תמונות מצבות בביה"ח העתיק בעיה"ק צפת תובב"א

[טריסקער]

צפת 254

רבינו משה ב"ר יעקב קורדווירו
ה'רמ"ק'
כ"ג תמוז

[טריסקער]

צפת 255

הרה"ג ר' שמואל העליר ב"ר ישראל
אב"ד צפת
כ"ב טבת תרמ"ד

[חיימ'ל]

צפת 251

רבי משה האגער מראדאוויץ בן רבי יוסף אלטר מראדאוויץ
ר"ח כסלו תרס"ה

מגזע קאסוב
בעמח"ס ויקח משה

[פרעגער]

דאס איז וואס גבאי שרייבט:

דרכי גישה ומיקום וזיהוי הקבר
חוזרים (מהמדרגות למקוה האר"י) עד לפני שער בית הקברות הצבאי, על תל קטן שבראש ההר משמאל הכביש קבורת חנה ושבעה בניה. זהו התל שמעל מתחם עולי הגרדום, ובעבר היו עושים שם את השכבת המת בעת ההלוויה, והיה המקום האחרון שעד אליו ליוו תושבי צפת את הנפטרים. האגדה שבפי תושבי צפת מספרת כי כל העולה על גבעה זו מתעייף ומתייגע מפני שדורך על אלפי הקברים הטמונים באדמה ואינם נראים לעין [כיום מראים בטעות את מקום קבורתם למטה בהר מול ר' יהושע בן חנניה ואין לזה כל מקור].

אינעם רעכטן זייט פונעם בילד קען מען זען דעם תל קטן שבראש ההר.

אלעס זייער גוטע ראיות, אבער איך געדענק אז פאר ארום צוואנציג יאהר צוריק האבן זיי געוואוינט אויפ'ן אנדערן זייט בארג. קען זיין אז 'גבאי' האט זיי קווארטירט אין א בעסערע דירה......................

[פרעגער]

דאס איז וואס גבאי שרייבט:

דרכי גישה ומיקום וזיהוי הקבר
חוזרים (מהמדרגות למקוה האר"י) עד לפני שער בית הקברות הצבאי, על תל קטן שבראש ההר משמאל הכביש קבורת חנה ושבעה בניה. זהו התל שמעל מתחם עולי הגרדום, ובעבר היו עושים שם את השכבת המת בעת ההלוויה, והיה המקום האחרון שעד אליו ליוו תושבי צפת את הנפטרים. האגדה שבפי תושבי צפת מספרת כי כל העולה על גבעה זו מתעייף ומתייגע מפני שדורך על אלפי הקברים הטמונים באדמה ואינם נראים לעין [כיום מראים בטעות את מקום קבורתם למטה בהר מול ר' יהושע בן חנניה ואין לזה כל מקור].

אינעם רעכטן זייט פונעם בילד קען מען זען דעם תל קטן שבראש ההר.

[פרעגער]

צפת 223

מקום מנוחתם פון חנה ושבעה בניה

שטארק נישט מקובל, ווערט נישט דערמאנט און פריעדיגע קראנטע מקורות. לויט די מעשה סיי אז עס זאל זיין במלחמת היוונים טון סיי בעת חורבן הבית וואלט עס געדארפט זיין בגלילות ירושלים, עדיין לא שמעתי ולא ראיתי צדיקים מתחשבים כלל בהציון.

לשון שערי ירושלים:

בצפת יש מקום אצל בית הקברות והוא תל גדול ועליו מישור, ושם עושין מעמד עם המת ואומרים ויהי נועם ואח"כ קדיש, ומבקשין ממנו מחילה. ומשם עד מקום קברו אומרים ויהי נועם כמה פעמים. ומקום ההוא אומרים ששם קבורת חנה ושבעה בניה. ובתשעה באב הולכין נשי הספרדים המקוננות ויושבין שם ומייללות ומקוננות.

לשון 'איגרת יוסף בן שבתי (תקצ"ו)':

בבתים הרבה כאן [בצפת] אי אפשר לדור כלל, משום שיודעים בוודאות שבהם נקברו חנה ושבעה בניה... בעיני ראיתי מעשה זה: בחודש שבט הגיעה לכאן משפחת עולים... ומכיוון שלא מצא דירה מיד נכנסו לדור בבית הנזכר, אע"פ שהכל הזהירוהו מלעשות כך... והנה לא עברו שלשה חודשים ומתה אשתו ושני ילדיו, ואף הוא עצמו חלה ונטה למות, אבל תוך כדי מחלתו העברנו אותו לדירה אחרת וכך ניצל.

לשון קורות העתים:

וברחנו חוץ לעיר, אל מקום אחד הנקרא כרם. ושמעתי מר' ישראל שבמקום זה נהרגה חנה ושבעה בניה.

דאס איז וואס גבאי שרייבט:

דרכי גישה ומיקום וזיהוי הקבר
חוזרים (מהמדרגות למקוה האר"י) עד לפני שער בית הקברות הצבאי, על תל קטן שבראש ההר משמאל הכביש קבורת חנה ושבעה בניה. זהו התל שמעל מתחם עולי הגרדום, ובעבר היו עושים שם את השכבת המת בעת ההלוויה, והיה המקום האחרון שעד אליו ליוו תושבי צפת את הנפטרים. האגדה שבפי תושבי צפת מספרת כי כל העולה על גבעה זו מתעייף ומתייגע מפני שדורך על אלפי הקברים הטמונים באדמה ואינם נראים לעין [כיום מראים בטעות את מקום קבורתם למטה בהר מול ר' יהושע בן חנניה ואין לזה כל מקור].

[פרעגער]

דאס איז וואס גבאי שרייבט:

דרכי גישה ומיקום וזיהוי הקבר
חוזרים (מהמדרגות למקוה האר"י) עד לפני שער בית הקברות הצבאי, על תל קטן שבראש ההר משמאל הכביש קבורת חנה ושבעה בניה. זהו התל שמעל מתחם עולי הגרדום, ובעבר היו עושים שם את השכבת המת בעת ההלוויה, והיה המקום האחרון שעד אליו ליוו תושבי צפת את הנפטרים. האגדה שבפי תושבי צפת מספרת כי כל העולה על גבעה זו מתעייף ומתייגע מפני שדורך על אלפי הקברים הטמונים באדמה ואינם נראים לעין [כיום מראים בטעות את מקום קבורתם למטה בהר מול ר' יהושע בן חנניה ואין לזה כל מקור].

אינעם רעכטן זייט פונעם בילד קען מען זען דעם תל קטן שבראש ההר.

[ערנסט גערעדט]

צפת 248
במערת הצדיקים

רבי אריה יהודא ליב מוואלטשיסק ב"ר שלום הלוי
כ"ז ניסן תקע"ג

דארט דארף אויך צו ליגן די שנור זיינע, הרבנית מרים ע''ה בתה של מוהר''ן מברסלב זי''ע, וואס זי איז ארויף אויף ארץ ישראל מיט איר מאן און זיין משפחה. און אזוי ווי ס'שטייט דארט אויפ'ן שילד אינדרויסן פון די מערה (אזוי ווי ביי די בייגעלייגטע בילד 248#, אונטן).

דאכט זיך אז דער רבי חיים אורי פייבוש ב''ר ארי' לייב #249, איז טאקע איר מאן בזווגה השני (נאך וואס זיין ברודער - איר ערשטע מאן - איז נפטר געווארן אן קינדער, האט דער ברודער איר מייבם געווען כמבואר בספר חיי מוהר''ן [הגם כפי המבואר בשו''ע איז נישט נהוג היינט צו מייבם זיין, אבער ס'איז דא דארט געוויסע פעלער ווי מ'קען יא עיי''ש, זעהט אויס אז דארט איז געווען אזא סארט פאל]), כ'האב אמאל געזעהן באשריבן אז מיט דעם צווייטן מאן האט זי געהאט א קינד, אבער האט זיך נישט געהאלטן ל''ע.

זייענדיג דארט אין די מערה האב איך געזעהן עטליכע מצבות וואס די שריפט איז אומ-ליינבאר, און כ'האב נישט געטראפן די מצבה וועלכע שטייט דערויף די נאמען פון מרת מרים הנ''ל, ויבוא אחד מן המומחים לברר הדברים לכבודן של הצדיקים וצאצאיהם.

[טריסקער]

צפת 248
במערת הצדיקים

רבי אריה יהודא ליב מוואלטשיסק ב"ר שלום הלוי
כ"ז ניסן תקע"ג

דארט דארף אויך צו ליגן די שנור זיינע, הרבנית מרים ע''ה בתה של מוהר''ן מברסלב זי''ע, וואס זי איז ארויף אויף ארץ ישראל מיט איר מאן און זיין משפחה. און אזוי ווי ס'שטייט דארט אויפ'ן שילד אינדרויסן פון די מערה (אזוי ווי ביי די בייגעלייגטע בילד 248#, אונטן).

דאכט זיך אז דער רבי חיים אורי פייבוש ב''ר ארי' לייב #249, איז טאקע איר מאן בזווגה השני (נאך וואס זיין ברודער - איר ערשטע מאן - איז נפטר געווארן אן קינדער, האט דער ברודער איר מייבם געווען כמבואר בספר חיי מוהר''ן [הגם כפי המבואר בשו''ע איז נישט נהוג היינט צו מייבם זיין, אבער ס'איז דא דארט געוויסע פעלער ווי מ'קען יא עיי''ש, זעהט אויס אז דארט איז געווען אזא סארט פאל]), כ'האב אמאל געזעהן באשריבן אז מיט דעם צווייטן מאן האט זי געהאט א קינד, אבער האט זיך נישט געהאלטן ל''ע.

זייענדיג דארט אין די מערה האב איך געזעהן עטליכע מצבות וואס די שריפט איז אומ-ליינבאר, און כ'האב נישט געטראפן די מצבה וועלכע שטייט דערויף די נאמען פון מרת מרים הנ''ל, ויבוא אחד מן המומחים לברר הדברים לכבודן של הצדיקים וצאצאיהם.

רבי חיים אורי פייבוש האט איר טאקע מייבם געווען נאך וואס זיין ברודער רבי פנחס זאב איז אוועק.

[טריסקער]

דאס איז וואס גבאי שרייבט:

דרכי גישה ומיקום וזיהוי הקבר
חוזרים (מהמדרגות למקוה האר"י) עד לפני שער בית הקברות הצבאי, על תל קטן שבראש ההר משמאל הכביש קבורת חנה ושבעה בניה. זהו התל שמעל מתחם עולי הגרדום, ובעבר היו עושים שם את השכבת המת בעת ההלוויה, והיה המקום האחרון שעד אליו ליוו תושבי צפת את הנפטרים. האגדה שבפי תושבי צפת מספרת כי כל העולה על גבעה זו מתעייף ומתייגע מפני שדורך על אלפי הקברים הטמונים באדמה ואינם נראים לעין [כיום מראים בטעות את מקום קבורתם למטה בהר מול ר' יהושע בן חנניה ואין לזה כל מקור].

אינעם רעכטן זייט פונעם בילד קען מען זען דעם תל קטן שבראש ההר.

אלעס זייער גוטע ראיות, אבער איך געדענק אז פאר ארום צוואנציג יאהר צוריק האבן זיי געוואוינט אויפ'ן אנדערן זייט בארג. קען זיין אז 'גבאי' האט זיי קווארטירט אין א בעסערע דירה......................

קודם כל אויפן אנדערע זייט בארג איז נישטא קיין הייזער.
שנית דער מקום המעמד איז דארט ווי גבאי שרייבט אז זיי ליגן.

לשון שערי ירושלים:

בצפת יש מקום אצל בית הקברות והוא תל גדול ועליו מישור, ושם עושין מעמד עם המת ואומרים ויהי נועם ואח"כ קדיש, ומבקשין ממנו מחילה. ומשם עד מקום קברו אומרים ויהי נועם כמה פעמים. ומקום ההוא אומרים ששם קבורת חנה ושבעה בניה. ובתשעה באב הולכין נשי הספרדים המקוננות ויושבין שם ומייללות ומקוננות.

[נחום וואהלינער]

במערת הצדיקים הנ"ל נטמן ג"כ הטאלנער דיין מצפת

[טריסקער]

במערת הצדיקים הנ"ל נטמן ג"כ הטאלנער דיין מצפת

ביזדערווייל האב איך נאר דאס, אי"ה האף איך צו זיין זיין אין צפת אין די קומענדיגע צייט וועל איך ארויפלייגן א קלארערע בילד.

צפת 256
במערת הצדיקים

הרה"ג ר' יצחק אייזיק ...
הרב מטאלנא
(דאכצעך מיר אז דער טאלנער ביהמ"ד אין צפת איז פון אים)

[טריסקער]

צפת 257

רבי שלום אייכנשטיין מזידיטשוב - צפת בן רבי אשר ישעיה מפראכניק
ג' אלול תשמ"ז

[טריסקער]

צפת 258

רבי יהושע אייכנשטיין מזידיטשוב - גראסווארדיין בן רבי אשר ישעיה מפראכניק
ט"ז (י"ו) סיון תש"ה

[טריסקער]

צפת 259

רבי נתן אייכנשטיין מזידיטשוב - ת"א בן רבי יהושע מזידיטשוב - גראסווארדיין
בדר"ח - א' אדר ב' תשל"ו

[טריסקער]

צפת 260

רבי ישראל פרידמאן מבאיאן - לייפציג בן רבי יצחק מבאיאן
אדר"ח אלול תשי"א

[סוואליעווער אייניקל]

צפת 233

פ"נ הרה"ח ר' משה אליקום בריעה
בהר"ר שמואל זיינויל מבארדיוב
נכד רבינו הק' בעמח"ס נועם אלימלך
נ' י"ג אלול תרס"ח

טריסקער! איך זעה האסט ב"ה וואס צו טוהן בין הזמנים, ביסט אראפגעפארן קיין צפת און געמאכט א גוטע ארבעט.
די מצבה פון זיין פאטער ר' שמואל זאנוויל ב"ר ברוך אברהם בינדיגער האסטו נישט געפונען אפשר?

די בילדער האב איך גענומען פאר א יאר צוריק און זעהנדיג דער אשכול האב איך עס ארויפגעלייגט.
אבער עוד ידי נטויה - דאס יאר על איך זיין פסח אין א"י סאו אפשר חו"מ אדער סתם א טאג על איך זיך נעמען די מיה און זיכן דער מציבה פון רבי שמואל זאנוויל מבארדיוב אין צפת.

חול המועד??
האסטו א היתר צו גיין אויף א בית עולם חול המועד אויב גייט מען נישט אויף מתפלל זיין?
אדרבה, טאמער יא לאז מיר וויסען, ס'איז מיר נוגע!
אפי' אויף ניסן איז אויך נישט אזוי פשוט [דאכ'ט זיך].

[נחום וואהלינער]

צפת 260

רבי ישראל פרידמאן מבאיאן - לייפציג בן רבי יצחק מבאיאן
אדר"ח אלול תשי"א

זיין רביצען אויך א סאדיגורא קינד ליגט דארט צוזאמען מיט איהם אין די גדר.

[נחום וואהלינער]

צפת 233

פ"נ הרה"ח ר' משה אליקום בריעה
בהר"ר שמואל זיינויל מבארדיוב
נכד רבינו הק' בעמח"ס נועם אלימלך
נ' י"ג אלול תרס"ח

טריסקער! איך זעה האסט ב"ה וואס צו טוהן בין הזמנים, ביסט אראפגעפארן קיין צפת און געמאכט א גוטע ארבעט.
די מצבה פון זיין פאטער ר' שמואל זאנוויל ב"ר ברוך אברהם בינדיגער האסטו נישט געפונען אפשר?

די בילדער האב איך גענומען פאר א יאר צוריק און זעהנדיג דער אשכול האב איך עס ארויפגעלייגט.
אבער עוד ידי נטויה - דאס יאר על איך זיין פסח אין א"י סאו אפשר חו"מ אדער סתם א טאג על איך זיך נעמען די מיה און זיכן דער מציבה פון רבי שמואל זאנוויל מבארדיוב אין צפת.

חול המועד??
האסטו א היתר צו גיין אויף א בית עולם חול המועד אויב גייט מען נישט אויף מתפלל זיין?
אדרבה, טאמער יא לאז מיר וויסען, ס'איז מיר נוגע!
אפי' אויף ניסן איז אויך נישט אזוי פשוט [דאכ'ט זיך].

אויף צו מזכה זיין די עולם מיט בילדער, פארוואס נישט.

[סוואליעווער אייניקל]

צפת 233

פ"נ הרה"ח ר' משה אליקום בריעה
בהר"ר שמואל זיינויל מבארדיוב
נכד רבינו הק' בעמח"ס נועם אלימלך
נ' י"ג אלול תרס"ח

טריסקער! איך זעה האסט ב"ה וואס צו טוהן בין הזמנים, ביסט אראפגעפארן קיין צפת און געמאכט א גוטע ארבעט.
די מצבה פון זיין פאטער ר' שמואל זאנוויל ב"ר ברוך אברהם בינדיגער האסטו נישט געפונען אפשר?

די בילדער האב איך גענומען פאר א יאר צוריק און זעהנדיג דער אשכול האב איך עס ארויפגעלייגט.
אבער עוד ידי נטויה - דאס יאר על איך זיין פסח אין א"י סאו אפשר חו"מ אדער סתם א טאג על איך זיך נעמען די מיה און זיכן דער מציבה פון רבי שמואל זאנוויל מבארדיוב אין צפת.

חול המועד??
האסטו א היתר צו גיין אויף א בית עולם חול המועד אויב גייט מען נישט אויף מתפלל זיין?
אדרבה, טאמער יא לאז מיר וויסען, ס'איז מיר נוגע!
אפי' אויף ניסן איז אויך נישט אזוי פשוט [דאכ'ט זיך].

אויף צו מזכה זיין די עולם מיט בילדער, פארוואס נישט.

וואס הייסט פארוואס נישט??
איך פרעג הלכה'דיג... האסט א הוראת חכם אויף דעם?

[טריסקער]

די בילדער האב איך גענומען פאר א יאר צוריק און זעהנדיג דער אשכול האב איך עס ארויפגעלייגט.
אבער עוד ידי נטויה - דאס יאר על איך זיין פסח אין א"י סאו אפשר חו"מ אדער סתם א טאג על איך זיך נעמען די מיה און זיכן דער מציבה פון רבי שמואל זאנוויל מבארדיוב אין צפת.

חול המועד??
האסטו א היתר צו גיין אויף א בית עולם חול המועד אויב גייט מען נישט אויף מתפלל זיין?
אדרבה, טאמער יא לאז מיר וויסען, ס'איז מיר נוגע!
אפי' אויף ניסן איז אויך נישט אזוי פשוט [דאכ'ט זיך].

אויף צו מזכה זיין די עולם מיט בילדער, פארוואס נישט.

וואס הייסט פארוואס נישט??
איך פרעג הלכה'דיג... האסט א הוראת חכם אויף דעם?

געפרעגט הרה"ג ר' מיכל שטיינמעץ שליט"א און ער האט מיר גע'פסק'נט אז חוה"מ גייט מען טאקע נישט אויף קיין ביה"ח, אבער חודש ניסן אליין איז יא גרינגער און מ'קען גיין.

[סוואליעווער אייניקל]

די בילדער האב איך גענומען פאר א יאר צוריק און זעהנדיג דער אשכול האב איך עס ארויפגעלייגט.
אבער עוד ידי נטויה - דאס יאר על איך זיין פסח אין א"י סאו אפשר חו"מ אדער סתם א טאג על איך זיך נעמען די מיה און זיכן דער מציבה פון רבי שמואל זאנוויל מבארדיוב אין צפת.

חול המועד??
האסטו א היתר צו גיין אויף א בית עולם חול המועד אויב גייט מען נישט אויף מתפלל זיין?
אדרבה, טאמער יא לאז מיר וויסען, ס'איז מיר נוגע!
אפי' אויף ניסן איז אויך נישט אזוי פשוט [דאכ'ט זיך].

אויף צו מזכה זיין די עולם מיט בילדער, פארוואס נישט.

וואס הייסט פארוואס נישט??
איך פרעג הלכה'דיג... האסט א הוראת חכם אויף דעם?

געפרעגט הרה"ג ר' מיכל שטיינמעץ שליט"א און ער האט מיר גע'פסק'נט אז חוה"מ גייט מען טאקע נישט אויף קיין ביה"ח, אבער חודש ניסן אליין איז יא גרינגער און מ'קען גיין.

יישר כח!!

[אבני חן]

צפת 131
פ''נ א' מרים פעריל ב''ר פנחס מקאריץ
נ' כ''א אב תרמ''ב

שלום, האם יש אפשרות לדעת איפה בדיוק הקבר המצולם כאן, זו קרובת משפחתי, שלא ידעתי על מקום קבורתה ואשמח לדעת היכן מקומו בביה"ח,
בכדי לחפש את שאר קרובי המשפחה אולי נטמנו בסמוך לה.
א גרויסע ייש"כ.

[טייטל]

צפת 261
הרה"צ ר' מרדכי דוד טייטלבוים זצוקללה"ה אבד"ק סטוטשין ודראהביטש, (בן מוה"ר מנחם צבי, בן מוה"ר אלעזר ניסן מדראהביטש, בן הרה"ק בעל ה"ישמח משה" זיע"א) בערוב ימיו התגורר בצפת תובב"א
נלב"ע ז' כסלו תר"פ

אין דעם אשכול קענט איהר זעהן וועגן איהם
דא האט איהר 1 2 3 בריוון פון איהם (קרדיט מיללער)

[טייטל]

צפת 261
הרה"צ ר' מרדכי דוד טייטלבוים זצוקללה"ה אבד"ק סטוטשין ודראהביטש, (בן מוה"ר מנחם צבי, בן מוה"ר אלעזר ניסן מדראהביטש, בן הרה"ק בעל ה"ישמח משה" זיע"א) בערוב ימיו התגורר בצפת תובב"א
נלב"ע ז' כסלו תר"פ

און דאס א שוועסטער זיינע, ליגט אויך אין צפת
מערקט אן אז איר מצבה איז איבער געמאכט געווארן דורך איר נעפיא (די אובערדערמאנטער'ס ברודער אייניקל) רמ"ד טייטלבוים מהוסאקוב באר שבע זצ"ל אין תשכ"ו