חק לישראל: דיונים ועיונים בשיעור היומי

[farshlufen]

הרב געשמאקער, א גוטע וואך, די איינציגסטע פירוש אויף חק בכלל אויסער די מפרשים אויף תנ''ך און משניות איז פון הרב אהרן בלום, אויך קען מען באקומען עם פי 3 און סידיס פון פארשידענע מגי''ש כל אחד לפי דרגא דלי'.

[יעקעלע פוקס]

די אלטע דריק האט דעם פירוש ע"ט, איך ניץ עס אסאך, אלעס שיין מפרש

[געשמאקער]

ס'וואלט געווען א מורא'דיגע זאך אויב הרב שמעי' גרינבוים שליט"א קומט ארויס מיט א פירוש אויף חק, איך לערן אסאך מאל משניות מיט זיין פירוש און ס'איז מתוק מדבש,

[יעקעלע פוקס]

נעכטן איז געווען די גמרא אין ביצה כה:
זאגט די גמרא בצל פירש"י ציבול"ה

הרב געשמאקער
אויב קענסטי ענגליש, גיי אינעם אוצר, וועסטי טרעפן א שיינעם פירוש

[געשמאקער]

און אויב קען איך נישט קיין ענגליש, וואס זאל איך טין ?

[יעקעלע פוקס]

אויב קענסטי יודיש, נעם דעם חק מיטן פירוש ע"ט, איך ניץ עס אסאך ווען די אנדערע מפרשים זענען נישט געניג
ווי אויך איז דא די שיינע המאור חק, וואס האט צי יעדע לימוד עפעס א גרינגע פירוש
און נאך דעם אלעם אויב איז דיר נאך עפעס שווער, קענסטי דא אינעם 'קרעטשמע חק שטיבל' ארויסלייגען דיינע שוועריגקייטן, און די אידען דא וועלן דיר צילייגן א פלייצע, אי"ה
איש את רעהו יעזורו - איר זענט וועלקאם אין די קלאב

[געשמאקער]

אויב קענסטי יודיש, נעם דעם חק מיטן פירוש ע"ט, איך ניץ עס אסאך ווען די אנדערע מפרשים זענען נישט געניג
[b]ווי אויך איז דא די שיינע המאור חק, וואס האט צי יעדע לימוד עפעס א גרינגע פירוש

איך לערן אין די המאור אבער אויף נביאים און כתובים האט ער נאר רש"י'ס פירוש און נישט אלעמאל איז עס אזוי קלאר פאר מיין קליינע מוח

און נאך דעם אלעם אויב איז דיר נאך עפעס שווער, קענסטי דא אינעם 'קרעטשמע חק שטיבל' ארויסלייגען דיינע שוועריגקייטן, און די אידען דא וועלן דיר צילייגן א פלייצע, אי"ה
איש את רעהו יעזורו - איר זענט וועלקאם אין די קלאב

איך דארף האבן די פירוש בשעת איך לערן ספעציעל ווען ס'איז דא זייער א שווערע לימוד, איך קען מיך נישט נעמען שרייבן 5 בלעטער דא אין אשכול פינקטליך וואס ס'איז מיר שווער

[יעקעלע פוקס]

די המאור האט חוץ רש"י אויך נאך א קליינע ביאור אויף נביאים און כתובים, אפשר האסטי דאס נישט באמערקט, ער איז דאס געווענדליך מלקט בקיצור נמרץ פון מצודות וכדו', עס איז קורץ און שארף, און געווענדליך מיט די פאר ווערטער וואס ער שרייבט, ווערן זאכען זייער קלאר, קיק ביטע נאכאמאל אין דעם המאור דריק, (איך וועל נאכקוקען נאכאמאל בל"נ וויזוי ער רופט דעם ביאור)

[געשמאקער]

די פירוש איז נאר דא אויף זוהר

[יעקעלע פוקס]

ביסט גערעכט, איך האב געמיינט די חק המפורש

[יאנאש]

מיר נוצן דעם המפורש עס איז אין דוגמתו.

[קרעמער]

מי כעמך ישראל

היינט אינדערפרי, צען אזייגער, אויפן וועג ארויס פון שוהל נאך תפלת שחרית, הער איך ווי איין איד זאגט צום צווייטן: נו, גיימיר לערנען א 15 מינוט? דער צווייטער כאפט זיך ארויף דערויף ווי א געבראטנס: יא!

וואס וועלן מיר לערנען? "חק" ענטפערט דער ערשטער מיט א האסטיגקייט, און דארט האט זיך דער שמועס דערווייטערט פון מיינע אויערן ווען צוויי פארפארעטע בעלי בתים שפאצירן אריין אין היכל הבית המדרש אדורכצונעמען דעם טעגליכן חק.

[געשמאקער]

ביסט גערעכט, איך האב געמיינט די חק המפורש

שכח פאר די אינפארמאציע ,

איך האף נאך היינט צו זען די חק המפורש

[יעקעלע פוקס]

כבוד הרב קרעמער שי'
איז אונזער טייערער מייסד הקרעטשמע געווען איינער פון די צוויי?
(כעל קיינעם נישט אויסזאגען אויב ער וויל נישט)

[קרעמער]

ניין.

היינט האט יענע חברותא געהאלטן ביי 4!

[יעקעלע פוקס]

ורה"ק אומרת כן ירבה וכן יפרוץ!!!

[יעקעלע פוקס]

אגב ווייסטו אפשר אויב ביי די ספרדים (איך מיין די עדות המזרח) איז דאס לערנען חק אויך אהנגענומען, אלטס דאס ווערען דערמאנט און כתבי אר"י. (און איךפרעג נישט פון די פריערדיגע, מיין עיקר שאלה איז אויף די היינטיגע.)
אדער דאס איז נאר ביי אינז אשכנזישע יודען?

איך האב מיך נאכגעפרעגט ביי עטליכע ספרד'ישע יודן, און יא, עס איז זייער אנגענומען ביי זיי, די חק לערנען

ווי אויך האב איך געוואלט פרעגען דא מיינע חק פריינט, וואס האט איר געטוהן די לעצטע פאר וואכען אז עס איז נישט דא געניג פסוקים?
איך האב געלערנט נאר וויפיל ס'דא, אבער און די ניי חק'ס זאגט ער אז מ'זאל איבער לערנען פון אנפאנג פרשה, משלים זיין די מנין הפסוקים
דרך-אגב די וואך האזינו איז דא 52 פסוקים, פינקט וויפיל מ'דארף 26 פאר א גאנצע וואך, און 26 פאר ליל שישי, כאב געטראכט אז ס'קען אפשר זיין, אז כידוע איז דאך אלעס מרומז און פרשת האזינו, קען זיין אז מיט די מנין הפסוקים איז טאקע מרומז דעם גרויסע ענין פון לערנען חק,

[יאנאש]

יישר כח פארן געדאנק, עס מאכט צענט.

[קרעמער]

אינעם לעצטן סעיף פון שלחן ערוך ביים היינטיגן חק שיעור שטייט "המחלק צדקה צריך ליזהר שלא ירבה לקרוביו יותר משאר בני אדם:

שטעלט זיך א פראגע: פארוואס טאקע נישט? מעג איך דען נישט טיילן מער געלט פאר מיינע נאנטע משפחה מיטגלידער?

דארף מען אריינקוקן אין שולחן ערוך און זעהן וואס דער רמ"א שרייבט דערויף: הגה ודוקא גבאי אבל כל אחד מותר ליתן צדקה שלו או מעשר שלו למי שירצה מקרוביו והם קודמין כמו שנתבאר לעיל סי' רנ"א (מרדכי פ"ק דב"ב):

(אינטערסאנט אז דער בעל מסדר האט דאס נישט אריינגעשטעלט אין חק, אמאל שטעלט ער יא אריין די הגהות הרמ"א און אמאל נישט)

[יאנאש]

יישר כח פארן עס קלארשטעלן, ווייל ווען איך האב עס געלערנט איז מיר די קשיא געווען פיל הארבער ווייל צוויי סעיפים פריערט שרייבט דער מחבר אז אויב אן עני האט א קרוב אן עושר ברויך אים דער קופת הקהל נישט אויסהאלטן נאר זיין קרוב איז מחויב אפי' אויב דער קרוב איז זיך משתתף אינעם קופה, איז מיר זייער שווער געווען האיך יתקיימו שניהם, דער עושר איז מחויב אויסצוהאלטן זיין קרוב אבער ער טאר נישט געבן פאר זיין קרוב מער ווי פאר א צווייטן עני?

אבער איצט אז מיר האבן קרעמער איז שוין אלץ פארשטענדליך.

יישר כח נאכאמאל, עס האט מרי זייער געבאדערט (אבוועסלי נישט גענוג אז איך זאל גיין נאכקוקן, אבער איך האב געפרעגט עטליכע אידן וואס איך האב געטראפן נאכן לערנען).

[קרעמער]

היינט איז געשטאנען ביי די הלכה חלק אז יעדער איז מחויב מבקר חולה צו זיין, אפילו דער וואס איז א בן גיל מיטן חולה.

שטעלט זיך די פראגע: וואס איז די "אפילו"?

אמער, מיר ווייסן אז א בן גיל - איינער וואס איז געבוירן אין זעלבן מזל מיטן חולה - נעמט אוועק א זעכציגסטל פונעם קרענק, נו, אדרבה, זאלן בני גיל ענדערש דארפן גיין מבקר זיין.

קוקט מען אבער אביסל אריין אין די מפרשים זעהט מען אז דער בן גיל נעמט טאקע אוועק א זעכציגסטל פון די מחלה, אבער ער נעמט דאס טאקע גענצליך צו זיך! עס איז טאקע א קליין ביסל פון די מחלה, און ווערט בטל בששים ביי אים אין קערפער (דאס איז טאקע פשט פון א' משישים בחליו), אבער דאך... עפעס נעמט ער איבער פון די קרענק.

יעצט איז שוין אלעס פארשטענדליך. די הוי אמינא וואלט געווען אז א בן גיל זאל זיך פארמיידן פון גיין באזוכן א קראנקן ווייל ער וועט איבערנעמען א חלק פון די קרענק צו זיך, קא משמע לן אז ער מוז יא גיין (און די זכות המצוה וועט שוין מגין זיין אויף אים, כנלע"ד).

[מיללער]

קרעמער דער פשט איז בפשטות אויב קוקט מען אריין במקור אין מס' נדרים, דער סיבה פארוואס מען ברויך טאקע גיין און זיך נישט פארכטן פון די קאנסקווענצן איז עפ"י הכתוב שומר מצוה לא ידע דבר רע.

אז מ'רעדט שוין פון דעם איז אינטערעסאנט צו זאגן אז די גמ' דארט פרעגט פארוואס זאלן נישט אריינקומען זעכציג בני-גיל און אזוי ארום עלימינירען דעם גאנצען קרענק פונעם באטרעפנדן? די גמ' ענטפערט אז דאס ארבעט ווי 'עשוריתא דרבי' וואס מיינט אז יעדער נעמט נאר אוועק א זעכציגסטל פון וויפיל עס איז איבערגעבליבען נאכען פריערדיגען.

[קרעמער]

דאכט זיך אז נישט אין נדרים שטייט דער געדאנק אז מען זאל נישט פארכטן פון די קאנסעקווענצן, נאר גאר אין בבא מציעא.

[מיללער]

דאכט זיך אז נישט אין נדרים שטייט דער געדאנק אז מען זאל נישט פארכטן פון די קאנסעקווענצן, נאר גאר אין בבא מציעא.

אמת, פון נדרים ל"ט ע"ב האב איך נאר געברענגט די ענין פון 'עשוריתא דרבי', דארט אין ב"מ ל' ע"ב לייגט די גמ' צו די ווערטער "ואפ"ה מיבעי ליה למיזל גביה" אן קיין סיבה, האב איך פרובירט צו זאגען אז דאס איז ע"פ הכ' שומר מצוה וגו'.

[קרעמער]

אינעם היינטיגן חק שטייט אין די משנה המחזיר גרושתו, מען רעדט אבער אז ער נעמט איר צוריק באיסור, שוין נאכדעם וואס זי האט חתונה געהאט מיט א צווייטן מענטש.

שטעלט זיך די פראגע: וואו איז דער מקור פונעם מאמר העולם אז ווילאנג די פרוי האט נישט חתונה ווייטער, איז א מצוה אויפן מאן איר צוריקצונעמען ?