, אז דאס אז שטות והבל צו פרעגן אזוינס, קומט אריין א סאלדאט אויפגעריסטעט מיט הייס געווער, און הייסט גיין, וואס הייסט פאלג נישט?, אויב פאלגט ער נישט וואלט ער נישט געקענט שטיין היינט פאר אונז, ופשוט הוא

די טענה איז געווען, מען זאל זיך מער באהאלטן, אנטלויפן,
אבער נישט פאלגן, האט נישט קיין הענט און קיין פיס

דאס ארט איז נישט דא, אבער דאס איז פאלש

איך האב כמה פעמים געהערט פון מיין באבן זז"ג אז אינעם גאנצן געטא ווי זי איז געווען, וואס איז געווען א צענטראלער געטא פאר די גאנצע אומגעגענט מיט טויזענטער מענטשן, איז בסך הכל געווען צוויי צענדליג סאלדאטן

(עס איז אויך אפיקורסות - ווייל דער פסוק זאגט דאס שוין פאר אין האזינו "איכה ירדוף אחד אלף וכו' אם לא כי צורם מכרם וכו'", און מען קען נישט קיין גזר דין שמים איבערקומען מיט כח)

א קללה איז נישט קיין הלכה!...
עס איז נישט פארהאן א הלכה פון "איכה ירדוף אחד אלף וכו' אם לא כי צורם מכרם וכו'"... עס איז א קללה. אבער די דארפסט נאך אלס טון וואס די קענסט.

אויב והיית משוגע איז א מצוה, איז איכה ירדוף א פסק הלכה.

הגם מ'קען עס נישט פארגלייכן ווייל והיית משוגע קען אויסגעטייטש ווערן בלשון ציווי.

[זארג נישט]

אומאפיציעל, ווי קומט אפיקורסות דא אריין? איך מוטשע זיך צו פארשטיין און פארשטיי נישט, מיר זענען אלע דא (האפנטליך) גלייביגע אידן.

און דער ענין פון "עס האט נישט געקענט זיין אנדערש ווי עס איז באשערט" וואס מיר אלע גלייבן, בארירט שוין האקעלע ענינים פון בחירה וואס דא איז נישט דער פלאץ עס אפילו אויף צוברענגן ווייל עס מאכט אויס זען ווי יענער איז מחולק מיט דיר אויף דעם.

[אביונה]

א פשוטער יסוד וואס איז מבואר אין כמה ספרי בטחון
ווען מען וואלט געוואלט אזוי און אזוי וואלט געווען אזוי און אזוי, אויב איז דער נושא אויפן עבר איז עס אפיקורסות
אבער א ודאי מעג מען זיך לערנען פונם עבר און די תוצאות, ווי אזוי צו באהאנדלען א עתיד, ומקרא מפורש הוא בפרשת האזינו 'זכור ימות עולם בינו שנות דור ודור'
אין די גמרא ראש השנה דף י"ט ווערט דערציילט איבער א הפגנה וואס מען האט געמאכט, און געשריגן צו די גוים: 'מה נשתנינו מכל אומה ולשון שאתם גוזרים עלינו גזירות'

[פעיק ניוז]

(עס איז אויך אפיקורסות - ווייל דער פסוק זאגט דאס שוין פאר אין האזינו "איכה ירדוף אחד אלף וכו' אם לא כי צורם מכרם וכו'", און מען קען נישט קיין גזר דין שמים איבערקומען מיט כח)

עס שטייט אין די תורה הבא להורגך השכם להורגו, ווען דען אויב נישט אין אזא פאל הייסט עס הבא להורגך? דאס קען קיין אפיקורסות נישט זיין.

(עס איז אויך אפיקורסות - ווייל דער פסוק זאגט דאס שוין פאר אין האזינו "איכה ירדוף אחד אלף וכו' אם לא כי צורם מכרם וכו'", און מען קען נישט קיין גזר דין שמים איבערקומען מיט כח)

א קללה איז נישט קיין הלכה!...
עס איז נישט פארהאן א הלכה פון "איכה ירדוף אחד אלף וכו' אם לא כי צורם מכרם וכו'"... עס איז א קללה. אבער די דארפסט נאך אלס טון וואס די קענסט.

איך זעה אז איך האב געשריבן צו קורץ און מענטשן פרובירן נישט צופיל אריינצוטראכטן און פארשטיין וואס איך שרייב, ממילא וועל איך פרובירן מסביר זיין קלארער וואס איך האב געשריבן.

עס איז דא אן ענין פון "הבא להרגך השכם להרגו", דאס גייט אן היינטיגע צייטן אויך, כאטשיג ווען עס האנדלט זיך אין מאכן אן ארגאניזירטע אויפשטאנד קעגן א מלוכה איז עס "לכאורה" נישט שייך, אבער אפילו אויב יא, איך וויל נישט יעצט אריינגיין אין דעם. דאס איז אן ענין פון זיך.

דא רעדט מען "נישט" פון דעם ענין פון הבא להרגך וכו'. דא רעדט מען פון א צווייטע זאך אינגאנצן.

דא איז די שמועס צו עס איז א בושה אז מען האט זיך נישט געגנגעשטעלט, און צו ווען מען וואלט זיך געגנגעשטעלט וואלט מען געראטעוועט געווארן.

איז אזוי, באופן כללי זאגט שוין ר' יו"ט עהרליך אז צו זאגן "ווען איך וואלט" איז אפיקורסות, עס איז נישטא אזא זאך "ווען איך וואלט", עס האט נישט געקענט זיין אנדערש ווי עס איז באשערט, ואכמ"ל.

באופן פרטי, ווען א מענטש איז "אין" א מצב, איז ער מחויב צו טראכטן וואס ער קען טון, און טון אלעס וואס מען מעג און מען איז מחויב ע"פ תורה זיך צו ראטעווען פון א סכנה.
אבער צו קומען "נאכדעם" מיט א בליק אויף צוריק און זאגן "זיי זענען געווען בטלנים" אדער זיי "וואלטן" זיך געקענט ראטעווען, שמעקט סתם אזוי מיט אפיקורסות ווי איך האב געשריבן פון ר' יו"ט עהרליך. אבער בפרטיות אין דעם פאל איז דאס זיכער אפיקורסות. ווייל ווען מען זעהט וויאזוי עס איז מקוים געווארן א קללה פון די תוכחה ל"ע, א זאך וואס האט בכלל נישט קיין פשט בדרך הטבע, און עס מאכט נישט קיין סענס, און דער פסוק אליינס איז מעיד אז מען וועט זיך וואונדערן דערויף וויאזוי דאס האט געקענט זיין "איכה ירדוף אחד אלף ושנים ינוסו רבבה", און דער פסוק קומט צו די אומפארמיידליכע מסקנא "אם לא כי צורם מכרם וה' הסגירם", צו קומען נאכדעם און זאגן אז "זיי וואלטן זיך געקענט ראטעווען" איז אפיקורסות, לויטן פשוט'ן פסוק קען אפילו א גוי נישט טראכטן אזוי קרום, אפילו א גוי וועט מוזן על כרחך צוקומען צו די מסקנא אז אזא אומגליק האט נאר געקענט געשען ווייל "כי צורם מכרם וה' הסגירם", ממילא איז ממש אפיקורסות צו זאגן אז "ווען זיי וואלטן געטון כך וכך וואלטן זיי נאך געלעבט", ווייל אזוי ווי מען זעהט דאך קלאר אז עס איז געווען א גזר דין שמים קען מען נישט זאגן (היינט מיט א בליק אויף צוריק) אז מען "וואלט" דאס געקענט איבערקומען מיט מענטשליכע פעולות.

איך האף עס איז שוין קלאר.

א גוט שבת

צו עס איז יא א גזירה מן השמים צו נישט, איז נאך אלץ די פליכט פון א מענטש צו טון 'אלעס' וואס ער קען ארויצוגיין דערפון, און צו פרעגן נאכדעם פארוואס מען האט עס נישט געטון, האט מיט קיין כפירה קיין שייכות נישט, עס איז אפשר נישט קיין בושה אז מען האט עס נישט געטון, אבער צו זאגן אז מען טאר דאס נישט פרעגן כדי צו פארשטיין פארוואס זיי האבן עס נישט געטון, איז נאנסענס, קענסט ענטפערן אז עס איז אזוי באשערט געווען, עס איז עפעס וואס מיר קענען נישט פארשטיין אבער פרעגן און זיך וואונדערן פארוואס פון די מענטשליכע פרעספעקטיוו זיי האבן עס נישט געטון, זען איך נישט מיט מיינע עיני הקצרים פארוואס מען זאל נישט מעגן.

און סארי, מיט מיין גאנצע רעספקעט פאר ר' יו"ט ערליך, איז ער אבער קיין דיין נישט געווען.

[שרייזשע]

עס איז קלאר אז די גאנצע תקופה פון די צווייטע וועלט מלחמה איז געווען למעלה מדרך הטבע, און עס האבען פאסירט זאכען וואס אונז קענען מיר ממש נישט פארשטיין. און אוודאי אז עס איז געוועהן א גזירה מן השמים.
אבער צו טראכטען און זיך ווינדערען אויף וואס עס האט פאסירט האט מיט כפירה קיין שייכות.
פארקערט אלס מער מען גריבעלט דערין און מען פראבירט צו פארשטיין, זעהט מען טאקע מער און מער ווי דאס איז געווען א גזירה מן השמים. אריין גערעכנט טאקע די פאקט אז אידען זענען געגאנגען כצאן לטבח. וואס עס איז קלאר אז מען וואלט אסאך קרבנות געקענט פארמיידען, צו דורך אנטלויפען, אדער און געוויסע פעלער זיך צוריקשלאגען. וואס דאס איז ממש נישט צום פארשטיין פארוואס מען האט זיך געלאזט אזוי פירען.

[אין כל חדש]

אין כל חדש, מען האט דיר שוין געזאגט (אנדערע האבן עס געזאגט) אז ווען די דייטשן זענען אריין אין אונגארן איז די מלחמה שוין נישט געגאנגן גוט פאר זיי און זיי האבן געדארפט יעדען איינצעלנעם סאלדאט אויפן פראנט. ר' מיכאל בער'ס דעת איז אייזן פעסט און מאכט שוין איינמאל סענס.

יעצט פון ווי איך ווייס וואס איך ברענג בשמו, אדרבא גיי פרעג זיינע תלמידים און אלע וואס ווייסן וואס ר' מיכאל בער האט געהאלטן און געזאגט. נעם נישט מיין ווארט נאר איבערצייג זיך אליין. וואס איז ביי דיר "היינט" קאמען סענס, איז נישט געווען דער קאמען סענס דעמאלט און מען קען נישט איבערשרייבן היסטאריע מסברא.

דער מעשה מיטן ראדזינער איז אויך א דבר ידוע און זיהך עס אויף וזיל גמור.

ביזט א קלוגע איד און קומסט טאקע אויף מיט שיינע סברות, אבער האסט נישט (דאס מאל) צוגעטראפן צום אמת.

ווי קומט דא אריין ווי דער דייטש האט געהאלטן אדר תש"ה אויפן פראנט?
ליין איבער מיינע פריערדיגע תגובות אז בוודאי לית מאן דפליג, אז אויב וואלטן די נאציס געדארפט הרגנען יעדן עקסטער וואלטן זיי בדרך הטבע נישט אויסגעהרגט א מיליאן אונגארישע אידן

בנוגע ר' מיכאל בער'ס דעה, דו שרייבסט וואס דו ווייסט, און איך שרייב וואס איך ווייס, איך האב גראדע עוסק געווען בספרו מן המיצר, אבער דאס גייט שוין צוריק צו א שיינע פאר יאר, און איך געדענק נישט פונקטליך צו קענען ברענגן דערפון, אבער שרייבן "גיי פרעג זיינע תלמידים", קאנווינסד נישט קיינעם

בנוגע דער ראדזינער רבי, ווייס איך טאקע נישט, אבער דו פארציילסט מיר זאכן וואס איך פארשטיי נישט, במילא וואלט איך געקענט באשטיין צו הערן מער איבער דעם, אבער אויב ווילסטו נישט, דאן גלייב איך שווער אז איינער זאל ווערן קאנווינסד פון א האלבע אומפארשטענדליכע מעשה

[זארג נישט]

בקיצור ווילסט נישט מקבל זיין וואס עס שמעקט דיר נישט. עס איז נישט מיין פליכט דיר צו טרעפן מקורות אויף זאכן וואס האסט קיינמאל נישט געהערט. ביזט נישט בארעכטיגט צו די אייגענע פאקטן, איך האב נישט קיין צייט פאר דעם, און ווער עס וויל דוקא וויסן וועט עס טרעפן, אלעס איז געדרוקט.

מען רעדט תש"ד, נישט תש"ה, און ווי די דייטשן האבן געהאלטן אין דער מלחמה האט א דיירעקט שייכות.

ר' מיכאל בער האט געזאגט (און איך פארעפרעיז) "עס זענען דא 500 טויזנעט אידן אין אונגארן, און די דייטשן האבן נישט קיין מיליאן סאלדאטן זיי צו שלעפן". איך מאך עס נישט אויף וזיל גמור.

יעדער ווארט מיינע דא איז וועריפייעבל און קומט נישט מסברא אדער וואס האט זיך מיר געחלומט נאר איז אמת ויציב.

[מארבלס]

זארג נישט

וועגן ר' מיכאל בער, וואלט איך געווען נייגעריג ווי ער שרייבט וואס דו ברענגסט בשמו, עס איז א דבר פשוט, אז איך האב געשריבן אלס קאמאן סענס, עס ארבעט נישט אזוי, שטייט א סאלדאט מיט הייס געווער און איך זאג, איך גיי נישט, בכלל נישט וועגן דעת תורה
יא ר' מיכאל בער האט געהאלטן אז יעדער דארף וויסן ווי אהין מען טראגט זיי, ווייסט פארוואס? ווייל די נאציס ימ"ש פלעגן אנקומען אין א שטאט און הייסן יעדן זיך פארזאמלען, האט ער געשריגן "גייטס נישט" לאז די דייטשן ארומלויפן צו אלע הייזער און בונקערס, אבער אז מען האט א סאלדאט נעבן זיך שוין, ווי איז שייך נישט פאלגן? זיי וואלטן נישט "געשלעפט" זיי וואלטן געשאסן
איך ווייס אפילו נישט פארוואס איך דארף דאס אפילו אויסשמועסן, זענען דען נישט שווערע טויזענטער פון אליאירטע קרעפטן גענומען געווארן אין געפענגעניש ביים דייטש? זיי האט מען געשלעפט? זענען אין די תפיסות געווען 2 דייטשן פאר יעדן ארעסטאנט? און דאס איז שוין פון טרענירטע סאלדאטן, וואס ווילסטו פון פשוטע אידו וואס קענען נישט תכסיסי מלחמה??
(נאר יאפאנעזער, זענען גרייט געווען אויף זעלבסטמארד, אבי נישט צו ווערן געפאנגען)

איר זאגט ביידע דעם אמת.
יא, ר' מיכאל בער האט געשריגן מ'זאל נישט פאלגן די דייטשן. ער האט פרובירט אויפצוקלערן די אונגארישע אידנטום אז סייווי פירט מען אייך צום טויט, אויב אזוי, וואס האט איר פון פאלגן? (און מעגליך אז אויב זיי וואלטן באמת געוואוסט וואס אוישוויץ איז, וואלטן זיי טאקע מער מורא געהאט פון אוישוויץ ווי פונ'ם ביקס, אבער זיי האבן נישט געוואוסט/געגלייבט)
דאס איז געווען ר' מיכאל בער'ס מהלך: אוישוויץ איז א זיכערן טויט, מ'דארף טון אלעס אין דער וועלט כדי נישט אנצוקומען אהין.
(ער האט אויך געהאלטן אין איין לערנען אידן וויאזוי ארויסצושפרינגען פון א פארנדיגן באן, אויב מ'טרעפט זיך יא אויפ'ן וועג קיין אוישוויץ, און ווי באוואוסט די מעשה ווי ער איז אליין ארויסגעשפרינגען פון באן)
נאר וואס דען? (כ'מיין דער תירוץ האט ער אליין געזאגט, כ'בין נישט זיכער)
ווען א סאלדאט שטייט פאר דיר גרייט צו שיסן, וועט א מענטש בטבע מורא האבן זיך קעגנצושטעלן, כאטש דו ווייסט אז ער פירט דיר צו א מעגליכן טויט. ענדערש וועט מען זיך איינרעדן אז אפשר דורכ'ן פאלגן וועט מען איבערלעבן, ווי זיך איבערגעבן צו א זיכערן טויט דורך שיסן.
און סייווי, דער מהלך וואלט נאר געארבעט אויב 'יעדער' וואלט זיך קעגנגעשטעלט, ד.מ. אז דו דארפסט דערפאר האבן גאר אסאך דרייסטע מענטשן וואס זאלן נישט מורא האבן פון א ביקס פאר זייער נאז, און דאס איז שוין זייער שווער.

אבער דער עיקר פוינט דא איז אז די איינציגע זאך וואס ר' מיכאל בער האט געשריגן איז געווען: לאז זיך נישט הרג'ענען, פאלג נישט, ער קען די גארנישט טון ערגער ווי פירן קיין אוישוויץ, ווייל אוישוויץ מיינט סייווי טויט. טו וואס דו קענסט זיך ארויסצודרייען, אנטלויפן, זיך באהאלטן, און ראטעווען דיין לעבן.
און איינער וואס וויל עס אויסדרייען אז ער האט געהאלטן פון צוריקשלאגן, צוריקשרייען, צוריקפייטן, אא"וו, איז נישטא קיין גרעסערע שקר ווי דאס.

[זארג נישט]

ריכטיג אז ר' מיכאל בער האט נישט געשריגען צוריקשלאגן, צוריקשרייען, צוריקפייטן, דער איינציגסטע זאך וואס מיר ווייסן איז אז ער האט געוואלט ראטעווען אונגארישע אידענטום בכל אופן שהוא און געשריגן אז מען זאל זיך נישט לאזן. ער איז אויך זיכער נישט אריין אין קיין דיטעיל וואס דאס מיינט זיך נישט לאזן, נאר עס "געלאזט" צו יעדן וואס וועט אליין פארשטיין לויט זייערע אומשטענדן.

ר' מיכאל בער אליין איז טאקע אנטלאפן און זיך פאר א שטיק צייט באהאלטן ביז מען האט אים געכאפט און נאך אמאל געשיקט קיין אוישוויץ שוין מיט א גרעסערע וואך, און דאס צווייטע מאל (אויב איך געדענק גוט) איז ער אויך אנטלאפן.

ווען ער איז אנטלאפן (שוין אויפן וועג קיין אוישוויץ) איז דער וועג פאר סורווייוול געווען זיך אנצושליסן און א גרופע פארטיזאנער וואס האבן זיך יא געשלאגן מיט דער דייטש און סאבוטאדזד די סופליי ליינס און געשאסן דייטשן ווי נאר זיי האבן געקענט.

וואס ר' מיכאל בער האט געהאלטן וואס די פארטיזאנער "מעגן" טוהן ווייס איך נישט, און אדרבא זאל מיר איינער אויפקלערן. דער שכל (דא שפעקוליר איך שוין און שרייב נישט קיין פאקטן) זאגט, אז צוריקשרייען האט ער זיכער נישט געהאלטן, ווייל וואס וועט עס אויף טוהן און עס איז נישט ווערד זיך איין שטעלן דאס (איינגעשטעלטע) לעבן פאר דעם. צו ער האט געהאלטן אז עס איז אסור מן התורה, וועל איך לאזן פאר די וואס זענען עקספערטן וואס דער תורה לאזט דא און וואס נישט.

צוריקפייטן, זאגט אויך דער שכל אז ער וואלט נישט געהאלטן דערפון, ווייל קען מען דען זיך צוריק פייטן מיטן דייטש, ער איז דאך שטארקער און די קענסט אים נישט געווינען.

צוריקשלאגן, דאס האבן דאך די פארטיזאנער געטוהן, זיי האבען סאבאטאשד די טרעין רעלסן און סופליי ליינס. זיי האבן אטאקירט די דייטשן און זיי עמבודש. און ווער עס האלט אז עס איז אסור, זאל ביטע ברענגן א הוכחה דערצו און אויך א הוכחה אז ר' מיכאל בער האט אזוי געהאלטן.

מיר ווייסן אבער יא פאר א פאקט אז האדמו"ר ר' שלמה מראדזין האט געהייסן און אליין אנגעפירט מיט צוריק שלאגן די דייטשן און זיי געבן וויפיל קלעפ מען קען נאר. אויך אין די ווארשאווער געטא אויפשטאנד איז א מחלוקת הפוסקים וואס ר' מנחם זעמבא האט געהאלטן, און עס איז א אפענע שאלה וואס די אנדערע רבנים האבן געהאלטן. די רבנים דארט האבן זיכער נישט מיט גע'ארבעט מיט די יודן-ראט וואס האט גע'ארבעט שווער צו פארפירן די אידן און פאלגן די דייטשן.

און צום לעצט א מעשה וואס איך האב געהערט. געווען א זייער חשובע איד אין בארא פארק ר' יחיאל קערפל זצ"ל פון פאקש. זיין טאטע איז געווען דיין אין שטאט פאקש. ביי די מלחמה האט ער געזען ווי נאר איין דייטש היעט זיי. זאגט ער פאר זיין חבר, הער, איך גיי ציילן ביז דריי, און ביי דריי וועלן מיר ביידע לויפן אין פארקערטע ריכטונגן, אזוי אז אויב שיסן וועט ער נאר שיסן איינעם און דער צווייטער וועט קענען אנטלויפן. ער ציילט ביז דריי און ביידע הייבן אן לויפן. דער דייטשער עס-עס האט געשאסן זיין חבר און אים פארוואונדעט אין פיס, און ער ר' יחיאל איז טאקע אנטלאפן. צום סוף האבן זיי ביידע איבער געלעבט דער קריג.

[פעיק ניוז]

נעם א דוגמא, די רעוואלוציע אין סאביבאר, איז דא עני סיבה אדער ראי' צו האלטן אז דאס איז נישט געווען אויסגעהאלטן? זיכער נישט.

[צל עובר]

לויט ווי מען ווייסט היינט, אויב וואלט דער עולם אין אונגארן נישט קאפערירט מיט די רשעים, איז זייער מעגליך אז כמעט קיינער וואלט איבערגעלעבט. למעשה האבן איבער 30 פראצענט איבערגעלעבט.

רעדט אייך נישט איין אז דער רשע האט נישט געקענט אין אפריל 44 מסדר זיין א דריי פערטל מיליאן אונגערישע אידן, אריינגערעכנט פרויען אלטע און קינדער, ער האט צודריקט א רעוועלוציע אין סלאוואקיע אין אקטאובער, ער האט נאך געפירט א פעסטע מלחמה ביז בערך א יאר שפעטער.

ר" מיכאל בער האט סך הכל געהאלטן אז מען זאל אנטלויפן.

[זארג נישט]

צו עס וואלט יא געהאלפן צו נישט איז נישט דער פוינט, מיר ווייסן קיין איינער נישט וואס מיר רעדן ווען מיר זאגן אזוי און לערנען אריין פשט אין ר' מיכאל בער'ס ווערטער און עקשען'ס. עס איז שוין כמעט נישט געבליבן ווער עס ווייסט יא קלאר דער מציאות און זאל לאכן פון אונז. דער פוינט איז אבער אז מען וויל צוימען און באשאפן א תורה חדשה וואס מען מעג און וואס מען טאר נישט אן צו האבן די מינדעסטע אהנונג ווי אונזערע עלטערן האבן זיך געפירט און געטראכט. איינער קומט אז עס איז אפיקורסות, פארוואס? ווייל אזוי וויל ער. א אנדערע זאגט אז מען טאר נישט צוריק שלאגן, פארוואס? ווייל אזוי וויל ער.

דער עיקר פוינט איז אז כל המוסיף גורע, מיט עס מאכן הארבער ווי עס איז, האסטו זיך אין גאנצן אפגעפרעגט. דער אייבערשטער זאגט פאר אדם הראשון אז מען טאר נישט עסען פונעם עץ הדעת, קומט חוה און איז מגזם און זאגט אז דער באשעפער האט געזאגט אז מען טאר עס נישט צו רירען, כל המוסיף גורע, אויב מען וויל מאכן פון אלעס איין גרויסע טשאלענט און זאגן בנשימה אחת אז צוריקשלאגן, צוריקשרייען און צוריקפייטן ווי זיי וואלטן געווען דער זעלבע זאך, דאס איז דער פראבלעם.

איך האב נישט געפלאנט אריין צו רעדן אין דעם אשכול, אבער נאכען זען תגובה נאך תגובה מיט פארפירערישע אינפארמאציע (און וועט נאך בלייבן אזוי לדורות עולם אלץ פאקט צוליב שתיקה כהודאה) האביך געוואלט אויס קלארן דער אמת. פון די שטארקע ווידערשטאנד זעט מען ווי שטארק איז דער ווילן פון מאנכע צו פארדרייען פאקטן און מיסאינפארמירן.

[פעיק ניוז]

איך האלט נישט אז מען קען נישט וויסן וואס מען האט געטון אין היסטאריע, אבער נישט אז מען זאל צושטעלן היסטאריע צו די אייגענע מיינונג נאר ענדערש די אייגענע מיינונג צו די אמתע היסטאריע.

אבער בנוגע די פעטיציע ספעציפיש, אן אריינגיין און וויסן וואס מען האט יא אדער נישט געטון אין היסטאריע, איז עס פשוט איינס פלאס איינס, אז אויב טוט מען אזעלכע שריט רעגט עס אויף דעם גוי. ווען אידן ווילן זיך דערקלערן אלס שטארק און צופיקסן דעם גוי און אים ווייזן פארן גוי אז אונז זעמיר נישט קיין מפיל קינדער און הייב זיך נישט אן מיט אונז אונז האמיר פאוער, רעגט עס אויף דעם גוי.

[אין כל חדש]

צו עס וואלט יא געהאלפן צו נישט איז נישט דער פוינט, מיר ווייסן קיין איינער נישט וואס מיר רעדן ווען מיר זאגן אזוי און לערנען אריין פשט אין ר' מיכאל בער'ס ווערטער און עקשען'ס. עס איז שוין כמעט נישט געבליבן ווער עס ווייסט יא קלאר דער מציאות און זאל לאכן פון אונז. דער פוינט איז אבער אז מען וויל צוימען און באשאפן א תורה חדשה וואס מען מעג און וואס מען טאר נישט אן צו האבן די מינדעסטע אהנונג ווי אונזערע עלטערן האבן זיך געפירט און געטראכט. איינער קומט אז עס איז אפיקורסות, פארוואס? ווייל אזוי וויל ער. א אנדערע זאגט אז מען טאר נישט צוריק שלאגן, פארוואס? ווייל אזוי וויל ער.

דער עיקר פוינט איז אז כל המוסיף גורע, מיט עס מאכן הארבער ווי עס איז, האסטו זיך אין גאנצן אפגעפרעגט. דער אייבערשטער זאגט פאר אדם הראשון אז מען טאר נישט עסען פונעם עץ הדעת, קומט חוה און איז מגזם און זאגט אז דער באשעפער האט געזאגט אז מען טאר עס נישט צו רירען, כל המוסיף גורע, אויב מען וויל מאכן פון אלעס איין גרויסע טשאלענט און זאגן בנשימה אחת אז צוריקשלאגן, צוריקשרייען און צוריקפייטן ווי זיי וואלטן געווען דער זעלבע זאך, דאס איז דער פראבלעם.

איך האב נישט געפלאנט אריין צו רעדן אין דעם אשכול, אבער נאכען זען תגובה נאך תגובה מיט פארפירערישע אינפארמאציע (און וועט נאך בלייבן אזוי לדורות עולם אלץ פאקט צוליב שתיקה כהודאה) האביך געוואלט אויס קלארן דער אמת. פון די שטארקע ווידערשטאנד זעט מען ווי שטארק איז דער ווילן פון מאנכע צו פארדרייען פאקטן און מיסאינפארמירן.

איך האב פרובירט צו ווארטן אביסל און מער דורכטון די נושא מיט ראיות מוכרחות פארן צוריקקומען
אבער דא בין איך צומישט, דו האסט דאך שוין מער ווייניגער מודה געווען צו מיר אין דיין תגובה פון מאנטאג, לגבי ר' מיכאל בער
יעצט דרייסטו ווייטער צוריק??

און להעיר בעלמא, די שמועס איז נישט אריינגעקומען דא צו ציען פאראלעלס קעגן שרייבן פעטיציעס
נאר אדרבה, געוויסע האבן געוואלט ברענגן די היסטאריע פון צווייטע וועלט מלחמה, אלס ראי' אז מען דארף זיך שלאגן מיט אנטיסעמיטן
וואס אויף דעם האבן אסאך מעיר געווען אז על אף די נידון איז כרחוק מזרח ממערב, און עס איז נישט שייך צו ציען א פאראלעל פון דאן ביז יעצט
לא זו, אף זו, אז אפילו דאן איז אויך נישט געווען די טעמע פון זיך צוריקשלאגן

[צל עובר]

און איך האב נישט געשריבן להלכה אדער השקפה, בלויז ארויסגעברענגט אז אנדערש ווי מען וויל מיינען איז נאך דער ימ"ש געווען זייער שטארק אין יוני 44.