רינדפלייש פאגראם איז געווען א סעריע פאגראמען אויף די אידן אין די שטעט פון 'פראנקוניע' (פראנקן) 'בייערן' (באוואריע) אין 'אוסטריע' (עסטרייך). עס איז געווען די ערשטע שחיטה אויף א גרויסע פארנעם זינט די ערשטע קרייצצוג צוויי הונדערט פופציג יאהר בעפאר.
אין אנהייב ה' אלפים, האבן די בלבולים אויף אידן אין אייראפע דערגרייכט א קלימאקס. אין שנת מ"ז (1287) איז פארגעקומען די בלוטיגע רדיפות אויף די שטעט אין דייטשלאנד ארום דעם רייהן; אין נ"ח (1298) אין פראנקוניע, אין נ' (1290) די גרויסע גירוש און ענגלאנד, אין נ"א-ב (1291) די מאסן טויפעריי אין דרום איטאליע, אין שנת צ"ו (1336 - 1337), די ברוטאלע השמדות פון דעם מערדער וואס האט זיך גערופן 'ארמלעדער' - מיט זיינע נאכפאלגער די 'יודענשלאגער' , אין שנת ק"ח (1348-1350) די שווערע נאכפאלגן פון די 'שווארצע מגיפה' און פיל מער, וואס יעדע איינע איז א באזונדערע קלאג, א באזונדערע קאפיטל און צומאל מיט אירע ספעציעל פארפאסטע קינות וואס איז געזאגט געווארן אין איהר צייט.
די טויטליכ'סטע איז די אויפקומענדיגע באשולדיגן - ערשט אין פאריז אין יאהר נ' (1290) אויף די "שענדונג פון די הייליגע קיכן" (דעסעקרעשן אויף דע האוסט). די באשולדיגונג פון 'דיאיסייד', דאס מיינט הרג'ענען דעם קריסטליכן ג-ט, וואס דאס איז געווען א גאר גרויסע געפאר פאר אלע אידן אין אשכנז, צוליב א דעמאלטיגע נייע קריסטליכע אנשיקעניש.
שענדונג פון די 'האוסט' (חלול קרבן נוצרי) איז איינע פון די מיסטעריעס פונעם קריסטליכן גלויבן. ווי די גלויבינג גיט איבער - ביי די לעצטע מאלצייט א נאכט פאר פסח וואס דער אוה"א האט געהאט מיט זיינע נאכפאלגער - 'די אפאסטאל', האט ער גענומען זיין בעכער מיט וויין עס געהייליגט און געזאגט צו די ארומיגע: - נעמט און טרינקט, דאס איז מיין בלוט. דערנאך האט ער אפגעבראכן שטיקלעך ברויט און געגעבן פאר די ארומיגע און געזאגט: - נעמט עסט, דאס איז מיין לייב. די דאזיגע מאלצייט איז שפעטער געווארן איינע פון די וויכטיגסטע צערעמאניעס פונעם קריסטנטום. די מאלצייט ווערט גערופן די הייליגע 'האוסט', עס איז ווי א קרבן.
אין י"ז כסלו ד'תתקע"ה (1215) ביי א צוזאמקום פון אלע קירכע פירער האט די "פערטע לעטערען קאנסול" אין די 'לעטערען פאלאץ' אין רוים - אנגעפירט דורך פויבסט 'אינאסענט דער דריטער' באשטימט אז "דער קריסטליכער ג-ט לעבט אין די הייליגע קיכן" און האט באשולדיגט די אידן אין גנב'נען די "הייליגע קיכן" און שטעכן דאס מיט מעסערס און נאדלען אדער שפיזן, ווען עס גייט ריכטיג 'בלוט' און עס ווערט דערפון א וויינענ'דיג קינד". ווי נער'יש און אומגלויבליך עס הערט זיך, איז דאס געווען אנגענומען דאן מיט א פשטות, צוליב די טיפע בלינדע שנאה אויף אידישע קינדער וואס האט געהערשט אין אט די צייטן.
ווי ערווארטעט, איז נאכן כאפן און באשטראפן די באשולדיגטע, זיך געהויבן די שעצונג און פארמערט גלויביגע אין די קירכע'ס. געלט איז געפלאסן, און צויבערישע קירכעס זענען געבויט געווארן. ווען אין די זעלבע צייט איז ביי אידן געפלאסן דאס בלוט.
דאס איז פארגעקומען אין די תקופה פון די "הייליגע רוימישע אימפעריע", וואס איז געווען א קעניגרייך פון קייזערן, אנגעהויבן פון ארום דריי הונדערט יאהר נאך וואס די רוימישע אימפעריע איז צוזאמגעפאלן. די קעניגרייך האט נישט געהאט קיין ספעציפישע טעריטאריע און אויך נישט קיין אפיציעלע הויפטשטאט. עס איז געווען מער אויף די היינטיגע דייטשע טעריטאריע. עס האט זיך פון צייט צו צייט אויסגעשפרייט און איינגענומען שטעט פון פראנקרייך און אין אנדערע לענדער. טעריטאריע ווי קייזער'ן, זענען געקומען און געגאנגען.
די קייזערן זענען געווארן אריינגעוועלט דורך זיבן דייטשע-פרינצן און געקענט ווערן אויס קייזער סיי ווען. אויך האט דער קייזער געמוזט ענדגילטיג ווערן געקרוינט דורך דעם פויבסט. כמעט אלע קייזער'ן וואס האבן געזוכט צו געווינען דעם קעניגליכן טראון, האבן צווישן זייער פארשפרעכונגן פארשפראכן צו באנייען א קרייצצוג קיין ירושלים עיה"ק.
קייזער 'רודאלף דער ערשטער' איז געקומען אויפ'ן קעניגליכן טראון אין יאהר ה'ל"ג (1273), ער איז געווען גאר מאכטפול און געוואלט מאכן דעם קעניגטום פאר א מאנארכיע. צוליב דעם האט ער געשטעלט מיט זיין איינפלוס זיינע קינדער אלס קייזער'ן אין אנדערע געגנטער.
זיין באהאנדלונג צו אידן איז געווען אומבאשטאנדיגט. אסאך אידן - זיך אנליידענדיג פון אזויפיל רדיפות האבן געזוכט צו אוועק ציען אין אנדערע לענדער. רודאלף האט נישט געוואלט פארלירן די אידן פון וועם ער האט גענאסן אזויפיל שטייערן. האט ער אין יאהר מ"ו (1286) דערקלערט אז "אידן זענען די אייגנטום פונעם קעניגרייך" - דינער פאר'ן שאצקאמער. ער האט דערפאר פארבאטן אידן פון פארלאזן דאס לאנד און קאנפיסקירט די פארמעגן פון די וואס זענען אנטלאפן.
אויך האבן די קריסטן יענע צייט נישט געמעגט פארבארגן געלט אויף פראצענטן, צוליב די שטרענגע קריסטליכע געזעץ פון 'יוזשערי' (וואכער), נאר די אידן האבן געמעגט. די אידן זענען דערפאר געווען גרויסע באנקירער און די קריסטן בעלי חובות. די אידן זענען געווען דאן ווי אין אלע צייטן א וויכטיגער טייל פון די עקאנאמיע.
אין יאהר ל"ח (1278) איז געווען א בלוט-בילבול אויף אידן נאכדעם וואס א זעכצן יעריג קריסט "ווערנער פון אבערוועסל", וואס האט געארבייט אין א אידישע וויין פאבריק איז פארשוואונדן געווארן. זיין טויטע קערפער איז געפונען געווארן ביים ברעג פונעם רייהן נעבן 'באכאראך'. די אידן זענען געווארן באשולדיגט אז זיי האבן איהם גע'הרג'עט צו נוצן זיין בלוט פאר די מצות און כדי צו אוועקכאפן פון איהם א 'הייליגע קיכן' וואס ער האט געוואלט אויפעסן כדי דאס צו שענדן. די אידן האבן זיך געוואנדן צו קייזער רודאלף פאר הילף. קייזער רודאלף האט באפוילן מען זאל פארברענען די קערפער, כדי עס זאל נישט פארמערן מער גוואלדטאטן. מען האט איהם אבער נישט געפאלגט און געמאכט פון דעם קינד א סימבאל אויף ווייטערדיגע בלוט פארגיסונג. דער קייזער האט שפעטער ריינגעוואשן די אידן פון די קלאגעס, און באשטראפט די מערדער, נאכדעם וואס מען איז געוואויר געווארן אין די פאלשקייט פון די באשולדיגונג, וואס האט אינצווישן פארגאסן אסאך אידיש בלוט אין די נאכפאלגענדע פאגראמען.
ביזן הייטיגן טאג הענגט א געפארבטע בילד פון דעם קינד "ווערנער פון אבערוועסל" וואס ווערט נאך היינט אנגערופן 'הייליגער ווערנער', ביים אריינגאנג פון די "אידישע מוזיאום" אין דייטשלאנד.
אויך איז קייזער 'רודאלף' געווען דער וואס האט אריינגעזעצט דעם הייליגן 'מהר"ם מרוטנבורג' אין טורמע נעבן אנזיסהיים. קייזער רודאלף איז געשטארבן אין זוממער נ"א (1291)
נאכדעם וואס דער קייזער איז געשטארבן, האבן די פרינצן אריינגעוועהלט "אדולף פון נאסאו" אלץ דער נייער קייזער פון די "הייליגע רוימישע רייך", אנשטאט זיי זאלן אריינוועהלן דעם געשטארבענעם רודאלף'ס זוהן - אלבערט דער ערשטער פון האבאסבורג דער קייזער פון עסטרייך, מורא האבנדיג פאר זיין שטארקע מאכט און ווילן צואיינפירן 'מאנארכיע' (א קעניגרייך פון טאטע צו זוהן אן קיין וויילער).
'אלבערט' האט נישט אויפגעגעבן האפענונג אויף די טראון וואס קומט זיך אים. און ארום פינף יאהר שפעטער אין יאהר נ"ח (1298) האבן עטליכע פרינצן - וואס האט זיי נישט געפאלן אדולף'ס פאליטישע פירערשאפט - אראפגעזעצט אדאלף פון זיין שטוהל און טאקע אריינגעוועלט דעם "אלבערט פון האבאסבורג" רודולף'ס זוהן. 'אדולף' האט אבער נישט אויפגעגעבן און געפירט צוזאמען מיט זיינע נאכפאלגער א בלוטיגן קאמף קעגן 'אלבערט' מיט זיינע נאכפאלגער. עס איז געווארן א ווילדער ברודער-קריג צווישן די צוויי ארמייען. 'אדולף' האט אין לויף פון דעם קריג פארלוירן זיין קאפ-פאנצער. ווען די צוויי ארמייען האבן זיך אנגעטראפן אין גאר א נאנטער קאמף אין 'גוילהיים' נעבן ווארמייזא, האט 'אלבערט' אנגעגריפן 'אדולף' און אים אליין ברוטאל ערמארדערט.
אלבערט'ס פון צייט צו צייט'ליכע בארבארישקייט האט געווארפן א שרעק אויף אלע איינוואוינער. ער פלעג אפט ווערן געגליכן ביי די מאסן צו 'מלך רחבם'. אלבערט איז אבער געווען יושר'דיג צו אלע ראסן און אויך צו די אידן, ווען עס איז נישט געווען קעגן זיינע אינטערעסן.
אין אט די צייט ווען עס האט געהערשט אן איבערקערעניש און אנארכיע אין אלע שטעט צוליב די פילע אנגייענדע מלחמות איז געווען א פאסיגע צייט פאר די פויערן זיך צו צולאזן און צופירן די הענט מיט אידישע נפשות און זיך אויסגעבן זייער פיינטשאפט.
ווי געשיכטע געבט איבער איז א דייטשער אדלמאן מיטן נאמען 'רינדפלייש' געווען א קאמאנדיר און איינע פון די ארמייען פון 'אדולף' וואס האבן פארלוירן די שלאכט צו 'אלבערט'. ער האט געברענט פאר כעס פאר די מיאוס'ע מפלה. ער האט ארויפגעלייגט די שולד אויף די אידן, פאר וועם ער איז אויך געווען שולדיג אסאך געלט אין פראצענטן, און געשוואוירן נקמה.
רינדפלייש האט באלד אנגעהויבן מיט זיינע בארבארישע פלענער פון זיין היימשטאט 'ראטינגן' א שטאט אין 'פראנקוניע'. ער האט באשולדיגט די אידן אין די גאר הארבע זינד אין האבן געשענדט א "הייליגע קיכן". ער האט אויפגעהעצט די מאסן און גערופן פאר נקמה, רופענדיג צו מארדן און פארניכטן, עס זאל נישט איבערבלייבן פון אידן קיין זכר אין גאנץ דייטשלאנד רח"ל. מיט אט די סארט באשולדיגונג האט קיין סאך נישט געפעלט. די מאסן האבן זיך א לאז געטאן אויף א ווילדן מארד-צוג.
דאס האט זיך בעגינען ביי דעם זונטאג'דיגע קירכע צערעמאניע, אום ז' אייר שנת ה' אלפים נ"ח, ווען ער האט דערקלערט פאר אלעמען אז ער האט באקומען א באפעל פון הימל, צו נקמה נעמען און פארברענען די אידן רח"ל פאר זייער שענדליכע אקט. אין ראטינגן איז די גאנצע אידישע געמיינדע פארטיליגט געווארן. אין די מעמורביכער פון די ארומיגע שטעט איז פארצייכנט די נעמען פון די קרבנות. עס ווערט דערמאנט גע'הרג'טע און פארברענטע. אפט מאל ווערט אונטערגעשטרייכט גאנצע פאמיליעס וואס האבן זיך אליין אומגעברענגט ווי איידער אריינפאלן אין די הענט פון די רשעים.
פון ראטינגן איז ער געגאנגען מיט זיינע פארציקער פון שטאט צו שטאט מיט פרישע בלבולים און גע'הרג'עט יעדע איד וואס איז געקומען אין זייערע הענט. פארניכטנדיג הערליכע הייליגע קהילות ווי ראטענבורג ביים טאובר; נוישטאדט, ווירצבורג (פון וואו דער לעגענדארע מחזור ווארמייזא איז אין די צייט ארויסגעראטעוועט געווארן), באמברג, דינקלסבול, נורדלינגן, היילבראון, פארשהיים און נאך אסאך שטעט ארום אין פראקוניע בייערן און עסטרייך. די אידן פון 'רעגנסבורג' און 'אוגנסבורג', זענען מיט גרויסע ניסים געראטעוועט געווארן פון די צוויי פיסיגע רינדפלייש טיער, ווען די לאקאלע אטאריטעטן האבן אפגעשלאגן די מערדער און זיי נישט אריינגעלאזט אין שטאט.
א מאפע פון די שטעט וואו רינדפלייש פאגראמען זענען פארגעקומען
די אידן אין אנדערע שטעט האבן נישט געהאט דעם זעלב'ן שיקזאל. די פויערן אין אנדערע שטעט האבן גאר געהאלפן און זיך אנגעשלאסן מיט די רינדפלייש אטאקירער. אידן זענען גע'הרג'עט געווארן מיט מיתות משונות, נעמענדיג מענער פרויען קינדער בחורים און מיידלעך אויף די עקידה בשעת די יאמערליכע קולות און פארצווייפלטע געשרייען גייען עד לב השמים. טייל אידן האבן געדארפט אנטשיידן זיך צו שמד'ן אדער שטארבן אלץ איד. פרויען מיט קינדער האבן באנייעט דעם פארצייטישן ירושה פון דורי דורות און מיט טענץ און געזאנג מארשירט און זיך געווארפן אין פייער ווי איידער זיך שמד'ן. טייל האבן אונטערגעצונדן זייער הייזער און אריינגעווארפן זייער זוהן און טעכטער און דערנאך זיך אליין ווי איידער אריינפאלן אין די הענט פון די אכזר'ישע רוצחים.
אסאך אידן זענען אנטלאפן קיין נורמברג און מיט די הילף פון ארטיגע קריסטן זיך באהאלטן אין די וועלדער. אבער רינדפלייש האט זיי אנדעקט און אויסגעשאכטן אין כ"ב אב. ארום 146 קהילות הקדושות זענען פארלוירן געגאנגען און א געשאצטע איבער 100,000 אידן קדושים וטהורים זענען אומגעברענגט געווארן אין די קורצע צייט פון זוממער שנת נ"ח.
א בילד ווי רינדפלייש פארברענט אידן פון א בוך געשריבן דורך 'הארטמאנן שעדעל' פון נורמברג אין 1493, וואו ער שילדערט די רינדפלייש געשיכטע
די שחיטות האבן זיך געענדיגט, נאכדעם וואס 'רינדפלייש' איז געווארן אריינגעזעצט אין טורמע, דורך קייזער אלבערט וואס האט מורא באקומען פון די אומרוען. אלבערט האט שפעטער באפוילן די איינוואוינער פון די שטעט וואו אידן זענען גע'הרג'עט געווארן צו באצאלן שטראף-געלט פאר זיין קעניגרייך פאר די שאדן וואס דאס האט אנגעמאכט פאר די שטייער איינקונפטן און דער מערדער רינדפלייש איז געהאנגען געווארן.
אין ספר הזכרת נשמות (מומרבוך) פון הרוגי ושרופי נורנברג, פון אב נ"ח, שטייט די נעמען פון 628 קדושים וואס זענען אומגעקומען עקד"ה. צווישן די, איז א גאר טייערע באקאנטע תלמיד פון מהר"ם מרוטנבורג, די רב פון נורנברג הצדיק הגאון ר' מרדכי בן הלל הכהן באקאנט אלס 'המרדכי', מיט זיין ווייב זעלדא און פינף קינדער הי"ד. אין איינע פון די קינות אויף פרעות רינדפלייש, "אבכה לקשה יום" איז דא איין סטראפע אפגעגעבן אויף צו באוויינען און באשרייען דעם אומקום פון דעם קדוש גאון וצדיק וועמענס פירושים דערלייכטן אונז ביזן היינטיגן טאג.
די הייליגער זמר אויף חנוכה וואס הייבט זיך אן "מעוז צור" וואס איז געשאצט אז עס איז פארפאסט געווארן אין די יארן פון די פאסירונג, וואו עס ווערט דערמאנט די ווערטער "לעת תכין מטבח מצר המנבח" "דחה אדמון בצל צלמון", הייבט זיך אן די ראשי חרוזים "מרדכי חזק". עס איז דא עטליכע השערות אז דאס איז פארפאסט געווארן דורך - אדער אויף דעם אומקום פון דעם ר' מרדכי בר הלל הי"ד. איינע פון די השערות איז וויבאלד ר' מרדכי איז אליין געווען א פייטן און פלעגט אריינלייגן זיין נאמען אין די ראשי חרוזים אלס 'מרדכי חזק'. ווי די קינה "מה רב טובך" וואס ער האט פארפאסט אויף די הרוגי זינציבא (זינציג) און אויפ'ן אומקום פון רבי אברהם הגר כ"ב כסלו שנת כ"ה, וואס איז ארומגעפארן זיך מתווכח זיין מיט די נוצרים און זיי מגייר זיין. אין זינציבא האט ער ביי א וויכוח צובראכן צלמים וואס האט געפירט צו א ברוטאלע פאגראם אויף די אידן אין שטאט און ר' אברהם הגר האט מען געפירט אין קייטן קיין 'אוגשפורג' און דארט האט מען איהם ברוטאל געפייניגט און צום ענדע פארברענט על קידוש השם. לזכרון פון דעם אומקום פון דעם קדוש אברהם בן אברהם פלעגט די טאג כ"ב כסלו זיין באשטימט אלס א תענית ציבור, וואו מען האט געזאגט די נייע פארפאסטע סליחות און פון פריערדיגע.
Das Martyrologium des Nürnberger Memorbuches בלאט 173
אויך איז אומגעקומען אין די פאגראמען א שוואגער פון רבינו מרדכי, אויך א תלמיד פון מהר"ם מרוטנבורג, הרב רבי מאיר בן יקותיאל הכהן מרוטנבורג - בעל "הגהות מיימוניות" מיט זיין פרוי מרת חנה און זיין טאכטער יוטא הי"ד. ר' מאיר פלעגט לערנען מיטן מהר"ם אין זיין טורמע צעל אין אנזיסהיים. עס איז איז אויך געווידמעט אויף דעם קדוש ר' מאיר עטליכע חרוזים אין די פריער דערמאנטע קינה, ספעציעל פארפאסט אויף די רינדפלייש פאגראמען. "חם ליבי ונמס על הכהן המאיר". רבי מאיר בן יקותיאל הכהן מרוטנבורג איז אומגעקומען מיט זיין פאמיליע ווען א צאל אידן פון ראטענבערג האבן זיך פארשפארט אין א טויער - ווי דערמאנט שפעטער - און געפירט א שווערע קריג קעגן די רוצחים פאר דריי טעג. נאך דריי טעג האבן די רוצחים זיי בייגעקומען. אויך איז דארט אומגעקומען א תלמיד פון ר' מאיר, החבר ר' שניאור הי"ד.
דער הייליגער רא"ש, א תלמיד פונעם מהר"ם האט כסדר געזוכט צו אנטלויפן פון דייטשלאנד נאכדעם וואס ער האט געהערט אז דער קייזער אלבערט וויל פון איהם דאס געלט וואס ער האט געזאלט צאלן פאר זיין טאטע'ן רודלף דער קייזער אויסצולייזן דעם מהר"ם. האט ער געשיקט זיין זוהן רבי יהודה קיין שפאניע איהם אנגרייטן א פלאץ וואו זיך אריבערציען. זייענדיג אין באהעלטעניש האט דער רא"ש איבערגעלעבט די רינדפלייש פאגראמען און פאר עטליכע יאר, זייענדיג דער פירער פון אידישע געמיינדע אין די שטאט 'קעלן' האט ער פרובירט צו העלפן מיט וואס ער קען די צובראכענע און צושלאגענע קהילות וואס זענען געפייניגט געווארן דורך רינדפלייש.
נאכדעם וואס די מצב אין אשכנז נאך די רינדפלייש שחיטות האט זיך בארואיגט, האט דער הייליגער רא"ש אנגעפירט מיט אן אסיפה מיט פארטרעטער פון די איבערלעבער אין די שטאט ווארמייזא, זיך צו באראטן ווי אזוי צואויפרעכטן דאס אידיש לעבן פון דאס ניי און וואס צו טוהן מיט די פולע פארמעגנס פון די קדושים.
אין יאהר ס"ג האט זיך איהם געמאכט א געלעגנהייט און ער איז אנטלאפן מיט זיין פרוי און צעהן קינדער פון דייטשלאנד. ערשט האט ער זיך באזעצט אין 'סאוואיא', אבער זייענדיג אומזיכער צוליב די פריינדשאפט פונעם הערשער פון די געגענט מיטן דייטשן קייזער, איז דער רא"ש אוועק קיין דרום פראנקרייך אין די שטאט 'פראוואנס'. פון דארט האט ער זיך געצויגן קיין שפאניע און זיך ערשט באזעצט אין 'בארצעלאנא'. אבער צוליבן די בקשה פונעם הייליגן רשב"א איז ער געגאנגען ווערן רב אין 'טאלעדא' קאסטיליע און אנגעפירט די גרויסע ישיבה.
מהר"ם מרוטנבורג
קאוד: וועל אויס אלע
ביי די אריינגאנג פון די אלטע ווארמייזא ביה"ח איז דא צוויי מערקבארע מציבות. די קבר פון הגאון רבי מאיר בן ברוך זצ"ל, און אלקסנדר בן שלמה. דער הייליגער מהר"ם נאכן לערנען אין מיינז, נאכדעם אין ווארצבורג און נאכדעם אין פאריז ביים גאון ר' יחיאל בן יוסף, איז ער געגאנגען וואוינען אין ראטענבורג, וואו פאר 35 יאהר האט ער דארט געלערנט תורה און פארשפרייט תורה אויף די גאנצע וועלט. דער מהר"ם האט באקומען אזעלכע שווערע שאלות ווי, צו מען מעג אליין הרג'ענען קינדער אויף קידוש השם. אויך האט ער קובע געווען, אז איינער וואס קומט אום אויף קידוש השם אויף סיי וועלכע אויפן, פילט נישט קיין יסורים.
"כשהאדם גומר בדעתו לקדש השם וימסור נפשו על קידוש ה' – כל מה שעושין לו: הן סקילה, הן שריפה, הן קבורת חיים, הן תליה – אין כואב לו כלום... ותדע שכן הוא, שאין לך אדם בעולם שאם היה נוגע באצבע קטנה באש היה צועק אפילו אם היה בדעתו לעכב עצמו לא היה יכול. ורבים מוסרים עצמם לשריפה ולהריגה על קידוש השם יתברך ואינם צועקים לא אוי ולא אבוי..." (שו"ת מהר"ם ד"פ סי' תקיז).
אויף דער עלטער האט ער געוואלט זיך אריבער ציען מיט זיין פאמיליע קיין ארץ ישראל. ווען ער איז שוין געווען צווישן די הויכע בערג נעבן לאמבארדעי איטאליע, האט ער זיך געוואלט דארט אויפגעהאלטן ביז אלע מיטרייזענדע וועלן אנקומען און פארן ווייטער קיין ארץ הקודש. פלוצלינג האט דארט אריבער געריטן דער ארכיבישאף ימש"ו פון 'בזילא', קומענדיג פון רוים אויפן וועג אהיים. באגלייטנדיג דעם ארכיבישאף, איז געווען א משומד מיטן נאמען 'קניפפא'. ער האט דערקענט דעם הייליגן מהר"ם און דאס איבערגעגעבן פארן ארכיבישאף. דער ארכיבישאף האט אים איבערגעגעבן פאר 'מיינהארט פון גיינץ' דער שר פון דעם שטאט און אין ד' תמוז מ"ו (1286) איז דער מהר"ם געפאנגען געווארן און איבערגעגעבן פארן קייזער רודאלף וואס האט אריין געשליידערט דעם הייליגן מהר"ם אין א הויכע טורעם אין א פעסטונג נעבן אנזיסהיים און פארלאנגט א גרויסע סומע פון 20,000 מארק אויסלייז געלט. זיין הייליגער תלמיד רבי אשר בן יחיאל 'הרא"ש', האט שוין געהאט דאס געלט און איהם געוואלט אויסלייזן. דער מהר"ם האט נישט ערלויבט מען זאל צאלן דעם קייזער די איבערגעטריבענע אסטרונאמישע סומע.
"שמעתי על מהר"ם מרוטנבר"ק ז"ל שהיה תפוס במגדל אייגזהם כמה שנים והשר תבע מן הקהלות סך גדול והקהלות היו רוצים לפדותו ולא הניח כי אמר אין פודין השבויים יותר מכדי דמיהם. ותמה אני מאחר שהיה ת"ח מופלג ולא היה כמותו בדורו בתורה ובחסידות ושרי לפדותו בכל ממון שבעולם ואם מרוב ענותנותו לא רצה להחזיק עצמו כת"ח מופלג מ"מ היה לו לחוש על ביטול תורה כאשר כתב בעצמו שהוא היה יושב בחושך וצלמות בלי תורה ואורה והיה מקונן שלא היה אצלו ספרי הפוסקים והתוס' ואיך לא היה לו חש לעון ביטול התורה מאחר שרבים צריכים לו. ובודאי דעתו היה שאים יפדו אותו א"כ יש למיחש שלא יעשו כן כל השרים לת"ח המופלג שבדור בעבור רוב הממון עד שלא יספיק ממון הגולה לפדותם ותשתכח התורה מישראל. (רבי שלמה לוריא, המהרש"ל על מאסרו של המהר"ם מתוך 'ים של שלמה', על מסכת גיטין פרק ד', סימן ס"ו)
די אידן האבן נישט גערוהט און פרובירט כאטש פארגרינגערן די אומשטענדן אינעם טורעם. ביז מען האט באקומען ערלויבעניש ער זאל קענען לערנען דארט. אויך האבן עטליכע תלמידים באקומען ערלויבעניש צו גיין דארט לערנען מיט וועם מען האט געקענט ווייטער שיקן שאלות צום מהר"ם.
(יהודי אחד שאל את המהר"ם, אם צריך כפרה על ששחט אשתו וד' בניו ביום הרג בקובלינש עיר הדמים [ה'כ"ה], כי כך ביקשוהו, יען ראו כי יצא הקצף מלפני ד' והתחילו האויבים להרוג בני קל חי הנהרגים על קידוש השם. וגם הוא רצה להרוג את עצמו במיתתם אלא שהצילו ד' על ידי הגויים. וכתב לו, לא ידענא שפיר מה אידון ביה, כי וודאי ההורג עצמו על יחוד השם רשאי לחבול בעצמו... אבל לשחוט אחרים צריך עיון למצוא ראיה להתיר... שמענו ומצאנו הרבה גדולים היו שוחטים את בניהם ואת בנותיהם. וגם רבינו קלונימוס עשה כן, כדאיתא בקינה המתחלת אמרתי שעו מני וגו'. ומי שמטעינו כפרה הוא מוציא לעז על חסידים הראשונים. ואחרי שכוונתו היתה לטובה מרוב אהבת יוצרנו יתברך שמו פגע ונגע במחמד עינו. גם הם חילו פניו על ככה... ואין להחמיר עליו כלל. לא דמי לההוא דפרק החובל 'סימא את עיני ושבר את כדי' דחייב, דהכי וודאי מחלי מאהבת הבורא ואין להחמיר עליו כלל. מאיר בן ברוך (ס' גזאו"צ ד' קעט)
אין תפיסה האט דער הייליגער מהר"ם ווייטער געלערנט תורה מיט גרויס מסירת נפש. ער איז נפטר געווארן אין תפיסה י"ט אייר שנת נ"ג. דער מהר"ם'ס הייליגע קערפער איז אפגעלעגן אין תפיסה פאר 14 יאהר ביז ד' אדר ס"ז, ווען א רייכע סוחר 'אלקסנדר זיסקינד ווימפפען' פון פראנקפורט, האט אויסגעלייזט די קערפער פאר א ריזיגע סומע געלט וואס האט באטראפן כמעט זיין גאנצע פארמעגן און געברענגט לקבר ישראל אינעם אלטן ביה"ח אין ווארמייזא. אלקסנדר'ס איינציגע באגער איז געווען אז מען זאל אים באערדיגן נעבן דעם מהר"ם. א האלבע יאר נאכדעם, יום כיפור ה'ס"ח איז 'אלקסנדר בן שלמה' נפטר געווארן און א טאג דערויף איז ער געקומען לקבורה צו דערזייט פונעם פרישן קבר פונעם הייליגן מהר"ם.
די אלטע ווארמייזא ביה"ח איז געבויט געווארן אין ד'תשצ"ד, עס ווערט אנגערופן "די הייליגע ערד". די אידן האבן געקויפט ריזיקע זאפאסן מיט זאמט פון ארץ ישראל און טראנספארטירט דעם לאנגן וועג ביז דייטשלאנד און מיט דעם צוגעדעקט אלע קברים. די מציבות זענען עדות איבער די מאסן שחיטות וואס אידן זענען דורך געגאנגען. צום ביישפיל איין מציבה פון יואל בן מאיר וואס מען האט דעשיפרירט מיט סאפיסטיקירטע אפאראטן, רעדט פון די גרויסע פאגראם אין ד'תתנ"ו ווען די קרייצצוג'ער האבן געהארגעט פיר הונדערט אידן אין ווארמייזא אליין. אויך זענען דא מציבות וואס זענען געלעכערט מיט קוילן פון די "ניין יעריגע מלחמה" (the nine years war) וואס האט זיך געצויגן פון ה'תמ"ח ביז תנ"ז. אין י"ב סיון ה'תמ"ט (may 31 1689) איז ווארמייזא מיט די ארומיגע שטעט געווארן איינגענומען מיט א שטורעם. אסאך באצייכענען די קריג אלץ 'די' ערשטע וועלט'ס קריג.
נוסח מצבה
מהר"ם רבנא מאיר מ"ע
ציון הלז לראש מרנא
ורבנא מאיר בן הר' רבי
ברוך אשר תפשו מלך רומי
בארבע ימים לירח תמוז שנת
ארבעים ושש לאלף הששי
ונפטר בתפישה י"ט באייר
שנת חמשים ושלש ולא ניתן
לקבורה עד ארבע ימים לירח
אדר שנת ששים ושבע לאלף
הששי תהא נפשו צרורה
בצרור החיים עם צדיקי עולם
בגן עדן א'א'סלה
המצבה הזאת הוצבה
וחוצבה לראש הנדיב
ר'אלכסנדרי ב"ר שלמה הנפטר
ביום צום כיפור ביו' ה' ונקבר יום
אחד עשר בתשרי ששים ושמונה
לאלף הששי ואשר מלאו לבו
והשם אינה לידו לעשות מצוה רבה
ולפדות את מורינו רבנו מאיר
בן הרב רב ברוך מכלאו אשר היה תפוס
אחרי מותו כמה שנים {עד שנא [נ] ה}
הנדיב ופדאו {וזכה לה} קבר בצידו
{הימנית יהי} רצון שישב בצידו
בישיבת גינת ביתן עם צדיקי
עולם א'א'א'