שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
די אחראים: יאנאש,אחראי,געלעגער
מיללער האט געשריבן:יד ושם האט געשריבן:איז דא א וועג צו אויפזוכן אינפא פון נעמען פון רבנים אדער פרנסי הקהילות פון די אלטע היים אדער מציבות ליסטעס אדער בערט סערטיפעקעטן פון אמאליגע אידן פון אירופה ?
עס איז דא זייער אסאך וועגן
א. בערט סערטיפיקאטן אדער דעד סערטיפיקאטן איז דא א וועג?
ב. מציבות פון שטעט
ג. אדער אנדערע רשימות
ד. נעמען פון רבנים
ביטע ענטפער על כל א' וא' לעצמו.
די עיקר שאלה איז צו ס'איז דא א פציעלע וועב סייט וכו'.
איז דא א וועג ווי מען קען פארשאפן דיעדס, קארט רעקארדס, טעלעפאן נומערן, עמטרעק פרייזן, מוהלים, וכו' אין די פאראייניגטע שטאטן? תפשת מרובה לא תפשת.
פאר טראנסקריפטס פון אייראפעישער רעקארדס (געבורט, הייראט, טויט, צענזוס, מצבות און נאך) הויב אן מיט https://www.jewishgen.org.
פאר טראנסקריפטס פון אייראפעישער רעקארדס (געבורט, הייראט, טויט, צענזוס, מצבות און נאך) הויב אן מיט https://www.jewishgen.org.
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
22283
די "הנסטאריקער" שרייבען אז ער איז דער ר' אברהם הגר וועם די בעלי תוס' ברענגען אין קידושין ע : ד"ה קשין הם
איז מיין שאלה שטימט עס?ווער האט מסדר געווען די תוס' אויף מסכת קידושין נאך ה' כ"ה?
אויך איז אינטערסאנט אז ער ברענגט דעם ר' אברהם הגר פאר דעם ר"י
די "הנסטאריקער" שרייבען אז ער איז דער ר' אברהם הגר וועם די בעלי תוס' ברענגען אין קידושין ע : ד"ה קשין הם
איז מיין שאלה שטימט עס?ווער האט מסדר געווען די תוס' אויף מסכת קידושין נאך ה' כ"ה?
אויך איז אינטערסאנט אז ער ברענגט דעם ר' אברהם הגר פאר דעם ר"י
- חוח בין השושנים
- שר ארבעת האלפים
- תגובות: 4136
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 19, 2019 12:30 pm
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
חוח בין השושנים האט געשריבן:ר' אברהם הגר פון תוספות אין קידושין איז אן אנדערער.
אורבך אין 'בעלי התוספות' עמ' 226 ברענגט אז ר' אברהם הגר איז געווען בימי רבינו תם, און האט געהאט א זון ר' יהוספיה הגר, א פייטן.
יי"כ
איך בין דאך א נייגעריגער האב איך געזוכט דעם נאמען " יהוספיה" און געטראפען
אין בעלי התוספות
אונד אין אין כד הקמח לרבינו בחיי
-
- שר חמישים ומאתים
- תגובות: 433
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג סעפטעמבער 25, 2017 12:20 am
קיקיון האט געשריבן:חוח בין השושנים האט געשריבן:ר' אברהם הגר פון תוספות אין קידושין איז אן אנדערער.
אורבך אין 'בעלי התוספות' עמ' 226 ברענגט אז ר' אברהם הגר איז געווען בימי רבינו תם, און האט געהאט א זון ר' יהוספיה הגר, א פייטן.
יי"כ
איך בין דאך א נייגעריגער האב איך געזוכט דעם נאמען " יהוספיה" און געטראפען
אין בעלי התוספות
אונד אין אין כד הקמח לרבינו בחיי
איך בין נישט 100% זיכער אז אורבך רעדט דארט אינגאנצן צום זאך. מען דארף נאכגיין זיינע ווערטער.
ער הייבט אן מיט א השערה אז ר' אברהם הגר האט געהאט א זון ר' יצחק, ער ברענגט נישט קיין באווייז דערויף, ער שרייבט נאר: "אם אנו מניחים שר' יצחק היה בנו של ר' אברהם מובן לנו מדוע נקרא גר זה בשם יצחק ולא בשם אברהם המיוחד לגרים".
נאכדעם ברענגט ער אז דער פירוש פון ר' אברהם הגר אין תוספות קידושין ווערט געברענגט אין אנדערע מקורות על שם ר' יהוספיה הגר (ווי קיקיון צייכנט צו). יעצט, וויאזוי ווייסט ער אז ר' יהוספיה איז גאר א זון פון ר' אברהם? דאס איז ער נישט מסביר, ער ברענגט נאר אז אין א ספר ויכוחים כת"י שטייט: "זה קבלתי מר' יוסף בן אברהם אבינו".
אויף דעם פירט ער אויס: "אין כל ספק שהמדובר הוא בר' יוסף בן ר' אברהם הגר, והוא כנראה ר' יהוספיה שלנו".
הערט איר א מעשה? פון דעם וואס עס שטייט "ר' יוסף בן אברהם אבינו", ווייזט ער אויף אז ער איז געווען א זון פון ר' אברהם הגר! איז דאס עם הארצות, אדער האט ער אנדערע הוכחות וואס ער שרייבט נישט ארויס?
אזוי האט ער באשאפן א משפחת גרים, א טאטע מיט צוויי זין: "ואולי נתגיירו שניהם יחד עם אביהם".
"גם שכלנו מתת אלקים הוא ואיסור גמור לצערו" (הג"ר ישראל משה חזן, איי הים על תשובות הגאונים - שערי תשובה, סי' קפז הערה כח).
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
מיר איז אינטעעסאנט די השערה פון דעם בעל צפחת שמן הרב חיים ברייט
אז ר' אברהם איז גאר ר' יהיוספיה (זעה די טיטלען וואס דער קראקא רב שרייבט אויף אים)
אז ר' אברהם איז גאר ר' יהיוספיה (זעה די טיטלען וואס דער קראקא רב שרייבט אויף אים)
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
צו איז פארהאן אן אשכול וועגן די היסטאריע פון די צענזור אויף ספרי קודש?
דער גירוש פון פרעמדע בירגער פון קאנגרעס פולין אין די תר"נ יאהרן
איך האב שוין עטליכע מאהל באגעגענט דעם געדאנק אין ספרים און ביכער, אבער קיין מאהל האב איך עס נישט געזעהן באשריבן ווי עס דארף צו זיין:
אין תר"נ-תרנ"ה בערך, האט די רוסישע-פוילישע רעגירונג (גרויס פוילן, המכונה קאנגרעס פוילן) פארטריבן פרעמדע בירגער (דיע פון וואס איך ווייס זענען אלע גאליציאנער ד"ה עסרייכישער בירגער) פון איהרע גרעניצן. איך בין באקאנט מיט דעם מאורע בעיקר פון רבי'ס, אבער לפי הענין פארשטיי איך אז עב האט נישט געהאט דווקא מיט רבי'ס/רבנים.
דוגמאות פון וואס איך ווייס:
1. ר' יחיאל מפאקשיווניץ (דזיקוב), אריבער פון פאקשיווניץ קיין טארנא.
2. ר' אברהם חיים מפלאנטש (דזיקוב), אריבער פון פלאנטש קיין ראדאמישל.
3. ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל (בעלזא), אריבער פון קארוב קיין פשעמישל.
4. ר' אלימלך מיאברוב (ראפשיץ), אריבער פון שעברשין קיין יאברוב (דירעקט?).
5. ר' יצחק מסאסנאוויץ (ראפשיץ) - געמוזט נוצן א פאלשע פאס צו בלייבן אין פוילן, און פון דעמאלץ ווייטער געהייסן 'גליקמאן'.
(ואולי - און דאס האט מיך דערמאנט פון דעם נושא - ר' נחוניא'ס השערה אז ר' שמעלקא מקאזיניץ (בעלזא; אחיו של ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל הנ"ל) האט זיך גערופן 'שמואל מאניס אפפען', ולדעתי יתכן אז דאס געהערט אויך צו דיע פרשה.)
די גזרה האט זיך אהן געהויבן נישט שפעטער ווי תרנ"א, ווייל ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל איז שוין נסתלק געווארן אין פשעמישל תשרי תרנ"ב; אבער מיר דאכט זיך אז איינער פון די אויבן-דערמאנטע צדיקים איז הערשט אריבער קיין גאליציע אין תרנ"ד.
עס האט זיך נישט צו לאנג געהאלטן, ווייל מיר טרעפן דזיקוב'ער אייניקליך וואס האבן געפיהרט רבי'סטיווע אין פוילן אין די מיטעלע תר"ס יאהרן. (ווידער נאך דעם ערשטן וועלטס קריעג איז די גאנצע מעשה שוין נישט געוועהן נוגע, לכאורה.)
איך האב געזוכט, און עס איז מיר נישט געלונגן צו טרעפן א שמועס וועגן בירגערשאפט געזעצן אין קאנגרעס פולין.
ווייסט איינער צו די פרשה איז באשריבן ערגעץ מיט מער פרטים?
אין תר"נ-תרנ"ה בערך, האט די רוסישע-פוילישע רעגירונג (גרויס פוילן, המכונה קאנגרעס פוילן) פארטריבן פרעמדע בירגער (דיע פון וואס איך ווייס זענען אלע גאליציאנער ד"ה עסרייכישער בירגער) פון איהרע גרעניצן. איך בין באקאנט מיט דעם מאורע בעיקר פון רבי'ס, אבער לפי הענין פארשטיי איך אז עב האט נישט געהאט דווקא מיט רבי'ס/רבנים.
דוגמאות פון וואס איך ווייס:
1. ר' יחיאל מפאקשיווניץ (דזיקוב), אריבער פון פאקשיווניץ קיין טארנא.
2. ר' אברהם חיים מפלאנטש (דזיקוב), אריבער פון פלאנטש קיין ראדאמישל.
3. ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל (בעלזא), אריבער פון קארוב קיין פשעמישל.
4. ר' אלימלך מיאברוב (ראפשיץ), אריבער פון שעברשין קיין יאברוב (דירעקט?).
5. ר' יצחק מסאסנאוויץ (ראפשיץ) - געמוזט נוצן א פאלשע פאס צו בלייבן אין פוילן, און פון דעמאלץ ווייטער געהייסן 'גליקמאן'.
(ואולי - און דאס האט מיך דערמאנט פון דעם נושא - ר' נחוניא'ס השערה אז ר' שמעלקא מקאזיניץ (בעלזא; אחיו של ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל הנ"ל) האט זיך גערופן 'שמואל מאניס אפפען', ולדעתי יתכן אז דאס געהערט אויך צו דיע פרשה.)
די גזרה האט זיך אהן געהויבן נישט שפעטער ווי תרנ"א, ווייל ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל איז שוין נסתלק געווארן אין פשעמישל תשרי תרנ"ב; אבער מיר דאכט זיך אז איינער פון די אויבן-דערמאנטע צדיקים איז הערשט אריבער קיין גאליציע אין תרנ"ד.
עס האט זיך נישט צו לאנג געהאלטן, ווייל מיר טרעפן דזיקוב'ער אייניקליך וואס האבן געפיהרט רבי'סטיווע אין פוילן אין די מיטעלע תר"ס יאהרן. (ווידער נאך דעם ערשטן וועלטס קריעג איז די גאנצע מעשה שוין נישט געוועהן נוגע, לכאורה.)
איך האב געזוכט, און עס איז מיר נישט געלונגן צו טרעפן א שמועס וועגן בירגערשאפט געזעצן אין קאנגרעס פולין.
ווייסט איינער צו די פרשה איז באשריבן ערגעץ מיט מער פרטים?
Re: דער גירוש פון פרעמדע בירגער פון קאנגרעס פולין אין די תר"נ יאהרן
הסרפד האט געשריבן:דוגמאות פון וואס איך ווייס:
1. ר' יחיאל מפאקשיווניץ (דזיקוב), אריבער פון פאקשיווניץ קיין טארנא.
2. ר' אברהם חיים מפלאנטש (דזיקוב), אריבער פון פלאנטש קיין ראדאמישל.
3. ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל (בעלזא), אריבער פון קארוב קיין פשעמישל.
4. ר' אלימלך מיאברוב (ראפשיץ), אריבער פון שעברשין קיין יאברוב (דירעקט?).
5. ר' יצחק מסאסנאוויץ (ראפשיץ) - געמוזט נוצן א פאלשע פאס צו בלייבן אין פוילן, און פון דעמאלץ ווייטער געהייסן 'גליקמאן'.
(ואולי - און דאס האט מיך דערמאנט פון דעם נושא - ר' נחוניא'ס השערה אז ר' שמעלקא מקאזיניץ (בעלזא; אחיו של ר' אברהם יהושע העשיל מפשעמישל הנ"ל) האט זיך גערופן 'שמואל מאניס אפפען', ולדעתי יתכן אז דאס געהערט אויך צו דיע פרשה.)
נאך א דוגמא: ר' נתן העבנשטרייט מזאמושטש, יליד גאליציע, פארטריבן קיין פרעמיסלא ווי ער איז געוועהן א רב (אדער מו"ץ) - האבן מיר שוין א רבני'שע דוגמא אויסער די רבי'שע דוגמאות.
(און פון די קליינע איינגערינגעלטע אויבן צוה איך צוריק, ווייל עס שטימט נישט מיט די יאהרן, כמוש"כ viewtopic.php?p=2310466#p2310466)
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
שלמ'קע האט געשריבן:אין "אונגאריש: ווער קען ארויסהעלפן?"
ווער עס קען מיר ארויסהעלפן ביטע זיך פארבינדן מיט מיר אין אישי
איך האב זיך געמאלדען האט ער מיר געשיקט א מעלדונג וואס איז געווען אין א קונטרס
אויף לה"ק און אידיש וואס איז ארויסגעקומען פארן קריג קעגן די אגודה וואס האט געארבעט
ארויפצוברענגען בחורים צו די ישיבות אין ארץ ישראל.
די קונטרס איז צאמגעשטעלט געווארן דורך עטליכע אידן וביניהם רבנים, עס איז געווען א ליקוט פון בריוון פון
רבנים אין אונגארן.
ווער זענען געווען די אונגארישע גדולים פליטים אין ירושלים א פאר וואכען
פאר די מלחמה?
-
- שר ארבעת האלפים
- תגובות: 4071
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג דעצעמבער 29, 2011 10:41 pm
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
אולי פרעשבורג בעל דעת סופר?
זיין פעטער ערלויער רב זי"ע הי"ד האט עם געהייסן אוועקפארן בשנת תרצ"ט
איז ער גלייך געפארן קיין ארץ ישראל שוין בשנת תרצ"ט ?
זיין פעטער ערלויער רב זי"ע הי"ד האט עם געהייסן אוועקפארן בשנת תרצ"ט
איז ער גלייך געפארן קיין ארץ ישראל שוין בשנת תרצ"ט ?
-
- שר ארבעת האלפים
- תגובות: 4071
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג דעצעמבער 29, 2011 10:41 pm
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
פון די הקדמה צו ספר דעת סופר:
קען לכאורה נישט זיין מען רעדט פון עם
קען לכאורה נישט זיין מען רעדט פון עם
- אטעטשמענטס
-
- הקדמה דעת סופר
- Capture.JPG (58.49 KiB) געזען 1698 מאל
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
אין די פערנומעראנטעו אין
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=202
זעה איך אז אין שנת שנת תרמ"ט איז אין אושפיצין איז געוועען א קלויז ווישניצא און א קלויז סאנץ
ווער איז געווען דער הרה"ק מ'ווישניצא ?
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=202
זעה איך אז אין שנת שנת תרמ"ט איז אין אושפיצין איז געוועען א קלויז ווישניצא און א קלויז סאנץ
ווער איז געווען דער הרה"ק מ'ווישניצא ?
-
- שר האלף
- תגובות: 1087
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג נאוועמבער 01, 2020 10:43 pm
- לאקאציע: אין ביבליאטעק
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
קיקיון האט געשריבן:אין די פערנומעראנטעו אין
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=202
זעה איך אז אין שנת שנת תרמ"ט איז אין אושפיצין איז געוועען א קלויז ווישניצא און א קלויז סאנץ
ווער איז געווען דער הרה"ק מ'ווישניצא ?
מהר"ש הראשון מבאבוב
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
קעפל: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
קעפל: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
איך האב אויך אזוי געקלערט איך האב נור נישט געווייסט צו עס שטימט מיט די יארען
אום אני חומה האט געשריבן:מהר"ש הראשון מבאבוב
קעפל: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
אום אני חומה האט געשריבן:מהר"ש הראשון מבאבוב
איך האב אויך אזוי געקלערט איך האב נור נישט געווייסט צו עס שטימט מיט די יארען
-
- שר האלף
- תגובות: 1087
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג נאוועמבער 01, 2020 10:43 pm
- לאקאציע: אין ביבליאטעק
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
קיקיון האט געשריבן:קעפל: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריעאום אני חומה האט געשריבן:מהר"ש הראשון מבאבוב
קעפל: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריעאום אני חומה האט געשריבן:מהר"ש הראשון מבאבוב
איך האב אויך אזוי געקלערט איך האב נור נישט געווייסט צו עס שטימט מיט די יארען
ער איז ערשט געגאנגען קיין באבוב אין תרנ"ג
- גרינוויל תושב
- שר האלפיים
- תגובות: 2439
- זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אוגוסט 12, 2020 2:22 pm
- לאקאציע: מאנטשעסטער
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
איז הנשר א אינטערסאנטע ירחון צו טרעפן א נאמען פון איינעם?
- אטעטשמענטס
-
- פני הנשר שנה ה 1937.pdf
- (34.66 KiB) געווארן דאונלאודעד 36 מאל
- קיקיון
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 15939
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 16, 2012 11:11 am
- לאקאציע: אדערע זייט שאך ברעט פון חמרא טבא
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
פון גליון עלים לתרופה
די גאנצע תשובה שערי צדק
כפי שניכר בספרי הפוסקים
שדנים בשאלות שונות שהסתעפו אודותם במשך השנים
ווער נאך?
איקלע לידינו טופס, עלה בודד, פרי גלילי ידי גר צדק בשם יצחק בן
אברהם נאדי, מק"ק קהל הגרים ב"בעזעד-אויפאלו" , ובהיות שהוא דן
בו בענין גרי הצדק, שהוא מענינא דיומא, יום קבלת התרה בו נכנסו
ישראל תחת כנפי השכינה ורות המואביה שזכתה ויצא ממנה דוד
שריווהו להקב"ה בשירות ותשבחות (ברכות ז:) אמרנו להביאו כאן, ויהיו
נא הדברים לזכרו ולעילוי נשמתו הטהורה.
[טופס זה נמצא דבוק בתוך סידור 'תפלה למשה' להרמ"ק משנת תרכ"ו
שהיה שייך להרה"ק מקוידינוב זצ"ל. ככל הנראה התגלגל אצלו דף זה, וכדאי
שלא יאבד הדביקו בסידור. תשו"ח למכון 'שיח אבות' - קוידינוב, שהמציאו
לנו חמדה גנוזה זו מאוצרו של כ"ק האדמו"ר מקוידינוב שליט"א. ותיתי ליה
להרה"ג ר' אשר נוסבוים שליט"א שהשלים לנו את הציונים והמ"מ במאמר].
ואהבתם את הגר כי גרים הייתם בארץ מצרים (דברים י, יט) יש להקשות, כי ידוע מהרמב"ן ז"ל
..........................התוה"ק מגיד מראשית אחרית שיגלו ישראל, על כן בא באמירה
נעימה: 'ואהבתם את הגר', כמו שאמרו חכמינו ז"ל גר נכרי שבא ממקום
טומאה ובא לקדושה, 'כי גרים הייתם בארץ מצרים' לקבץ ניצוצות
קדושים, על כן גם עתה כשיבא גר להתגייר תדעו כי הוא משורש קדושה
וצריך לאהוב אותו.
הק' יצחק בן אברהם נאדי הגר מק"ק בעזעד - אויפאלו
.ראה אודות קהלה קדושה זו בקובץ 'עולת החודש', ירחון תורני כרך ב,
תשל"ח, ברוקלין נ.י. עמ' קפב ואילך - מאמרו של הרב דוב בער שווארץ
מברוקלין נ.י. "קהל גרים 'בעזעד-אויפאלו' יצ"ו".
רבני וגאוני הדור רחשו להם חיבה יתירה, כפי שניכר בספרי הפוסקים
שדנים בשאלות שונות שהסתעפו אודותם במשך השנים, ונעתיק כאן מילים
אחדות מתשובה ארוכה שכתב הגה"ק רבי מנחם מענדל פאנעט זצ"ל
אבד"ק דעעש, בספרו הנודע שו"ת 'שערי צדק' )או"ח סי' קלד, מיום ג'
פינחס תרל"ג(: "ואני ראיתי את הסידור שלהם שהתפללו בו קודם שנתגיירו
והי' מג' מאות שנה, והיה בנוסח ספרד, וגם החזיקו כל התעניתים וימים
טובים שלנו, וגם בכל חודש אלול השכימו לסליחות, וכי האי גוונא התנהגו
בדת ישראל כל מה שהי' באפשרי להם וידעו לעשות עדיין בקבלת אבותם..."
די גאנצע תשובה שערי צדק
כפי שניכר בספרי הפוסקים
שדנים בשאלות שונות שהסתעפו אודותם במשך השנים
ווער נאך?
Re: שאלות ותשובות איבער אידישע היסטאריע
בני אנוסים? זעיט נישט אויס, מ'דארף עס אדורכטוהן
https://en.wikipedia.org/wiki/Szekler_Sabbatarians
https://en.wikipedia.org/wiki/Szekler_Sabbatarians