התכלת והחלזון מהו

[מצפים לישועה]

שחור איז דאך נאר טמא כדיו היבש

[מצפים לישועה]

פליני איז ביי מיר בכלל נישט מאסגעבנד. עצט צוריק צום ענין . לשיטתך איז לויטן רמב׳׳ם תכלת פוירפל.

איך ווייז נאר פון פליני אז און יעני צייטן איז דיו געווען בלוי אדער פורפעל, איך זאגט דען עפעס א הלכה פון פליני?

וויפעל מאל דארף איך איבער שרייבן די זעלבע זאך די דיו איז טונקל פורפעל, ווען מען פארבט קאכט מען דאס און מען איז כסדר טועם צו סשוין געווארן בלוי, אזוי ווי סשטייט און די גמרא אז מעפלעגט עס קאכן און טועם זיין.

קומט אויס אז אלעס שטימט כמין חומר, סאיז שחור כדיו וי דע רמב"ם זאגט, ירוק ווי דער נחלת דוד זאגט אז סמיינט בלוי אזוי ווי רש"י, דער דם איז פורפעל ווי דער חוות יאיר זאגט.

רבותי דיו איז נישט טונקעל פורפעל
פול סטופ
הראי' די גמרא אין נדה אין אין רמב"ם אין שו"ע ווערט גע'פסק'נט אז דם שחור כחרת [כדיו] איז טמא באיסור כרת דאורייתא
און ווען דו וועסט נעמען דער קאליר צו א יעדער רב אדער דיין אין דער וועלט וועט ער דיר נישט מטמא זיין אםילו נישט מספק
קען דען אזא קאליר מיינען שדחור כחרת- כדיו
גענוג מיט די אלע ליצנות פון די תורה על סמך פליני וחביריו ימש"ו

מראה שחור איז נאר טמא כדיו היבש מעיקר הדין, די אמאליגע דיו איז געווען זייער טינקל פורפעל קרוב צו שווארץווען סאיז געווען לח, און ווען סאיז געווען טרוקן איז דאס געווען שווארץ, דער רמבם פון תכלת רעדט פון דיו הלח, איך האב געהערט פון א סופר מומחה אז ער האט נאך געזען פאר 25 יאר צירוק האט מען נאך גענוצט פורפעל דיו פאר סתם נאר ווען סאיז טרוקן איז עס געווען אינגאנצן שווארץ , יעצט אז דו וועסט נעמען א מראה אזוי ווי די בלוט פון די מיורקס וועט ער עס זיכער אסרן, ווייל מיר אסרן דאך אפילו נוטה לשחור, איך האב נישט געזען די קאליר אבער מענטשן וואס האבן עס געזען זאגן אז עס איז זייער נוטה צו שווארץ.

[מצפים לישועה]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז דען דא א סוגיא וואס מע פסקנט לפי מושכל ראשון, איז דען דא א סוגיא אן דוחקים?
במושכל ראשון איז דם נאר ממש בלוט, אבער אז מען זוכט טרעפט כמה פלעצער ווי מען רופט ליחה פון די גוף וואס איז נישט דם און נישט רויט, דם.
במושכל ראשון איז דג א פיש, אבער אז מען זוכט טרעפט מען אסאך מקורות וואס מען רופט א פיש אויך אנדערע באשעפענישן און ים.
במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם.
במושכל ראשון מיינט דומה לים בלוי, אבער אז מען איז מדייק אין רמבם וואס ביי די קאליר פון תכלת זאגט ער דומה לרקיע, און ביי די קאליר פון חילזון זאגט ער עינו כעין הים, זעהט מען אז סמיינט עפעס אנדערש ווי בלוי.
במושכל ראשון מיינט שחור כדיו תכלית השחרות, אבער אז מען איז מברר ווערט מען געוואר אז אמאליגע דיו לח איז געווען ליכטיגער ווי די היינטיגע דיו, און אז סאיז אויך געווען נוטה צו פורפעל.
במושכל ראשון מיינט עולה אחת לשבעים שנה אז 69 יאר וואוינט ער אין וואסער, או איין יאר קריכן זיי אלע אין מאסן ארויס פון וואסער און זיי לעבן אויף די יבשה, און דעמאלט פאנגט מען זיי און מע מאכט תכלת פאר די נעקסטע זיבעציג יאר, אבער אז מעקוקט אין יד רמה און אין רדבז און אין חיד״א ווערט מען געוואר אז דאס איז נישט דער פשט.
במושכל ראשון איז דער תכלת נגנז געווארן ביז משיח וועט קומען, אבער אז מע קוקט אין אין מהריל און אין חמדת שלמה און אין מלבים און נאך אסאך מקורות זעהט מען אז סקען יא צירוק אנדעקט ווערן פאר משיח וועט קומען.
במושכל ראשון איז תכלת עפעס א חילזון וואס איז זייער שווער מוכיח זיין וואס עס איז, אבער אז מעקוקט אין תוספתא זעהט מען אז סנישטא אזא זאך בלויע פארב פון א חילזון וואס זאל זיין פסול לתכלת, איז ממילא אויב מטרעפט א חילזון וואס מאכט בלויע פארב איז פשוט אז דאס איז כשר פאר תכלת, און בפרט אז מטרעפט אים און די זעלבע פלעצער ווי דער חילזון התכלת פלעגט זיך געפונען, און מע וויייסט אז דאס איז א חילזון וואס מפלעגט פארבן מיט דעם און זיין פארב איז געווען גאר טייער, און אלע פארבן וואס מטרעפט אין די תורה טרעפט מען אין היסארריע חוץ פון א אנדערע תכלת, און אלע פארבן וואס מטרעפט היסטאריע טרעפט מען אין חז״ל חוץ פון די מיורעקס, איז דארף מען זיין א אידיאט גמור מפקפק זיין אין דעם.

[דממה דקה]

במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם

וואס מיינט דיוקנו?

[מצפים לישועה]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז וואס איז די פשט אז אזוי פיל פון די גדולי הפוסקים בדורינו, און אן א שיעור חשובע ת״ח זענען קאנווינצט אז דאס איז דער ריכטיגער תכלת? אזוי ווי
הגאון האדיר רבי ישראל בעלסקי זצל
הגאון האדיר רבי זלמן נחמיה גולדברג
הגאון האדיר רבי מאיר מאזוז
הגאון האדיר רבי שריה דבליצקי
הגאון האדיר רבי מנדל שפרן
הגאון האדיר רבי שריאל רוזנברג
הגאון האדיר רבי חיים דוד ווייס
הגאון האדיר רבי פסח אליהו פאלק
הגאונים רבי צבי שכטר, ווינער רב, רבי עמרם אופמאן, רבי חיים קלופט, רבי צבי מלצר, רבי נסים קפלן, רבי אברהם דוב אוירבאך, רבי משה מרדכי קארף, רבי דוב ליאור, רבי שמואל טל, און נאך אסאך כהנה וכהנה וואס גייען מיט תכלת בנעא אדער בפרהסיה, אדער וואס גייען נישט מיט תכלת מפני טעמים שונים ומשונים מאוד כנזכר לעיל אבער זיי האלטן אז סאיז וודאי אדער קרוב לווודאי אז דאס איז תכלת.

[מצפים לישועה]

במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם

וואס מיינט דיוקנו?

איך בין נישט אזא בקי אין פונקטליכע טייטש, אבער אז דער רמבן זאגט אז תבנית מיינט פארעם, און רש״י זאגט תבנית דיוקנו, מסתמא איז דיוקן נישט קיין סתירה צו תבנית.

[דממה דקה]

במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם

וואס מיינט דיוקנו?

איך בין נישט אזא בקי אין פונקטליכע טייטש, אבער אז דער רמבן זאגט אז תבנית מיינט פארעם, און רש״י זאגט תבנית דיוקנו, מסתמא איז דיוקן נישט קיין סתירה צו תבנית.

[Gevald Geshrigen]

???ויפעל מאל דארף איך איבער שרייבן די זעלבע זאך די דיו איז טונקל פורפעל

מיר איז גענוג איין בפירושער רמב׳׳ם און א קלארער מדרש פרשת במדבר אויף פארערט.
ד האסט נאך אלץ נישט געענטפערט אויב לפי זה איז די קאליר פן תכלת פורפל
ואגב די שוהם שטיינער זענען שווארץ נישט פורפל.

[Gevald Geshrigen]

ומט אויס אז אלעס שטימט כמין חומר, סאיז שחור כדיו וי דע רמב"ם זאגט און קעגן א בפירושער מדרש און קעגן די מציאות פון שוהם שטיינער און קעגן פלעין סימפל פשוט פשט און אויך צו טוישן די קאליר פון חרת שהוא דיו יבש, ירוק ווי דער נחלת דוד זאגט אז סמיינט בלוי אזוי ווי רש"י און קעגן א תוספות אז עס איז גרין ווי גראז, דער דם איז וואס איז נישט שחור נאר תכלת פורפעל ווי דער חוות יאיר זאגט

[מצפים לישועה]

???ויפעל מאל דארף איך איבער שרייבן די זעלבע זאך די דיו איז טונקל פורפעל

מיר איז גענוג איין בפירושער רמב׳׳ם און א קלארער מדרש פרשת במדבר אויף פארערט.
ד האסט נאך אלץ נישט געענטפערט אויב לפי זה איז די קאליר פן תכלת פורפל
ואגב די שוהם שטיינער זענען שווארץ נישט פורפל.

וועלעכע בפירושער רמבם, און וועלעכע מדרש?
איך האב יא גענטפערט, אז ווען מע קאכט עס אדער מע לייגט עס אין די זון ווערט עס בלוי.
און ווער זאגט אז דער שהם איז פונקט די זעלבע קאליר ווי דער דם חילזון, און פון ווי קען וויסן זיכער וועלעכע שטיין איז דער שהם?

[מצפים לישועה]

ומט אויס אז אלעס שטימט כמין חומר, סאיז שחור כדיו וי דע רמב"ם זאגט און קעגן א בפירושער מדרש און קעגן די מציאות פון שוהם שטיינער און קעגן פלעין סימפל פשוט פשט און אויך צו טוישן די קאליר פון חרת שהוא דיו יבש, ירוק ווי דער נחלת דוד זאגט אז סמיינט בלוי אזוי ווי רש"י און קעגן א תוספות אז עס איז גרין ווי גראז, דער דם איז וואס איז נישט שחור נאר תכלת פורפעל ווי דער חוות יאיר זאגט

עס איז דא כמה ראשונים וואס זאגן אז ירוק איז כולל גרין געל און בלוי, ממילא איז נישט דא קיין סיבה צו מאכן א מחלוקת פון רש״י קעגן אלע ראשונים און תרגומים וואס זאגן אז תכלת איז בלוי, תוספת זאגט אויך אז דער תכלת און כרתי איז בלוי.

אז חרת איז דיו יבש שטייט אין די גמרא, וואס האב איך געטוישט?

[Gevald Geshrigen]

האסט געטושט דעם קאליר פון שווארץ צו פורפל
make up your mind is it blue, black or purple ?

[Gevald Geshrigen]

כרתי איז בלוי????????????????

[Gevald Geshrigen]

דעס אז א שוהם איז אניקס וואס איז פעך שווארץ האט נאך אזויפיל גוטע מקורות ווי פורפל שחורא און פליני ואריסטו מקורות.
קוק אריין און שלטי הגיבורים המובא במדרש תלפיות, ברבינו בחיי, בהאברבנאל וכדומה
יעצט ברענג פרוף אז אספאלט איז פורפל און האסט געזאגט די ווארט פעך

[ישוב הדעת]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז וואס איז די פשט אז אזוי פיל פון די גדולי הפוסקים בדורינו, און אן א שיעור חשובע ת״ח זענען קאנווינצט אז דאס איז דער ריכטיגער תכלת? אזוי ווי
הגאון האדיר רבי ישראל בעלסקי זצל
הגאון האדיר רבי זלמן נחמיה גולדברג
הגאון האדיר רבי מאיר מאזוז
הגאון האדיר רבי שריה דבליצקי
הגאון האדיר רבי מנדל שפרן
הגאון האדיר רבי שריאל רוזנברג
הגאון האדיר רבי חיים דוד ווייס
הגאון האדיר רבי פסח אליהו פאלק
הגאונים רבי צבי שכטר, ווינער רב, רבי עמרם אופמאן, רבי חיים קלופט, רבי צבי מלצר, רבי נסים קפלן, רבי אברהם דוב אוירבאך, רבי משה מרדכי קארף, רבי דוב ליאור, רבי שמואל טל, און נאך אסאך כהנה וכהנה וואס גייען מיט תכלת בנעא אדער בפרהסיה, אדער וואס גייען נישט מיט תכלת מפני טעמים שונים ומשונים מאוד כנזכר לעיל אבער זיי האלטן אז סאיז וודאי אדער קרוב לווודאי אז דאס איז תכלת.

א דאנק פאר די ליסטע..

[תתחדש כנשר]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז דען דא א סוגיא וואס מע פסקנט לפי מושכל ראשון, איז דען דא א סוגיא אן דוחקים?
במושכל ראשון איז דם נאר ממש בלוט, אבער אז מען זוכט טרעפט כמה פלעצער ווי מען רופט ליחה פון די גוף וואס איז נישט דם און נישט רויט, דם.
במושכל ראשון איז דג א פיש, אבער אז מען זוכט טרעפט מען אסאך מקורות וואס מען רופט א פיש אויך אנדערע באשעפענישן און ים.
במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם.
במושכל ראשון מיינט דומה לים בלוי, אבער אז מען איז מדייק אין רמבם וואס ביי די קאליר פון תכלת זאגט ער דומה לרקיע, און ביי די קאליר פון חילזון זאגט ער עינו כעין הים, זעהט מען אז סמיינט עפעס אנדערש ווי בלוי.
במושכל ראשון מיינט שחור כדיו תכלית השחרות, אבער אז מען איז מברר ווערט מען געוואר אז אמאליגע דיו לח איז געווען ליכטיגער ווי די היינטיגע דיו, און אז סאיז אויך געווען נוטה צו פורפעל.
במושכל ראשון מיינט עולה אחת לשבעים שנה אז 69 יאר וואוינט ער אין וואסער, או איין יאר קריכן זיי אלע אין מאסן ארויס פון וואסער און זיי לעבן אויף די יבשה, און דעמאלט פאנגט מען זיי און מע מאכט תכלת פאר די נעקסטע זיבעציג יאר, אבער אז מעקוקט אין יד רמה און אין רדבז און אין חיד״א ווערט מען געוואר אז דאס איז נישט דער פשט.
במושכל ראשון איז דער תכלת נגנז געווארן ביז משיח וועט קומען, אבער אז מע קוקט אין אין מהריל און אין חמדת שלמה און אין מלבים און נאך אסאך מקורות זעהט מען אז סקען יא צירוק אנדעקט ווערן פאר משיח וועט קומען.
במושכל ראשון איז תכלת עפעס א חילזון וואס איז זייער שווער מוכיח זיין וואס עס איז, אבער אז מעקוקט אין תוספתא זעהט מען אז סנישטא אזא זאך בלויע פארב פון א חילזון וואס זאל זיין פסול לתכלת, איז ממילא אויב מטרעפט א חילזון וואס מאכט בלויע פארב איז פשוט אז דאס איז כשר פאר תכלת, און בפרט אז מטרעפט אים און די זעלבע פלעצער ווי דער חילזון התכלת פלעגט זיך געפונען, און מע וויייסט אז דאס איז א חילזון וואס מפלעגט פארבן מיט דעם און זיין פארב איז געווען גאר טייער, און אלע פארבן וואס מטרעפט אין די תורה טרעפט מען אין היסארריע חוץ פון א אנדערע תכלת, און אלע פארבן וואס מטרעפט היסטאריע טרעפט מען אין חז״ל חוץ פון די מיורעקס, איז דארף מען זיין א אידיאט גמור מפקפק זיין אין דעם.

איר זאגט דאך אזוי גוט
די אלע זאכן שטימען נישט הונדירט פראצענט
מילא ווען די ברענגסט מיר אנדערע פלעצער ווי חזל זאגן סימים און ס'האט אזא פנים ווי א פאטש אין פנים הער איך וואס די זאגסט אבער וויבאלד דא איז די איינציגסטע פלאץ וואס חז"
ל וויל געבן סימנים [ווי ס'שטייט אין מהרי"ל אין פוןן דעם וואס די ראשונים ברענגען עס להלכה] און זיי געבן זיך נישט קיין עצה נאר מיט אזעלכע קרומע סימנים מוז זיין אז דער פראבלעם איז ערגעץ ביי דיר נישט ביי זיי ח"ו
יעצט וועל איך זיך באציען איינס איינס
א. דם איז טאקע נאר בלוט און אפילו ווען מ'ניצט בל' מושאל די לשון פאר מליצה ווי למשל די פסוק ודם ענב תשתה חמר א.ד.ג. וואסדי צד הדשוה איז אז עס איז ל' מליצה און נישט נארמאל גערעדט
נאך דערצו אפילו וועסט זיך פאר'עקש'נען אז עס קען יא מיינען בלוט אבער דאס איז נארק א רינערדיגע זאך נישט קיין ליחה וואס איז ריר אזוי ווי חז"ל זאגן אין נדה [נו:] ריר מתעגל ויוצא יצא דם שאינו מתעגל ויוצא אלא מטפטף ויוצא [דאס איז נישט ל' הגמ']
ב. דג איז נאר נאר א פיש אין גארנישט אנדערש אויסער ווען מ'רעדט פון א כלל פון אלע בע"ח אין ים אגדער [נאר דער אבן עזרא האט דער שפראך נידשט קיין שום אנדערע] ווען מען איז קלאר מסביר שפעטער ואוס מ'מיינט מ'זאל נישט א טעות האבן,
ג.דומה לדג מיינט ענליך צו א פיש במושכל ראשון קיינער האט נישט גע'חלומ'ט אז דומה לדשג קען מיינען א פיש אליין [וואס דו וועסט נאר אנרופען פיש] וואס איז ענליך צו א פיש[ ד"ה ענליך צו זיך] ביז ענק זענען אנגעקומען
ד. דער כס"מ דינגט זיך מיט דיר און ער איז גורס כעין התכלת און אסאך ראשדונים ברענגען אזוי פון רמב"ם און בכלל שיטתך איז דא א מחלו' רמב"ם -כעין הרקיע און גמ' -דומה לים
ה. שחור כדיו זאגסטו דאך גוט אז מעיקר הדין איז נאר כדיו היבש וואס דאס איז תכלית השחרות, איז וואס איז טייטש שחור כדיו....? אפיחלו ביי א דאורייתא איסור כרת איז קיינער נישט חושש אז שחור כדיו מיינט כדיו לח
ו. שקר אין יד רמ"ה זעט מען אזס דאס איז דער פשט עי' יד רמ"ה סנהדרין צא. חיד"א ווייס איך נישט פון וואס די רעדסט אפשר שועלסטו קלארערע אדרעסס רדב"ז זאגט קלרא אז היינט איז דאס נישט נוגע אבער אמאל איז דאס געוועהן כפשוטו לכאורה [שטיט נישט אנדערש]
ז. במושכל ראשון איז תכלת נגנז געווארן נאר פאר ע"ה וואס ווייסן נישט אז שטייט בפי' אין גמרא אז אמוראים האבן געהאט תכלת לאנג נאכן חורבן און לאנג נאכן שרייבן דערמ מדרש
ח. לידיעתך תכלת איז ניחשט טייטש בלוי ווי דער רמב"ם שרייבט אין פיה"מ מנחות ולאו כל גוון תכול בצמר נקרא תכלת אלא עין ידוע בלבד אין פון מיורעקס קען מען נישט מאכן תכלת נאר בלוי [איך האב געפרעגט כמה פון די גרויסע מפיצים פון מיורעקס וואס טוען זיי מיט די רמב"ם צו דען האבן זיי מברר געווען וועלכע קאליר ס'דארף זיין - די אלע בירור הגוון פון ענק איז נאר ווי טונקעל- ווי די ראדז'ינער האט געטון און געטראפן אנדערש ווי ער זאגט -ווייל פון מיורעקס קען מען נישט באקומען די זעלבע קאליר- ענטפערן זיי אלע אז ס'איז א טעות הדפוס אין רמב"ם ווי אזוי אזא לאנגע שטיקל רמב"ם פאלט אריין פארשטיי איך נישט ולכם הפתרונים]

[תתחדש כנשר]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז וואס איז די פשט אז אזוי פיל פון די גדולי הפוסקים בדורינו, און אן א שיעור חשובע ת״ח זענען קאנווינצט אז דאס איז דער ריכטיגער תכלת? אזוי ווי
הגאון האדיר רבי ישראל בעלסקי זצל
הגאון האדיר רבי זלמן נחמיה גולדברג
הגאון האדיר רבי מאיר מאזוז
הגאון האדיר רבי שריה דבליצקי
הגאון האדיר רבי מנדל שפרן
הגאון האדיר רבי שריאל רוזנברג
הגאון האדיר רבי חיים דוד ווייס
הגאון האדיר רבי פסח אליהו פאלק
הגאונים רבי צבי שכטר, ווינער רב, רבי עמרם אופמאן, רבי חיים קלופט, רבי צבי מלצר, רבי נסים קפלן, רבי אברהם דוב אוירבאך, רבי משה מרדכי קארף, רבי דוב ליאור, רבי שמואל טל, און נאך אסאך כהנה וכהנה וואס גייען מיט תכלת בנעא אדער בפרהסיה, אדער וואס גייען נישט מיט תכלת מפני טעמים שונים ומשונים מאוד כנזכר לעיל אבער זיי האלטן אז סאיז וודאי אדער קרוב לווודאי אז דאס איז תכלת.

איך פארשטיי נישט וואס די ווילסט אויב וויל מען קוקען וואס שטייט אין תורה מילא אויב מ'וויל קוקען אויף גדולי ישראל רוב גייען נישט און אזא ליסטע איז נאך דא פון גרעסערע וואס זענען געגאנגען ראדז'ינער תכלת פארן מלחמה

[תתחדש כנשר]

פליני איז ביי מיר בכלל נישט מאסגעבנד. עצט צוריק צום ענין . לשיטתך איז לויטן רמב׳׳ם תכלת פוירפל.

איך ווייז נאר פון פליני אז און יעני צייטן איז דיו געווען בלוי אדער פורפעל, איך זאגט דען עפעס א הלכה פון פליני?

וויפעל מאל דארף איך איבער שרייבן די זעלבע זאך די דיו איז טונקל פורפעל, ווען מען פארבט קאכט מען דאס און מען איז כסדר טועם צו סשוין געווארן בלוי, אזוי ווי סשטייט און די גמרא אז מעפלעגט עס קאכן און טועם זיין.

קומט אויס אז אלעס שטימט כמין חומר, סאיז שחור כדיו וי דע רמב"ם זאגט, ירוק ווי דער נחלת דוד זאגט אז סמיינט בלוי אזוי ווי רש"י, דער דם איז פורפעל ווי דער חוות יאיר זאגט.

רבותי דיו איז נישט טונקעל פורפעל
פול סטופ
הראי' די גמרא אין נדה אין אין רמב"ם אין שו"ע ווערט גע'פסק'נט אז דם שחור כחרת [כדיו] איז טמא באיסור כרת דאורייתא
און ווען דו וועסט נעמען דער קאליר צו א יעדער רב אדער דיין אין דער וועלט וועט ער דיר נישט מטמא זיין אםילו נישט מספק
קען דען אזא קאליר מיינען שדחור כחרת- כדיו
גענוג מיט די אלע ליצנות פון די תורה על סמך פליני וחביריו ימש"ו

מראה שחור איז נאר טמא כדיו היבש מעיקר הדין, די אמאליגע דיו איז געווען זייער טינקל פורפעל קרוב צו שווארץווען סאיז געווען לח, און ווען סאיז געווען טרוקן איז דאס געווען שווארץ, דער רמבם פון תכלת רעדט פון דיו הלח, איך האב געהערט פון א סופר מומחה אז ער האט נאך געזען פאר 25 יאר צירוק האט מען נאך גענוצט פורפעל דיו פאר סתם נאר ווען סאיז טרוקן איז עס געווען אינגאנצן שווארץ , יעצט אז דו וועסט נעמען א מראה אזוי ווי די בלוט פון די מיורקס וועט ער עס זיכער אסרן, ווייל מיר אסרן דאך אפילו נוטה לשחור, איך האב נישט געזען די קאליר אבער מענטשן וואס האבן עס געזען זאגן אז עס איז זייער נוטה צו שווארץ.

הוא אשר אמרתי שחור כדיו איז טייטש כדיו היבהש מילא אין רמב"ם איזסד דאס אויך די טייטש
איך דונג זיך נישט אויפן מציאות פון דיו לח איז פורפעל נאר אויף די טייטש פון די ווראט שחור כדיו

[מצפים לישועה]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז וואס איז די פשט אז אזוי פיל פון די גדולי הפוסקים בדורינו, און אן א שיעור חשובע ת״ח זענען קאנווינצט אז דאס איז דער ריכטיגער תכלת? אזוי ווי
הגאון האדיר רבי ישראל בעלסקי זצל
הגאון האדיר רבי זלמן נחמיה גולדברג
הגאון האדיר רבי מאיר מאזוז
הגאון האדיר רבי שריה דבליצקי
הגאון האדיר רבי מנדל שפרן
הגאון האדיר רבי שריאל רוזנברג
הגאון האדיר רבי חיים דוד ווייס
הגאון האדיר רבי פסח אליהו פאלק
הגאונים רבי צבי שכטר, ווינער רב, רבי עמרם אופמאן, רבי חיים קלופט, רבי צבי מלצר, רבי נסים קפלן, רבי אברהם דוב אוירבאך, רבי משה מרדכי קארף, רבי דוב ליאור, רבי שמואל טל, און נאך אסאך כהנה וכהנה וואס גייען מיט תכלת בנעא אדער בפרהסיה, אדער וואס גייען נישט מיט תכלת מפני טעמים שונים ומשונים מאוד כנזכר לעיל אבער זיי האלטן אז סאיז וודאי אדער קרוב לווודאי אז דאס איז תכלת.

איך פארשטיי נישט וואס די ווילסט אויב וויל מען קוקען וואס שטייט אין תורה מילא אויב מ'וויל קוקען אויף גדולי ישראל רוב גייען נישט און אזא ליסטע איז נאך דא פון גרעסערע וואס זענען געגאנגען ראדז'ינער תכלת פארן מלחמה

עס איז נישט געווען קיין איין גדול חוץ דער ראדזינער וואס האט געהאלטן אז דאס איז קרוב לוודאי תכלת, זיי זענען געגאנגען מיט דעם מספק בעלמא.
איך זאג נאר אז סקען נישט זיין צו גרויסע דוחקים און קאף פאדרייענישן ווען רוב גדולי הרבנים און הונדרעטער ת״ח חשובים וואס האבן עס גוט אדורך געטוהן זענען קאנווינצט אז דאס איז עס, משא״כ די ראדזינער תכלת וואס ער איז ארום געגאנגען מיט דעם צו אלע גדולי הדור און כמעט אלע האבן עס דוחה געווען בשתי ידים, נישט ווייל זיי האבן נישט געוואלט אריין גיין אין דעם, נאר זיי האבן געהערט זיינע ראיות און אעפ״כ געהאלטן אז סאיז נישט, משא״כ די מיורקס האלטן רוב וואס האבן עס דורך געטוהן אז סאיז קרוב לוודאי אדער וודאי גמור.

[מצפים לישועה]

פליני איז ביי מיר בכלל נישט מאסגעבנד. עצט צוריק צום ענין . לשיטתך איז לויטן רמב׳׳ם תכלת פוירפל.

איך ווייז נאר פון פליני אז און יעני צייטן איז דיו געווען בלוי אדער פורפעל, איך זאגט דען עפעס א הלכה פון פליני?

וויפעל מאל דארף איך איבער שרייבן די זעלבע זאך די דיו איז טונקל פורפעל, ווען מען פארבט קאכט מען דאס און מען איז כסדר טועם צו סשוין געווארן בלוי, אזוי ווי סשטייט און די גמרא אז מעפלעגט עס קאכן און טועם זיין.

קומט אויס אז אלעס שטימט כמין חומר, סאיז שחור כדיו וי דע רמב"ם זאגט, ירוק ווי דער נחלת דוד זאגט אז סמיינט בלוי אזוי ווי רש"י, דער דם איז פורפעל ווי דער חוות יאיר זאגט.

רבותי דיו איז נישט טונקעל פורפעל
פול סטופ
הראי' די גמרא אין נדה אין אין רמב"ם אין שו"ע ווערט גע'פסק'נט אז דם שחור כחרת [כדיו] איז טמא באיסור כרת דאורייתא
און ווען דו וועסט נעמען דער קאליר צו א יעדער רב אדער דיין אין דער וועלט וועט ער דיר נישט מטמא זיין אםילו נישט מספק
קען דען אזא קאליר מיינען שדחור כחרת- כדיו
גענוג מיט די אלע ליצנות פון די תורה על סמך פליני וחביריו ימש"ו

מראה שחור איז נאר טמא כדיו היבש מעיקר הדין, די אמאליגע דיו איז געווען זייער טינקל פורפעל קרוב צו שווארץווען סאיז געווען לח, און ווען סאיז געווען טרוקן איז דאס געווען שווארץ, דער רמבם פון תכלת רעדט פון דיו הלח, איך האב געהערט פון א סופר מומחה אז ער האט נאך געזען פאר 25 יאר צירוק האט מען נאך גענוצט פורפעל דיו פאר סתם נאר ווען סאיז טרוקן איז עס געווען אינגאנצן שווארץ , יעצט אז דו וועסט נעמען א מראה אזוי ווי די בלוט פון די מיורקס וועט ער עס זיכער אסרן, ווייל מיר אסרן דאך אפילו נוטה לשחור, איך האב נישט געזען די קאליר אבער מענטשן וואס האבן עס געזען זאגן אז עס איז זייער נוטה צו שווארץ.

הוא אשר אמרתי שחור כדיו איז טייטש כדיו היבהש מילא אין רמב"ם איזסד דאס אויך די טייטש
איך דונג זיך נישט אויפן מציאות פון דיו לח איז פורפעל נאר אויף די טייטש פון די ווראט שחור כדיו

סתם דיו מיינט נישט יבש, און סמיינט אפילו נישט דיו הלח, נאר סמיינט דיו וואס דער חרת איז אראפ אונטן און אויבן איז ליכטיגער, קוק אריין אין גמרא נדה דף כ, ״אי אמר דיו הוה אמינא כי פכחותא דדיותא״, דער רמבם אין הלכות ציצית ביי תכלת זאגט סתם דיו און אין ביי נדה זאגט ער כדיו היבש.

[מצפים לישועה]

כרתי איז בלוי????????????????

יא אזוי זאגט תוספת אין חולין דף מז ע״ב

[מצפים לישועה]

דעס אז א שוהם איז אניקס וואס איז פעך שווארץ האט נאך אזויפיל גוטע מקורות ווי פורפל שחורא און פליני ואריסטו מקורות.
קוק אריין און שלטי הגיבורים המובא במדרש תלפיות, ברבינו בחיי, בהאברבנאל וכדומה
יעצט ברענג פרוף אז אספאלט איז פורפל און האסט געזאגט די ווארט פעך

דו קענסט צו ציכענען פונקטליכע מקורות אדער מצטט זיין פונקטליך ?
האסט מיר נאך נישט געזאגט וואס שטייט אין מדרש וועגן שהם און וואס דאס האט ציטון מיט דם חילזון אדער דיו

[מצפים לישועה]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז דען דא א סוגיא וואס מע פסקנט לפי מושכל ראשון, איז דען דא א סוגיא אן דוחקים?
במושכל ראשון איז דם נאר ממש בלוט, אבער אז מען זוכט טרעפט כמה פלעצער ווי מען רופט ליחה פון די גוף וואס איז נישט דם און נישט רויט, דם.
במושכל ראשון איז דג א פיש, אבער אז מען זוכט טרעפט מען אסאך מקורות וואס מען רופט א פיש אויך אנדערע באשעפענישן און ים.
במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם.
במושכל ראשון מיינט דומה לים בלוי, אבער אז מען איז מדייק אין רמבם וואס ביי די קאליר פון תכלת זאגט ער דומה לרקיע, און ביי די קאליר פון חילזון זאגט ער עינו כעין הים, זעהט מען אז סמיינט עפעס אנדערש ווי בלוי.
במושכל ראשון מיינט שחור כדיו תכלית השחרות, אבער אז מען איז מברר ווערט מען געוואר אז אמאליגע דיו לח איז געווען ליכטיגער ווי די היינטיגע דיו, און אז סאיז אויך געווען נוטה צו פורפעל.
במושכל ראשון מיינט עולה אחת לשבעים שנה אז 69 יאר וואוינט ער אין וואסער, או איין יאר קריכן זיי אלע אין מאסן ארויס פון וואסער און זיי לעבן אויף די יבשה, און דעמאלט פאנגט מען זיי און מע מאכט תכלת פאר די נעקסטע זיבעציג יאר, אבער אז מעקוקט אין יד רמה און אין רדבז און אין חיד״א ווערט מען געוואר אז דאס איז נישט דער פשט.
במושכל ראשון איז דער תכלת נגנז געווארן ביז משיח וועט קומען, אבער אז מע קוקט אין אין מהריל און אין חמדת שלמה און אין מלבים און נאך אסאך מקורות זעהט מען אז סקען יא צירוק אנדעקט ווערן פאר משיח וועט קומען.
במושכל ראשון איז תכלת עפעס א חילזון וואס איז זייער שווער מוכיח זיין וואס עס איז, אבער אז מעקוקט אין תוספתא זעהט מען אז סנישטא אזא זאך בלויע פארב פון א חילזון וואס זאל זיין פסול לתכלת, איז ממילא אויב מטרעפט א חילזון וואס מאכט בלויע פארב איז פשוט אז דאס איז כשר פאר תכלת, און בפרט אז מטרעפט אים און די זעלבע פלעצער ווי דער חילזון התכלת פלעגט זיך געפונען, און מע וויייסט אז דאס איז א חילזון וואס מפלעגט פארבן מיט דעם און זיין פארב איז געווען גאר טייער, און אלע פארבן וואס מטרעפט אין די תורה טרעפט מען אין היסארריע חוץ פון א אנדערע תכלת, און אלע פארבן וואס מטרעפט היסטאריע טרעפט מען אין חז״ל חוץ פון די מיורעקס, איז דארף מען זיין א אידיאט גמור מפקפק זיין אין דעם.

איר זאגט דאך אזוי גוט
די אלע זאכן שטימען נישט הונדירט פראצענט
מילא ווען די ברענגסט מיר אנדערע פלעצער ווי חזל זאגן סימים און ס'האט אזא פנים ווי א פאטש אין פנים הער איך וואס די זאגסט אבער וויבאלד דא איז די איינציגסטע פלאץ וואס חז"
ל וויל געבן סימנים [ווי ס'שטייט אין מהרי"ל אין פוןן דעם וואס די ראשונים ברענגען עס להלכה] און זיי געבן זיך נישט קיין עצה נאר מיט אזעלכע קרומע סימנים מוז זיין אז דער פראבלעם איז ערגעץ ביי דיר נישט ביי זיי ח"ו
יעצט וועל איך זיך באציען איינס איינס
א. דם איז טאקע נאר בלוט און אפילו ווען מ'ניצט בל' מושאל די לשון פאר מליצה ווי למשל די פסוק ודם ענב תשתה חמר א.ד.ג. וואסדי צד הדשוה איז אז עס איז ל' מליצה און נישט נארמאל גערעדט
נאך דערצו אפילו וועסט זיך פאר'עקש'נען אז עס קען יא מיינען בלוט אבער דאס איז נארק א רינערדיגע זאך נישט קיין ליחה וואס איז ריר אזוי ווי חז"ל זאגן אין נדה [נו:] ריר מתעגל ויוצא יצא דם שאינו מתעגל ויוצא אלא מטפטף ויוצא [דאס איז נישט ל' הגמ']
ב. דג איז נאר נאר א פיש אין גארנישט אנדערש אויסער ווען מ'רעדט פון א כלל פון אלע בע"ח אין ים אגדער [נאר דער אבן עזרא האט דער שפראך נידשט קיין שום אנדערע] ווען מען איז קלאר מסביר שפעטער ואוס מ'מיינט מ'זאל נישט א טעות האבן,
ג.דומה לדג מיינט ענליך צו א פיש במושכל ראשון קיינער האט נישט גע'חלומ'ט אז דומה לדשג קען מיינען א פיש אליין [וואס דו וועסט נאר אנרופען פיש] וואס איז ענליך צו א פיש[ ד"ה ענליך צו זיך] ביז ענק זענען אנגעקומען
ד. דער כס"מ דינגט זיך מיט דיר און ער איז גורס כעין התכלת און אסאך ראשדונים ברענגען אזוי פון רמב"ם און בכלל שיטתך איז דא א מחלו' רמב"ם -כעין הרקיע און גמ' -דומה לים
ה. שחור כדיו זאגסטו דאך גוט אז מעיקר הדין איז נאר כדיו היבש וואס דאס איז תכלית השחרות, איז וואס איז טייטש שחור כדיו....? אפיחלו ביי א דאורייתא איסור כרת איז קיינער נישט חושש אז שחור כדיו מיינט כדיו לח
ו. שקר אין יד רמ"ה זעט מען אזס דאס איז דער פשט עי' יד רמ"ה סנהדרין צא. חיד"א ווייס איך נישט פון וואס די רעדסט אפשר שועלסטו קלארערע אדרעסס רדב"ז זאגט קלרא אז היינט איז דאס נישט נוגע אבער אמאל איז דאס געוועהן כפשוטו לכאורה [שטיט נישט אנדערש]
ז. במושכל ראשון איז תכלת נגנז געווארן נאר פאר ע"ה וואס ווייסן נישט אז שטייט בפי' אין גמרא אז אמוראים האבן געהאט תכלת לאנג נאכן חורבן און לאנג נאכן שרייבן דערמ מדרש
ח. לידיעתך תכלת איז ניחשט טייטש בלוי ווי דער רמב"ם שרייבט אין פיה"מ מנחות ולאו כל גוון תכול בצמר נקרא תכלת אלא עין ידוע בלבד אין פון מיורעקס קען מען נישט מאכן תכלת נאר בלוי [איך האב געפרעגט כמה פון די גרויסע מפיצים פון מיורעקס וואס טוען זיי מיט די רמב"ם צו דען האבן זיי מברר געווען וועלכע קאליר ס'דארף זיין - די אלע בירור הגוון פון ענק איז נאר ווי טונקעל- ווי די ראדז'ינער האט געטון און געטראפן אנדערש ווי ער זאגט -ווייל פון מיורעקס קען מען נישט באקומען די זעלבע קאליר- ענטפערן זיי אלע אז ס'איז א טעות הדפוס אין רמב"ם ווי אזוי אזא לאנגע שטיקל רמב"ם פאלט אריין פארשטיי איך נישט ולכם הפתרונים]

שטעלסט הנחות און פרעגסט קשיות, נישט דיינע הנחות זענען מוכרח און נישט דיינע קשיות זענען גרויסע קשיות, נאר וואס איך האב געברענגט פון יד רמה איז טאקע א טעות.

[Gevald Geshrigen]

איך דארף דיר צושטעלן הוכחות אז שחור איז שווארץ אפצופרעגן דיין פורפל טינט פון פליני ?
מאך דיין ריסירטש איך האב געשריבן זייער קלאר
אלף: מדרש רבה פשת במדבר ביי די דגלים
צווייטנס: די ואס ברענגן די פירושים און קאלירן אויף די חושן שטיינער (אלע אויפן פלאץ אויסער מדרש תלפיות) זענען אויפן פלאץ פון א זאך וואס הייסט ביי אונז אין כלל ישראל א סדרה וואס א חלק פון דעם רופט זיך פרשת תצוה
מדרש תלפיות מערכת אבנים

[Gevald Geshrigen]

האט איינער שוין אמאל געזען א בלויע אתרוג ?
דא האסו דעם גאנצן תוספות און אויך תוספות סוכה ל׳׳א ע׳׳ב.