זייער שיין ארטיקל און שלהבת גליון מס' 32 |פרשת שלח | סיון תשע"ח
שאלה:
מיר פלאגן זיך אסאך מחנך צו זיין אונזערע קינדער. איך וויל פרעגן, ווי אזוי ברענגט מען למעשה אריין אידישקייט אין די הערצער פון אונזערע קינדער? ווי אזוי איז מען מצליח זיי מנחיל צו זיין יראת שמים טהורה, ווי אזוי איז מען מצליח אריינצודרינגען אין זייערע הערצער קרבת אלקים. איך רעד נישט בנוגע די טעכנישע חלקים פון חינוך הבנים, ווייל דאס ווייסן מיר ווי אזוי צו טוהן.
מיין כוונה איז בעיקר בנוגע די אינערליכע אידישע געפיל, צו אהבת ה' און יראת שמים, ווי אזוי איז מען דאס מנחיל צו אונזערע קינדער? דאס איז דאך נישט א זאך וואס מען קען זיי ווייזן און עס איז אויך אוממעגליך עס איבערצוטייטשן און מסביר זיין?
תשובה:
א כלל גדול אין חינוך: אידישקייט ברענגט מען נישט אריין, נאר מען פירט דאס אריבער!!! דהיינו???
דער חזון איש זצ"ל האט אמאל געזאגט, אז עס זענען פארהאן צוויי וועגן ווי אזוי מען קען ארויסצונעמען טרינקן פון א פלאש, דער באקאנטער וועג איז, דורכדעם וואס מ'נעמט א פולע פלאש, און מען גיסט אריין אין א גלעזל, דער גלאז ווערט טאקע פיל, אבער די פלאש ווערט אויסגעליידיגט. עס איז אבער פארהאן נאך א וועג, מ'נעמט א פלאש און מ'פילט עס אן ביז עס רינט איבער, און דאן ווערט אריבערגעגאסן אויך צו די גלעזלעך, די גלעזלעך ווערן פיל אבער אויך די פלאש ווערט אנגעפילט. האט דער חזון איש צוגעענדיגט און געזאגט: חינוך הילדים דארף זיין די צווייטע וועג פון השפעה, דו דארפסט פול ווערן פון אינעווייניג, דו דארפסט זיין מלא וגדוש מיט אידישע אינערליכע אינהאלט, דו דארפסט משקיע זיין אין דיין פערזענליכקייט, דו דארפסט לעבן א אמת'ע לעבן, און עס זאל טאקע קומען טיף טיף פון דיר , אזוי, אז אויטאמטיש וועט דאס איבעררינען און עס וועט ממילא אנפילן און משפיע זיין אויף די קינדער.
אידישקייט איז נישט קיין דיסק וואס מען "לייגט אריין", אידישקייט איז דאס וואס דו ביסט באמת, און אויטאמאטיש גייט דאס און פליסט אריבער צו די קינדער, אדרבה, די וואס זענען שטענדיג פארנומען "אריינצוברענגען" אידישקייט אין זייערע קינדער, ווי לאנג עס קומט נישט פון זייער פערזעליכקייט באמת, נאר עס קומט פשוט פון א מקום פון "אריינברענגען", איז פארהאן דא א שקר און פאלשקייט און עס פעלט דאס וואס עס פארגלייכט צווישן די פנימיות און חיצוניות, און דער נפש פונעם קינד אנערקענט אין די פאלשקייט, און דאס איז פונקט ווי די דוגמא פונעם פלאש פון וואס מען גיסט אריין אין גלעזלעך... וואס דווקא אין די צייט וואס ער איז פארנומען אנצופילן די כוסות, דווקא דעמאלטס ווערט אנטפלעקט און געזעהן זיין ליידיגקייט (אין אונזער פאל, אויך די גלעזלעך ווערן נישט אזוי שנעל פול פון אזא פלאש...).
עס בלייבט אונז נאר איבער, זיך צו קאנצענטרירן אינעם פלאש, אז די פלאש זאל זיין מלא וגדוש, מיר זאלן זיך אנפילן פון אינעווייניג, מיר זאלן ארבעטן אויף זיך, נר איש וביתו, קודש דער 'איש' און ערשט נאכדעם 'ביתו'... ביז עס וועט איבעררינען...
אויב די עלטערן זענען אמת'דיג, דאן וועט דאס נאטורליך אריבערגיין אז דער קינד וועט וועלן נאכמאכן זיינע עלטערן און גיין אין זייערע וועגן.
וואס עס איז וויכטיג איז, צו זיין אמת'דיג און אויפריכטיג, און דעמאלט וועלן די קינדער פון זיך אליין וועלן מקבל זיין וויפיל מען געבט זיי איבער.
נאך איין וויכטיגע זאך! עס איז זייער זייער וויכטיג, אז די שטוב זאל ווערן געפירט שטענידג בשמחה אין אלע אומשטענדן, ווייל, א שטוב מיט פרייד און שמחה פארמאגט נישט קיין קאנקורענץ... און אזוי וועט נישט באשאפן ווערן א מצב וואס די קינד זאל וועלן אנטלויפן, ווייל עס פעלט אים גארנישט אז ער זאל דארפן גיין זוכן אינדרויסן.
די ענטפער איז געזאגט געווארן פארענטפערן רוב שאלות אין די טעמע פון חינוך וואס פילע עלטערן פרעגן, צי איז דאס די באקאנטע שאלה אויב מ'זאל וואוינען אין א געמישטע געגנט מיט אסאך פרעמדע, אדער דארף מען חושש זיין אויף די השפעה פון די סביבה. פאר די סארט שאלות, איז די מערסט ריכטיגע ענטפער ארויסצושאקלען די פראגע פונעם קינד און עס ברענגען פאר די עלטערן אליין, צי ביסטו (טאטע אדער מאמע) מסוגל צו וואוינען אין א געמישטע געגענט, איז דיין פערזענליכקייט און אינערליכקייט גענוג שטארק געבויעט אז דו זאלסט נישט נשפע ווערן פון אנדערע. אויב שפירסטו שטארק, דאן וועסטו אויך דיינע קינדער קענען אזוי ערציען.
זאל דער אויבערשטער העלפן אז מיר זאלן זוכה זיין צו ערציען בנים ובני בנים וואס וועלן באלייכטן די וועלט מיט זייער תורה און מעשים טובים, אמן.
