זכרונות: September 11

[בענאק]

יאך בין דאך אויך דארט געווען. דע רבי האט אראפגעשיקט צוריק ווייל מ'האט נאך געהאלטן פארן בענטשן פון פרישטיג. (כיתות ז, ח, ט) אינמיטן בענטשן איז איינער פון כיתה ה' געקומען זאגן אז די ערשטע בנין איז אראפגעפאלן, איז מען שנעל צוריק ארויפגעלאפן.
דיין רבי האט נאכאויך נישט באגרייפט דאן וואס עס איז געשען, ווייל קיינער האט עס נישט באגרייפט. אין די ערשטע פאר מינוט נאך וואס די קראך איז געשען האט מען ניטאמאל געוואוסט אז דאס איז געווען א טעראר אטאקע. מ'האט געמיינט אז עס איז א עקסידענט און סאיז אינטרעסאנט צו זעהן די רויעך גיין אזוי ווייט. קיינער קיינער האט נישט געטראכט אז דער בנין גייט אראפפאלן. - אפילו נישט די הילפס אגענטורן און אפילו נישט.. די טעראריסטן.

איך געדענק דעמאלטס איז א איד אריינגעקומען אין די תלמוד תורה און ממש געוויינט אז מען זאל צאמענעמן די קינדער און זאגן תהלים. ער האט געזאגט אז ער מיינט די וועלט גייט אונטער. ער איז געווען אויס מענטש. שפעטער האט מען אונז מסביר געווען אז אזא אטאקע וואלט געקענט האבן א שוידערליכע עפעקט אויף די עקאנאמיע ובפרט אויף די סטאק מארקעט און פארדעם האט יענער אזוי געציטערט.

[אויסגערעכנט]

זעט אויס ס'איז געווארן א שפראן אשכול

[אליעזר גרינפעלד]

זעט אויס ס'איז געווארן א שפראן אשכול

דריי עס צוריק ארויס נישט טיפער אריין, עניוועי די טשילס קומען ארויף

[געשמאקע אינגערמאן]

אליין געזעהן דעם פליגער אריינפארן. געווען נישט ווייט פון גראונד זיראו. א שווערע איבערלעבעניש

[אליעזר גרינפעלד]

אליין געזעהן דעם פליגער אריינפארן. געווען נישט ווייט פון גראונד זיראו. א שווערע איבערלעבעניש

נעם אפאר מינוט, פרוביר אונז איבערצוגעבן מער באריכות ווי ווייט מעגליך

[געשמאקע אינגערמאן]

בין נישט די וועלטס שרייבער

[קיקיון]

זיך יעצט דערמאנט
פון דעם סעלפאן וואס מען האט אוועקגעלייגט אין בה"ם פאר ימים נוראים
און אויסגעריפען יעדער זאל וויסען ווי

[מה פתאום???]

בין נישט די וועלטס שרייבער

גענוג א שטאט'ס שרייבער... קוק איבער די אנדערע באשרייבונגען דא און הויב אהן!

[צו געזונט]

האמיר אום צעפטעמבער דעם צענטן ארום ניינע אוהר אויפדערנאכט גערעדט מיט ר' אברהם אילאוויטש'ן ע"ה איבער א אינשורענס פאליסי און עטליכע שטונדען דערויף איז ער שוין נישט געווען צווישן אונז

[קיקיון]

םרעזידענט בוש באקומענדיג די נייעס

[עירמאנט'ער]

15 יאר שפעטער

Any updates?

[נגיד]

איך בין דענמאלט עטליכער מאל א וואך געווען אין מאנהעטען, אין דער סיטי האל געגענט, און יענעם טאג האביך ב"ה נישט געדארפט דארט זיין אין דער פרי.

בין געווען דענמאלט אין דער היים, און מיר האבען געזעהן פון פענסטער ווי דער ערשטער טורעם ברענט. פון אונזער הויז האט מען געקענט ארויס זעהן נאר די צעהן העכסטע שטאקען.

דער ראדיא איז געגאנגען אין איך בין געשטאנען ביים פענסטער און פליצלינג זעה איך ווי א ערעפלאן דרייט זיך אויס אין פראנט פון מיין נאז, זייער נידעריג. כ'האב א שריי געגעבען צו מיין ווייב אז עפעס איז נישט אין ארדענונג מיט דער ערעפלאן וואס איז נאך קיינמאל נישט געפארען אזוי נידעריג איבער די וויליאמסבורגער גאסען.

אזוי שטייענדיג, הער איך אויפען ראדיא אז א צווייטער ערעפלאן האט אריין געקראכט אינעם צווייטען טורעם (טאקע נידיעריגע ווי דער פריערדיגע), און טאקע מען האט געקענט זעהן ווי די ברענענדיגע טורעם (יעצט ברענענדיגע טורעםס) האבען זיך צופלאקערט נאך מער.

פון אונזער פענסטער האט מען קיין סאך נישט געקענט זעהן נאר רויעך און פלאמען, האבען מיר זיך אריין געזעצט אין קאר און פרובירט כאפען א בעסערע בליק.

מיר זענען אראפ געפארען פערדע עוועניו אין ברוקלין און געזעהן ווי אראבער שטייען אויף די סטריט קארנערס, און מיט א געוואלדיגע פרייד פרייען זיי זיך און קענען זיך נישט אנזעטיגען פון צו זעהן א נקמה אין אמעריקע. א שאד איך האב נישט אראפ גענומען קליפס דערפון (נאך נישט געהאט קיין סעלפאן). דער ניו יארק טיימס האט עס געמאלדען צוויי טעג שפעטער אבער ממש א פאר שורות און באגראבען אויף זייט פינעף אין דרייסיג.

איין סורפרייז האבען מיר געהאט און א גוטע סורפרייז. מיר זענען געווען זיכער אז מער ווי פופציג טויזענט מענטשען זענען אמוגעקומען (און מסתמא טויזענטער אידען), אבער שפעטער האט זיך אויס געלאזט אז אפילו נישט קיין פיר טויזענט, און רעלאטיוו גאר ווייניג אידען.

מיין גוטע ידיד און חבר רבי משה לעדערער ז"ל, פון די קווינס הצלה, האט זיך איבער געגעבען לייב און לעבען אין געשלינגען עמערס פון די פארסם'טע לופט אין מאנהעטען און האט טאקע א פאר יאר שפעטער פארלוירען זיין לעבען צו א פארעם פון יענער מחלה וואס די דאקטוירים האבען קיינמאל נישט געזעהן, און נישט געהאט א רפואה צו דעם. ער פלעגט מאכען טהרות, און ספעציעל פאר געהארגעטע פון עקסידענטען ה"י. יהא זכרו ברוך, הי"ד.

איז דאך טראמפ נישט קיין ליגענער... מיר האבן דא א באגלייבטער עד ראי'...

(סארי פארן פאר'טראמ'פן נאך א אשכול...)

[לכאורה]

טראמפ האט געזען אין דזשערזי, און ער האט געזען טויזנטער

[אויסגערעכנט]

טראמפ האט געזען אין דזשערזי, און ער האט געזען טויזנטער

די עיקר איז אז דו האסט אפגעפרעגט טראמפ

[SPUSMN]

איך בין דענמאלט עטליכער מאל א וואך געווען אין מאנהעטען, אין דער סיטי האל געגענט, און יענעם טאג האביך ב"ה נישט געדארפט דארט זיין אין דער פרי.

בין געווען דענמאלט אין דער היים, און מיר האבען געזעהן פון פענסטער ווי דער ערשטער טורעם ברענט. פון אונזער הויז האט מען געקענט ארויס זעהן נאר די צעהן העכסטע שטאקען.

דער ראדיא איז געגאנגען אין איך בין געשטאנען ביים פענסטער און פליצלינג זעה איך ווי א ערעפלאן דרייט זיך אויס אין פראנט פון מיין נאז, זייער נידעריג. כ'האב א שריי געגעבען צו מיין ווייב אז עפעס איז נישט אין ארדענונג מיט דער ערעפלאן וואס איז נאך קיינמאל נישט געפארען אזוי נידעריג איבער די וויליאמסבורגער גאסען.

אזוי שטייענדיג, הער איך אויפען ראדיא אז א צווייטער ערעפלאן האט אריין געקראכט אינעם צווייטען טורעם (טאקע נידיעריגע ווי דער פריערדיגע), און טאקע מען האט געקענט זעהן ווי די ברענענדיגע טורעם (יעצט ברענענדיגע טורעםס) האבען זיך צופלאקערט נאך מער.

פון אונזער פענסטער האט מען קיין סאך נישט געקענט זעהן נאר רויעך און פלאמען, האבען מיר זיך אריין געזעצט אין קאר און פרובירט כאפען א בעסערע בליק.

מיר זענען אראפ געפארען פערדע עוועניו אין ברוקלין און געזעהן ווי אראבער שטייען אויף די סטריט קארנערס, און מיט א געוואלדיגע פרייד פרייען זיי זיך און קענען זיך נישט אנזעטיגען פון צו זעהן א נקמה אין אמעריקע. א שאד איך האב נישט אראפ גענומען קליפס דערפון (נאך נישט געהאט קיין סעלפאן). דער ניו יארק טיימס האט עס געמאלדען צוויי טעג שפעטער אבער ממש א פאר שורות און באגראבען אויף זייט פינעף אין דרייסיג.

איין סורפרייז האבען מיר געהאט און א גוטע סורפרייז. מיר זענען געווען זיכער אז מער ווי פופציג טויזענט מענטשען זענען אמוגעקומען (און מסתמא טויזענטער אידען), אבער שפעטער האט זיך אויס געלאזט אז אפילו נישט קיין פיר טויזענט, און רעלאטיוו גאר ווייניג אידען.

מיין גוטע ידיד און חבר רבי משה לעדערער ז"ל, פון די קווינס הצלה, האט זיך איבער געגעבען לייב און לעבען אין געשלינגען עמערס פון די פארסם'טע לופט אין מאנהעטען און האט טאקע א פאר יאר שפעטער פארלוירען זיין לעבען צו א פארעם פון יענער מחלה וואס די דאקטוירים האבען קיינמאל נישט געזעהן, און נישט געהאט א רפואה צו דעם. ער פלעגט מאכען טהרות, און ספעציעל פאר געהארגעטע פון עקסידענטען ה"י. יהא זכרו ברוך, הי"ד.

איז דאך טראמפ נישט קיין ליגענער... מיר האבן דא א באגלייבטער עד ראי'...

(סארי פארן פאר'טראמ'פן נאך א אשכול...)

טאקע אזוי

נישט נאר איך בין א עדות צו דעם, נאר אין משך פון די לעצטע פופצעהן יאר האביך געזעהן ווי אנדערע האבען עדות געזאגט די זעלבע (יעדער אין א אנדערע געגנט) וואס זיי האבען געזעהן מיט די אייגענע אויגען.

[בלעטל]

איינס פון די פילצאליגע אשכולות אויף ניין עלעווען

[חסיד אמיתי]

ישר כח פארן אויסהערן אבער א שאד צוויי די זעלבע

[יאצמעך]

ציפעדיגע זכרונות..

די נייע דור קען שוין בר מצוה האבן

כמעט חתונה האבן.

[יש בו]

ציפעדיגע זכרונות..

די נייע דור קען שוין בר מצוה האבן

יא יא מיינס א חבר האט געהאט א קינד יענע טאג ער אי"ה בר מצוה נעקסטע וואך

ער הערט שוין אויס שידוכים?

[Yitzchok Shmiel]

אלע יארן האט מען זיך גערישט אין געגרייט אין די טעג בעפאר סעפטעמבער 11 למספרם סיי דא אויפן וועלטעל אין סיי אינעם אלגעמיינע גאס אבער זעהט אויס אז קאראונע פארנעמט אסאך א גרעסערע ארט

[עטרת תפארת]

איך בין געווען א יונגע ישיבע גדולה בחור. פונקט יענעם טאג בין איך געווען ביי מין שוועסטער אונדערהיים. אי נער האט געזאגט פאר מיין שוואגער(א אמעריקאנער) ער זאל שנעל קלונגען קיים אמעריקע ווייל עפעס זייער שרעקךיך איז דארט געשען.. האב איך גלייך גיעפנט די ראדיאו, און מיט געהאלטן א פאר שעה אלס וואס האט זיך געטאן..
כ'בין צוריק געקומען און ישיבע האב איך געהערט ווי די בחורים דערציילן זיך שברי ידיעות בשעת איך האב אלעס געוויסט פונם ראדיאו.... סעאיז געווען גאנס פאני צו הערן וואס זיי דערציילן...

[קרייסלער]

אין "דער איד" האט יענער צייט עמיצער אריינגעשיקט א בריוו איבער די לעצטיגע פראבלעם, מענטשען האבן אפגעשטעלט א טעקסי אבער זעהנדיג אז די דרייווער איז אן אראבער איז מען ארויסגעשפרינגען
יענער האט גע'טענה'ט אז מ'איז גורם אומזיסטע אנטיסעמיטיזים מיט דעם

יענע פאר חדשים האט זיך א נפש נישט דערוואגט צו גיין שאפינג קיין מאנהעטן, אין אזא פחד האט מען געלעבט
---------
ווער דענקט די אידישע פאטריאטען מיט די פענדלעך? העכער בית האדמו"ר מ'סאטמאר ביים גאניק האט געפלאטערט א גרויסער פאן, אזוי אויך ביי פאפא ביהמ"ד
אלע חדר באסעס האבן אלץ כבוד מלכות געטראגן א פאן

[יקוש פייוויש]

אז דער עולם איז דא עניוועי… א זייטיגע נאטיץ. לערנטס ענק אויס וויאזוי צו שפינען אן אשכול מיט געשמאק

שכח

[פיפיות]

אינטערוויו: 20 אידן רעאגירן צום צוואנציגסטן יארטאג פון די סעפטעמבער 11 טעראר אטאקעס, הערט וואו זיי זענען געשטאנען ביים הערן די נייעס וואס האט געטוישט אמעריקא אויף אייביג, און ערשטהאנטיגע השגחה פרטית געשיכטעס: 20 אידן
https://www.yiddish24.com/interviews/12/46378

[עירמאנט'ער]

ווער געדענקט די סעקיוריטי יענע חודש תשרי ביי אלע בתי מדרשים