רבי נפתלי צבי הלברשטאם מבאבוב זצ״ל - י״ב אדר ב׳ תשס״ה

[רבניש]

לכאורה פון א וואכנדיגע טלית, וואס מען איז נישט געגאנגן קיין געפלאכטנע

סווערט נאר שווערער דער תוס׳ און קיין ראשונים איז נישטא אויף די סוגיא...

לאמיר עס צאמנעמען און מקצר זיין! און פון דא עס נעמען ווייטער.!

אינדערהיים אין באבוב - הקדושת ציון און ארויף, איז מען געגאנגען מיט א געפלאכטענע עטרה (נו זיכער אזוי ווי אין גאליציע נישט) דא אין אמעריקא איז דער באבובער רב מהר״ש געגאנגען אנהייב מיט א געפלאכטענע עטרה און אזוי יעדער חסידישער איד אין באבוב, שפעטער מיט די יארן האט דער באבובער רב געזהן אז די געפלאכטענע עטרה איז א טייערע זאך האט ער געמאכט א ״חתונה תקנה״ אז מעקויפט נאר די ביליגע עטרה וואס איז דאן געווען; די קנעפּלעך עטרה די קעסטלדיגע ווי גערופן, און פון דאן אין ווייטער איז דער באבובער רב מהר״ש און יעדער איינער אין ״קהל שערי ציון״ געגאנגען מיט די קעסטעלדיגע עטרה, און אזוי גייט מען היינט בכל חצרות באבוב.

בלייבט נאר איבער צו וויסן:
1) ווען איז דער דריי עק עטרה אויפגעוואקסן?
2) פארוואס האט דער באבובער רב מהר״ש און אזוי ווייטער מרן מהרנ״צ ארום געטוישט צווישן די דריי עק, אין דעם קעסטלדיגער.


איינער דא קען זיין אזוי גוטהארציג און אריינגיין צו פארקאש עטרות אויסקלארן דעם ענין מסובך....?

איך פארשטיי באמת נישט וואס איר ווילט מען איז געגאנגן מיט וואס פארא עטרה מען האט געקויפט און עס איז נישט געווען קיין מנהג און דעריבער איז וואס א איד האט געוואלט קויפן פאר זיין רבי האט די רבי געניצט

ניין ניין טייער איד עס גייט נישט אזוי, מיט א טאביק פושקעלע יא, אבער נישט מיט מלבושים און א מלבוש של מצוה אוודאי נישט.!

אפשר יעדער סופר נאכן בודק זיין דעם רעבינס תפילין טוישט ער דעם רבינס קשר של ראש אויך יעדעס מאל?

[שטאלצער יוד]

רבניש. דו מיינסט עס ערענסט?

אפשר לערנסטו מיר די סוד פון די עטרה בצורת ריבועים נגד אותיות שם הויה וד' כנפות הציצית וגם אלו שצורתן כצורת ג' קצוות כענין שלשה (דריי) אבות שמניחין על העטרה שעל הראש בבחינת דריי נישט קיין קאפ

אפשר קענסטו מיר אויך מסביר זיין די שווארצע ליינס אויך די ציצית ? וועלכע מקובלים פירן זיך צו גיין מיט די מפואר ליינס און וועלכע מיט גרינפעלדס?

[רבניש]

רבניש. דו מיינסט עס ערענסט?

אפשר לערנסטו מיר די סוד פון די עטרה בצורת ריבועים נגד אותיות שם הויה וד' כנפות הציצית וגם אלו שצורתן כצורת ג' קצוות כענין שלשה (דריי) אבות שמניחין על העטרה שעל הראש בבחינת דריי נישט קיין קאפ

אפשר קענסטו מיר אויך מסביר זיין די שווארצע ליינס אויך די ציצית ? וועלכע מקובלים פירן זיך צו גיין מיט די מפואר ליינס און וועלכע מיט גרינפעלדס?

פארוואס גייסטו דעם טלית וואס דיין טאטע גייט?
האסט נישט קיין אייגענעם געשמאק (טעיסט) וואס די גלייכסט ?

דער מציאות איז אז מעטוישט נישט ״נאר מיט גענוג א גוטע סיבה״ וואס פארדרייסטו עטרות דא?

[ישלהוסיף]

דער קדושת ציון האט געטראגען א געפלאכטענע עטרה.
מהר"ש בחייו חיותו פון זיין פאטער האט שבת געטראגען א געפלאכטענע אבער אינדערוואכען געהאט א פיר עקיג געקעסטעלטע. נאך דער קריג איז ער ווייטער געגאנגען אזוי, ביז ער האט נאכאמאל חתונה געהאט בשנת תש"ח וואס דאן האט ער באקומען א נייעם שבת'דיגע טלית, וואס האט פארמאגט קעסטליך, [לפי הידוע בלתי ברור האט עס איהם זיין שוואגער דער ציעשינוב'ער רב דאס געקויפט], ומשם ואילך האט ער דאס גענוצט.
רבי נפתלי צבי מבאבוב זי"ע איז געגאנגען מיט דעם דריי געקעסטלטע טלית ווייל דאס האט איהם איהם זיין שווער דער דעעש רבי געקויפט.
רבי בן ציון מבאבוב שליט"א איז ווייל זיין ערשטע שווער דער מואיז'ער רב געקויפט, ביים צווייטן מאל האט אביו מהר"ש געזאגט אז ער זאל שוין בלייבען מיט דעם זעלבע עטרה און נישט טוישן.

[רבניש]

דער קדושת ציון האט געטראגען א געפלאכטענע עטרה.
מהר"ש בחייו חיותו פון זיין פאטער האט שבת געטראגען א געפלאכטענע אבער אינדערוואכען געהאט א פיר עקיג געקעסטעלטע. נאך דער קריג איז ער ווייטער געגאנגען אזוי, ביז ער האט נאכאמאל חתונה געהאט בשנת תש"ח וואס דאן האט ער באקומען א נייעם שבת'דיגע טלית, וואס האט פארמאגט קעסטליך, [לפי הידוע בלתי ברור האט עס איהם זיין שוואגער דער ציעשינוב'ער רב דאס געקויפט], ומשם ואילך האט ער דאס גענוצט.
רבי נפתלי צבי מבאבוב זי"ע איז געגאנגען מיט דעם דריי געקעסטלטע טלית ווייל דאס האט איהם איהם זיין שווער דער דעעש רבי געקויפט.
רבי בן ציון מבאבוב שליט"א איז ווייל זיין ערשטע שווער דער מואיז'ער רב געקויפט, ביים צווייטן מאל האט אביו מהר"ש געזאגט אז ער זאל שוין בלייבען מיט דעם זעלבע עטרה און נישט טוישן.

פיין א מחיה אריין געקומען קלאר ...!

עקסטערע ווייסט איר אפשר ווען דער דריי עקיגע עטרה איז אריינגעקומען אין באניץ?

[חמרא טבא]

דער קדושת ציון האט געטראגען א געפלאכטענע עטרה.
מהר"ש בחייו חיותו פון זיין פאטער האט שבת געטראגען א געפלאכטענע אבער אינדערוואכען געהאט א פיר עקיג געקעסטעלטע. נאך דער קריג איז ער ווייטער געגאנגען אזוי, ביז ער האט נאכאמאל חתונה געהאט בשנת תש"ח וואס דאן האט ער באקומען א נייעם שבת'דיגע טלית, וואס האט פארמאגט קעסטליך, [לפי הידוע בלתי ברור האט עס איהם זיין שוואגער דער ציעשינוב'ער רב דאס געקויפט], ומשם ואילך האט ער דאס גענוצט.
רבי נפתלי צבי מבאבוב זי"ע איז געגאנגען מיט דעם דריי געקעסטלטע טלית ווייל דאס האט איהם איהם זיין שווער דער דעעש רבי געקויפט.
רבי בן ציון מבאבוב שליט"א איז ווייל זיין ערשטע שווער דער מואיז'ער רב געקויפט, ביים צווייטן מאל האט אביו מהר"ש געזאגט אז ער זאל שוין בלייבען מיט דעם זעלבע עטרה און נישט טוישן.

פיין א מחיה אריין געקומען קלאר ...!

וואס שטימט אבער נישט איז אז די עטרה פון די קדוש"צ וואס ליגט ביי רי"י איז געקעסטלט און דאס איז אויך ברור אז מהר"ש איז געגאנגן א געפלאכטענע עטרה סאך שפעטער ווי זיין חתונה

[רבניש]

סקען זיין אז דער קדושת ציון האט אויך געטראגן א קעסטלדיגע עטרה אינדערוואכן און דאס איז ביי רי״י

[ישלהוסיף]

דער קדושת ציון האט געטראגען א געפלאכטענע עטרה.
מהר"ש בחייו חיותו פון זיין פאטער האט שבת געטראגען א געפלאכטענע אבער אינדערוואכען געהאט א פיר עקיג געקעסטעלטע. נאך דער קריג איז ער ווייטער געגאנגען אזוי, ביז ער האט נאכאמאל חתונה געהאט בשנת תש"ח וואס דאן האט ער באקומען א נייעם שבת'דיגע טלית, וואס האט פארמאגט קעסטליך, [לפי הידוע בלתי ברור האט עס איהם זיין שוואגער דער ציעשינוב'ער רב דאס געקויפט], ומשם ואילך האט ער דאס גענוצט.
רבי נפתלי צבי מבאבוב זי"ע איז געגאנגען מיט דעם דריי געקעסטלטע טלית ווייל דאס האט איהם איהם זיין שווער דער דעעש רבי געקויפט.
רבי בן ציון מבאבוב שליט"א איז ווייל זיין ערשטע שווער דער מואיז'ער רב געקויפט, ביים צווייטן מאל האט אביו מהר"ש געזאגט אז ער זאל שוין בלייבען מיט דעם זעלבע עטרה און נישט טוישן.

פיין א מחיה אריין געקומען קלאר ...!

וואס שטימט אבער נישט איז אז די עטרה פון די קדוש"צ וואס ליגט ביי רי"י איז געקעסטלט און דאס איז אויך ברור אז מהר"ש איז געגאנגן א געפלאכטענע עטרה סאך שפעטער ווי זיין חתונה

האסט א יאר דאטום, בערך?

[שמן]

דער קדושת ציון האט געטראגען א געפלאכטענע עטרה.
מהר"ש בחייו חיותו פון זיין פאטער האט שבת געטראגען א געפלאכטענע אבער אינדערוואכען געהאט א פיר עקיג געקעסטעלטע. נאך דער קריג איז ער ווייטער געגאנגען אזוי, ביז ער האט נאכאמאל חתונה געהאט בשנת תש"ח וואס דאן האט ער באקומען א נייעם שבת'דיגע טלית, וואס האט פארמאגט קעסטליך, [לפי הידוע בלתי ברור האט עס איהם זיין שוואגער דער ציעשינוב'ער רב דאס געקויפט], ומשם ואילך האט ער דאס גענוצט.
רבי נפתלי צבי מבאבוב זי"ע איז געגאנגען מיט דעם דריי געקעסטלטע טלית ווייל דאס האט איהם איהם זיין שווער דער דעעש רבי געקויפט.
רבי בן ציון מבאבוב שליט"א איז ווייל זיין ערשטע שווער דער מואיז'ער רב געקויפט, ביים צווייטן מאל האט אביו מהר"ש געזאגט אז ער זאל שוין בלייבען מיט דעם זעלבע עטרה און נישט טוישן.

פיין א מחיה אריין געקומען קלאר ...!

וואס שטימט אבער נישט איז אז די עטרה פון די קדוש"צ וואס ליגט ביי רי"י איז געקעסטלט און דאס איז אויך ברור אז מהר"ש איז געגאנגן א געפלאכטענע עטרה סאך שפעטער ווי זיין חתונה

האסט א יאר דאטום, בערך?

מען זאגט דאך אז דער דיין וואס האט חתונה געהאט תשכ"ח האט נאך באקומען א געפלאכטנע עטרה צום חתונה

[ישלהוסיף]

דאס קען דאך נישט זיין ווייל אין קראון הייטס האט ער שוין לאנג געהאט געגאנגען מיט א געקעסטעלטע עטרה וכל שכן בבארא פארק. ורבי חיים יעקב טובער שליט"א איז קיינמאל אין זיין לעבען נישט געגאנגען מיט א געפלאכטענע עטרה.

[שמן]

דאס קען דאך נישט זיין ווייל אין קראון הייטס האט ער שוין לאנג געהאט געגאנגען מיט א געקעסטעלטע עטרה וכל שכן בבארא פארק. ורבי חיים יעקב טובער שליט"א איז קיינמאל אין זיין לעבען נישט געגאנגען מיט א געפלאכטענע עטרה.

איר שרייבט ווייל איר ווייסט אדער איר שטעלט זיך פאר

[חמרא טבא]

באקומען אין אישי:
איך ווייס נישט וואס דער עולם האקט דא צאם,
איך געדענק איידער מיין חתונה האט דער רב געמאכט די תקנה, אז מ׳זאל נישט קויפן פאר די חתנים קיין געפלאכטענע טלית ווייל ס׳האט געקאסט צו טייער, און דער רב האט דעמאלטס געטוישט צו די געקעסטעלטע,
דאס איז געווען אין די אנהייב ל׳ יאהרן, ר׳ חיים יענקל, מיט יונתן האבן נאך באקומען געפלאכטענע,
(יאהרן שפעטער זענען זיי נאך געגאנגען דערמיט)
אבער יעקב ישראל האט שוין באקומען א געקעסטעלטע,

נאך די תקנה האט דער רב געטראגן סיי שבת, און סיי וואכן, נאר די געקעסטעלטע,
די דריי עקיגע האט חיים ליב ליעבער פון לאנדאן אויסגעטראפן כדי ס׳זאל נישט וועגן אזוי פיל
דאס איז געווען ווען די רב איז שוין עלטער געווארן, אנהייב נ׳

הצלחה מרובה.

[שמן]

באקומען אין אישי:
איך ווייס נישט וואס דער עולם האקט דא צאם,
איך געדענק איידער מיין חתונה האט דער רב געמאכט די תקנה, אז מ׳זאל נישט קויפן פאר די חתנים קיין געפלאכטענע טלית ווייל ס׳האט געקאסט צו טייער, און דער רב האט דעמאלטס געטוישט צו די געקעסטעלטע,
דאס איז געווען אין די אנהייב ל׳ יאהרן, ר׳ חיים יענקל, מיט יונתן האבן נאך באקומען געפלאכטענע,
(יאהרן שפעטער זענען זיי נאך געגאנגען דערמיט)
אבער יעקב ישראל האט שוין באקומען א געקעסטעלטע,

נאך די תקנה האט דער רב געטראגן סיי שבת, און סיי וואכן, נאר די געקעסטעלטע,
די דריי עקיגע האט חיים ליב ליעבער פון לאנדאן אויסגעטראפן כדי ס׳זאל נישט וועגן אזוי פיל
דאס איז געווען ווען די רב איז שוין עלטער געווארן, אנהייב נ׳

הצלחה מרובה.

א גרויסע שכח, דארף מען נאר דערגיין יעצט דער מעשה מיט'ן טלית פון קדושת ציון

[רבניש]

דער בילד איז שוין געליגן דא
האדמו״ר מהרנ״צ מיט זיין חברותא אין די סלומינער ישיבה הגה״צ רבי שלמה אליזער מרגליות ב״ר אשר זעליג זצ״ל

[דונש]

שיין איידל בילד!

[זבחי צדק]

דער בילד איז שוין געליגן דא
האדמו״ר מהרנ״צ מיט זיין חברותא אין די סלומינער ישיבה הגה״צ רבי שלמה אליזער מרגליות ב״ר אשר זעליג זצ״ל

האט ער דען נישט געלערנט ביי מהרי"ץ דושינסקי?
מיין זיידע ע"ה האט געלערנט צוזאמען מיט אים ביי מהרי"ץ זצ"ל,
געווען בינעך אלס בחור'ל אמאל אין באבובער ביהמ"ד אויף 48, און ר' נפתלשטע איז אדורך געגאנגען ר'האט געזען מיין תפילין בייטל, האט ער מיט אזא פשטות, זיך אפגעשטעלט, און א פרעג געטאן אויב איך בין ר' ..'ס אייניקל..

[חמרא טבא]

דער בילד איז שוין געליגן דא
האדמו״ר מהרנ״צ מיט זיין חברותא אין די סלומינער ישיבה הגה״צ רבי שלמה אליזער מרגליות ב״ר אשר זעליג זצ״ל

האט ער דען נישט געלערנט ביי מהרי"ץ דושינסקי?
מיין זיידע ע"ה האט געלערנט צוזאמען מיט אים ביי מהרי"ץ זצ"ל,
געווען בינעך אלס בחור'ל אמאל אין באבובער ביהמ"ד אויף 48, און ר' נפתלשטע איז אדורך געגאנגען ר'האט געזען מיין תפילין בייטל, האט ער מיט אזא פשטות, זיך אפגעשטעלט, און א פרעג געטאן אויב איך בין ר' ..'ס אייניקל..

ניין ער'ט געלערנט אין סלאנים

[רבניש]

דער בילד איז שוין געליגן דא
האדמו״ר מהרנ״צ מיט זיין חברותא אין די סלומינער ישיבה הגה״צ רבי שלמה אליזער מרגליות ב״ר אשר זעליג זצ״ל

האט ער דען נישט געלערנט ביי מהרי"ץ דושינסקי?
מיין זיידע ע"ה האט געלערנט צוזאמען מיט אים ביי מהרי"ץ זצ"ל,
געווען בינעך אלס בחור'ל אמאל אין באבובער ביהמ"ד אויף 48, און ר' נפתלשטע איז אדורך געגאנגען ר'האט געזען מיין תפילין בייטל, האט ער מיט אזא פשטות, זיך אפגעשטעלט, און א פרעג געטאן אויב איך בין ר' ..'ס אייניקל..

ער האט זיך געדרייט ביי אלע גדולי ירושלים און געהאט א קירבה יתירה ביי יעדן פון זיי, און הגרי״ץ דושינסקיא איז אויך אוודאי איינע פון די

[חוקר]

פאר ער איז אריין אין סלונים אויב איך געדענק גוט האט ער געלערט אין תורה ויראה (אזוי מיינאיך אז עס האט געהייסן)

[זבחי צדק]

פאר ער איז אריין אין סלונים אויב איך געדענק גוט האט ער געלערט אין תורה ויראה (אזוי מיינאיך אז עס האט געהייסן)

אה, איצטער שטימט עס שוין
דער זיידע ע"ה האט אויך געלערנט אין תורה ויראה, מסתמא דארט עם אנגעטראפן, נישט ביי מהרי"ץ

[רבניש]

פאר ער איז אריין אין סלונים אויב איך געדענק גוט האט ער געלערט אין תורה ויראה (אזוי מיינאיך אז עס האט געהייסן)

די ווייסט וואס כעל דיר זאגן איך דערמאן מיך אויך אז ער האט געלערנט א שטיק צייט אין תורה ויראה אין דער בילד איז דארט מיין איך

[שמואל בארג]

פאר עטליכע יאר צוריק איז געווען א ביישרייבונג אין 'דער איד', איבער דער קשר צווישן רבי נפתל'טשע און דעם סאטמאר רב, דאכט זיך אז עס געליגן דארט דאקומענטן איבער די תקופה ווען ער האט געלערנט אין תורה ויראה.

כידוע האט ער אלס געהאט אן הערצה צו די אנשי נטורי קרתא.

[רבניש]

פאר עטליכע יאר צוריק איז געווען א ביישרייבונג אין 'דער איד', איבער דער קשר צווישן רבי נפתל'טשע און דעם סאטמאר רב, דאכט זיך אז עס געליגן דארט דאקומענטן איבער די תקופה ווען ער האט געלערנט אין תורה ויראה.

כידוע האט ער אלס געהאט אן הערצה צו די אנשי נטורי קרתא.

דער הייליגער סאטמאר רב פלעגט אים פארהערן מידי שבוע בשבוע.

אבער דער סאטמאר רב איז נישט געווען פון די נטורי קרתא....

[אבן יקרה]

ער איז געווען אויך בחברותא אין תורה ויראה צוזאמען מיט ר' יעקב מאיר שעכטער זז"ג, וואס ער האט שטארק מעריץ און גרויס גערעד אויף דער באבובער רב.
אין סלאנים איז ער אויך געזעצן מיט ש"ב ר' משה ה"ש זצ"ל חבר הבד"ץ.

ער איז טאקע געווען ביי אלעמען, אסאך גענאשט. אויך ביים חזון איש.
א ספעציעלע קירבה האט ער געהאט ביים סאטמארער רב, זייענדיג א בחור א פליט א יתום צאנזע אייניקל. יעדע שבת געגעסן קידוש ביי איהם אין ווינטער תש"ו, שפעטער האט איהם דער סאטמרער רב פארהערט אויף די לימודים אין געהאט א שטיק קביעות מיט איהם. געדאוונט האט ער געדאוונט ביי ר' מאטיל, וואס האט געדאוונט גאר פריה, אין קידוש געמאכט שפעטער ביים סאטמארער רב.

[זבחי צדק]

ער איז געווען אויך בחברותא אין תורה ויראה צוזאמען מיט ר' יעקב מאיר שעכטער זז"ג, וואס ער האט שטארק מעריץ און גרויס גערעד אויף דער באבובער רב.
אין סלאנים איז ער אויך געזעצן מיט ש"ב ר' משה ה"ש זצ"ל חבר הבד"ץ.

ער איז טאקע געווען ביי אלעמען, אסאך גענאשט. אויך ביים חזון איש.
א ספעציעלע קירבה האט ער געהאט ביים סאטמארער רב, זייענדיג א בחור א פליט א יתום צאנזע אייניקל. יעדע שבת געגעסן קידוש ביי איהם אין ווינטער תש"ו, שפעטער האט איהם דער סאטמרער רב פארהערט אויף די לימודים אין געהאט א שטיק קביעות מיט איהם. געדאוונט האט ער געדאוונט ביי ר' מאטיל, וואס האט געדאוונט גאר פריה, אין קידוש געמאכט שפעטער ביים סאטמארער רב.

ער איז געווען א נאנטער קרוב מיטן סאטמאר רב, זייענדיג אן אייניקל פון ר' משה יוסף ט"ב מאוהעל, א פעטער פונם סאטמאר רבי'ן