בעצם וואלט זיך נישט געקומען אז די "נסיעות ידידים" - פון די חברי הפארומים אויף איי-וועלט - זאלן נאך ווערן קאטעגארירט אלץ "היסטאריש". ריכטיג טאקע אז ווען די ערשטע נסיעות ידידים זענען פארגעקומען זענען זיי געווען העכסט אינטערעסאנט, סיי אלץ די היסטארישע שטאנדפונקט דערפון - אז מ'טרעפט זיך אויף קברי צדיקים פון פריערדיגע גדולי ישראל וואס האבן דערקלערט קריג מיטן אמעריקאנעם הפקר'דיגען אידישן קולטור, וואס ווינציג זענען די צאל הפוקדים את קברם - און סיי אלץ די חלק פון זיך באקענען מיט נאנטע חברים וואס מ'האט כמעט טאג טעגליכע טעכנאלאגישע פארבינדונגען, ווען אין אמת'ן קען מען זיך נישט פערזענליך, צוליב דעם וואס יעדער איז דאך באהאלטן אונטער א שלייער פון א ניק, אבער ביים זיך טרעפן אין ריעלעטי שווימט ארויף דאס אמת'ע געשטאלט פון יעדן איינעם, אזוי אז אין א געוויסע מאס הערשט א צומישעניש ווען טשיללס נעמט ארום דעם מענטש, געוואויר ווערנדיג אז נחשון בן עמינדב האט נישט געהאט אזא לאנגע בארד, און דער מיטן פלאכן ביבער הוט טראגט גאר א קראך-הוט מיט צושטרויבעלטע פיאות.
צום ביישפיל, מ'ווערט געוואויר אז פארשלאפן איז גארנישט קיין פארשלאפענער, נאר א איד מלא חיות. בן בוזי וואס מאכט א איינדרוק ווי א שטאַטס-מאן, איז בלויז א איינפאכער קאנדידאט צו זיין א בעל תפלה אין די הייליגע טעג. יוראפ איז ווארשיינליך נישט קיין סאך מער ווי א ניק, אנדערש פארשטייט מען נישט פארוואס ער איז אזא אָפטער גאסט אין די פאראייניגטע שטאַטן. 'שטיקל גבאי' (זכר ניקו לברכה) איז גארנישט קיין 'שטיקל' נאר א גאנצער גבאי, א מייסטערהאפטיגער ארגאנעזירער (און טאקע מעשי ידיו להתפאר דעם היינטיגן באזוך וואס מיר ווילן דא באריכטן).'שמעלקא טויב וואס מאכט אזא אָנשטעל ווי ער איז פארטוהן אין סופרות, ערלויבט זיך אוועקצוגעבן זיין כסא מלוכה ווען א גאסט פון מרחקים באזוכט זיין שרייב טישל. מיללער וואס מיר האבן אלעמאל געמיינט אז ער איז נוהג נשיאותו ברמה, ווערן מיר געוואויר אז ביינאזאם מיט זיין פארצייטישע געשטעל, ווען אויפן קעפל שווימט א צילינדער, איז ער רך ווי א אויסגערופענע קנה, און אזוי ווייטער די אנדערע חשובע חברים, כל אחד בשמו ובניקו הטוב יבורך.
דעריבער, ווען מיר רעכענען דעם היינטיגן נסיעת ידידים אלץ די דריטע במספר (ערשטער נסיעת ידידים; טאגבוך - צווייטער נסיעת ידידים; נסיעת ידידים השנית), וואלט זיך לכאורה שוין נישט געקומען אז אויך דאס מאל זאל זי פאררעכנט ווערן בגדר "היסטאריש".
אבער דאך מוזן מיר זיך אפשטעלן און געבן א באריכט איבער דעם היינטיגן טאג, און פארצייכענען וויאזוי אויך דער דריטער נסיעת ידידים קען מיט רעכט פארצייכענט ווערן אלץ "היסטאריש".
מורשת חכמי אמעריקא האט אין פארלויף פון די פארגאנגענע יאהרן עטליכע מאל אפגעהאלטן קלענערע נסיעות וואס זענען נישט געמאלדן געווארן (אויסער א 'הליכת ידידים' וואס האט יא באקומען דעקונג אין די היזיגע שפאלטענעס, זעה דא). די סיבה פארוואס ס'איז נישט באריכטעט געווארן איז ווייל מייסטענס פון די סארט נסיעות זענען באזירט אויף פארשעריי, זאמלעריי, נאכגיין שטריכונגען וואס קענען ווארפן ליכט איבער פארנעפלטע אינפארמאציע וואס עגבערן די חברים, דעריבער זענען אט די באזיכונגען נישט געמאלדן געווארן אין פאבליקום, ווייל ס'איז טייל פון די ארבעט וואס דער מורשת באפאסט זיך מיט. משא"כ די אנדערע נסיעות, אריינגערעכענט דעם היינטיגן נסיעה, וואס מ'קומט זיך צוזאם פאר א אנדערע צוועק, נעמליך כדי צו מתפלל זיין ביי א קבר להעתיר לישועת הכלל והפרט, אט אזעלכע אסיפות איז דא טאקע דער פאסיגער פלאץ צו ווערן באריכטעט, ווייל נאך אלעם דער קרעדיט דערפון געהערט דאך צו איי-וועלט.
(צווישן אנדערע איז נישט געמאלדן געווארן ווען מיט כמעט צוויי יאהר צוריק, צוויי טאג בעפאר ערב ראש השנה תשע"ד, זענען די חברי המורשת געווען אויפן פארלאזטן בעיסייד סעמיטערי, וואו דארט זענען מנוחתם כבוד פון עטליכע פראמינענטע גדולי ישראל וואס האבן משמש געווען ברבנות אין ניו יארק, א שטייגער ווי הגאון הגדול רבי אברהם אהרן יודלאוויטש זצ"ל רב דבית הכנסת אנשי לובץ (עלדריזש סטריט שוהל), וואס דער גרויסער מינסקער גאון שרייבט אויף איהם: "דרכו בקודש - דרך הישר, והוא קולע אל המטרה בדברים נכונים וברורים, ובראיות ישרות, ויצאתי מגדרי לעשות רצונו"; הגאון הגדול רבי יצחק מרגליות זצ"ל רב דבית הכנסת בני ישראל אנשי קאלוואריער (פייק סטריט סינאגאגע) וואס איז געווען א קאנדידאט צו ווערן דער רב הכולל נאכן הסתלקות פונעם פריערדיגען רב הגאון הגדול הרב אברהם יוסף אש זצ"ל; הגאון החסיד רבי חיים יעקב ווידרעוויץ זצ"ל רב דמאסקווא וביהמ"ד נוסח האר"י, וואס זיין נאמען איז שוין היינט באקאנט אלץ דער חסידישער רב הכולל, זייענדיג ברייט באשריבן אינעם אוצרות אויסגאבע, און פילע נאך.
אזוי אויך אז דאס יאהר אליין האבן חברים פון מורשת באזוכט אין צענדליגע בתי חיים איבער אמעריקא, פאטאגראפירט מצבות, געזאמעלט אינפארמאציע און צוזאם געשטעלט הערליכע ביאגראפיע אויף פארשידענע גדולים, וכהנה, ועוד היד נטוי' בס"ד).
יום ד' פרשת פנחס, כ"א תמוז תשע"ה
דער היינטיגער טאג האט אויפגעוויזן צו זיין היסטאריש און איבערגעצייגט אלץ א דורכברוך. א דאנק די פעולות המורשת זענען עטליכע אידן (וואס האב קיין שייכות נישט מיטן מורשת, און נישט מיט איי-וועלט) געקומען צו פארן צו באזוכן דעם ניי אנדעקטן קבר פון הגה"צ רבי אברהם אבא ליפשיץ זצ"ל, דער צדיק פון ירושלים, וואס איז מיט 108 יאהר צוריק געקומען לקבורה אינעם ריזיגן מאונט ציון סעמיטערי, א קארגע צעהן מינוט אוועק פון וויליאמסבורג.
חברי המורשת - וואס האבן געהאט די זכי' איהם צו מעלה זיין לשבח ביי פילע טויזענטע אידן ארויפברענגענדיג דעם נאמען פונעם צדיק אויפן מאפע, ווען צווישן די פעולות איז געווען די לענגערע אפשאצונג אינעם 'ענין' ביילאגע פון די ענגלישע המודיע פרשת חקת - האבן לכבוד דעם יארצייט באשלאסן צו פוקד זיין את קברו. אנגעהויבן האט זיך עס מיט א ארימע מעלדונג פון 'שטיקל גבאי' אז לכבוד דעם יארצייט פון רבי אבא'לי ליפשיץ זצ"ל איז רעכט אז מיר זאלן עולה זיין לציונו ביומא דהילולא. לאנג האט נישט געדויערט און ששה מתפללים האבן געמאלדן זייער באטייליגונג.
איינער פון די חברים, ר' אשר לאווי שיחי' האט גלייך צוגעשטעלט א קלארע מאפע וואס טוט אנצייכענען גענוי מראי מקומות אנצוקומען גרינג סיי צום קבר פון רבי אבא'לי און ווי אויך צו אנדערע קברים פון גדולים וואס ליגן דארט.
מ'האט אפגעשמועסט אז בערך 12 אזייגער מיטאג וועט מען זיך טרעפן. ווען דער ערשטער פון די חבריא איז אנגעקומען האט ער אנגעטראפן אינעם בית החיים א ליטווישער איד מיט א שניי-ווייסע בארד, זיך קלעטערנדיג ארום. אונזער חבר פרעגט יענעם וועמענ'ס קבר ער זוכט, ענפערט ער - נישט מער און נישט ווייניגער - ער זוכט דעם קבר פון הרב ליפשיץ. דער חבר פרעגט איהם וויאזוי איז ער אנגעקומען צו וויסן פון דעם, "איך האב געליינט וועגן איהם אין די ענין" - איז געקומען דער אנטווארט, צייגענדיג דערביי ווי ער האלט דעם 'ענין' אין האנט..
אַ קורצע שמועס מיט דעם איד איז פארפירט געווארן, און דערביי איז אנטפלעקט געווארן אז ער איז גאר א פראמינענטער ראש ישיבה אין ניו דזשערזי. ער האט פארציילט אז ווען ער האט געליינט דערוועגן דאס ערשטע מאל האט דאס איהם זייער באנומען, אז ער האט אפילו געטראכט אז אפשר וועט איהם געלונגען צו גיין באזוכן דעם קבר, אבער ווי ערשטוינט איז ער געווארן, אז פונקט היינט אינדערפרי האט ער זיך ווידער אנגעשטויסן אין דעם זעלבן ענין מאגאזין, און זיך געכאפט אז היינט כ"א תמוז איז דער יארצייט, קיין סאך האט ער נישט געטראכט נאר געקומען צו פארן צום ציון!
און דאס איז היסטאריש און א דורכברוך! מגלגלין זכות ע"י זכאי. מורשת חכמי אמעריקא איז געגאנגען פאבליק, באקומענדיג דעקונג אין א ברייט-באקאנטע אויסגאבע, וואס האט געברענגט רעזולטאטן אז אידן האבן זיך דערוואוסט איבער א אדם גדול וואס איז דאהי אזוי רחמנות'דיג נסתלק געווארן, און איצטער קומט מען מתפלל זיין על קברו!
המתחיל, אומרים לו גמור. נו, ווייטער אין באריכט:
מיט עטליכע מינוט דערויף איז נחמן נתן פון בעלארוס אנגעקומען מיט זיין סוויטע, צווישן זיי האט זיך געציילט יוראפ און נאך צוויי אנדערע וואס ביזדערווייל האבן זיי נאך נישט קיין ניק'ס דא (ווער ווייסט, אפשר יא), איינער פון זיי א זקן שקנה חכמה, וואס האט אין דער פארגאנגענהייט עטליכע מאל זיך באטייליגט ביי די נסיעות. דער קאארדאנירער האט זיי שיין ענטפאנגען און צוגעוויזן פונקטליך וואו מ'האט צו גיין.
דער גבאי האט אהערגעשטעלט א פראוועזאריש ליכט-קעסטל, דערביי א זעקל מיט ליכט פאר די באזוכער. אנדערש ווי אין די פארגאנגענע נסיעות, האט יעדער דא געזאגט קאפיטלעך תהלים לויט זייער באגער. איינער האט געזאגט טשערנאבלער קאפיטלעך און דער צווייטער האט געזאגט תיקון הכללי קאפיטלעך (ווער ס'האט געזאגט וואס, דאס לאז איך איבער פאר אייך, טייערע ליינער). הצד השוה שבהן מ'האט זיך איינגעבעטן ביים בורא כל עולמים וואס איז בוחר בשירי דוד עבדו, אפגעזעהן אין וועלכע סדר מ'זאגט.
שטייענדיג אזוי מיטן תהלים'ל אין האנט, מערקט מען אז פארשלאפן האט אדורך געפירט א אנטלויף אקציע און איז אנגעקומען מיטצוהאלטן מיט די תהלים זאגן. א נס אז מיר האבן געהאט א איבריגע תהלים, ווען נישט וואלט ער ווארשיינליך געדארפט זאגן פון אויסענווייניג.
מ'האט ממשיך געווען מיט תהלים זאגן, אינדערצווישן האט דער דערמאנטער ראש ישיבה פארלאזט דאס פלאץ, איבערלאזנדיג גאנצע 20 טאלער אלץ צדקה לעילוי נשמתו פונעם שד"ר הרב ליפשיץ זצ"ל.
אינמיטן איז אדורכגעלאפן א שמועה אז דער נשיא הכבוד פונעם מורשת קומט צו פארן פון די ווייטע סקרענטאן אנטייל נעמען ביי דעם מעמד עליה לציון. קורצליך דערנאך איז שוין געזעהן געווארן דער פאטריכאלישע צורה, שלעפענדיג א זעקל וואס האט געטראגן א נאמען פון א ראש בית דין וואס דינט אין אמט ערגעצוואו אינדרויסן פון סקרענטאן. אבער, האמת והשלום אהבו, סקרענטאן לעבט גוט מיט יעדן (אויסער מיט די נעלאגישע קהלה דארט, וואס דער רב האט ווי באקאנט אדורכגעפירט א טיילונג, כידוע ואכמ"ל). און אזוי ווי אין א בית החיים גיבט מען זיך נישט די הענט, האט מען א שאקל מיטן קאפ געגעבן ארויסצוצייגן עהרע פאר דעם אויסגערופענעם גאסט.
נאכדעם וואס ס'זענען געשעפשעט געווארן הייסע תפלות פון די באטייליגטע, יעדער במשאלות לבו, איז מען זיך צוגאנגען אינעם בית החיים. טייל וואס האבן געוואלט פוקד זיין קברו פון הרה"ק רבי יצחק מרימנוב-סאדיגורא זצ"ל האבן זיך געוואנדן צום אפיס בעטנדיג א שליסל פונעם אהל. די אַנשטאַלט האט נאר ערפילט דעם בקשה נאכדעם וואס מ'האט איינגעלייגט ביי זיי א צוואנציגער אלץ משכון. נו, א צוואנציגער האמיר דאך גרינג געהאט, פון יענעם ראש ישיבה, און דאס האבן מיר טאקע מפקיד געווען ביי זיי.
דארט אינעם אהל (וואס איצטער איז געווען דאס צווייטע מאל וואס מיר זענען געווען אינעווייניג, פריערדיגע מאל איז דאך געווען ביים צווייטן נסיעת ידידים) האט מען ווייטער געזאגט תהלים, געשריבן קוויטלעך און געצינדן ליכט. (יזכר לטוב דער וואס האט אמאל איבערגעלאזט אינעם אהל א גליל 'טאוועל-פאפיר', ווייל אונזער גאסט פון יוראפ איז נישט געוואוינט צו די היזיגע היצן, און האט זיך דערמיט דערקוויקט צו קענען אפווישן די שווייס).
מ'האט זיך געוואונטשן: זאלסט האבן געפועל'ט אלעס גוט'ס, און מ'האט זיך געגרייט צו פארלאזן דעם בית החיים. פארן ארויספארן זעמיר צוגעפארן צום וואסער-קראן צו וואשן די הענט. מיטאמאל רייסט אריין א קאר אינעם בית החיים און שטעלט זיך אָפ. ער מאכט אויף דעם פענסטער צו אונז, מיר קוקן אריין צום דרייווער, מיר זעהן א מיטל-יעריגער איד זיצן ביים רעדל. מיר פרעגן איהם אומ-אפיציעל צו וועם ער איז געקומען (נאך אלעם מיר קומען דאך פון וויליאמסבורג, ס'איז א נארמאלע זאך צו פרעגן יענעם וואו ער גייט), ענטפערט ער:
"צו הרב ליפשיץ"!..
דעריבער: יחי המורשת!