בןהרחמן האט געשריבן:אין אידישן גליון שערי ציון (באבוב 48) חודש אב-אלול האבן זיי אן אינטערוויו מיטן געוועזענעם מנהל פון די באבוב'ער מוסדות און מחנה שלוה ר' (געדענק נישט די ערשטע נאמען) לאנדא,
ר' יוסף שמואל
די אחראים: יאנאש,אחראי,געלעגער
מיללער האט געשריבן:ווידער אין ליבערטי האט בשנת תרצ"ז פונקציאנירט א וועד-הכשרות אונטער דער ארטיגער רב ר' שאול ליב מארגענשטערן (ווייסט איינער מער פרטים איבער אים?)
I am searching for Rabbi S MORGENSTERN, or his descendents, who lived in Liberty, New York in 1949. He is my grand-uncle, brother to my grandfather Israel Myer Morgenzstern, who came from Warsaw and emigrated with his immediate family to England in 1921. I have a letter from Rabbi S Morgenstern, written in 1949 to my father Symcha Morgenstern, who emigrated to Australia in 1948. My father changed his name to Sydney Morgan, by Deedpoll in England in 1947.
מיללער האט געשריבן:אז מ'רעדט דא פון אידישע געגנטן אין די קעטסקיל ראיאן, איך האב היינט געטראפן אז אין 'גלען וויילד' דאס איז א געגנט אין פאלסבורג, איז פארהאן א היסטארישע שוהל וועלכע די רעגירונג האט פארשריבען אלס א 'לענדמארק' (דאס הייסט אז עס ווערט באשיצט פון אראפווארפען און נאך פריוועליגיעס צו פרעזערווירען היסטארישע ארכיטעקטור אינעם לאנד).
די שוהל הייסט 'אנשי גלען וויילד סינעגאג' און געפינט זיך אויף רט. 58 עס איז געגרינדעט געווארן בשנת תר"פ אלס אן ארטאדאקסישער שוהל, די קהילה פארמאגט אויך א ביה"ח מיט זיבן חלקה'ס פון פארשידענע אידישע גרופעס פון די קעטסקיל געגנט, דא איז דא דירעקציעס צום ביה"ח וועלכע איז ביי עקזיט 109 אויפן 17 (אפשר יעצט ווען מענטשן זענען אין די מאונטענס וועט איינער אריבערפארען כאפן א פאר בילדער פאר אונז)
לויט די דערמאנטע לינק פון וויקי, האט דער שוהל קיינמאל נישט געהאט קיין אפיציעלער רב, ר' שמעון יפה איז געווען דער שו"ב און אומאפיציעלער רב.
א בילד פונעם שוהל היינט צוטאגס
מיללער האט געשריבן:מיללער האט געשריבן:אז מ'רעדט דא פון אידישע געגנטן אין די קעטסקיל ראיאן, איך האב היינט געטראפן אז אין 'גלען וויילד' דאס איז א געגנט אין פאלסבורג, איז פארהאן א היסטארישע שוהל וועלכע די רעגירונג האט פארשריבען אלס א 'לענדמארק' (דאס הייסט אז עס ווערט באשיצט פון אראפווארפען און נאך פריוועליגיעס צו פרעזערווירען היסטארישע ארכיטעקטור אינעם לאנד).
די שוהל הייסט 'אנשי גלען וויילד סינעגאג' און געפינט זיך אויף רט. 58 עס איז געגרינדעט געווארן בשנת תר"פ אלס אן ארטאדאקסישער שוהל, די קהילה פארמאגט אויך א ביה"ח מיט זיבן חלקה'ס פון פארשידענע אידישע גרופעס פון די קעטסקיל געגנט, דא איז דא דירעקציעס צום ביה"ח וועלכע איז ביי עקזיט 109 אויפן 17 (אפשר יעצט ווען מענטשן זענען אין די מאונטענס וועט איינער אריבערפארען כאפן א פאר בילדער פאר אונז)
לויט די דערמאנטע לינק פון וויקי, האט דער שוהל קיינמאל נישט געהאט קיין אפיציעלער רב, ר' שמעון יפה איז געווען דער שו"ב און אומאפיציעלער רב.
א בילד פונעם שוהל היינט צוטאגס
פאריגע וואך האב איך גענומען די מיה אריבערצופארן צו דעם דערמאנטן ביה"ח אין 'גלען וויילד' עס איז טאקע פארהאנען דארט עטליכע חלקה'ס צווישען זיי די קהילות פון; מאונטענדעיל, וואודבורן, גלען וויילד און עטליכע ארבייטער-פעראיינס, איך האב נישט געפונען כמעט קיינע מציבות וועלכע זאלן ציען מיין נייגער, דאס איינציגסטע וואס האט געהאט עפעס א משמעות איז פון ר' דוד יצחק ב"ר חיים נטע הכהן גאלדין, נפטר ביום ראש השנה שנת תש"ד.
איך האב דערווייל נישט באוויזען צו טרעפן קיין אינפארמאציע איבער אים, אבער אויף די מציבה איז אויפגעקריצט די ווערטער 'רועה עדת קדושים, הורה דעה והבין שמועה' אפשר קען איינער אפירקראצן מער איבער דעם איד.
farshlufen האט געשריבן:מיללער, עס איז מיר נאך אלס זייער אינטערעסאנט אז כמעט קיינער האט נישט באשריבן די געוועזענע ירושלים דאמעריקא די אידישע שטאט בראנזוויל, אז איז נאך געוויס דא אסאך היסטאריע וואס מ'קען נאך ארויסגראבן און אפירזוכן איבער די שטאט.
מיללער האט געשריבן:ווידער אין ליבערטי האט בשנת תרצ"ז פונקציאנירט א וועד-הכשרות אונטער דער ארטיגער רב ר' שאול ליב מארגענשטערן (ווייסט איינער מער פרטים איבער אים?)
badatz האט געשריבן:בעזהשי''ת
אודות "ירשלים דאמעריקא " לא הי' בה ישיבה גדולה הנקרא היום מתיבתא רק ת''ת שלמדו בה אחרי הצהרים וכמה ישיבות קטנות .גרו בה
לרוב אנשים פשוטים --ארבעטערס-- הי' שם שטיבל רעים אהובים --עם מקוה --עם גאליציאנער חסידישע יודען .המשפחה המפורסמת העכט
מליובאוויטש גדלה שם גם משפחת גראנער שם התפללו אמת'ע חסידישע יודען אך מהדור הצעיר לא חשבו . שאלתי פעם את הרה''ג ר' יענקעלע
פלאנצבוירגען --חסיד פלאנטש ומייסד ישיבת ר' שלמה קלוגער באיסט סייד מה הי' החשבון שלא ייסדו ישיבות .ענה לי כי לא באו לגור כאן רק לעשות
קצת כסף ולחזור לאירופה . אך בשנות הצ' --1930-- כשראו את המצב באירופה התחילו לחשוב אודות ליבנות ישיבות ובינתיים כמה דורות נאבדו .
ישיבה גדולה הי' רק באסט-סייד ישיבת ר' יעקב יוסף ובעירנו וומ''ס ישיבת תורה ודעת ואח''כ עוד ישיבה חפץ-חיים שהתפלגה מתו''ד.
ואח''כ יסד הרב הוטנער מתיבתא חיים ברלין בנוסף לישיבה שהוא הי' המנהל אחר שעזב את ישיבת ר' יעקב יוסף שהי' שם מגיד שיעור .
צריך לזכור שבאו לגור ולבקר כאן מאות כן מאות רבנים צדיקים ובנש''ק ואף אחד כמעט לא עשה כלום רק אסף כסף כדי מחייתו .
וזה ששינה את המצב הי' ההגירה הגדולה של לפני המלחמה ובשעת המלחמה והעיקר אחר המלחמה ----גירוש גרמני'- אוסטרי' -הביא
לאמריקה אלפי אלפים שומרי תורה ומצוות ורבנים כהרב מצעהלים -מטסדארף-הרב ברויער מפראנקפורט -ועוד והם בנו וגם גדולי ליטא
כמו הרשכבה''ג ר' אהרן קוטלר ור' ראובן גרוזבסקי והאדמו''ר הריי''ץ מליובאוויטש והם בנו כל אחד לפי מדרגתו ודרכו את היהדות החרדית .
ועל יסודות אלו בנו והרחיבו הבאים אחריהם ---אך ראו נא העיקר בנו בברוקלין וסביבותי' ואת ערי השדה כמעט עזבו--למה כי כאן כבר הי' הגרעין
---לא בנו שכונה חדשה רק על יסודות של ר' שרגא פייבל מענדעלאוויטש שבנה כאן בעירנו וומ''ס את אם הישיבות ,"תורה-ודעת "שביסודה יסד
אותה הרב זאב גאלד ממזרחי שהי' רב בסאוט פיפטה סטריט וקרא אותה כמו השם של ישיבת הרב ריינעס מלידא .ואת ישיבת ר' חיים ברלין יסד
נשיא המזרחי ר' מאיר ברלין-בר אילן ע''ש אחיו ר' חיים .
אי''ה עוד נאריך בנושא
והעיקר שכחתי שלום עליכם אלע גיטע פריינד הייתי בארה''ק ואח''כ הייתי טרוד ב''ה עם שמחות אצל רבינו שיחי' ועוד .
תודה לאלו ששאלו עלי באישי וטלפונית ----שלום שלום ---והעיקר שלום לרחוק ולקרוב וגם להידידים בארה''ק