שינאווער חסידים אין די בראשית יארן פון אמעריקא

[שמעלקא טויב]

א ברכה אויף דיין קאפ. קענט וועיט...

גם אני מצטרף לקענט-וועיט (קענט קארנער וועיט)

דער רב איז בבחינת וגילו ברעדה אין חודש אלול

[שמעלקא טויב]

כ'מיין אז דער שוחט וואו מ'צינדט די ליכט איז דאס

[יוראפ]

שינאווא חלקה אין וועלוואוד

[מיללער]

ס'איז געוועהן א יוד בשם רבי יהושע ליב גאלדפארב וואס האט געוואוינט און שינאווא,
וואס צוויי פון זיינע זוהן זענען געקומען קיין אמעריקא נאך ביפאר תר"ס יארן,
בשם ר' יוסף גאלדפארב, און זיין ברודער ר' אברהם גאלדפארב, ר' יוסף האט געהאט א זוהן אשר, און ר' אברהם האט געהאט א זוהן ר' שאול,

אגב, רבי ישראל גאלדפארב ז"ל וואס איז געווען קרוב לששים שנה רב בקאנג. בית ישראל, הידוע בשמו דער קעהן סט. ביהמ"ד, איז
געוועהן א משפחה מיט ר' יהושיע ליב גאלדפארב, גענוי ווייס איך נישט ווי אזוי, ווייל זיין נאמען גאלדפארב האט ער גענומען פון זיין מאמעס מעידען נעים,
דער משפחה נאמען פון ר' ישראל גאלדפארב טאטע ווייס איך נישט ווי אזוי ער האט געהייסען, אדרבא אויב איינער ווייסט תבוא עליו הברכה,
אויף אזוי פיל דער רב ר' ישראל גאלדפארב ז"ל איז געוועהן דער מסדר קידושין פון ר' אברהם ז"ך בן יהושיע ליב גאלדפארב ז"ל מעיר שינאווא

אגב ידידינו הרב לכתחילה אריבער האט שוין אמאל אנגערירט פון רבי ישראל גאלדפארב ז"ל און אשכול פון אלטע רבנים און אמעריקא אדער א אנדערע אשכול,
און שרייבט דארט אז אויב מ'וועט זיין אונטרעסירט ווען ער מען שרייבען וועגן עים, בעטן מיר ער זאל אביסעל מרחיב זיין, בתודה ובהוקרה

סך הכל זענען זיי געקומען פון שינאווא, און זענען געוועהן שינאווא חסידים

דער חידוש איז אז אינעם שינאווא חלקה אין יוניאן פיעלד געפונען זיך עטליכע גאלדפארב'ס אבער מיט אנדערע נעמען, דארט איז דא די מציבה פון ר' אהרן זאב ב"ר שמעון אליעזר גאלדפארב, ובניו; ר' יעקב ור' בנימין (ובני ר' בנימין; הב' שמעון אליעזר והבתולה שרה בלומא)

האבן די צוויי גאלדפארב משפחות א שייכות?

[ראש הקהל]

יעצט האט דער יוראפעישער רבי ארויפגעלייגט תמונת מציבה של
נתנאל דוד ב"ר אברהם יצחק גאלדפארב, וזו' מאליע ב"ר שמעון אלעזר (ולא אליעזר).

אדערווייל זעה איך נאכנישט דער מציבות של האחים ר' יוסף ור' אברהם גאלדפארב בני ר' יהושיע ליב מעיר שינאווא.
העמיר דארפן ווארטן כדי צו זעהן דער שייכות.

[מיללער]

אקעי. יעצט געהערט.
דער הרב פעלדשטיין וואס דאווידעל רעדט וועגן איז הרב ר' שלמה ירוחם פעלדשטיין שנולד בשינאווע וגר בלאנצוט והיגר לארה"ב אחר המלחמה ונתקבל לרב בשינאווע שול [פיפט סטריט]. ער איז אוועק תש"ך און ליגט אין שינאווע חלקה אין וועלוואוד סעמעטערי אין לאנג אייסלענד.

מצבתו ומציבת בנו (מנלא מקומו) ר' אליעזר יהושע זענען היינט ארויף אויפן וועלטל באדיבות מאורינו מיוראפ, (און פון בעפאר איז עס שוין געוועזן אויף קברים.קאם) דארט ליגט אויף א טאכטער פון ר' שלמה ירוחם בשם מרת שרה רבקה זאלצמאן.

ר' שלמה ירוחם פעלדשטיין איז געווען א זון פון ר' אהרן שאול פעלדשטיין, און אן אייניקל פון הצדיק רבי דוד מקריפטש, לויט קאמענטארן אויף קברים איז פארהאן א באבובער חסיד בשם ר' יעקב מאיר פעלדשטיין וואס איז זיינס אן אייניקל און א גרויסער ידען.

[יוראפ]

שינאווא חלקה אין מאונט יודא

[ר' יצחק]

די ערשטע ארויף איז ר' אלעזר ב"ר שמעון לאמם.

ייש"כ יוראפ כל הברכות (גם אלו של שבוע זו) האמורות בתורה יחולו על ראשך.

[יוראפ]

אמן ואמן

[ווילוויסן]

ר' אברהם עבר הירשאוויץ אב"ד טולידא אהייא בעמח"ס בית מדרש שמואל, האט אפגעהאלטן א הספד אויפן שינאווער רב אין ניו יארק ביום ד וארא תרנ"ה[ט], אין גרויסן שול דעדת "מגן אברהם" 87 ATTORNEY .
אין יענע יארן האט ער געדינט אלס דיין און מגיד אין ביהכנ"ס "בני ישראל" אנשי קאלוועריער 15 פייק סטריט.

וואסערע לאנדסלייט האבן געדאוונט אין "מגן אברהם"?

[שתוקא בתרין]

ר' אברהם עבר הירשאוויץ אב"ד טולידא אהייא בעמח"ס בית מדרש שמואל, האט אפגעהאלטן א הספד אויפן שינאווער רב אין ניו יארק ביום ד וארא תרנ"ה[ט], אין גרויסן שול דעדת "מגן אברהם" 87 ATTORNEY .
אין יענע יארן האט ער געדינט אלס דיין און מגיד אין ביהכנ"ס "בני ישראל" אנשי קאלוועריער 15 פייק סטריט.

וואסערע לאנדסלייט האבן געדאוונט אין "מגן אברהם"?

הרה"ק משינאווא נסתלק בשנת תרנ"ט, והגם שנדפס בהספר השנה של תרנ"ה [או - מסתבר יותר - תרנ"ח], מסתמא לא כתב ההספד [או השנה] תיכף, רק בעת שסידר הספר לדפוס, ואז כבר שכח שנת פטירתו של הרה"ק.

[ווילוויסן]

נו וואס האט עטץ געמיינט, קאן מען ערגעץ כאפן ר' יעקעלע ? אמרו עליו על ר' יעקב שמעולם לא הקדימו אדם וכו' כדכתיב מי הקדימני ואשלם וגו'.
דא האט עס הרב מסקרענטאן באריכטעט

[ווילוויסן]

שלום עליכם הרב שתוקא יהא בואכם לברכה ולהרמת קרנינו.
תרנה איז א טעות כמובן. ועיין בהלינק בדברי הרב מיללער.

[יוסף שרייבער]

ס' בית מדרש שמואל נדפס בשנת תרס"ה ופשוט הוא אז תרנה/ח איז א טעות.

[מיללער]

ר' אברהם עבר הירשאוויץ אב"ד טולידא אהייא בעמח"ס בית מדרש שמואל, האט אפגעהאלטן א הספד אויפן שינאווער רב אין ניו יארק ביום ד וארא תרנ"ה[ט], אין גרויסן שול דעדת "מגן אברהם" 87 ATTORNEY .
אין יענע יארן האט ער געדינט אלס דיין און מגיד אין ביהכנ"ס "בני ישראל" אנשי קאלוועריער 15 פייק סטריט.

וואסערע לאנדסלייט האבן געדאוונט אין "מגן אברהם"?

דער רב האט שוין געלינקט אז מ'האט שוין גערעדט וועגן דעם הספד, מיר וועלן נאר צולייגן דא דעם חלק איבער די אטורני סט. שול מגן אברהם אנשי דוקלא, אז דאס איז ווי דערמאנט געווען א גאליציאנער ביהמ"ד, צווישען די רבנים וואס האבן דארט משמש געווען ברבנות איז געווען הג"ר נפתלי רייטער ז"ל ער איז געקומען פון בארדיוב און געווען א נאנטער ידיד מיטן בארדיובער רב הרה"ק רבי משה האלברשטאם בהרה"ק מגארליץ זצ"ל.

אינעם ביהמ"ד הנ"ל איז אויך געווען א הספד אויפן בעלזא רב מהרי"ד, און אזוי אויך אויף רבי מענד'לע פריסטיקער חתנו של הגה"ק משינאווא זצ"ל.

[ווילוויסן]

אה.. ייש"כ גדול, דאס האב איך טאקע געוואלט וויסן, פרישע גאליציאנע-שינאווע חסידים אין אמעריקא.

דערמאנענדיג הרה"ק ר' מענדעלע פריסטיקער, האב איך געזען די וואך ווי ר' מענדעלע דערמאנט אין א בריוו קיין אמעריקא אין יאר תרפ"ה, אז "אנשי פריסטיק" האבן געשיקט 25 דאלער, איז געווען א פריסטיקע שטיבל אין אמעריקא?
אנדערע נעמען וואס ער דערמאנט אין דעם בריוו, ר' ליבוש לייזער! וואס איז געקומען פון אמעריקא קיין פריסטיק ברענגען געלט, ווי אויך ר' אברהם באדנער מקאבלע.

[מיללער]

אה.. ייש"כ גדול, דאס האב איך טאקע געוואלט וויסן, פרישע גאליציאנע-שינאווע חסידים אין אמעריקא.

דערמאנענדיג הרה"ק ר' מענדעלע פריסטיקער, האב איך געזען די וואך ווי ר' מענדעלע דערמאנט אין א בריוו קיין אמעריקא אין יאר תרפ"ה, אז "אנשי פריסטיק" האבן געשיקט 25 דאלער, איז געווען א פריסטיקע שטיבל אין אמעריקא?
אנדערע נעמען וואס ער דערמאנט אין דעם בריוו, ר' ליבוש לייזער! וואס איז געקומען פון אמעריקא קיין פריסטיק ברענגען געלט, ווי אויך ר' אברהם באדנער מקאבלע.

איך ווייס נישט איבער א פריסטיקער שטיבל לעת עתה, אבער אינעם אפיס פון מורשת האט א חשוב'ער מיטגליד הרב אשר ל. אריינגעשיקט עטליכע בילדער פונעם ביה"ח "באראן הירש" אין סטעטן איילאנד , צווישן זיי א חלקה בשם:
Cong Bnei Yechiel Anshei Pristik
חברה בני יחיאל אנשי פריסטיק - נתיסדה בשנת תרנ"ז

איך לייג דא ביי א בילד פונעם טויער פונעם דערמאנטן חלקה.

[farshlufen]

אין מאונט ציון ביה"ח נעבן ציון פון ר' שמחה אבעלעס איז פארהאן א שינאווער לאנדסלייט חלקה.
א זוכעניש פאר סאסייעטי sieniewaer ברענגט ארויף 131 רעזולטאטן.

[ווילוויסן]

אה.. ייש"כ גדול, דאס האב איך טאקע געוואלט וויסן, פרישע גאליציאנע-שינאווע חסידים אין אמעריקא.

דערמאנענדיג הרה"ק ר' מענדעלע פריסטיקער, האב איך געזען די וואך ווי ר' מענדעלע דערמאנט אין א בריוו קיין אמעריקא אין יאר תרפ"ה, אז "אנשי פריסטיק" האבן געשיקט 25 דאלער, איז געווען א פריסטיקע שטיבל אין אמעריקא?
אנדערע נעמען וואס ער דערמאנט אין דעם בריוו, ר' ליבוש לייזער! וואס איז געקומען פון אמעריקא קיין פריסטיק ברענגען געלט, ווי אויך ר' אברהם באדנער מקאבלע.

איך ווייס נישט איבער א פריסטיקער שטיבל לעת עתה, אבער אינעם אפיס פון מורשת האט א חשוב'ער מיטגליד הרב אשר ל. אריינגעשיקט עטליכע בילדער פונעם ביה"ח "באראן הירש" אין סטעטן איילאנד , צווישן זיי א חלקה בשם:
Cong Bnei Yechiel Anshei Pristik
חברה בני יחיאל אנשי פריסטיק - נתיסדה בשנת תרנ"ז

איך לייג דא ביי א בילד פונעם טויער פונעם דערמאנטן חלקה.

שטייט טאקע "אנשי פריסטיק". סאו פון דעם איז די רעדע.
צווישן די אויסגערעכנטע אויפן שטיין איז "קלמן וואלף טהום" גזבר וחברה קדושה גבי!.. איז דא אזא נאמען ? אדער דארף עס מאכן טרוים [און ס'עט נישט זיין די ערשטע טעות אויף דעם מצבה].
דער אויבנדערמאנטער בריוו פון ר' מענדעלע פריסטיקער קיין אמעריקא איז געשיקט צו הנגיד ר' משה טרוים.

[מיללער]

פון די ענגלישע זייט איז קלאר אז דער נאמען איז יא "טהום"

[ווילוויסן]

גאריט

[שתוקא בתרין]

ר' אברהם עבר הירשאוויץ אב"ד טולידא אהייא בעמח"ס בית מדרש שמואל, האט אפגעהאלטן א הספד אויפן שינאווער רב אין ניו יארק ביום ד וארא תרנ"ה[ט], אין גרויסן שול דעדת "מגן אברהם" 87 ATTORNEY .
אין יענע יארן האט ער געדינט אלס דיין און מגיד אין ביהכנ"ס "בני ישראל" אנשי קאלוועריער 15 פייק סטריט.

וואסערע לאנדסלייט האבן געדאוונט אין "מגן אברהם"?

דער רב האט שוין געלינקט אז מ'האט שוין גערעדט וועגן דעם הספד, מיר וועלן נאר צולייגן דא דעם חלק איבער די אטורני סט. שול מגן אברהם אנשי דוקלא, אז דאס איז ווי דערמאנט געווען א גאליציאנער ביהמ"ד, צווישען די רבנים וואס האבן דארט משמש געווען ברבנות איז געווען הג"ר נפתלי רייטער ז"ל ער איז געקומען פון בארדיוב און געווען א נאנטער ידיד מיטן בארדיובער רב הרה"ק רבי משה האלברשטאם בהרה"ק מגארליץ זצ"ל.

אינעם ביהמ"ד הנ"ל איז אויך געווען א הספד אויפן בעלזא רב מהרי"ד, און אזוי אויך אויף רבי מענד'לע פריסטיקער חתנו של הגה"ק משינאווא זצ"ל.

רבי מענדעלע אבד"ק פריסטיק איז אויך געווען רב אין דוקלא. און די שטאט קאלוועריער האט אויך געהאט א רב שינאווא רב'ס איידעם, רובין, ער איז נאכדעם געווארן רב אין ווישניצא. דער ערשטער באבובער רב האט אים איבערגעגעבן דאס רבנות.

[שתוקא בתרין]

איך ווייס נישט איבער א פריסטיקער שטיבל לעת עתה, אבער אינעם אפיס פון מורשת האט א חשוב'ער מיטגליד הרב אשר ל. אריינגעשיקט עטליכע בילדער פונעם ביה"ח "באראן הירש" אין סטעטן איילאנד , צווישן זיי א חלקה בשם:
Cong Bnei Yechiel Anshei Pristik
חברה בני יחיאל אנשי פריסטיק - נתיסדה בשנת תרנ"ז

איך לייג דא ביי א בילד פונעם טויער פונעם דערמאנטן חלקה.

אויף נידריגע פערציגער גאסן האט געוואוינט א יוד "שמיט", ער פלעגט דאווענען אין באבוב, האט ער געזאגט אז די פריסטיקער "בני יחיאל" האבן זיך גערופן נאך דעם פריסטיקער רב ר' יחיאל, די זיידע פון די וואגשאהלס.

[מיללער]

איך ווייס נישט איבער א פריסטיקער שטיבל לעת עתה, אבער אינעם אפיס פון מורשת האט א חשוב'ער מיטגליד הרב אשר ל. אריינגעשיקט עטליכע בילדער פונעם ביה"ח "באראן הירש" אין סטעטן איילאנד , צווישן זיי א חלקה בשם:
Cong Bnei Yechiel Anshei Pristik
חברה בני יחיאל אנשי פריסטיק - נתיסדה בשנת תרנ"ז

איך לייג דא ביי א בילד פונעם טויער פונעם דערמאנטן חלקה.

אויף נידריגע פערציגער גאסן האט געוואוינט א יוד "שמיט", ער פלעגט דאווענען אין באבוב, האט ער געזאגט אז די פריסטיקער "בני יחיאל" האבן זיך גערופן נאך דעם פריסטיקער רב ר' יחיאל, די זיידע פון די וואגשאהלס.

שלום עליכם הרב שתוקא, [אויב מיללער איז בסלע איז דאך שתוקא בתרין]

וואו איז געווען די "בני יחיאל" שטיבל?

דאס יאר פונעם התיסדות איז זיך סותר צווישן די ענגלישע זויל אויף רעכטס וואס שטייט 1906 דאס איז תרס"ו-ז און אויף די אידישע זויל אויף לינקס שטייט תרנ"ז. דער פרעזידענט פון די סאסאייעטי ווערט דערמאנט אלס ר' אברהם קורץ, אין די חלקה ליגט א געוויסער ר' יצחק ב"ר אריה קורץ יליד סאניק, לויט די טיטלען אויף די מציבה איז ער געווען א חשוב'ער איד, ער איז נפטר געווארן בשנת תשנ"ה, אויף די מציבה איז אויסגעקריצט אז ער איז אן אייניקל פון "בעל אותות ומועדים".

דער אותות ומועדים האט מחבר געווען א פריערדיגער פריסטיקער דיין בשם רבי יהושע אייזנבאך, דאס איז ווארשיינליך די שייכות פון די קורץ משפחה מיט די פריסטיקער חלקה, כאטש עס איז מיר דרווייל אומבאקאנט דעם סדר היחס פון ר' יצחק הנ"ל צו רבי יהושע מפריסטיק.

[מיללער]

.
דער אויבנדערמאנטער בריוו פון ר' מענדעלע פריסטיקער קיין אמעריקא איז געשיקט צו הנגיד ר' משה טרוים.

צווישן די פריסטיקער פרענומעראנטן אויפן ספר אותות ומועדים הנ"ל ווערט דערמאנט איינער בשם "יקותיאל טראם"
http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... =&pgnum=72