עולם הישיבות

[שעמעדיגער]

און מצויינים האבן רעכט צי האבן א גוטע ריינע ישיבה והא ראיה אז יעדער ווען זיין זיהן איז א מצויין וועסטו איהם לייגען אין א ספעציעלע מצויינים ישיבה.

[ha ha]

אבער וועסט אויך וועלן אויב איין קינד איז נישט אזיין מציון עם אויך אריין לייגן אין די גיטע ישובה?

[שעמעדיגער]

כמעג וועלן... דעס מיינט נישט אז די ישיבהס זענען קארופטירט

[היטשינער]

און מצויינים האבן רעכט צי האבן א גוטע ריינע ישיבה והא ראיה אז יעדער ווען זיין זיהן איז א מצויין וועסטו איהם לייגען אין א ספעציעלע מצויינים ישיבה.

קענסט מיר אפשר מסביר זיין וואס א ישיבה מיט מצוינים איז מער גוט און ריין ווי א ישיבה וואס מען נעמט אויך אן בחורים מיט שוואכע כשרונות

[מה פתאום???]

גוט ווייל דער בחור ניצט אויס זיינע כשרונות.
ריין ווייל בחורים מיט שוואכע כשרונות זענען אסאך מאל נישט מצליח און דאס ברענגט זיי צו בטילה המביאה לידי שיעומים.
שטימט?

[שעמעדיגער]

קיינער באשולדיגט נישט חלילה דער בחור. דער בחור וועט וואקסן און שטייגען אויף זיין אייגןארטיגען וועג אפשר גאר נאכמער ווי דער מצוין, אבער דער מצוין וואס זיין קאפ ליגט איהם אין תורה, און נאר אין תורה ער לייגט נישט קיין צייטונגען, ער איז נישט אינטערעסירט צי טראמפ אדער קלינטאן געווינט (יא עס איז נאך דא אזעלעכע) דער מעג און ער דארף לערנען אין א סביבה ווי דאס איז די נארם, ער זאל נישט ווערן אריין געשלעפט אין דער שטותים וועלט, וואס מען קען אין רגעים דאס טוהן,
אין נאכאמאל די עלטערן דארפן גוט באטראכטען און וויסן דער מצב פונם זיהן, איז ער גוט פאר אזא ישיבה אדער נישט, ווייל נישט אייביג ארבעט זיך אויב ווען מען לערנט אין א ישיבה וואס איז נישט געמאכט פאר איהם.
דיסקלעימיר: כ'בין נישט קיין מחנך, יעדער זאל אנפרעגן א עקספירינעס מחנך אויף שאלות

[היטשינער]

קיינער באשולדיגט נישט חלילה דער בחור. דער בחור וועט וואקסן און שטייגען אויף זיין אייגןארטיגען וועג אפשר גאר נאכמער ווי דער מצוין, אבער דער מצוין וואס זיין קאפ ליגט איהם אין תורה, און נאר אין תורה ער לייגט נישט קיין צייטונגען, ער איז נישט אינטערעסירט צי טראמפ אדער קלינטאן געווינט (יא עס איז נאך דא אזעלעכע) דער מעג און ער דארף לערנען אין א סביבה ווי דאס איז די נארם, ער זאל נישט ווערן אריין געשלעפט אין דער שטותים וועלט, וואס מען קען אין רגעים דאס טוהן,
אין נאכאמאל די עלטערן דארפן גוט באטראכטען און וויסן דער מצב פונם זיהן, איז ער גוט פאר אזא ישיבה אדער נישט, ווייל נישט אייביג ארבעט זיך אויב ווען מען לערנט אין א ישיבה וואס איז נישט געמאכט פאר איהם.
דיסקלעימיר: כ'בין נישט קיין מחנך, יעדער זאל אנפרעגן א עקספירינעס מחנך אויף שאלות

גיי אריין אין די אזוי גערופענע גוטע ישיבו וועסטו זען אז דייקא די בחורים ליגן אין די זאכן[וויל זיי פארשטייען בעסער אן עסק]

[אויסגערעכנט]

מיין פראבלעם איז נישט מיט די א״ג גוטע ישיבה, איך וואלט נישט געשיקט מיין זון דארט.
די פראבלעם היינט איז מיט די פשוטע ישיבות וואס ווען זיי עפענען מאכן זיי א כל דכפין ייתי כדי צו קענען זאגן ביים דינער אז זיי האבן קרוב צו כך וכך תלמידים, און איין מאל זיי שטייען שוין גוט מאכן זיי א קליען אוט און ווילן ווערן א ישיבה למציונים.

אין אזא ישיבה קען א בחור נישט האבן קיין הצלחה ווייל די איינגעשטעלע ארבעטן נישט מיטן-אויפן בחור, ווייל די רגע מען דארף ארבעטן ווארפן זיי אים ארויס, און אויב וועט דער גאר פיינער בחור אביסל נאכלאזן פון לערנען, וועט ער פינקט אזוי פליען, נא... פארדעם קען מען שוין גיין אין כולל...

[שעמעדיגער]

היטשינער: נישט ריכטיג. בחורים וואס ליגן אין לערנען אין אלגעמיין ווייסען נישט פון קיין אלגעמיינע פאליטיק, אויב יא ליגט ער נישט אין לערנען, איי עס איז דא בחורים וואס שפילן די געים, דאס איז טאקע די פראבלעם אויב די גאנצע ליגן אין לערנען איז א געים וואס דעמאלטס מאכט עס אהן מח פראבלעמען און סנעפס, דו"ק

[משה מאשקאוויטש]

רבותי, כ'פארפיר איביסל די נושא פונעם אריגינעלען שמועס צו א צווייטע טאפיק, אבער עס איז דא דא נאך א שטארקע נקודה און פוינט וואס איז נישט געווארן אזוי קלאר אויסגעשמועסט דא און ברויך אויך ספעציעלע באהאנדלונג מיט ווייסע און זיידענע הענטשוך זייענדיג גאר א שווערע און פארפלאנטערטע נושא, און אויב וועלן מיר צופיל רעדן - אפילו ווען ס'איז אמת - קען מען גאר שאדן מאכן, אבער עס דארף באטאענט ווערן די עצם נושא איבער וויפיל מען טוט היינט באמ'תדיג ארויפצוארבייטן א בחור אין ישיבה...

כ'קען פון דער נאענט פילע ישיבות ווי ס'לערענען דארט אזוי-געריפענע מצויינים און מ'לערנט און מ'לערנט... און מ'טוט גארנישט מיטן טאג... בחורים האבן חתונה און ווייסן נישט קיין כי הוא זה וואס אידישקייט מיינט, ער הייבט נישט אן צו קענען קיין טראפ הלכות וואס זענען נוגע יום יומית, כ'האב לעצטנס גערעדט מיט עטליכע מגידי שיעור פון די 'בעסטע' ישיבה גדולות, און כ'האב זיי געפרעגט וואס זייער מיינוג איז, וויפיל פון די בחורים האלטן מיט און האבן הנאה פונעם שיעור עיון. כ'האב נישט געגלייבט וואס מיינע אויערן האבן געהערט הערענדיג די ענטפער פון די מגידי שיעור וואס האבן שוין א נגיעה צו זאגן אז א מערהייט פון די תלמידים האבן הנאה, אבער ניין! די מערסטע וואס א מגי"ש האט מיר געזאגט איז געווען אז פופצען פראצענט בחורים האבן הנאה! שומו שמים!

פארוואס זאלן די ישיבות נישט מאכן א פשוטע סדר אין קיצור שולחן ערוך וואס א יעדע בחור קען פארשטיין אין אינהאלט אין זיך די וויכטיגסטע הלכות (באזני שמעתי פון הרה"ג מהר"ש וואזנער זצ"ל אז קיצור שו"ע האט אין זיך זיבעציג פראצענט פון אורח חיים וואס א יעדע איז דארף קענען)... נאר וואס דען? ס'פאסט נישט... אויב לערנט מען נעבעכדיגע און פשוטע הלכות דאן איז מען אויס קאפאלוטש מאכער, מען איז אויס געלונגענע ישיבה... ס'פאסט נישט (נישט אומזיסט האט רבי רבי אלימלך געזאגט אז די 'פאסטוכער' לייגן צוגרינד אידישקייט... די אזוי גערופענע 'פאסטוכער' וועלכע טראגן די דאגות פון 'פאסטוך' יא 'פאסטוך' נישט...)

און אט דאס איז לענ"ד פון די גרעסטע פראבלעמען פון די 'גוטע ישיבות'. ווי נאר מען באקומט א נאמען אלס א גוטע ישיבה, דאן איז מען בלויז פארנומען מיט איין זאך: בויחען די נאמען פונעם ישיבה... ווארפן בחורים... נישט אננעמען בחורים... נישט צוליב די אלע פראבלעם וועגן חינוך וכו', נער'ט אייך נישט... די שיבה וויל בלייבן מיט זייער אויסגערופענע נאמען... כ'פארשטיי זיי... אבער כ'פארשטיי אויך די אנדערע צד... ודי

[שעמעדיגער]

פארוואס זאלן די ישיבות נישט מאכן א פשוטע סדר אין קיצור שולחן ערוך וואס א יעדע בחור קען פארשטיין אין אינהאלט אין זיך די וויכטיגסטע הלכות

וועלוד פוינט!

[לחי]

רבותי, כ'פארפיר איביסל די נושא פונעם אריגינעלען שמועס צו א צווייטע טאפיק, אבער עס איז דא דא נאך א שטארקע נקודה און פוינט וואס איז נישט געווארן אזוי קלאר אויסגעשמועסט דא און ברויך אויך ספעציעלע באהאנדלונג מיט ווייסע און זיידענע הענטשוך זייענדיג גאר א שווערע און פארפלאנטערטע נושא, און אויב וועלן מיר צופיל רעדן - אפילו ווען ס'איז אמת - קען מען גאר שאדן מאכן, אבער עס דארף באטאענט ווערן די עצם נושא איבער וויפיל מען טוט היינט באמ'תדיג ארויפצוארבייטן א בחור אין ישיבה...

כ'קען פון דער נאענט פילע ישיבות ווי ס'לערענען דארט אזוי-געריפענע מצויינים און מ'לערנט און מ'לערנט... און מ'טוט גארנישט מיטן טאג... בחורים האבן חתונה און ווייסן נישט קיין כי הוא זה וואס אידישקייט מיינט, ער הייבט נישט אן צו קענען קיין טראפ הלכות וואס זענען נוגע יום יומית, כ'האב לעצטנס גערעדט מיט עטליכע מגידי שיעור פון די 'בעסטע' ישיבה גדולות, און כ'האב זיי געפרעגט וואס זייער מיינוג איז, וויפיל פון די בחורים האלטן מיט און האבן הנאה פונעם שיעור עיון. כ'האב נישט געגלייבט וואס מיינע אויערן האבן געהערט הערענדיג די ענטפער פון די מגידי שיעור וואס האבן שוין א נגיעה צו זאגן אז א מערהייט פון די תלמידים האבן הנאה, אבער ניין! די מערסטע וואס א מגי"ש האט מיר געזאגט איז געווען אז פופצען פראצענט בחורים האבן הנאה! שומו שמים !

אין איך קען אייך פערזענליך מעיד זיין אז אין די פלעינע נארמאלע אויסדרוקליך נישט שוואכע ישיבה קטנות אין שיעור ב' ג' האלטן מיט נישט מער פון 10 בחורים פון א קלאס פון 30 די שיעורים ....

[היטשינער]

רבותי, כ'פארפיר איביסל די נושא פונעם אריגינעלען שמועס צו א צווייטע טאפיק, אבער עס איז דא דא נאך א שטארקע נקודה און פוינט וואס איז נישט געווארן אזוי קלאר אויסגעשמועסט דא און ברויך אויך ספעציעלע באהאנדלונג מיט ווייסע און זיידענע הענטשוך זייענדיג גאר א שווערע און פארפלאנטערטע נושא, און אויב וועלן מיר צופיל רעדן - אפילו ווען ס'איז אמת - קען מען גאר שאדן מאכן, אבער עס דארף באטאענט ווערן די עצם נושא איבער וויפיל מען טוט היינט באמ'תדיג ארויפצוארבייטן א בחור אין ישיבה...

כ'קען פון דער נאענט פילע ישיבות ווי ס'לערענען דארט אזוי-געריפענע מצויינים און מ'לערנט און מ'לערנט... און מ'טוט גארנישט מיטן טאג... בחורים האבן חתונה און ווייסן נישט קיין כי הוא זה וואס אידישקייט מיינט, ער הייבט נישט אן צו קענען קיין טראפ הלכות וואס זענען נוגע יום יומית, כ'האב לעצטנס גערעדט מיט עטליכע מגידי שיעור פון די 'בעסטע' ישיבה גדולות, און כ'האב זיי געפרעגט וואס זייער מיינוג איז, וויפיל פון די בחורים האלטן מיט און האבן הנאה פונעם שיעור עיון. כ'האב נישט געגלייבט וואס מיינע אויערן האבן געהערט הערענדיג די ענטפער פון די מגידי שיעור וואס האבן שוין א נגיעה צו זאגן אז א מערהייט פון די תלמידים האבן הנאה, אבער ניין! די מערסטע וואס א מגי"ש האט מיר געזאגט איז געווען אז פופצען פראצענט בחורים האבן הנאה! שומו שמים !

אין איך קען אייך פערזענליך מעיד זיין אז אין די פלעינע נארמאלע אויסדרוקליך נישט שוואכע ישיבה קטנות אין שיעור ב' ג' האלטן מיט נישט מער פון 10 בחורים פון א קלאס פון 30 די שיעורים ....

איי עגרי!

[יונתן]

עס איז מיר אונטערגעקומען צי הערן א שיעור פאר בחורים פון הרה"ג יצחק זלמן גיפס, און איך ארויס פון התפעלות ווי גוט און זאכליך ער לייגט עס אראפ. די פראבלעמען פון א בחור אין ישיבה, און 10 עצות. איך האלט עס איז א" מאסט" צי הערן פאר יעדע בחור פון 15 יאר און העכער, און עס איז אונטערעסאנט פאר יעדן.

דא איז א לינק צי דאונלאודן. (עס איז געווען פארשפרייט אומזינסט)
https://drive.google.com/file/d/1tszKeP ... p=drivesdk

בכלל האב איך זייער הנאה פון די א.ד. ראש ישיבה. חוץ מזה וואס ער זעהט אויס צי זיין א גדול בתורה, פראוועט ער נישט קיין רבישע שטיקעס, ער רעדט צי די בחורים זייער שפראך, זייער זיס.

[איש האשכולות]

עס איז מיר אונטערגעקומען צי הערן א שיעור פאר בחורים פון הרה"ג יצחק זלמן גיפס, און איך ארויס פון התפעלות ווי גוט און זאכליך ער לייגט עס אראפ. די פראבלעמען פון א בחור אין ישיבה, און 10 עצות. איך האלט עס איז א" מאסט" צי הערן פאר יעדע בחור פון 15 יאר און העכער, און עס איז אונטערעסאנט פאר יעדן.

דא איז א לינק צי דאונלאודן. (עס איז געווען פארשפרייט אומזינסט)
https://drive.google.com/file/d/1tszKeP ... p=drivesdk

בכלל האב איך זייער הנאה פון די א.ד. ראש ישיבה. חוץ מזה וואס ער זעהט אויס צי זיין א גדול בתורה, פראוועט ער נישט קיין רבישע שטיקעס, ער רעדט צי די בחורים זייער שפראך, זייער זיס.

נאכנישט אנגעקומען צו הערן די דרשה, אבער אזויפיל קען איך זאגן אז דער איד איז אן אמת'ער עובד ה',
איך קאן אים פונדערנאנט, אין פיר ווערטער: נאה דורש ונאה מקיים

[לב בשר]

ביודעי קאמינא, דער איד איז פון די גדולי הדור. געב עס אפאר יאר ביז די וועלט וועט אים קענען.
א ת״ח עצום.
א בעל מוסר. אלד פעשינד מוסר, חובות הלבבות, משלי... ער רעדט קיינמאהל נישט פון אזאך וואס ער איז נישט דערביי
א מרביץ תורה. אוועקשטעלט ספינקא כולל אין ב.פ., און היינט פירט ער זיין ישיבה וואו ער זיצט פון צופרי ביז ביינאכט ווי די תלמידי חת״ס
בקי נפלא אין די נפלאות הבריאה (עוסק אין דעם, אלס א ׳חובות הלבבות איד׳).
איך רעד שוין נישט פון זיין נישט שלאפן, עסן וכי׳.
בקיצור: יומם ולילה דבוק אין תורה, אמונה בהירה, מידות של זהב, עניו, ידיעות מקיפות באופן פלא וכי׳

[דביר ביתך]

ווייסט עימצער פון א גוטע ווארימע ישיבה קטנה אין מאנסי און אומגעגענט ?

[זופ מיט קניידל]

קען זיין אז עפעס איז ראונג מיט מיר אבער איך קוק אן די זאכן אביסל אנדערש,
איך בין אויפגעוואקסן אין א סאטמארע שטוב, וואו אלעס האט זיך געפירט מיטן טיפיקל פשוטע סיסטעם,
=איך וויל אנמערקן פאר איך גיי ווייטער, איך רעד נישט פון קהלה אדער מוסדות וועלכע סאיז יא אדער נישט בעסער וכדו', איך רעד נאר פון סאטמאר ווייל דארט בין איך געווען לאקירט=
מיין טאטע האט קיינמאל נישט געזוכט צו זיין יוניק, נאר ער האט בשיטה געהאלטן אז ווען מען גייט מיט מיטן סיסטעם קומט מען אן דאס בעסטע, איינס פון די זאכן איז געווען אז ווען איך בין געווארן בר מצוה האב איך אנגעהויבן רעדן אזמיינע חברים רעדן וועגן גיין לערנען אין א געוויסע ישיבה וואס הייסט גאר א גוטע ישיבה, אבער מיין טאטע האט נישט געוואלט איך זאל אוועקגיין פון אונזער היימישע ישיבה,
אויב האב איך אלס בחורל געטראכט אז איך פארשטיי אים, און דאך האט ער א פוינט וואס איז נישט אינגאנצן אוועקצומאכן, האב איך מיך במשך הזמן איבערצייגט אז נישט ער האט א פוינט, נאר דאס איז דער הונדערט פראצענטיגער אמת!
איך האב זיך אומגעקוקט אויף די בחורים פון מיין עידזש ווען מיר זענען געווארן עלטער, און עס האט זיך ארויסגעשטעלט א קלארער בילד,
די בחורים וואס זענען געגאנגען אין אנדערע ישיבות ווייל דארט איז בעסער און ווייל דארט לערנען מצויינים, זענען שוין ביים ערשטן בין הזמנים וואס מיר האבן זיך געטראפן געווען עטליכע שטאק העכער פון מיר און מיינע 'פארבליבענע' חברים, און מיר א טובה געטון יעדע מאל וואס ער האט זיך אראפגעלאזט פון זיינע מדרגות און מיר געגריסט מיט א אויסגעשפרייטע שמייכעלע וואס האט געדארפט צו גיסן חיזוק אין מיין ריכטונג, דאס האט מיך נאך געגעבן א שטיקל ציפ אז ער איז אנגעקומען צו מעלות רמות אינדערצייט ווען איך בין געבליבן דער סאטמארע בחור מיטן ביבער הוטל וואס ווייסט נישט וואס טוט זיך אויפן גאס וכו', אבער גאר שנעל בין איך דאס אויסגעוואקסן און דער בילד האט זיך אנגעהויבן טוישן מן הקצה אל הקצה,
מיינע חברים וואס זענען ארויס פון די סיסטעם באקס האבן טאקע מיט יעדן פארבייגייענדן טאג מער און מער ארויסגעשטארצט אלס די לומדים ביי אונז אין ביהמ"ד, און ווען דער עולם איז געקומען דאווענען מנחה מעריב פלעגט מען זעהן יענע חברותא זיצן ביי א באנק ביים ווינקל אן די רעקלעך אריינגעטון אין א ר' חיים ניטאמאל 'אויפכאפנדיג' וואס דא טוט זיך, עס האט זיך געקענט דאכטן אז די אלע טאטעס וואס האבן נישט אהינגעשיקט זייערע בחורים דארפן זיך יעצט דרייען מיט חרטה געפילן, אבער אויך די באלאוני האט זיך געסטאפט,
עס איז אריבער נאך צייט און עס האט אנגעהויבן ארויסקומען וואס עס ליגט אונטער די גרויסע לומדות, איך בין נישט דא ח"ו אראפצורייסן די קליינע ישיבה'לעך, אבער פארפאלן, דאס איז דער מציאות אז א בחור וואס גייט לערנען אין א ישיבה וואס איז נישט אין מסגרת פון זיין קהלה אדער אונטער די הנהגה פון זיין מנהיג האט גאר שוואכע שאנסן צו שטייגן אין אנדערע הינזיכטן חוץ פון לערנען, און וועט בדרך כלל נישט אליינס מוסיף זיין ווארימקייט און געשמאק צו זיין אידישקייט און חסידישקייט,
ביי אונז איז טאקע דער עיקר געווען דאס לערנען, אבער די ווארימקייט וואס די בחורים האבן באקומען, און די חסידות וואס ווערט אריינגעבאקן אין די בחורים איז עפעס וואס דו קענסט נישט האבן ערגעץ אנדערש, די זייטיגע זאכן וואס ווערן אריינגעבאקן אין די בחורים קומט אויף א אופן פון חסידות וואס מען פלעגט צו זען ביי די אמאליגע צדיקים ווי די חסידים האבן זיך געקלאמערט צו אים און זיך געווייקט צו א מימרא זיינעם, און דאס קען נישט געשען אין א ישיבה וואס הייסט נוטראל און איז געשטעלט פאר לומדים פון איבעראל, און דאס איז א זאך וואס איז קריטיש וויכטיג פאר בחורים בפרט בזמנינו אלה,
והשנית, ביי אונז אין ישיבה איז קיינמאל נישט געווען אזא זאך אז א בחור א שוואכערע בעל כשרון זאל ווערן אונטערגעשאצט, און ארויסגעפאלן פונעם סיסטעם, אמת א בחור וואס האט נישט געהאלטן ביי גארנישט האט זיך נישט געשפירט דאס פלאץ אין ישיבה, אבער ביודעי ומכירי קאמינא א בחור וואס האט אפילו נאר געהאלטן ביים דאווענען און ביים לערנען גארנישט האט זיך געשפירט זייער גוט און אנגענומען ביי אונז אין ישיבה, און טאקע פון די בחורים איז דא גאר שיינע פירות,
משא"כ ביי די קליינע ישיבות הערשט א גרויסע חורבן מיט דעם, צוליב ואס די גאנצע לערנען איז באופן קאמפעטישאן, און א בחור וואס לויפט נישט נאך צו הייסן מציון ווערט ארויסגעפאלן - טאקע נישט אפיציעל מטעם הישיבה (פאראן ווי יא, ליידער) - אבער פון די געזעלשאפט, און צו דעם אלעם דארף ער אויך זיין אין אלגעמיין א געלונגענע בחור, ד.ה. ער דארף אהערשטעלן א אימעדזש פון איינער וואס איז צו גאט און צו לייט, וואס דאס גייט אויפן חשבון פון די ווארימע חסידות וואס דארף ליגן אין א בחור ואכמ"ל יותר,
עכ"פ די אלע פראבלעמן וואס מענטשן האבן מיט ישיבות פלעג איך אייביג מיינען אז ביי אונז אין סאטמאר איז דא עפעס א ספעשל גוטע סיסטעם אז עס איז נישט אזוי, מען ווארפט נישט קיין בחורים פארן נישט קענען די שיעור, מען הייבט נישט מער אדער ווייניגער ארויס איין בחור פונעם צווייטן, למעשה נאכן מאכן ריסורטש ביי אנדער בין איך דערגאנגען אז עס קומט פשוט פון דעם וואס די קליינע ישיבה'לעך האבן אריינגעברענגט א ווינט אינעם עולם הישיבות וואס איז געווען א פאטאלע טעות טון קאסט אפ גאר א גרויסע פרייז,
היינט ווען מיר האלטן שוין א שיינע פאר יאר דערנאך, קען איך אייך אנווייזן ווי די שוואכע בחורים וואס האבן געלערנט ביי אונז און מיטגעגאנגען מיטן סיסטעם, שטייען אין א וועג אסאך בעסער פון די אלע וואס זענען געגאנגען 'דעוועלאפן זייערע כשרונות' און פארגעסן פון עוסק זיין פארן פיוטשער, פאר זייערע דורות, און פאר די ווארימקייט וואס עס פעלט אויס אויפצושטעלן א אידישע שטוב,
איך בין אייך אלע מכבד צו טון דעם ריסורטש וועט איר זעהן די זעלבע,
ביטע נישט אננעמען ווי א פגיעה אין די כבוד פון די חשובע לומדי תורה, נאר מצד די ישיבות איז עס א טעות כהנראה לענ"ד,

[לב בשר]

ישיבת נהרדעא האט פארשפארט!

[Clm]

ישיבת נהרדעא האט פארשפארט!

Wow!
מער דיטעילס?

[לב בשר]

ישיבת נהרדעא האט פארשפארט!

Wow!
מער דיטעילס?

וואסערע דיטעילס? ס׳איז פשוט, ער האט געהאט 30-40 בחורים, וואס איז ווייניג שכ״ל אינקאם, מיט א גרויסן בנין מיט סטעף.
מענטשען זאגן אז לכאורה איז דא א טיפערע סיבה, אבער כ׳ווייס זיכער אז די סיבה פאר׳ן שפארן איז געלט.

[איישישאק]

הרב זופ מיט קניידעל, איך מיין אין דיין ערשטע זאץ האט איהר געמאכט די טעות וואס ליגט אונטער דיין ווערטער,
מיין טאטע האט קיינמאל נישט געזוכט צו זיין יוניק, נאר ער האט בשיטה געהאלטן אז ווען מען גייט מיט מיטן סיסטעם קומט מען אן דאס בעסטע
דאס איז נישט קיין שיטה זיינער, נאר זיין נאטור. געוויסע מענטשן זענען געקנויטען פון די טייג, און געוויסע פון די אנדערע, עס איז נישט מעגליך זיך צו טוישען, און די וועלט דארף יעדער סארט. צווינגען א מענטש אין הויזען וואס פאסען אים נישט, פאראורזאכט שטארקע מאגן ווייטיג.
דער בחור וואס איז אהין געגאנגען, וואלט נישט מצליח געווען אין דיין ישיבה. און דער וואס איז מצליח ביי דיין ישיבה, וואלט טאקע נישט מצליח געווען אין זיין ישיבה.
דאס אז דו זאגסט אז נאר די פארטיי ישיבות שטעלן צו א צוטריט צו אן עובד ה' און עבודת ה' אחוץ די ראמען פון די למדות, איז א כלל וואס אין למדין הימנה. תלמידי ישיבת ארץ הצבי האבען נישט געזען א ר' אפרים זלזניק זצ"ל? מיט וואס איז ער ווייניגער אן עובד ה' ארום זיך צו קלאטערן ווי סיי וועמען אין די פארטיי? יא, ער איז נישט געווען קיין חסידישע, ער איז אויפגעוואקסען א ליטוואק, אבער פאר דעם פעלט עפעס אין עבודת ה'?

לגבי די גאנצע טעמע, זעי איך נישט די לעזונג פון מאכען קליינע כתות מיט מלמדים. אז מ'האלט ביים טון צו דער זאך און נאר שיקען א בחור צו א פלאץ ווי ער באלאנגט אויפ'ן אמת, קען מען דאך גרינדען בינוני ישיבות אויך. נאר מ'האלט נישט דערביי, וואס וועט דער פריוואטע מלמד סיטסעם העלפן? מ'עט שטופען צו ענדיגען מסכתות איידער מ'קען אל"ף בי"ת און דער מלמד וועט נישט האבען קיין עצה ווייל ער איז משועבד צו די קליינע מאס בעלעבתים וואס דינגען אים. פונקט ווי היינט שטופט מען בחורים אין מצויינים ישיבות ווי זיי באלאנגען נישט, ופוק חזי וואס קומט ארויס דערפון.

[בשעה שיש]

איינע פין די גרויסע פראבלעמען,וואס איז דא ביים היימישער עולם אז נישט, עס איז נישט נישטא קיין עסקנים,מחנכים,וואס זענען גרייט צו עפענען ישובות(וואס אגב האבן זיי נישט קיין ריק-ביין מיט וואס אנצוהייבן)נאר די טאטעס ווילן אריינלייגן זייערע בחורים אין די גוטע ישיבות יעדער מיט זיין סיבה צו ווייל ער איז אן אנגעזעהנער איד אין ספאסט אים נישט אז זיין זוהן לערנט נישט אין די בעסטע ישיבה(וואס מענין לענין,אמאל האט מען געוויסט אז סנגיד פין שטאט האט באקומען סבעסטע בחור היינט האט מען אבער פארדרייט סיוצרות דער בחור שרייט "טב למיתב תן די מלמיתב ארמלאי"פארוואס ווייל יעדע טאטע מיטן פשוטן מיידל וויל דאס בעסטע בחור,אין מיט רעכט נאכדעם פארשטיי איך שוין פארוואס מען וויל שיקןן אין די אויסגעריפענע ישובות)איך געב דא נישט גערעכט פאר קיינעם איך זאג נאר וויאזוי איך קוק עס אהן,מקען זיך קריגן מיט מיר עס איז דאך א פרי קאנטרי

[דריידל]

איך אגרי מיט די וואס זאגן אז מ'קען נישט צווינגן ראשי ישיבות אריינצונעמען שוואכע בחורים אבער מ'דארף וויסן אז עפענען א ישיבה פאר מציינים מיינט נישט בלויז האבן א ישיבה ווי בחורים שטייגן אין לערנען; ס'האט אן השפעה אויף אנדערע ישיבות וואס פאלן צוליב די מציינים ישיבה. ווער ס'קען נישט פירן א ישיבה מיט שוואכע בחורים אויכעט, זאל מוחל זיין אין זיכן אן אנדערע זשאב און זיך נישט שפילן מיט די עתיד פון כלל ישראל. ברענג מיר נישט קיין ראי' פון יח"ל אדער אנדערע ישיבות וואס האבן אזוי געטון ווייל דאן האט מען נישט געוויסט וואס די תוצאות וועלן זיין אבער היינט זעהט מען שוין די פירות דערפון וויפול ישיבות זענען אינטערגעגאנגן צוליב דעם ואין חכם כבעל נסיון.

[פויליש אמבאסאדאר]

רבותי, כ'פארפיר איביסל די נושא פונעם אריגינעלען שמועס צו א צווייטע טאפיק, אבער עס איז דא דא נאך א שטארקע נקודה און פוינט וואס איז נישט געווארן אזוי קלאר אויסגעשמועסט דא און ברויך אויך ספעציעלע באהאנדלונג מיט ווייסע און זיידענע הענטשוך זייענדיג גאר א שווערע און פארפלאנטערטע נושא, און אויב וועלן מיר צופיל רעדן - אפילו ווען ס'איז אמת - קען מען גאר שאדן מאכן, אבער עס דארף באטאענט ווערן די עצם נושא איבער וויפיל מען טוט היינט באמ'תדיג ארויפצוארבייטן א בחור אין ישיבה...

כ'קען פון דער נאענט פילע ישיבות ווי ס'לערענען דארט אזוי-געריפענע מצויינים און מ'לערנט און מ'לערנט... און מ'טוט גארנישט מיטן טאג... בחורים האבן חתונה און ווייסן נישט קיין כי הוא זה וואס אידישקייט מיינט, ער הייבט נישט אן צו קענען קיין טראפ הלכות וואס זענען נוגע יום יומית, כ'האב לעצטנס גערעדט מיט עטליכע מגידי שיעור פון די 'בעסטע' ישיבה גדולות, און כ'האב זיי געפרעגט וואס זייער מיינוג איז, וויפיל פון די בחורים האלטן מיט און האבן הנאה פונעם שיעור עיון. כ'האב נישט געגלייבט וואס מיינע אויערן האבן געהערט הערענדיג די ענטפער פון די מגידי שיעור וואס האבן שוין א נגיעה צו זאגן אז א מערהייט פון די תלמידים האבן הנאה, אבער ניין! די מערסטע וואס א מגי"ש האט מיר געזאגט איז געווען אז פופצען פראצענט בחורים האבן הנאה! שומו שמים!

פארוואס זאלן די ישיבות נישט מאכן א פשוטע סדר אין קיצור שולחן ערוך וואס א יעדע בחור קען פארשטיין אין אינהאלט אין זיך די וויכטיגסטע הלכות (באזני שמעתי פון הרה"ג מהר"ש וואזנער זצ"ל אז קיצור שו"ע האט אין זיך זיבעציג פראצענט פון אורח חיים וואס א יעדע איז דארף קענען)... נאר וואס דען? ס'פאסט נישט... אויב לערנט מען נעבעכדיגע און פשוטע הלכות דאן איז מען אויס קאפאלוטש מאכער, מען איז אויס געלונגענע ישיבה... ס'פאסט נישט (נישט אומזיסט האט רבי רבי אלימלך געזאגט אז די 'פאסטוכער' לייגן צוגרינד אידישקייט... די אזוי גערופענע 'פאסטוכער' וועלכע טראגן די דאגות פון 'פאסטוך' יא 'פאסטוך' נישט...)

און אט דאס איז לענ"ד פון די גרעסטע פראבלעמען פון די 'גוטע ישיבות'. ווי נאר מען באקומט א נאמען אלס א גוטע ישיבה, דאן איז מען בלויז פארנומען מיט איין זאך: בויחען די נאמען פונעם ישיבה... ווארפן בחורים... נישט אננעמען בחורים... נישט צוליב די אלע פראבלעם וועגן חינוך וכו', נער'ט אייך נישט... די שיבה וויל בלייבן מיט זייער אויסגערופענע נאמען... כ'פארשטיי זיי... אבער כ'פארשטיי אויך די אנדערע צד... ודי