איך האב געהאט א חלום- אויף מארטין לוטער קינג

[בוידעם]

דאס מאל מאכענדיג מיין וועג צום ביהמ"ד המרכזי דגרינוויל, שפאצירענדיג פרייטאג צונאכטס אויף מארטין לוטער קינג דרייוו, זענען מיינע טריט געווען שנעלער און פרייליכער.

גוט אויסגערוהט, נאכן כאפן א דרימל פון א שעה, א גוטע טועמיה, א שיין געדעקטע שבת טיש, ווערענדיג ארויס באגלייט דורך די ב"ב און די לעכטיגע קינדער קע"ה, איז נאטורליך צו פילן פרייליך און מינטער, אבער דאס מאל איז עס געווען מער ווי געווענליך, איך פרוביר צו כאפן פארוואס, ביז איך האב מיר דערמאנט:

איך האב געהאט א חלום!

א שיינע חלום האב איך געהאט, עס איז חנוכה ביינאכט, מען זיצט מיט די קינדער און אייניקלעך ארום דעם טיש, די שטוב איז באלאכטען מיט די הייליגע חנוכה לעכטלעך, פון די פענסטער זעהט מען די לעכטעלך שיינען ארויס פון אלע אידישע שטובער, די אטמאספערע און ווארעם אין אנגענעם.

אינמיטן דעם פארברענג איז מען אויסגעלאפן פון פאפקארן, די קליינע מושי פארפירט אז ער האט נישט באקומען, נו, שרה'לע גיי צו 'פערענץ 24' און קויף נאך פאפקארן, אויפן וועג מאך א סטאפ אין די אייז קרים סטאר און קויף איין גענונג פאר יעדן.

שרה'לע לויפט ארויס צו 'פערענץ 24' וואס געפונט זיך אין צענטער פון 'אלט גרינוויל' אויף מארטין לוטער קינג צווישן בידוויל אין סטעגמענט, א גיגאנטישע סופער מארקעט מיט ריזיגע איילס און צען קאשירערס, כאטש וואס עס זענען פארהאן צענדליגע גראסערייען און סופער מארקעטס אין די אידישע בוואוינטע גרינוויל, איז אבער 'פערענץ 24' א געשעפטן וואס יעדער ניצט אסאך, ערשטענס צוליב די גרויסקייט און די פולע ליין פון פרודאקטן, וואס נעמט אריין פיש און פלייש געשעפטן, טעיק אוט און וואס נישט, והשנית, סאיז אפען 24 שעה א טאג, און געפינט זיך הארט נעבן צוויי פארנומענע חתונה זאלן, אזוי ארום דינט עס אויך די חתונה געסט פון די דערנעבענדיגע ווילאמסבורג, צו כאפן א נאש אדער א טרינק פאר'ן אהיים פארן.

אויך איז עס נישט ווייט פון בית המדרש בית זאב דוב ביים ווינקל פון מ-ל-ק און פולטאן, די בית המדרש וואס ווירבעלט מיט מנינים פון די נץ ביז 3 אויף דער נאכט.

עס גייט דורך 15 מינוט, שרה'לע איז צוריק מיט די סחורה, און מיט א שמייכל פון איין אויער צום צווייטן זאגט זי, טאטי, איך האב געזעהן וויאזוי טאטעס זענען אויף א טשערי פיקער און הענגן אויף סיינס פאר די הכנסת ספר תורה, מאמי האט געזאגט אז ביי די הכנסת ספר תורה גייען אונז גיין פרי, ווייל פאריגע וואך ווען אונז זענען אנגעקומען צו די הכנסת ספר תורה אין וויזניץ מאנסי גרינוויל שול האט מען שוין געהאלטן נאך אלעם.

פארשטייט זיך אז איך האב גענטפערט, יא שעפעלע, אי"ה דאס מאל וועט מען גיין פריער.

נו שוין, מען האלט שוין ביי די אייז קרים, שוין נאך 12 אויף דער נאכט, און די קינדער הייבן זיך אן גרייט מאכן אהיים צו גיין, טייל וואוינען טאקע נישט ווייט, צוויי דריי גאסן אראפצו, אבער אנדערע וואוינען שוין אין 'ניי גרינוויל', א וואק פון 20 מינוט. אלזא, שוין שפעט, מען דארף בענטשן און גיין.

אבער פלוצלינג איז איינע פון די אייניקלעך וואס איז געזיצן איבער משפחה בילדער, אויפגעשפרינגען מיט א בילד אין די האנט, 'מען זעהט דא מומע ביילי אלס מיידל אהיים קומענדיג פון איר סידור פלעי, אבער ווער זענען די גוים? באבי, פארוואס זענען די ש.... גוים געווען ביי די סידור פלעי?

א שמייכל איז ארויף אויף מיין פנים, איך געדענק נאך די סידור פלעי ווי עס וואלט היינט געווען.

איך האב מחליט געווען, איך מוז רעדן מיט מיינע קינדער און אייניקלעך איבער דעם בילד.

קינדערלעך, געווען איז דאס די סאמע ערשטע סידור פלעי על אדמת גרינוויל, אינמיטן ווינטער פון תשע"ח, עס האבן דאן געוואוינט דא אומגעפעהר 60 אידישע משפחות, די קערנדלעך פון די היינט אזוי באקאנטע אידישע שטאט גרינוויל זענען נארוואס געווארן אנגעזייעט.

איך באטראכט מיינע אייניקלעך, וויאזוי זיי קוקן מיר אן מיט ברייט צעפענטע אויגן, עס ליינט זיך זייער ווינדער, נאר 60 משפחות? אלע טויזענטער הייזער זענען געווען ליידיג?

ווי צו פארענטפערן זייערע קשיות בין איך ממשיך, אלע הייזער זענען געווען באוואוינט מיט טונקעלע גוים.

וואס מיינט טונקעלע גוים פרעגט יענקי, מושי וואס ווייסט אלעס רופט זיך אן, עס מיינט אזוי ווי די גוי וואס ארבעט ביי 'גריל אן אשען', הא רופט זיך אן חיים הערשעלע, אויך ביי 'גאלד דריי גוד' ארבעט אזא איינער מיט'ן נאמען דזשאסעף, ער פלעגט אמאל ארבעטן ביי 'איידליס טעיק אוט.

בקיצור קינדערלעך טייערע, ווען מיר זענען דא אנגעקומען האבן אונזער בלאק געוואוינט נאר דריי אידישע משפחות, מיר האבן דאן געוואוינט אויף דווייט סטריט, א גאס וואו עס וואוינען היינט נאר אידן, אביסל שפעטער זענען אנגעקומען נאך צוויי אידן אויף אונזער בלאק.

מיר זענען געוואקן צום בית המדרש וואס איז דאן געווען אויף מ-ל-ק, די גאנצע גאס איז געווען פול מיו גוים, גרופעס ביי יעדן געשעפט מיט ווילדע מוזיק און הויכע געשרייען.

עס איז דעלמאטס געווען בלויז צוויי שולן אין די גאנצע געגענט, די צענטראלע שול אויף מלק, און בארדיטושבער בית המדרש אויף ווילקאסין דאס.

בלויז איין גראסעריי נעקסט דאר פון בית המדרש, און אויסער דעם איז נישט געווען קיין איין אידישע געשעפט.

זעהנדיג די אינטערעסע פון די קינדער און אייניקלעך, האב איך געפענט א בינטל זכרונות, איבערגייענדיג די גאסן פון שטאט, די געשעפטן און בתי מדרשים מיט מוסדות התורה, אנגעבענדיג וואס עס איז אמאל געווען אויף די פלעצער.

ביים ווינקל פון מ-ל-ק און בעוויוא וואו עס שטייט היינט די הערליכע GB געשעפט, איז געווען א קליינע גוי'אישע גראסעריי, מען פלעגט פרובירן נישט אריבערצוגיין דעם געשעפט צוליב די ווילדע פארשוינען וואס פלעגן דארט אפזיצן.

אריבער די גאס ביים אנדערן ווינקל, וואו עס געפונט זיך היינט די הערליכע 'פרדס' חתונה זאלן איז געשטאנען א קלויסטער.

די ריזיגע סופער מארקעט 'פערענץ 24' איז א צוזאם שטעל פון אפאר געשעפטן, די 'קענדי שאפ' (וואו עס פלעגט אין די בראשית יארן פארקומען מלוה מלכה'ס און מעמדים פון די מוסדות, אריינגערעכנט די ערשטע סידור פלעי) און א בארבער שאפ מיט א גוי'אישע רעסטעראנט.

די גרויסע סאטמאר בית המדרש אויף אושען און דווייט, איז אין יענע יארן געווען א מושב זקנים.

דארט ווי עס שטייט היינט די סקווערע שטיבל אויף גארפילד און וועגמען איז געווען א 6 פעמעלי הויז מיט ערלים וואס זענען כסדר געווען אויפן גאס, מאכענדיג אומבאקוועם אלע דורכגעייער.

די אפעטייזינג געשעפט אויף מלק נעבן דווייט סריט איז בשעתו געווען א אלטע גראסעריי וואס האט געדינט ווי א הענגאוט פלאץ פאר די נידריגסטע.

עין טוב אפטיקעל, א מאדערנע אפ טו דעיט אויגן דאקטער-ברילן געשעפט ביים ווינקל פון מלק און ווענאסטרען איז געווען א באר, מען האט געציטערט דורכצוגיין דארט.

די קינדער און אייניקלעך שטייען מיט געשפיצטע אויערן, זיי גלייבן קוים וואס זיי הערן, די מארטין לוטער קינג גאס מיט אירע אומצאליגע אידישע געשעפטן, גראסערייען, פארמאסיס, רעסטוראנטען, ספרים געשעפטן, גלעזער סטארס, דריי גוד, טעיק אוטס, שיך געשעפטן, זענען אלעס אמאל געווען נישט אידיש?

יא, קינדערלעך אין אייניקלעך, און איך וועל ענק זאגן דעם אמת, כאטש וואס היינט איז גרינוויל א עיר ואם בישראל, א געשמאקע אידישע געגענט וואו עס וואוינען בליעה"ר טויזענטער אידישע משפחות, בענקט זיך מיר די בראשית יארן, עס האט געהאט א חן און געשמאק, טאקע נאר געווען צוויי קליינע שול'ן, איין קליינע מוסד, איין קליינע גראסעריי, מען האט מורא געהאט ארויס צו שיקן א קינד אויפן גאס ביינאכט, נישט געווען קיין חתונה זאלן, נישט קיין רעסטוראנטן, אבער עס איז געווען אזא אחדות, עס האט געהערשט א ברידערליכקייט, א פאראייניגטע ווילן צו בויען א ישוב פאר אונז און אונזערע קינדער און אייניקלעך.

דאס דאוונען אין שול א פשוטע מנחה מעריב האט געהאט אלע טעמים, א שלש סעודות בדיבוק חברים וואו כ"ק הגה"צ גאב"ד גרינוויל שליט"א האט אזוי ווארעם פארגעזאגט הערליכע דברי תורה, איז געווען מעין עולם הבא, א מלוה מלכה ביי כ"ק אדמו"ר מפערסנא שליט"א וואו ער אליין האט מיט א ענות חן סערוויט יעדן באזונדער, האט ריכטיג פארטייטשט דעם פסוק הנה מה טוב ומה נעים שבת אחים גם יחד.

און...... איך האב מיך אויפגעוועקט..... והנה חלום.

די חלום איז געווען די סיבה פון מיין איבער מינטערקייט גייענדיג אין בית המדרש פרייטאג צו נאכטס אויף מארטין לוטער קינג.

אריינקומענדיג אין בית המדרש האב איך גוט באטראכט אלע מתפללים, טראכטענדיג, איך און זיי גייען דאס נאך אמאל -אין די ווירקליכע מציאות- פארציילן פאר אונזערע אייניקלעך בעזרת ה'.

[מטעמים]

WOW א מייסטערווערק.

אזא שיינע באשרייבונג, דער אויבערשטער זאל העלפען עס זאל מקויים ווערן שנעלער ווי געטראכט.

[ראספשע]

א וויזשניצער רבי אין דזשערסי סיטי, פעלט פון חלום

[א נייער]

wow wow wow
די ערשטע חלק פון די חלום האט זיך שוין אנגעהויבן

[יאצמעך]

דיס איס סאמטינג עלס.

טענקס בוידעם.

אחותנו את היי לאלפי רבבה!

[להודיע]

די שעפערישקייט אין דעם ארטיקל, אנגעהויבן פונעם קעפל, איז אויסנאם! יה"ר שנזכה.

[אלי' מקוה יוד]

געוואלדיג.

ברודערלעך עס וועט שוין באלד קיין חלום מער נישט זיין...

[שמועסער]

אייזן!

[שמואל בארג]

ריזיג!

[אויסגערעכנט]

בוידעם ווי אין די גוטע צייטן.... וואףף איז דאס גוט, די קליינע עולם היינט זענען די וואס בויען אויף די פיוטשער פאר אונזערע דורות, עס וועט קומען א טאג וואס מען וועט צוריק קוקן און נישט גלייבן ווי אזוי מען האט דאס אויסגעפירט.

[וויי-פיי]

בענקט זיך מיר די בראשית יארן, עס האט געהאט א חן און געשמאק, טאקע נאר געווען צוויי קליינע שול'ן, איין קליינע מוסד, איין קליינע גראסעריי, מען האט מורא געהאט ארויס צו שיקן א קינד אויפן גאס ביינאכט, נישט געווען קיין חתונה זאלן, נישט קיין רעסטוראנטן, אבער עס איז געווען אזא אחדות, עס האט געהערשט א ברידערליכקייט, א פאראייניגטע ווילן צו בויען א ישוב פאר אונז און אונזערע קינדער און אייניקלעך.

יא אזא געשמאקע חלום דארף מען אראפ נעמען פון ''בוידעם''

[איפה פייביש]

Wow פון דיין פעדער צו גאט'ס אויער!!!!

[shimon7323]

Wow
הערליך רייך געשריבן.
יויש האסטו עס גיט אפגעקלינט ווען די האסט עס אראפגענומען פונעם בוידעם, קיפ איט קאמינג, מיר האבן זייער הנאה פון דיינע שרייבעריי דא.

[בעמבא]

הערליך שיין, אזא פעדער מיט אזעלכע געדאנקן איז ממש א חלום !
נזכה ונחיה ונראה !

[שטאלצער יוד]

זעה איך אז אין בוידעם איז יא נאך דא א אייוולעט!!! חדש ימינו כקדם.

[משה כספי]

זעה איך אז אין בוידעם איז יא נאך דא א אייוולעט!!! חדש ימינו כקדם.

[צולייגער]

בווווויייידדדדעם.

איך בין ש-פ-ר-א-כ-ל-א-ז!

דו ביסט ריזיגע נייעס, כ'קען זיך נאכנישט צו זיך קומען. איר זעהט?! אט אזוי זאגט מען WOW אין אידיש!

[שמאטע]

פאסט עס דען צו שרייבן א פשוט'ע "מעסיוו"! -?

אבער וואס, דאס "איז" דאך טאקע "מעסיוו!".
אייגענ-ארט-יג!

[וואוילע שעפעלע]

נע, וואס עפעס מעסיוו, ס'איז מעס-י-וו!!

בוידעם, האסט עס געמאכט

[טויגליכער איד]

פארגעסן אויסצורעכענען מעכל'ס אויף איינע פון די מער עלטערע גאסן...

[לכאורה]

פשיהא! (אזוי זאגט מען WOW אויף אידיש..)

טראג דעם ארטיקל אריין צו פערענץ24, כ'גלייב ער וועט דיר אפמעקן דעם חוב'נדל וואס האט זיך אנגעזאמלט ווילאנג דו האסט גע'חלומ'ט...

לויט ווי איך קען די ארטיגע ישוב, הענגט שוין דער ארטיקל אויפן וואנט פון פאליש...

[ענדע צדיק!]

נאע געהאט ביותר. א שיינער געשמאקער בעטעמ'טער חלום. לייק!

יעצט ווארט אויף די פתרונים וואס וועלן נאכטאנצן די נחשונים.

[שטייגען]

ברוך השם היינט האבן מיר געהאט צו ליינען סיי פון שמאטע נאין סיי פון בוידעם בחנטע ארטקליך
#טעגלאש בתפארתה

[פרידן]

ווייל פאריגע וואך ווען אונז זענען אנגעקומען צו די הכנסת ספר תורה אין וויזניץ מאנסי גרינוויל שול האט מען שוין געהאלטן נאך אלעם.

אזוי ווי ביי די 7 אזוי ביי די 70

[פרידן]

מעכטיגע ארבעט
אינגערמאנשיקעל טייערער וואס יעצט וען דעי שורות ווערן געשריבן ביזטו נאכנישט אויף דעם עולם, 30 40 יאר ארום ווען די גייסט טרעפן דעי אשכול אין עס ארויף ברענגען פין בעיסמענט שיק מיט פליז א אישו וועסט מחיה זיין א אהבת קדומים איד