אינטערעסאנטע ענינים אויף מסכת בבא מציעא

קושיות והערות בלימוד הגמרא

די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד

אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

אינטערעסאנטע ענינים אויף מסכת בבא מציעא

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

איך עפען יעצט אן אשכול ווי מיר וועלן אי"ה ברענגען אינטערעסאנטע הערות און ענינים אויף די מסכתא פארשטייט זיך ווער עס קען זאל ארויסהעלפען (פאר סתם קושיות ביטע עפענען אן אנדערע אשכול)

אן אינטרעסאנטע מעשה וואס יעדער האט שוין מסתמא אמאל געהערט (דא בין איך עס מרמז) אז אמאל זענען תלמידים פין א געוויסע ישיבה געקומען צו ר' חיים בריסקער און זיי האבן געזאגט אז זיי האבן א חקירה אין די דין פין "שלו" וואס איז פשט אז א חפץ איז מיינס, צו זאג איך אז ווייל עס איז נישט "דיינס" איז עס "מיינס" אדער פארקערט ווייל עס איז "מיינס" איז עס נישט "דיינס"... און זיי האבן זיך גענומען זאגן תורה אויף דעם ווען זיי האבן געענדיגט האט זיי ר' חיים געזאגט יעצט וועל איך ענק זאגן פשט אין "שלו"..... 'שלו מיינט פארדרייען זאלט איר "אייער" קאפ און נישט "מיינער" דאס איז פשט אין שלו'.....(אין מעשי איש ברענגען זיי אז דער חזו"א האט עס פארציילט אויף ר' אליעזר גורדון מטעלז)

כ'ווייס נישט צו די מעשה איז אמת אויב יא מסתמא האבן די בחורים טאקע פארדרייט א קאפ אזוי האבן מיר פארדינט די מעשה וואס מען קען ניצן אין א סאך פעלער... אבער די עצם חקירה איז שוין גארנישט פארדרייט א קאפ ווי מיר וועלן באלד זעהן

מיר האבן געלערנט אין די גמרא דף י. אמר ר"ל משום אבא כהן ברדלא ארבע אמות של אדם קונות לו בכל מקום דאס הייסט אז א חפץ של הפקר וואס ליגט אין די ד' אמות פינעם מענטש איז ער עס קונה אפילו ער האט נישט געמאכט קיין קנין אז מען קוקט אבער אריין אין רש"י זעהט מען אז רש"י זאגט 'אם יש סביבותיו דבר הפקר אין אחר רשאי לתופסו' איז אין בית אהרן פין ר' אהרן וואלקין שטעלט ער זיך וואס וויל רש"י מיט דעם לשון 'אין אחר רשאי לתופסו' די נקודה איז דאך דא אז ד' אמות איז א קנין און אוודאי אויב דער מענטש איז עס קונה טאר עס קיינער נישט אוועקכאפען ענטפערט ער מיט אן אינטרעסאנטער יסוד, אז די תקנה פין ד' אמות איז נישט געווען אז דער מענטש זאל עס קונה זיין, די תקנה איז געווען אז ווען איך זאך ליגט אין די ד' אמות פין א מענטש טאר נישט קומען קיין צווייטער און עס נעמען, און דא לייגט ער אראפ זיין יסוד, וויבאלד קיינער קען עס נישט נעמען נאר דער ביי וועם עס ליגט אין די ד' אמות, איז ער איז עס אויטאמאטיש קונה ווייל ער איז דער איינציגסטער וואס קען צוקימען צו די חפץ, און לויט דעם איז זייער מדויק די לשון רש"י 'אין אחר רשאי לתופסו' ווייל דאס איז געווען די תקנה פין ד' אמות אז קיינער טאר עס נישט נעמען און ממילא איז ער שוין קונה

ברענגט ער ראי' צו דעם, אין די גמרא דף ח. האבן מיר געזעהן אז רמי בר חמא וויל מדייק זיין פין די משנה אז המגביה מציאה לחבירו קנה חבירו דאי ס"ד לא קנה כו' פרעגט דארט די גמרא דיוקי' דרמי בר חמא מהיכא אי נימא מרישא שנים אוחזין בטלית התם האי קאמר כולה שלי ואנא אגבהתה כולה והאי כו' פרעגן דארט די ראשונים די גמרא האט דאך אויבען געפרעגט לימא מתני' דלא כבן ננס און די גמרא האט געענטפערט אז דא וועט אפילו בן ננס מודה זיין ווייל עס קען זיין אז ביידע שווערן אויף אן אמת ווייל זיי האבן עס אויפגעהויבען צוזאמען, לכאורה לויט ווי אזוי איך זאג יעצט אז המגביה מציאה לחבירו לא קנה חבירו קומט דאך אויס אז אויב זיי האבן עס אויפגעהויבען צוזאמען האט עס קיינער נישט קונה געווען, ענטפערט דארט די רמב"ן אז וויבאלד קיינער קען נישט זוכה זיין אין דעם חוץ זיי צוליב זייערע טענות, זענען זיי טאקע זוכה אין דעם אין זיי שווערן אויף אן אמת, זעהט מען פין רמב"ן דעם יסוד אז א זאך וואס קיינער קען נישט צוקימען דערצו, איז דער וואס קען יא איז עס אויטאמאטיש קונה אפילו אן א קנין.

לויט דעם פארענטפערט ער דאס וואס תוספות פרעגט אז פארוואס ביי גניבה איז נישט דא די קנין פין ד' אמות, אבער לויט ווי אזוי מיר האבן געזאגט אז די תקנה איז נאר געווען אז קיינער קען עס נישט נעמען, שטימט זייער גוט, ווייל ביי גניבה קען דאך דער בעה"ב עס קומען נעמען ממילא איז נישט שייך ער זאל עס קונה זיין

באמת אין די יסוד איז דא א מחלוקת צווישען דער מחנה חיים און זיין ברודער דער המיקנה, אין שו"ת מחנה חיים ח"ב סי' מא איז דא א תשובה פינעם המיקנה צום ברידער ווער זאגט דעם זעלבען חידוש צו פארענטפערן די רש"י און די קשיא פין תוס' און ער איז דארט מסביר דעם יסוד באריכות און ער לייגט צו אן אינטרעסאנטע ראי' פין דעם וואס רש"י זאגט אין ויקרא אדם כי יקריב מכם מה אדם הראשון לא הקריב מן הגזל 'שהכל היה שלו' אף אתם כו' לכאורה אדם הראשון האט דען געמאכט א קנין אויף אלעס נאר לפי הנ"ל איז זייער גוט וויבאלד אדה"ר איז געווען דער איינציגסטער מענטש אויף די וועלט איז אויטאמאטיש אלעס געווען זיינס און עס האט נישט אויסגעפעלט קיין קנין

למעשה איז דער ברודער דער מחנ"ח נישט מסכים צו דעם יסוד אז וויבאלד עס איז נישט "דיינס" איז עס שוין "מיינס" און ער פארשטייט אז עס פעלט יא אויס אז עס זאל זיין דירעקט "מיינס" און אויף די ראי' פין ויקרא וויל ער טענה'ען אז די נקודה איז נישט אז עס איז געווען אדם הראשון'ס נאר אז עס איז נישט געווען קיין גזל ממילא אפילו מיר וועלן זאגן אז עס איז געווען הפקר קען מען אויך ארויסלערנען אז גזל איז פסול ביי א קרבן (כמדומה שאינו פשוט כל כך אם הפקר כשר לקרבן ומונח בזכרוני שהחת"ס כתב כן והרבה חולקים עליו) אבער אויף די לשון רש"י "שהכל היה שלו" בלייבט ער שווער
לעצט פארראכטן דורך פייערמאן אום מאנטאג סעפטעמבער 12, 2016 10:13 am, פארראכטן געווארן 4 מאל.
אוועטאר
קעלנער
שר חמש מאות
תגובות: 849
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך פעברואר 18, 2009 4:34 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך קעלנער »

יישר כח פאר די שיינע חקירה, אזויווי די יישר כח איז אין דיינע ד' אמות קענסטו עס קונה זיין לויט וועלכע שיטה דו ווילסט. (ליתר שאת לייג איך צו אז קיינער חוץ פייערמאן מעג עס נעמען...)
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

דף יב:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

אין די משנה אויף דף יב. האבן מיר געלערנט אז מציאת עבדו ושפחתו העברים הרי אלו שלהן, פרעגט די גמרא אויף ע"ב 'האי שפחה היכי דמי אי דאייתי שתי שערות מאי בעיא גבי' ואי דלא אייתי שתי שערות כו', דאס הייסט אז די גמרא פארשטייט אז עס איז נישט מעגליך אז א מיידל וואס האט שוין געברענגט שתי שערות זאל נאך דינען אלס אמה העברי'.

אן אינטרעסאנטע רמב"ן איז דא אין מס' גיטין דף לו וואס שרייבט אז אויב א מענטש האט געקויפט אן עבד עברי בזמן שבית המקדש היה קיים, און דער עבד איז געווארען א נרצע, וואס דער דין איז דאך אז ער איז עובד עד היובל, און אינצווישען איז דער ביהמ"ק חרוב געווארען, און יובל ווערט בטל איז די הלכה אז דער עבד גייט קיינמאל נישט ארויס פריי און ער בלייבט א עבד לעולם

אויבן אויף וואלט מען געלערנט פשט אין דעם רמב"ן, אז וויבאלד ווען דער ביהמ"ק ווערט חרוב גייט דאך נישט אן קיין יובל, ממילא קען ער נישט באפרייעט ווערן ווייל יובל קומט דאך נישט אן, און לפי"ז וועט אויסקומען אז די רמב"ן'ס דין איז דווקא ביי יובל, אבער די אנדערע יציאות ווי למשל שש און סימנים ביי אמה העברי' וועלן געהעריג אנגיין, דאס הייסט אז א עבד וואס אינמיטען זיין עבדות איז חרוב געווארען דער ביהמ"ק וועט ווייטער געהעריג ארויסגיין ביי זעקס יאר, אבער לכאורה וואלט מען געקענט טראכטען אן אנדערע ביאור אין דעם רמב"ן, דהיינו, ווי באקאנט זאגט דאך די גמרא אין קידושין אז 'אין עבד עברי נוהג אלא בזמן שהיובל נוהג' אין ריטב"א אין מס' יבמות מו איז ער מסביר אז עס מיינט נישט אז עס קען נישט זיין אן עבד עברי בזמן שאין היובל נוהג, נאר די ספיציעלע דינים וואס איז נתחדש געווארען ביי אן ע"ע און אמה העברי' ווי שש און סימנים דאס גייט נאר אן בזמן שהיובל נוהג, לפי"ז קען מען זאגן אז דאס זאל זיין די ביאור פינעם רמב"ן אז וועגן דעם גייט ער נישט ארויס לחירות ווייל די יציאות וואס די תורה האט מחדש געווען גייט נאר אן בזמן שהיובל נוהג, און לויט דעם ווען איך מענטש האט געקויפט אן אמה העברי' בזמן הבית און אינצווישען איז יובל בטל געווארען וועט זי נישט ארויסגיין מיט סימנים.

אבער לכאורה לפי"ז דארף מען פארשטיין אונזער גמרא, וואס מיטשעט זיך די גמרא אי דאייתי שתי שערות מאי בעי גבי', לויט ווי אזוי מיר האבן יעצט געשריבען, קען די גמרא ענטפערען אז ער האט געקויפט די שפחה בזמן שהיובל נוהג, און אינצווישען בטל געווארען יובל ממילא גייט זי נישט ארויס מיט סימנים, ווי געברענגט פין ריטב"א אז דאס איז פשט אין אין ע"ע נוהג כו', די קושיא פרעגט הג"ר חיים קנייבסקי שליט"א אין זיין פירוש קנין פירות אויף מסכת עבדים און ער וויל ענטפערן אז ביי די יציאות פין שש און סימנים זענען זיי לכתחילה פארקויפט געווארען נאר ביז דעם זמן פין זעקס יאר אדער ביז זי ברענגט סימנים, ממילא אפילו יובל איז בטל געווארען און די יציאות פין די תורה גייען נישט אן, אבער למעשה אויף דעם זמן וואס זיי ברענגט סימנים איז זי נישט פארקויפט געווארען, (צ"ע מערכין כט) משא"כ ביי יובל וואס אפילו מיר וועלן זאגן אז עס איז נאר א קנין לזמן (און נישט 'אפקעתא דמלכא ווי עס זעהט אויס שפעטער אין ב"מ) מ"מ דארף דאך אנקימען יובל (די זמן וואס יובל דארף אין איר צו זיין) און יובל איז דאך בטל געווארען.

ער וויל דארט ענטפערן נאך א תירוץ, אז דאס וואס די ריטב"א זאגט אז די יציאות גייען נישט אן בזמן שאין היובל נוהג, איז נאר ביי אן עבד וואס איז געווארן ערשט אן עבד כשחרב הבית, אבער אן עבד וואס איז נאך געווען אן עבד בזמן שהיובל נהג האט שוין חל געווען אלע דינים אויף אים און עס גייט אן אפילו לאחר חורבן הבית (באמת ברמב"ן שם מוכרח לומר כן דהא הוא כתב שם ליישב קושיות התוס' האיך אפשר שבעלו שפחה חרופה ותירץ הוא דאפשר ע"ע בזמן שאין היובל נוהג ודינו להתירו בשפחה, וזהו ג"כ מדיני ע"ע ואמאי מותר בשפחה, ובריטב"א כתב מפורש דאסור, וע"כ כנ"ל)

וואס בלייבט נאר איבער צו פארשטיין אז פין ריטב"א זעהט דארט אויס אז אן אמה העברי' איז אויך שייך בזמה"ז אויב אזוי פארוואס ענטפערט נישט די גמרא אז עס רעדט זיך פין א אמה העברי' וואס מען האט פארקויפט בזמן שאין היובל נוהג וואס גייט נישט ארויס מיט סימנים (ואפשר שזה נכלל בקושית המל"מ מובא במנ"ח מצוה מב להשיטות שאפשר לאשה למכור את עצמה)
לעצט פארראכטן דורך פייערמאן אום דינסטאג סעפטעמבער 13, 2016 12:04 am, פארראכטן געווארן 3 מאל.
אוועטאר
Iphone
שר האלף
תגובות: 1315
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג פעברואר 10, 2013 8:57 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך Iphone »

thanks
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

דף יג.

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

אין די משנה האבן מיר געלערנט 'מצא שטרי חוב אם יש בהן אחריות נכסים לא יחזיר שבי"ד נפרעין מהן', פרעגט די גמרא 'במאי עסקינן אילימא כשחייב מודה כי יש בהן אחריות נכסים אמאי לא יחזיר האט מודה' דאס הייסט אז די גמרא פארשטייט אז אויב דער לוה איז מודה אז ער האט נאכנישט באצאלט דארף מען עס צירוקגעבען פארן מלוה אז ער זאל קענען גובה זיין אפילו פין נכסים משעובדים, און פארשטייט זיך אז עס ארבעט מיט די דין פין 'הודאת בע"ד כמאה עדים דמי' אז א מענטש איז נאמן אויף זיך צו זאגן אז ער איז חייב

שפעטער אויף דף יג. קומט די גמרא צו (איינע פין די וועגן) אז די טעם פין די משנה איז ווייל מען איז חושש לפרעון ולקנוניא דהיינו אז באמת האט שוין דער לוה באצאלט ער איז נאר מודה אז נישט צו מאכן א קנוניא אויף די לקוחות

אין די אחרונים (קוב"ש ועוד) איז דא א שטארקע קושיא אויף די גמרא, ווי אזוי קען זיין איך זאל גלייבען דעם לוה גובה צו זיין פין משעובדים מכח דעם דין פין הודאת בע"ד, כידוע זאגט דאך די גמרא אין קידושין אז הודאת בע"ד איז נאר נאמן ווען ער איז נישט חב לאחריני דאס הייסט אז עס איז נאר נוגע פאר אים אליין אבער אויף אן אופן וואס זיין הודאה איז גורם א חיוב פאר אנדערע מענטשען איז נישט דא די נאמנות פין הודאת בע"ד, אויב אזוי דא איז ער דאך א חב כלפי די לקוחות איז ווי אזוי פארשטייט די גמרא מיט א פשטות אז ער דארף זיין נאמן און אפילו אין די מסקנא איז ער נאר נישט נאמן מכח קנוניא

אין זכרון שמואל פין הגר"ש רוזובסקי איז דא זייער א שיינע מהלך דאס צו פארענטפערן מיט א שיינעם יסוד וואס ער טוט אויף אין די נאמנות פין הודאת בע"ד, לאמיר נאר קודם מקדים זיין אפאר הקדמות

די מקור פין הודאת בע"ד איז פין פרשת מודה במקצת 'כי הוא זה' וואס מען זעהט אז די תורה האט אים געגלייבט אז דאס וואס ער איז מודה איז ער חייב, די מקור אז ער איז נישט נאמן לחוב לאחריני איז ווי אויבען דערמאנט פין די גמרא אין קידושין דף סה און אויך אין כתובות יט, בפשטות איז די סיבה פארוואס ער איז נישט נאמן לחוב לאחריני זייער פארשטענדליך, די תורה האט דיר געגלייבט דאס וואס דו פארציילסט אויף דיר, אויף יענעם האסטו נישט קיין רעכט צו רעדן, למעשה אין זייער אסאך ראשונים ווערט דערמאנט אן אנדערער טעם, פאר א דוגמא וועל איך ברענגען דעם לשון הרמב"ם וז"ל בפ"ב מהל' מלוה ולוה ה"ו 'ראובן שהיה חייב לשמעון מאה ולוי חייב לראובן מאה מוציאין מלוי ונותנין לשמעון (וועגן שיעבודא דר"נ) לפיכך אם אין לראובן נכסים והיו לו שט"ח על לוי, ואמר לוי שטר אמנה הוא, פרוע הוא, והודה לו ראובן אין משגיחין על הודאתו "שמא קנוניא הם עושים לאבד זכותו של שמעון" כו' דאס הייסט אז דער רמב"ם זאגט אז די סיבה פארוואס ער איז נישט נאמן לחוב לאחריני איז ווייל אפשר איז ער נאר מודה ווייל ער וויל מאכן א קנוניא (באמת זה מחלוקת קצות סי' צט ונתיבות בב"י בכתובות)

איז באמת דארף מען פארשטיין דעם רמב"ם, קודם פארוואס זאגט ער נישט אזוי ווי מען טראכט פשוט, און צווייטענס אויב האט די תורה באגלייבט אפילו ביי לחוב לאחריני, ווי קען קימען און חשש קנוניא און מפקיע זיין די נאמנות וואס די תורה האט געגעבן, איז דארטן אין זכרון שמואל זאגט ער זייער א שיינע יסוד, אז באמת אפילו ווען נישט די תורה איז מחדש אז הודאת בע"ד איז נאמן, וואלטן מיר אים געדארפט גלייבען, פשוט אנן סהדי אז ער זאגט אמת, ס'טייטשט וועלכער נארמאלער מענטש גייט זאגן אז ער קומט פאר יענעם געלט ווען ער קומט אים נישט?! נאר וואס דען די פסוק איז געקומען מחדש זיין דאס וואס מיר ווייסען אז הודאת בע"ד איז נאמן אפילו קעגן עדים, דאס וואלט נישט געווען אויב מיר וואלטן אים געגלייבט נאר מכח אנן סהדי, אבער נישט קעגן עדים איז ער נאמן אפילו אן דעם וואס די תורה איז מגלה כי הוא זה, לפי"ז שטימט זייער שיין, ווייל לויט ווי מיר זאגן אז ער איז נאמן מכח אנן סהדי, דארף אויסצוקימען אז אפילו ווען ער רעדט אויף יענעם זאל ער זיין נאמן, ווייל אפילו די נאמנות פין די תורה איז נישט דא, אבער די אנן סהדי אז ער זאגט אמת איז דאך יא דא, וועגן דעם האט דער רמב"ם געדארפט זאגן די טעם פין קנוניא, צו זאגן אז אפילו אן אנן סהדי איז אויך נישט דא, ווייל עס קען זיין אז ער איז מודה ווייל עס לוינט זיך אים צו מאכן א קנוניא אויף יענעם

לויט דעם איז זייער גוט פארענטפערט די קושיא פין די אחרונים, ווייל ווי מען זעהט, קומט ערשט די גמרא צו שפעטער צו די טעם פין קנוניא, דאס הייסט אז די גמרא האט נאכנישט געוויסט פין דעם לכתחילה, אויב אזוי איז זייער גוט פארוואס די גמרא פרעגט כשחייב מודה אמאי לא יחזיר, ווייל אפילו ער איז חב לאחריני, דארף ער זיין נאמן מכח אנן סהדי, און אויף דעם קומט טאקע די גמרא צו אז מען איז חושש לפרעון ולקנוניא
אוועטאר
פיצי קעפעלע
שר האלף
תגובות: 1496
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יאנואר 15, 2012 12:01 pm
לאקאציע: Rockland County NY
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פיצי קעפעלע »

Thanks alot , enjoyed
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

דף טז:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

קודם א גרויסען ייש"כ פאר אלע וואס באדאנקען זיך, עס גיט חיזוק אנצוגיין ווייטער

אין די גמרא דא לערנען מיר די שיטה פין שמואל וואס איז שוין געווען אראפגעברענגט אויבען אויף דף יג., אז המוציא שטר הקנאה בשוק יחזירו לבעלים דאי משום שכתב כו', ואי משום פרעון, לא חיישינן לפרעון שאם איתא דפרעי' מקרע הוה קרע לי', דאס הייסט אז שמואל איז מחדש אז מען קען נישט טענה'ען אז א שטר איז באצאלט - נישט נאר ווען די שטר איז אין די מלוה'ס האנט אלס שטרך בידי מאי בעי - נאר ווי לאנג דער שטר איז בעולם איז א ראי' אז מען האט נאכנישט באצאלט ווייל אויב יא וואלט מען עס ווען צוריסען.

די קושיא וואס דא איז שווער פאלט לכאורה גלייך ביי, אויבען אויף דף יג האט די גמרא מסביר געווען אז לויט שמואל וועט מען איינזעצען אונזער משנה כשאין חייב מודה, האט רש"י מסביר געווען אז מען וועט רעדן ווען דער לוה טענה'ט אז די שטר איז מזויף, איי זאל מען עס מקיים זיין, האט רש"י אויף דעם געענטפערט אז וויבאלד דער שטר איז אראפגעפאלען, איתרע ליה אז אפילו קיום העלפט נישט, לפי"ז, איז זייער שווער ווי אזוי קען שמואל זאגן יחזירו לבעלים, אפשר איז עס מזויף און אפילו קיום העלפט נישט אזוי ווי רש"י זאגט.

מיט די קושיא מוטשענען זיך די ראשונים דארטן און זיי גייען אוועק וועגן דעם פין רש"י, תוספות אבער אויף דף יד: ענטפערט אז דאס וואס מיר זאגן אז ווען עס איז נפל העלפט נישט קיין קיום, דאס איז נאר ווען דער לוה איז דא בפנינו און ער שרייעט אז עס איז מזויף, אבער ווען דער לוה איז נישט דא העלפט יא קיום, ממילא זאגט תוס' אז דא וועט מען רעדן ווען עס איז אין הלוה בפנינו, ממילא אלס מזויף דארף מען נישט דן זיין, און אפילו געווענדליך ווייסען מיר אז טענינן ליתמי כל מה שאביהם היה יכול לטעון, דאס הייסט אז ווען דער לוה איז נישט דא, אדער ער לעבט שוין נישט, טענה'ט בי"ד פאר די יתומים אלעס וואס די טאטע וואלט געקענט טענה'ען, אבער ביי מזויף זאגט שוין תוס' אין מס' גיטין אז מען זאגט נישט קיין טענינן וויבאלד עס איז א מילתא דלא שכיחא, און באמת דא איז נאך פשוט'ער, ווייל בעצם איז דא נישט דא קיין טענה פין מזויף, ווייל דא איז דאך עס מקוים, נאר וויבאלד עס איז אראפגעפאלען איז עס איתרע אז ווען ער שרייעט אז עס איז מזויף זענען מיר חושש דערצו, אבער ער האט נישט בעצם א זכות טענה אז מיר זאלן קענען זאגן טענינן ליה ווען ער איז נישט דא.

ר' עקיבא אייגר אין די תשובות (סי' קצז) פרעגט אבער א שטארקע קושיא, לויט ווי אזוי מיר האבן געזאגט קומט דאך אויס אז אויב דער לוה איז דא קען ער שרייען מזויף, אויב אזוי דארף ער לכאורה זיין נאמן אפילו ווען ער טענה'ט פרעתי, אפילו שמואל זאגט אז אויב וואלט ער באצאלט וואלט מען ווען צוריסען דעם שטר, אבער ער האט דאך א מיגו פין מזויף, דאס קען מען נאך אראפשלינגען, אבער לפי"ז קומט דאך אויס אז דער לוה האט א זכות טענה פין פרעתי, אויב אזוי ביי אונזער גמרא ווי אזוי קען די גמרא זאגן אז מיר זענען נישט חושש אויף פרעון ווייל מקרע הוה קרע ליה, דער לוה וואלט דאך עס געקענט טענה'ען, אויב אזוי דארפן מיר עס טענה'ען מדין טענינן ליה ?

דער אמת איז אבער אז די גאנצע מושג פין טענינן ליה אויף א טענה וואס דער לוה וואלט געקענט טענה'ען מיט א מיגו, דארף מען פארשטיין, אזוי ווי יעדער וועט פארשטיין אז מען קען נישט זאגן אז אפשר ווען דער לוה וואלט ווען דא געווען וואלט ער געברענגט עדים צו זיך, ממילא דארף מען חושש זיין אז ער איז גערעכט, ווייל וויבאלד די גאנצע זאך פין עדים איז אז עס איז דא א ראי' צו אים, ממילא ווי לאנג איך האב נישט קיין עדים האב איך נישט קיין ראי' צו אים, די זעלבע זאך איז לכאורה ביי א טענה וואס דארף א מיגו, די גאנצע סיבה פארוואס איך נעם אן די טענה, וויל איך האב א ראי' אז ער זאגט אמת, מה לו לשקר, ער קען דאך טענה'ען א בעסערע טענה, איז אויב אזוי ווי לאנג ער טענה'עט עס נישט האב איך דאך נישט קיין ראי' אז עס איז אמת, אויב אזוי ווי אזוי איז שייך טענינן אויף דעם, די טענה מצד עצמו איז דאך נישט קיין טענה ?

אבער באמת ווערט שוין דערמאנט אזא געדאנק אין תוספות אין גיטין הנ"ל, אז מען קען זאגן טענינן ליה אויף פרעתי וואס איז נישט נאמן נאר אלס מיגו דמזויף, און די אחרונים מוטשענען זיך שטארק ארום ווי אזוי דאס ארבעט, איינע פין די באקאנטע מהלכים דאס צו פארענטפערן איז די באקאנטע לומדי'שע יסוד אז מיגו איז נישט נאר א ראי' אז ער זאגט אמת, נאר אויך א זכות טענה, דאס הייסט אז עס גיט אים די זכות פין די ערשטע טענה צו טענה'ען די טענה, ממילא קומט אויס אז דער לוה האט יא געהאט א זכות צו טענה'ען פרעתי, ממילא איז זייער פארשטענדליך אז עס איז שייך טענינן ליה אויף דעם.

לאמיר צירוקגיין צו רע"א'ס קושיא, למעשה אז מען פארשטייט גוט וואס מיר האבן געשריבען ביז אהער איז די תירוץ פין די אחרונים זייער פשוט, ווייל אזוי ווי מיר האבן געשריבען אויבען - אנדערשט ווי איבעראל - האט דא נישט דער לוה קיין זכות טענה פין מזויף, ווייל דא איז דאך בעצם דער שטר מקוים, נאר וויבאלד עס איז נפל בצירוף מיט דעם אז ער שרייעט אז עס איז מזויף, זענען מיר חושש אז מען האט אזוי גוט מזייף געווען אז מען האט זיך טועה געווען ביים מקיים זיין, אבער קיין זכות טענה האט ער נישט, ממילא איז אלעס זייער גוט, ווייל ווי געשריבען איז די גאנצע מושג פין טענינן ליה אויף א טענה וואס דארף א מיגו, נאר פארשטענדליך מיט דעם אז מיגו גיט דיר די זכות פין די ערשטע טענה, ווייל אלס א ראי' קען דאך עס נישט זיין ווי געשריבען אויבען, און וויבאלד דא איז דאך נישט דא קיין זכות טענה איז נישט שייך קיין טענינן ליה.
לעצט פארראכטן דורך פייערמאן אום מיטוואך סעפטעמבער 28, 2016 11:26 am, פארראכטן געווארן 1 מאל.
פרידן
שר האלפיים
תגובות: 2806
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך דעצעמבער 02, 2015 7:37 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פרידן »

למדנישע שטיקלעך, אזוי שיין אראפ געלייגט
שכח עס איז הערליך
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

דף כא:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

א דאנק אייך פרידן.

אין די נייע פרק לערנען מיר די סוגיא פין יאוש שלא מדעת, א מחלוקת אביי ורבא צו עס הייסט יאוש צו נישט, אין די גמרא אינטען אויף ע"ב פרעגט די גמרא אויף אביי - וואס האלט אז יאוש שלא מדעת לא הוי יאוש - פין א משנה אין מסכת פאה וואס זאגט 'מאימתי כל אדם מותרים בלקט משילכו הנמושות' און ווי די גמרא איז מפרש אז דאס מיינט ווען די אלטע עניים וואס גייען ארום גאר שטייט אין באמערקען א יעדע שבולת, ווען זיי זענען שוין דארטן געווען זענען די אנדערע עניים זיך שוין מייאש נאך עפעס צו טרעפען, ממילא איז עס מותר פאר יעדעם איינעם, פרעגט די גמרא אפילו די עניים פין דא זענען זיך מייאש, ווייל זיי האבן דאך געזעהן אז די נמושות זענען שוין דארט געווען, אבער די עניים פין אנדערע פלעצער ווייסען דאך נישט דערפון, איז דאך מצד זיי נישט דא קיין יאוש מדעת, איז לכאורה א ראי אז יאוש שלא מדעת הוי יאוש.

אין די אחרונים איז דא א שיינע קושיא אויף די גמרא, די גמרא פארציילט אין מס' חולין דף קלד: אז לוי האט אנגעפלאנצט אין א פלאץ 'כישר' וואס דארטן זענען נישט געווען קיין עניים, איז ער געקומען פרעגן רב ששת וואס צו טוהן מיט די לקט, האט ער אים געענטפערט 'לעני ולגר תעזוב אותם ולא לעורבים ולא לעטלפים' דאס הייסט אז אויף א פלאץ ווי עס איז נישט דא קיין עניים און די לקט וועט איבערבלייבען פאר די עורבים ועטלפים, מעג מען עס נעמען פאר זיך, לכאורה לויט דעם, וואס פרעגט די גמרא אז די עניים פין אנדערע שטעט זענען זיך נישט מייאש, די עניים פין אנדערע שטעט קומען דאך נישט אהער, אויב אזוי איז דאך עס לגבי זיי לעורבים ולעטלפים, מעג מען דאך עס סתם אזוי נעמען, ממילא וואס דארף איך צוקימען צו זייער יאוש ? (די אחרונים צייכענען שוין צו אז דער ירושלמי איז טאקע מסביר די משנה אזוי).

אין שו"ת דבר אברהם ח"א סי' יג איז דא א פשוט'ע מהלך צו פארענטפערן די קושיא, דהיינו ער זאגט אז די לימוד וואס מיר לערנען ארויס 'לעני ולגר תעזוב ולא לעורבים ולא לעטלפים' איז נאר א פטור אין די מצוות עזיבה, דאס הייסט, לכתחילה ווען די תורה געט די מצוה פין איבערלאזען פאר די עניים, זאגט די תורה אז דאס איז נאר ווען דו לאזט איבער פאר עניים, ולא לעורבים ולעטלפים, ממילא אויף א פלאץ וואו עס איז נישט דא קיין עניים איז בכלל נישט חל די מצוה פין עזיבה, אבער א פלאץ וואו ס'איז דא עניים און דער מענטש איז געווארן מחויב מיט תעזוב, איז אפילו די עניים וועלן אוועקגיין און עס וועט איבערבלייבען לעורבים ולעטלפים, קען מען עס נישט נעמען, ווייל איינמאל עס האט חל געווען די מצוה פין תעזוב איז עס געווארן ממון עניים און עס קען נישט ווערן אויס זייעס אן הפקר אדער יאוש, פינקט ווי יעדע אנדערע ממון וואס באלאנגט פאר א מענטש, ממילא איז זייער גוט אונזער גמרא וואס פארשטייט אז מען מוז צוקימען צו יאוש, ווייל וויבאלד ס'דאך דא עניים דא אין שטאט איז דאך עס געווארן ממון עניים, ממילא העלפט נישט עפעס אנדערשט אויסער יאוש (דער אמרי אמת אין מכתבי תורה שרייבט אויך דעם תירוץ).

נאר דאס וואס דער דבר אברהם נעמט אן אזוי פשוט אז נאך די מצוה פין תעזוב ווערט עס ממון עניים, איז לאו כו"ע מודו בזה, באמת אויבענאויף פין די גמרא דא דארף דאך אזוי אויסקומען ווייל די גמרא רעדט דאך פין יאוש פין די עניים, וכן מדייק בשערי יושר ש"ה פ"יט, אבער באמת האלטן אסאך אחרונים אז לקט שכחה ופאה באלאנגט נאך נישט פאר די עניים פאר עס קומט אן צו זיי, עס איז נאר הפקר לעניים ולא לעשירים, איינע פין די ראיות איז טאקע פין די מחלוקת ב"ש וב"ה צו עס איז שייך צו מפקיר זיין נאר לעניים און נישט פאר די עשירים, און די ירושלמי איז מסביר די מחלוקת צו מען לערנט ארויס פין פאה צו נישט, זעהן מיר אז פאה איז הפקר לעניים ולא לעשירים, עכ"פ לויט די אחרונים בלייבט דאך לכאורה שווער די אויבענדערמאנטע קושיא.

אין קוב"ש ח"ב סי' יז ברענגט ער אז ווען די רמב"ם ברענגט אראפ די הלכה פין מאימתי כל אדם כו' זאגט ער אז די טעם איז טאקע וועגן ולא לעורבים ולא לעטלפים, איז דאך לכאורה זייער שווער פין אונזער גמרא, וויל ער גיין מיט א מהלך אז באמת איז טאקע נישט שייך קיין יאוש פין די עניים, ווייל ווי דערמאנט איז עס בכלל נישט קיין ממון עניים, און די טעם פארוואס מען מעג נעמען משילכו הנמושות, איז טאקע אזוי ווי דער רמב"ם זאגט אלס ולא לעורבים ולא לעטלפים, נאר דאס וואס אונזער גמרא איז עס תולה אין יאוש שלא מדעת, איז ווייל די מחלוקת אביי ורבא איז לאו דוקא געווען ביי יאוש, נאר א כלליות'דיגע מחלוקת איבעראל ווי מען דארף נישט האבן ממש די רצון פינעם מענטש - ווי למשל קנינים - נאר עס איז גענוג אז עס איז אים ניחא, צו עס פעלט אויס אז די ניחותא זאל זיין בפועל אדער עס איז גענוג אז עס איז בכוח, ווי מ'זעהט טאקע אז די גמרא פרעגט פין תרומה און הכשר לקבל טומאה, ממילא די זעלבע זאך דא, לויט אביי וואס פארשטייט אז עס מוז זיין יאוש בפועל, דארף לכאורה אויך זיין אז די עניים זאלן בפועל וויסן פין די פעלד און אפמאכן אז זיי קומען נישט אהער מער ממילא בלייבט עס איבער לעורבים ולעטלפים, משא"כ לויט רבא אז יאוש איז גענוג בכוח, איז דא אויך גענוג בכח
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

נאך אן אינטרעסאנטע ענין אויף וואס מיר האבן געלערנט אויף די דף, די גמרא פרעגט פין די משנה 'מעות מפוזרות הרי אלו שלו, אמאי הא לא ידע דנפל מיניה,' און די גמרא ענטפערט 'כדר' יצחק דאמר אדם עשוי למשמש בכיסו כל שעה ושעה'.

עס איז באקאנט דאס וואס די מהר"ם שי"ף זאגט אין מסכת כתובות דף נ., אויף דעם וואס די גמרא זאגט דארט און אויף נאך פלעצער, 'תנא מיניה ארבעים זמנין ודמי ליה כמאן דמנח ליה בכיסתיה', אז די גמרא דרוקט זיך נישט אויס כמאן דמנח ב'קופסא', ווייל די גמרא וויל מרמז זיין אז אפילו ער האט עס שוין גע'חזר'ט פערציג מאל, מיט דעם אלעם איז עס נאר געווען גלייך כמאן דמנח בכיסיה, אזוי ווי די גמרא זאגט דא אז אדם עשוי למשמש בכיסו בכל שעה ושעה, און ער האט עס נאך געהאלטן אין איין איבער חזר'ן (דער גר"א אין קול אליהו זאגט עס אויך).

האב איך לעצטענס געזעהן א תשובה אין אגרות משה יו"ד סי' קמא ווי ער האט אן אריכות וועגן דעם מהר"ם שי"ף, און בתוך הדברים טענה'עט ער אז דאס וואס די גמרא זאגט אדם עשוי למשמש בכיסו כל שעה ושעה איז נאר ווען א מענטש האט געלט אין טאש, אבער נישט סתם אז א מענטש איז ממשמש אין זיין כיס אויף יעדע זאך וואס ער האט דארט, ממילא טענה'עט ער אז לויטן מהר"ם שי"ף וואלט געדארפט צו שטיין כמאן דהניח 'מעות' בכיסתיה און נישט סתם כמאן דמנח בכיסתיה.

למעשה ווער עס געדענקט וואס מיר האבן געהאט אין ב"ק דף קיח: איז לכאורה נישט אזוי פשוט וואס ער זאגט, דארט האבן מיר געהאט אז די גמרא מאכט א חילוק 'הא דאית ליה זוזי אחריני בכיסיה והא דלית ליה זוזי אחריני בכיסיה', איז דארטן דא א מחלוקת הראשונים ווי אזוי מען לערנט פשט, דער רי"ף און נאך ראשונים לערנען אז ווען ער האט געלט אין טאש דעמאלטס איז ער ממשמש, משא"כ ווען ער האט נישט קיין געלט דעמאלטס איז ער נישט ממשמש, דאס איז ממש ווי אזוי דער אגר"מ טענה'עט, אבער אנדערע ראשונים, דער מאירי און נאך לערנען פארקערט און זיי טענה'ען אז אפילו ווען א מענטש האט נישט קיין געלט אין זיין טאש איז ער אויך ממשמש, לויט דעם שטימט די מהר"ם שי"ף זייער פיין.

א נפק"מ להלכה וואס קען אפשר זיין, איז אויב איינער לייגט אריין געלט ביי יענעם אין טאש פאר א מתנה אן דעם וואס יענער זאל באמערקען, און שפעטער זעהט איינער ווי די געלט פאלט אראפ פין יענעם, אויב זאג איך אז אדם עשוי למשמש בכיסו אפילו ווען ער האט נישט דארט קיין געלט, קען מען לכאורה אננעמען אז ער האט עס באמערקט, ממילא שפעטער וועט ער דאך באמערקען אז ער האט עס פאלוירען און ער וועט זיך מייאש זיין, משא"כ אויב זאג איך אז ווען ער האט נישט קיין געלט זאג איך נישט אדם עשוי למשמש בכיסו, קען זיין אז ער האט קיינמאל נישט באמערקט די געלט אז ער זאל זיך קענען מייאש זיין (פארשטייט זיך אויב איך לערן יאוש שלא מדעת לא הוי יאוש)
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

דא האבן מיר געברענגט נאך אן אינטרעסאנטע ענין וועגן אדם עשוי למשמש בכיסו
אוועטאר
פייערמאן
שר חמש מאות
תגובות: 730
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג יוני 05, 2016 10:57 pm

דף כו:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך פייערמאן »

אין די גמרא האבן מיר געלערענט די מימרא פון רב נחמן 'ראה סלע שנפל משנים חייב להחזיר מאי טעמא ההוא דנפל מיניה לא מייאש כו', משלשה אינו חייב להחזיר מאי טעמא ההוא דנפל מיניה ודאי מייאש מימר אמר כו', און אויף דעם ברענגט די גמרא רבא'ס ווערטער 'האי דאמרת בשלשה אינו חייב להחזיר לא אמרן אלא דלית בה שוה פרוטה לכל חד וחד, אבל אית ביה שוה פרוטה לכל חד וחד חייב להחזיר, מאי טעמא אימור שותפי נינהו', איז רש"י מסביר אז אויב איז נישט דא קיין שוה פרוטה פאר יעדעם איינעם דארף ער עס ממה נפשך נישט צירוקגעבען, ווייל אויב זענען זיי נישט קיין שותפים, האט דער וואס האט עס פארלוירען זיך שוין מייאש געווען, אזוי ווי די גמרא איז מסביר אז ער טראכט אז יעדער פון די צוויי וועט אים זאגן אז נישט איך האב עס גענומען, ווידער אויב זענען זיי יא שותפים, דארף מען עס ווייטער נישט צירוקגעבען, ווייל וויבאלד עס איז נישט דא קיין שוה פרוטה פאר יעדעם עקסטער, גייט עס אריין אין דעם וואס די גמרא לערנט שפעטער ארויס, אז אן אבידה וואס האט נישט קיין שוה פרוטה איז מען נישט מחויב בהשבה, ווייל פאר קיינעם באלאנגט דאך נישט קיין שוה פרוטה, משא"כ אויב איז יא דא א שוה פרוטה פאר יעדעם עקסטער, זאג איך אז זיי זענען זיך נישט מייאש ווייל זיי טראכטען איינער אויפן צוויייטען, אז מסתמא האט עס דער אנדערער געטראפען, און דאס וואס ער זאגט מיר נישט ווייל ער וויל מיך מצער זיין.

נאכדעם ברענגט די גמרא 'איכא דאמרי אמר רבא אע"ג דלית בה אלא שוה שתי פרוטות חייב להחזיר, מאי טעמא אימור שותפי נינהו וחד מיניהו אחולי אחול למנתיה גבי חבריה', דהיינו אז לויט די וועג האלט רבא אז אפילו עס איז נישט דא קיין שוה פרוטה פאר יעדעם עקסטער, מיט דעם אלעם דארפן מיר חושש זיין אז אפשר האט איינער פון די שותפים מוחל געווען זיין חלק פאר די אנדערע שותפים, ממילא יעצט האבן די ביידע איבערגעבליבענע שותפים א שוה פרוטה יעדער איינער עקסטער, ממילא איז מען יא מחויב בהשבה.

לכאורה איז אבער די לשון הגמרא 'אחולי אחול למנתיה' זייער אינטרעסאנט, ווי יעדער איינער ווייסט איז מחילה נישט שייך נאר אויף א דבר שאינו בעין, ווי למשל א חוב פון א הלואה וואס דער מלוה האט נישט ביים לוה קיין מעות בעין, ווייל מלוה להוצאה ניתנה, אדער ביי אנדערע חובות ווי נזיקין וכדו' וואס מען קען נישט אנצייגען אויף א ספיציפישע ממון אז דאס איז דעם תובע'ס, אבער אויף א דבר בעין למשל א פיקדון, איז נישט שייך די מושג פון מחילה, דער מפקיד קען נישט מוחל זיין דעם פיקדון פארן נפקד, אז עס זאל ווערן דעם נפקד'ס, ווייל א חפץ וואס באלאנגט פאר איינעם, איז די איינציגסטע וועג ער זאל עס קענען אריבערפירען צו א צווייטען איז אדער דורך הקנאה אדער דורך מתנה, אבער מחילה וואס איז א ויתור איז נישט שייך עס זאל אריבערפירען צו א צווייטע בעלות, (וראה לדוגמא בסמ"ע סי' רמא סק"ו) אויב אזוי וואס איז פשט אז איין שותף איז מוחל זיין חלק פאר די אנדערע, לכאורה וואלט די גמרא געדארפט זאגן אז ער האט עס מקנה געווען פאר די אנדערע שותפים ?

נאר עס איז דא אן אינטרעסאנטער שער משפט סי' רעה סק"א וואס וויל אויפטוהן אז אויב א איד האט געהאט א שותפות מיט א גר אין א פעלד אדער א הויז, און דער גר איז געשטארבען - וואס סתם אזוי איז דאך די הלכה אז א גר שמת וויבאלד ער האט דאך נישט קיין קרובים, ווערן זיינע נכסים הפקר און ווער עס איז מחזיק איז זוכה דערין - מיט דעם אלעם גיי איך נישט דא זאגן אז ווער עס איז געקומען מחזיק זיין, איז זוכה אין די חלק וואס האט באלאנגט פארן גר, און ער נעמט איבער די שותפות, נאר דער ערשטער שותף איז גלייך ווען דער גר שטארבט זוכה אין די גאנצע שדה אדער בית און קיינער קען שוין נישט מחזיק זיין.

די פשטות'דיגע מהלך עס מסביר צו זיין, איז מיט א דוגמא וואס מיר האבן געהאט אין מסכת בבא קמא דף נג., די גמרא ברענגט דארט די מחלוקת פון די רבנן מיט ר' נתן איבער כל היכא דלא אפשר לאשתלומי מהאי משתלם מהאי, האט די גמרא צוויי וועגן אדער קען איך זאגן האי כוליה הזיקא עביד והאי כוליה הזיקא עביד, אדער קען זיין אז האי פלגא הזיקא עביד והאי פלגא הזיקא עביד, דאס הייסט אז יעדע שותפות קען מען אנקוקען אויף צוויי וועגן, מען קען זאגן אז פאר איינעם באלאנגט האלב און פארן צווייטען די אנדערע האלב, און אזוי איז פשוט מסתבר, אדער קען מען זאגן אז ניין, פאר ביידע באלאנגט די גאנצע, דאס הייסט ביידע האבן בעלות אויף די גאנצע חפץ, אזוי ווי מען זעהט אז די גמרא פארשטייט אז איך קען זאגן אז ביידע האבן אויסגעפירט די גאנצע היזק, לפי"ז אויב וועלן מיר זאגן ווי די לעצטע צד אז פאר ביידע באלאנגט בעצם די גאנצע, פארשטייט מען זייער גוט דעם שער משפט, ווייל וויבאלד פארן ערשטע שותף באלאנגט דאך בעצם די גאנצע חפץ, איז נישט שייך אז ווען דער גר שטארבט זאל זיך איינער אריינרוקען, נאר ער בלייבט דער איינציגסטער בעה"ב.

לפי הנ"ל האבן מיר א שטיקל וועג צו פארשטיין ווי אזוי דא פאסט מחילה אויף א דבר בעין, וואס געווענדליך מוז דאך זיין א הקנאה, נאר וויבאלד דא רעדט מען דאך פון שותפים וואס מיר האבן יעצט מסביר געווען אז בעצם באלאנגט די גאנצע פאר יעדעם, פעלט נישט אויס אז דער שותף זאל מוזן מקנה זיין פאר די איבריגע, וויבאלד עס באלאנגט דאך בעצם פאר זיי, ממילא איז גענוג אז ער איז מוותר זיין חלק אין די שותפות, אבער דער אמת איז אז לפי הנ"ל איז שווער א מורא'דיגע קושיא, ווי מיר האבן פריער געזעהן פארשטייט די גמרא אז אויב עס איז נישט דא קיין שוה פרוטה פאר יעדע שותף עקסטער, קען ער עס נעמען פאר זיך, ווייל אן אבידה וואס איז ווייניגער ווי א שוה פרוטה איז מען נישט מחויב בהשבה, און קיין איין שותף האט דאך נישט קיין שוה פרוטה, אבער ריבונא דעלמא מיר האבן דאך יעצט געזאגט אז בעצם באלאנגט פאר יעדע שותף די גאנצע, אויב אזוי וואס הייסט אז קיינער פון די שותפים האבן נישט קיין שוה פרוטה, וואס גייט מיך אן אז ביים צוטיילען וועט יעדער באקומען ווייניגער ווי א פרוטה, אזוי ווי עס איז יעצט באלאנגט פאר יעדעם איינעם פרוטה ?

נאר דער אמת איז ווען מען טראכט אריין איז לכאורה בכלל נישט שייך צו זאגן אזא זאך אז א חפץ באלאנגט פאר צוויי מענטשען אינגאנצען, דהיינו ווייל די גאנצע מושג פון בעלות מיינט אז די זאך איז אינטער מיין שליטה און איך האב די אויסשליסלעכסטע רעכט אויף די חפץ, ממילא איז נישט שייך אז צוויי מענטשען זאלן האבן בעלות אויף די זעלבע חפץ (חוץ ביי נכסי ציבור וואס דארטן זעהט מען אזא מושג - און וועגן דעם איז טאקע נכסי ציבור לויט געוויסע יא מחויב בהשבת אבידה - אבער דארט איז אויך די פשט אז די חפץ האט אויף זיך נאר איין בעלות, פינעם ציבור, דאס הייסט אז די גאנצע ציבור איז כאילו פארקערפערט אין איין בעלות) נאר וואס דען, דער שער משפט לערנט אז "בכח" איז יעדער שותף בעה"ב אויף די גאנצע, דהיינו יעדער - ווען נישט דער צווייטער - וואלט געווען בעה"ב אויף די גאנצע, ממילא ווען איין שותף ציהט זיך ארויס ווערט דעם צווייטענס בעלות אויטאמאטיש אויסגעברייטערט, אבער אוודאי בפועל האט נישט יעדע שותף די גאנצע. (א ראי' צו דעם קען מען ברענגען פון די גמרא אין ב"ב דף קלז: אז מיט אן אתרוג השותפים איז מען נישט יוצא, און ווי דער רשב"ם איז מסביר ווייל לכם מיינט שיהא כולו שלכם)

נאר אינטרעסאנט איז אז אין די סוגיא אליין איז לכאורה מבואר אין איינע פון די ראשונים פארקערט ווי די חידוש פינעם שער משפט, דהיינו ווי מיר האבן אויבען אראפגעברענגט זאגט די גמרא אז אויב איז דא א שוה פרוטה פאר יעדעם עקסטער איז מען מחויב עס צירוקצוגעבען, איז רש"י מסביר אז ער איז זיך נישט מייאש ווייל ער טראכט מסתמא האבן איינע פון די שותפים עס געטראפען און ער וויל מיך מצער זיין זאגט ער נישט, אין שיטמ"ק ברענגט ער פון תוס' שאנץ אז באמת דער וואס האט עס פארלוירען איז זיך יא מייאש, נאר די אנדערע שותפים וואס וויסן נישט זיי זענען זיך נישט מייאש, איי דעם דריטעל וואס באלאנגט פארן שותף וואס האט עס פארלוירען זאל ער יא זוכה זיין, אויף דעם זאגט ער אין יאוש לחצי חפץ, לכאורה אויב דער שער משפט איז גערעכט אז ווען איין שותף איז זיך מייאש זענען די איבריגע אויטאמאטיש זוכה דערין, אויב אזוי וואס דארף ער צוקימען צו אין יאוש לחצי חפץ (וואס בעצם טוט זיך אויף דעם, א תשובה אין בית יצחק ועוד) זאל ער זאגן פשוט אז אפילו די דריטעל פונעם שותף וואס האט זיך מייאש געווען קען ער נישט זוכה זיין ווייל די אנדערע שותפים זענען אויטאמאטיש זוכה, זעהט מען לכאורה אז ער האט נישט געהאלטן דעם חידוש.
שרייב תגובה

צוריק צו “סוגיות הש"ס”