'לכאורה': מקור און אפטייטש
די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער
'לכאורה': מקור און אפטייטש
לערנענדיג מס' כתובות דף נ"ד ע"א האב איך מיך באגעגנט מיט א באקאנטע ווארט וואס איז גאר פאפולער אינעם היינטיגען שפראך, אבער איז דאס איינציגסטע מאל וואס עס ווערט דערמאנט אין גאנץ ש"ס בבלי, דאס ווארט 'לכאורה' וואס באדייט אויף אידיש; ווארשיינליך, אויבנאויף.
רש"י אויפן פלאץ טייטשט בזה"ל: 'פתאום' מרוצת משמעות המשנה כשמואל, אבל כי מעיינת בה לא מסייעא לשמואל וכו'
אויפדערזייט איז צוגעצייכנט אז דער ערוך אין ערך 'כאורה' זאגט "פי' כשאתה פותח בה קודם שתעיין בה מעלה על דעתך שהיא כשמואל, וכאורה ל' ארמי הוא".
לויט דעם איז דאס אדער א ספעציעלע ארמישע ווארט ואין לו דמיון בש"ס. (אדער פונעם שורש פון 'אור' ליכטיגקייט וואס באדייט אזוי ווי ווען מ'צינדט אן די לעקטער תיכף פון אנפאנג זעהן זאכן אויס אנדערש ווי ווען מ'גיבט א געהעריגען בליק, דאן איז דער כ' אביסל א כ' הדמיון, און אפשר האט דאס א שייכות מיט די ווערטער וואס מיר גייען זאגן עטליכע מאל די קומענדיגע צוויי טעק 'ותוציא כאור משפטינו')
ווידער אינעם מתיבתא ש"ס ברענגען זיי פון א רש"י בדפוס ישן אז דער שורש איז פונעם ווארט 'כעור' מיט א ע' וואס מיינט 'פארטונקלט' ווייל דאס איז נאך פאר מ'איז געהעריג מעיין ווען די זאך איז נאך פארטונקלט, ממש מהיפך להיפך.
האט נאך איינער עפעס א שרשיות'דיגען מקור אויפ דעם?
בייגעליייגט איז דער רש"י אין אונזער ש"ס און דער ערוך.
רש"י אויפן פלאץ טייטשט בזה"ל: 'פתאום' מרוצת משמעות המשנה כשמואל, אבל כי מעיינת בה לא מסייעא לשמואל וכו'
אויפדערזייט איז צוגעצייכנט אז דער ערוך אין ערך 'כאורה' זאגט "פי' כשאתה פותח בה קודם שתעיין בה מעלה על דעתך שהיא כשמואל, וכאורה ל' ארמי הוא".
לויט דעם איז דאס אדער א ספעציעלע ארמישע ווארט ואין לו דמיון בש"ס. (אדער פונעם שורש פון 'אור' ליכטיגקייט וואס באדייט אזוי ווי ווען מ'צינדט אן די לעקטער תיכף פון אנפאנג זעהן זאכן אויס אנדערש ווי ווען מ'גיבט א געהעריגען בליק, דאן איז דער כ' אביסל א כ' הדמיון, און אפשר האט דאס א שייכות מיט די ווערטער וואס מיר גייען זאגן עטליכע מאל די קומענדיגע צוויי טעק 'ותוציא כאור משפטינו')
ווידער אינעם מתיבתא ש"ס ברענגען זיי פון א רש"י בדפוס ישן אז דער שורש איז פונעם ווארט 'כעור' מיט א ע' וואס מיינט 'פארטונקלט' ווייל דאס איז נאך פאר מ'איז געהעריג מעיין ווען די זאך איז נאך פארטונקלט, ממש מהיפך להיפך.
האט נאך איינער עפעס א שרשיות'דיגען מקור אויפ דעם?
בייגעליייגט איז דער רש"י אין אונזער ש"ס און דער ערוך.
שוועמל
ריכטיג ווייניג, זייער ווייניג ווערט דאס דערהערט, אבער איר קענט עס נאך טרעפן, דא און דארט.
גיבט א זוך אויפן נעט "אין פלוג" קומט ארויף א רייע אלגעמיינער'ס. וכו'. און אויך שיחות פון חב"ד רביים.
יעצט געטראפן דא
ריכטיג ווייניג, זייער ווייניג ווערט דאס דערהערט, אבער איר קענט עס נאך טרעפן, דא און דארט.
גיבט א זוך אויפן נעט "אין פלוג" קומט ארויף א רייע אלגעמיינער'ס. וכו'. און אויך שיחות פון חב"ד רביים.
יעצט געטראפן דא
ובאג"ק ח"ב, עמ' קפ"ה: "...אויף חנוכה ווערט דערציילט אין מדרש (יל"ש מ"א רמז קפד) אז דער משכן (אין מדבר) איז געווארען פארטיג כ"ה כסלו, אבער דער אויבערשטער האט געהייסען אפווארטען מיטן אויפשטעלען עס ביז חדש ניסן, און אפגעצאלט דעם טאג האט מען אין 1200 יאר ארום מיט דער חגיגה פון חנוכה, ניט געקוקט אויף אלץ דאס, ווערען אידן געלויבט אז זייערע נדבות אויפ'ן משכן האבען זיי אפגעגעבן פאר צוויי טעג: יא-יב תשרי, אין פלוג וואס איז געווען דער נוצען דערפון אז דערנאך האט מען כלל ניט געהיילט מיט אויפשטעלען דעם משכן? נאר דערפון איז צו לערנען א) אויף וויפעל זריזות איז טייער..."
לעצט פארראכטן דורך גד אום פרייטאג אקטאבער 03, 2008 1:03 pm, פארראכטן געווארן 5 מאל.
ניין
גיבט א קוק למשל דא
אזוי ווי אונז שרייבן, לכאורה איז דאך שווער
גיבט א קוק למשל דא
די דאָזיקע מעשה האָט דערציילט דער טשאָרטקאָווער רבי, רבי דוד משה פרידמאַן, און ער האָט דערביי צוגעגעבן, אַז דערמיט ווערט פאַרשטענדלעך דער מדרש אין פּרשת וישב: “אשרי הגבר אשר שם ה’ מבטחו ולא פּנה אל רהבים - זה יוסף”. איז דאָך אין פלוג שווער: מיר זעען דאָך, אַז אָנשטאָט צו האָבן בטחון אין דעם רבונו של עולם, האָט זיך גאָר יוסף געווענדעט מיט אַ בקשה צום שר המשקים, ער זאָל אים דערמאָנען פאַר פּרעהן?
אזוי ווי אונז שרייבן, לכאורה איז דאך שווער
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 35246
- זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
- שוועמל
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 14263
- זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יולי 19, 2006 8:40 pm
- לאקאציע: גידולו בכל מקום
כאב אנגעפרעגט עלטערע אידענעס, זיי זאגן זיי קענען גוט דעם ווארט אין פלוג, מען נוצט אין נאר אין שרייבן און נישט ביים רעדן.
אזויווי אסך אידישע ווערטער איז עס צוביסלעך ארויסגעפאלן פונעם זשארגאן, ווען נייערע ווערטער האבן איר איבערגענומען. כאטש ביי טייל קרייזן קען מען עס נאך זען, למשל לובאוויטש, רוסיש-אידישע ליטעראטור.
אזויווי אסך אידישע ווערטער איז עס צוביסלעך ארויסגעפאלן פונעם זשארגאן, ווען נייערע ווערטער האבן איר איבערגענומען. כאטש ביי טייל קרייזן קען מען עס נאך זען, למשל לובאוויטש, רוסיש-אידישע ליטעראטור.
שוש אשיש בה', תגל נפשי באלקי! (ישעיה סא)
מיללער האט געשריבן:א דאנק ר' גד, כ'האב נאך קיינמאל נישט געהערט פון די אויסשפראך, עס שיינט מער רוסיש-אידיש אזוי ווי 'ניט', איז דאס מיט א פינטל אדער אדער א פ' רפה? איז פארהאן ענדליכע ווערטער אויף אידיש?
פארוואס שיינט עס רוסיש אידיש? עס קען זיין, איך האב עס געהערט פון א אונגארישער איד.
מ'זאגט עס אזוי ווי א פליג וואס פליט, איך מיין דעם פ' רפה, אבער נישט מיט א חיריק, אזוי ווי א פליג. נאר אזוי ווי אונזער מלאפום, אזוי ווי גליק.
און ביידע ווערטער "אין פלוג" ווערט געכאפט ווי איין ווארט, "אינפלוג".
ענליכע ווערטער? פרוביר עפעס גוטס...
מאשקע האט געשריבן:ר' גד'ל, כ'הער וואס דו זאגסט, אבער האסטו נאך קיינמאל נישט געהערט זאגן "אייגנטליך איז שווער"? דו וועסט דארפן ברענגען א בעסערע ראי' ווי דאס.
דאס קענסטו אייגנטליך זאגן ביי יעדע לכאורה, אדער דאס קענסטו לכאורה זאגן ביי יעדע לכאורה. און דאך האט עס צוויי באדייטן, למעשה, קענסטיך מדחיק זיין, איך האב עס געהערט און געזען נוצן דארט ווי מיר זאגן געווענליך "לכאורה"
והבוחר יבחור.
שוועמל האט געשריבן:כאב אנגעפרעגט עלטערע אידענעס, זיי זאגן זיי קענען גוט דעם ווארט אין פלוג, מען נוצט אין נאר אין שרייבן און נישט ביים רעדן. .
קיין איין ווארט איז נישט באשאפן געווארן דירעקט נאר צום שרייבן.
קענסט זאגן אז מ'נוצט עס שוין נישט ביים רעדן.
ווייל, אזוי ווי דו האסט דערמאנט, אז אסאך ווערטער פאלן ארויס פון זשארגאן, עס וועט אבער לענגער דויערן ביז עס וועט ארויספאלן פון שרייבערס, ווייל שרייבערס שרייבן אויך ווערטער וואס איז שוין נישט אדער נאכנישט אזוי פאפולער, כדי צו מאכן רייך זייער שרייבן, ביז עס קומט א צייט און די שרייבערס פארגעסן שוין אויך די ווארט.
- שוועמל
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 14263
- זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יולי 19, 2006 8:40 pm
- לאקאציע: גידולו בכל מקום
אוודאי איז דא ווערטער באשאפן נאר צום שרייבן.
אין לשון הקודש איז קלאר דא אזא באגריף ווי קרי און כתיב.
להבדיל אין ענגליש איז עס אויך דא, silent L or silent T וכדומה
קענסט טענה'ן אז ס'יז בלויז איין אות אין א ווארט, אדער דער עצם ווארט ווערט יא גענוצט נאר דא אין דעם פאל זאגט מען עס נישט. אבער דער באגריף איז זיכער דא.
אין לשון הקודש איז קלאר דא אזא באגריף ווי קרי און כתיב.
להבדיל אין ענגליש איז עס אויך דא, silent L or silent T וכדומה
קענסט טענה'ן אז ס'יז בלויז איין אות אין א ווארט, אדער דער עצם ווארט ווערט יא גענוצט נאר דא אין דעם פאל זאגט מען עס נישט. אבער דער באגריף איז זיכער דא.
שוש אשיש בה', תגל נפשי באלקי! (ישעיה סא)
- ערנסטער
- שר חמש מאות
- תגובות: 583
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יאנואר 30, 2007 11:23 am
- לאקאציע: פון יעהופעץ
מיללער האט געשריבן:(אדער פונעם שורש פון 'אור' ליכטיגקייט וואס באדייט אזוי ווי ווען מ'צינדט אן די לעקטער תיכף פון אנפאנג זעהן זאכן אויס אנדערש ווי ווען מ'גיבט א געהעריגען בליק, דאן איז דער כ' אביסל א כ' הדמיון, און אפשר האט דאס א שייכות מיט די ווערטער וואס מיר גייען זאגן עטליכע מאל די קומענדיגע צוויי טעק 'ותוציא כאור משפטינו')
לכאורה דאס (לכאורה מלשון 'אור') איז דער פשוטסטער און דער מער מסתבר פירוש - לכאורה = אויף ערשטן בליק.
די וואָר הענגט אויף א האָר
שוועמל האט געשריבן:
נאך קיינמאל געהערט פון דעם אידישן ווארן אין פלוג. איך קען 'ווארשיינדליך' מסתם פון דייטש
דאס ווארט "ווארשיינליך" מיינט מן-הסתם, עס איז אבער נישט ווייט פונעם ווארט "שיינבאר" וואס ווערט גענוצט אויף דייטש אלס "לכאורה". אויך אונזערע שרייבער נוצן אן ענליכן אויסדרוק "ווי עס שיינט"... נאך ווערטער אדער אויסדרוקן וואס מען נוצט אויף יידיש איז "פונעם ערשטן בליק", "ווי עס קוקט אויס", "אויבנאויף", דאס זענען אלע ווערטער וואס ווערן אויף יידיש ברייט באנוצט אלס "לכאורה".
גד שרייבט:
מ'זאגט עס אזוי ווי א פליג וואס פליט, איך מיין דעם פ' רפה, אבער נישט מיט א חיריק, אזוי ווי א פליג. נאר אזוי ווי אונזער מלאפום, אזוי ווי גליק.
און ביידע ווערטער "אין פלוג" ווערט געכאפט ווי איין ווארט, "אינפלוג".
ענליכע ווערטער? פרוביר עפעס גוטס...
נישט נאר ווס מ'זאגט עס ווי א "פליג", נאר עס איז טאקע פונעם זעלבן שורש. דאס וואס מיר רופן "פליען" הייסט אויף דייטש "פליגן" (FLIEGEN), נאר דער ג' איז ארונטערגעפאלן (אויף ענגליש האט דאס פאסירט פיל מאל: פון פליגן איז געווארן TO FLY, אדער פון "טאג" (TAG) איז געווארן DAY, פון "אויג" איז געווארן EYE, און די נאכזילבע "יג" איז אלעמאל אויף ענגליש "Y", ווי צ.ב. "צוואנציג", "דרייסיג", "פערציג", וכו', (די אלע ענדיגן זיך מיט א Y אויף ענגליש), STICKY, TASTY, א.א.וו. אלזא, דאס ווארט "פליען" קומט אויך אריגינעל מיט א "ג" וואס איז ארויסגעפאלן, מיר נוצן עס נאך אבער אינעם ווארט "פליגער" (אעראפלאן), אדער "פליגלען", אדער "א פליג" וואס פליט אין קאך. ווי אויך אינעם לשון-עבר וועקט זיך אויף דער ג' און מיר זאגן "ער איז געפלויגן". אויך אויף ענגליש איז דא א איבערבלייבעניש פונעם ג' אינעם ווארט "FLIGHT", ווי דער H האט אבער זיכער געמאכט אים צו פארשווייגן. אויך ווען מיר רעדן פון "FLYERS" וואס מען צעווארפט אויף די גאסן רופן מיר דאס - פונקט ווי אויף דייטש - "פלוג-בלעטלעך".
יעצט לענינינו, דאס ווארט "אין-פלוג" באדייט "אין-פלי", דאס הייסט אויבנאויף געקוקט, ווי נאר דורכגעפלויגן, שיינט עס צו זיין אזוי און אזוי. וואס זאל איך אייך זאגן? אזוי שיינט מיר עס צו זיין, און אין-פלוג קוקט עס אויס צו זיין ריכטיג. גאנץ שיינבאר! נישט אזוי?
(אגב, א גרויסן יישר-כח הרב מיללער פאר די ידיעות איבער דעם ווארט עפ"י המקורות, עס איז גאנץ אינטערעסאנט - בפרט דאס אז אזא פאפולער ווארט זאל נישט ווערן דערמאנט מער ווי איין מאל אין ש"ס, און עס זאל גאר נישט קלאר זיין דער פשט ווי יעדער פארשטייט דאס אלס פונעם שורש פון "אור", ענליך ווי עס זאגט זיך אויף דייטש "שיינבאר" אדער ווי דער אויסדרוק "עס שיינט").
דאס ווארט 'לכאורה'
דאס ווארט 'לכאורה' וואס ווערט גענוצט מיליאנען מאל אין ספרי קודש ווערט נישט דערמאנט אין חז"ל!!
נאר איין איינציגע מאל אין מסכת כתובות נד ע"א
לכאורה כשמואל רהיטא
ורש"י פי' פתאום מרוצת משמעות המשנה כשמואל אבל כי מעיינת בה לא מסייעת לשמואל
נאר איין איינציגע מאל אין מסכת כתובות נד ע"א
לכאורה כשמואל רהיטא
ורש"י פי' פתאום מרוצת משמעות המשנה כשמואל אבל כי מעיינת בה לא מסייעת לשמואל
- farshlufen
- שר שלשים אלף
- תגובות: 35246
- זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
- לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק
פארשלאפן האט ב"ה א גוטן זכרון:
http://www.ivelt.com/forum/index ... ic#p280148
http://www.ivelt.com/forum/index ... ic#p280148
מיללער האט געשריבן:לערנענדיג מס' כתובות דף נ"ד ע"א האב איך מיך באגעגנט מיט א באקאנטע ווארט וואס איז גאר פאפולער אינעם היינטיגען שפראך, אבער איז דאס איינציגסטע מאל וואס עס ווערט דערמאנט אין גאנץ ש"ס בבלי, דאס ווארט 'לכאורה' וואס באדייט אויף אידיש; ווארשיינליך, אויבנאויף.
רש"י אויפן פלאץ טייטשט בזה"ל: 'פתאום' מרוצת משמעות המשנה כשמואל, אבל כי מעיינת בה לא מסייעא לשמואל וכו'
אויפדערזייט איז צוגעצייכנט אז דער ערוך אין ערך 'כאורה' זאגט "פי' כשאתה פותח בה קודם שתעיין בה מעלה על דעתך שהיא כשמואל, וכאורה ל' ארמי הוא".
לויט דעם איז דאס אדער א ספעציעלע ארמישע ווארט ואין לו דמיון בש"ס. (אדער פונעם שורש פון 'אור' ליכטיגקייט וואס באדייט אזוי ווי ווען מ'צינדט אן די לעקטער תיכף פון אנפאנג זעהן זאכן אויס אנדערש ווי ווען מ'גיבט א געהעריגען בליק, דאן איז דער כ' אביסל א כ' הדמיון, און אפשר האט דאס א שייכות מיט די ווערטער וואס מיר גייען זאגן עטליכע מאל די קומענדיגע צוויי טעק 'ותוציא כאור משפטינו')
ווידער אינעם מתיבתא ש"ס ברענגען זיי פון א רש"י בדפוס ישן אז דער שורש איז פונעם ווארט 'כעור' מיט א ע' וואס מיינט 'פארטונקלט' ווייל דאס איז נאך פאר מ'איז געהעריג מעיין ווען די זאך איז נאך פארטונקלט, ממש מהיפך להיפך.
אין מס' ב"ק דף ק' ע"ב זאגט די משנה הנותן צמר לצבע וכו' צבעו כאור, זאגט רש"י (ד"ה צבעו כאור) כמו כעור.
והיינו הך, און לכאורה קומט פון 'כעורה' וואס מ'טרעפט אסאך מאל אין ש"ס.
- למעלה משבעים
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 12394
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מארטש 02, 2008 10:17 pm
- לאקאציע: ערגעץ פארבלאנדזשעט אויף די גראדע וואסערן
לכאורה
יודל קליין האט געשריבן:און אז מ'רעדט שוין, וויאזוי זאגט מען טאקע "לכאורה" אויף אידיש?
(במאמר המוסגר שלא באותו ענין האב איך אמאל געהערט אז די ווארט "לכאורה" וואס ס'גייט כמעט נישט דורך א שיעור אין גמרא וואס דאס ווארט ווערט נישט דערמאנט, אבער דער אמת איז אז דעיס ווארט ווערט נישט דערמאנט אין גאנץ ש"ס)
כתובות נ"ד ע"א ווערט דערמאנט דאס ווארט "לכאורה"
לויט רש"י מיינט דאס עפעס ווי "אויבנאויפיג"