ברוך דיין האמת #1 (כ"א תמוז תשס"ו - ר"ח ניסן תש"פ)

[דריידל]

ער איז פון די טייכמאן משפחה וואס האט געוואינט אין מונקאטש, סבו ר' בעריש טייכמאן איז געווען פון די בעלי האכסניא פון מהרי"ד בשנות גלותו.
כמדומני שמתתי' טייכמאן אינו ממשפחה זו. ואולי אני טועה.

ר' מתתי' איז אויך געקומען פון מונקאטש

[dovidal]

ר' חיים שלמה זלמן (סאל) טייכמאן מלאס אנדזעלעס - יליד עיר מונקאטש

בן 92

היה מקורב לחצרות בעלזא ומונקאטש -- ביידע ֱֱ

סבו היה מקורב לבעלזא והיה בעלזער חסיד.
הוא לא היה לו שום שייכות כמעט.

היה לו הרבה שייכות עם בעלזא והיה משתתף בהקפות שם מדי שנה בשנה

[אוהב ספרים]

ער איז פון די טייכמאן משפחה וואס האט געוואינט אין מונקאטש, סבו ר' בעריש טייכמאן איז געווען פון די בעלי האכסניא פון מהרי"ד בשנות גלותו.
כמדומני שמתתי' טייכמאן אינו ממשפחה זו. ואולי אני טועה.

ר' מתתי' איז אויך געקומען פון מונקאטש

קען זיין. אבל כמדומני שפעם בדקתי את הנושא וזכור לי במעומעם שזה משפחה אחרת, אבל כאמור אולי אני טועה.

[אוהב ספרים]

ר' חיים שלמה זלמן (סאל) טייכמאן מלאס אנדזעלעס - יליד עיר מונקאטש

בן 92

היה מקורב לחצרות בעלזא ומונקאטש -- ביידע ֱֱ

סבו היה מקורב לבעלזא והיה בעלזער חסיד.
הוא לא היה לו שום שייכות כמעט.

היה לו הרבה שייכות עם בעלזא והיה משתתף בהקפות שם מדי שנה בשנה

וואס האב איך זיך צו מתווכח זיין. הכרתי אותו קרוב לשלשים שנה, וואס א חיליק והלך לפניו צדקותיו וכו'.

[שקר_הדייעט]

סאל איז טאקע געווען יעדעס יאר סוכות אין ירושלים.

דא אין אמעריקע געווען זייער מקושר צום מונקאטשער רבי'ן שליט"א וועלכער איז מערערע מאל געווען ביי אים אין לאס אנדזשעלעס.

סאל פלעגט אויך קומען צו יעדע שמחה בבית מונקאטש, אמאל אריינגעגעבן א ספר תורה דא אין מונקאטש.

דער מתתי' טייכמאן איז לכאורה, און כמעט זיכער, נישט א קרוב. מעגליך א גאר ווייטע.

[באקסער בוים]

ר' חיים שלמה זלמן (סאל) טייכמאן מלאס אנדזעלעס - יליד עיר מונקאטש

בן 92

היה מקורב לחצרות בעלזא ומונקאטש -- ביידע ֱֱ

בימים אלו אין זה עוד חידוש אחרי שראיתי בהתמונות שהאדמו"ר מדינוב שליט"א עשה לחיים טיש ביומא דהילולא של הרה"ק מבעלזא זי"ע..

[מיין שטעלונג]

לר' בעריש טייכמאן ממונקאטש היה 4 נכדים אחר המלחמה. סגל חבורה.
1. ר' קלמן טייכמאן מוויען.
2. ר' שלמה זלמן (סאל) - הנפטר - מלאס אנדזשעלעס.
3. ר' שלום נחמן פילעפף מוומסב"ג
4. - להבלח"ט - ר' אליעזר דוד גרינוואלד שליט"א מווסב"ג.
(ר' שלום נחמן עם - להבל"ח - ר' אליעזר דוד גרינוואלד היו גיסים. שניהם חתני ר' משה אהרן האפמאן)

[חמרא טבא]

ר' חיים שלמה זלמן (סאל) טייכמאן מלאס אנדזעלעס - יליד עיר מונקאטש

בן 92

[פאליק]

הרב החסיד המפורסם ר' אלי' קאהן ע"ה פון נייטרא יישוב

געווען א געטרייע תלמיד פון ר' מיכאל בער זצ"ל און זיך אסאך איבערגעגעבן פאר די ישיבה מיט גיין אויפיקן די ברויט פון די בעקערייען

[קלוגער]

בד"ה, בעל בית פון KB פערינשטויר?

[יאצמעך]

בד''ה.

א געשמאק אידל געוועזען.

[ארך אפים]

בד"ה, בעל בית פון KB פערינשטויר?

יא

[שה אחד]

אוי ר' אלי' שוין נישטא... בד"ה!

[שמחהלע קאפשטיק]

הרב החסיד המפורסם ר' אלי' קאהן ע"ה פון נייטרא יישוב

געווען א געטרייע תלמיד פון ר' מיכאל בער זצ"ל און זיך אסאך איבערגעגעבן פאר די ישיבה מיט גיין אויפיקן די ברויט פון די בעקערייען

לו יאה למספדא !
געווען א איד פון די שארית הפליטה א בחור'ל ביי די מלחמה, געווען א תלמוד פון נייטרא נאך פאר די מלחמה און שפעטער ביי ר' מיכאל בער ז"ל דא אין אמעריקע,
שוין ארום פערציג פופציג יאר [אדער מער] וואס ער האט געטראגען די עול פון די תלמוד תורה און די מיידל סקול פון נייטרא מאונט קיסקא - אויף זיינע פלייצעס - די אלע יארן ווען ער איז געווען טרוד על המחי' ועל הכלכלה - האט ער געהאט בלויז איין מיסיע אין לעבן אז די תלמוד תורה זאל שטיין - און ער פלעגט אנקלאפן על פתחי נדיבים טעגליך און וועכענטליך אלעס כדי די תלמוד תורה זאל זיין געקאווערט, דאס איז געווען זיין אחריות און זיין לעבן,
ווי אינטערסאנט איז אז ער האט כמעט קיינמאל נישט פארשפעטיגט די "וועכענטליכע" טשעקס פאר די מלמדים, א זאך וואס אפילו די רייכע מוסדות טוהען נישט,
געהאט דעם גראסערי אין נייטרא ישוב ווי זיין חשובע אשת חיל לאוי"ט פירט עס מיט גרויס געניטשאפט - ווי די גאנצע (!) פראפיט גייט פאר די תלמוד תורה,
און ווי דערמאנט פלעגט ער ברענגן ברויט פאר די ישיבה אפאר מאל א וואך פון "קארנ'ס בעקעריי" [גם הם יזכרו לטוב פארן אוועקגעבן ברויט אלע יארן בחנם], ווי ער האט זיך אויסגעדריקט אמאל "אז ער האנדעלט שוין מיטן פערטען דור פון קארנ'ס בעקעריי" !
במשך די לעצטע יארן ווען ער איז שוין נישט געווען בכח - און האט שוין אינגאנצען איבערגעגעבן זיין ביזנעס פאר זיינע קינדער - מיט דעם אלעם איז ער בשארית כוחותיו כסדר אריינגעפארן צו שאפן געלט פון נדיבים
וי אויך האט ער ארויסגעגעבן פון זיין אייגענע טאש שווערע טויזענטערס און די לעצטע צייטען ווען ער איז שוין נישט געווען בכח צו שאפן דאס געלט פון נדיבים-
‎‎
ווי נעמט מען נאך אזא מסירות נפש פאר תורה
ווי זעהט מען נאך אזא איינעם וואס פלעיגט האראווען מתוך יסורים אויף א בלאט גמרא אינאיינעם מיטן זיין חברותא יבל"ח ר' בנימין זאב לאווי שליט"א
ווי קען מען טרעפן אזא איינעם וואס זיין גרעסטע שמחה איז געווען אז ער האט געקענט צושטעלן די געהאלט פאר די כלי קודש

חבל על דאבדין ולא משתכחין

[שמחהלע קאפשטיק]

אוי ר' אלי' שוין נישטא... בד"ה!

פרטים איבער די לוי'ה ?

[שה אחד]

9:00 ביי די ת"ת בית יחיאל אין נייטרא,מאונט קיסקא

[Haklal]

א בילד?

[דריידל]

ר' אברהם יעקב זייסלער ע"ה א טייערע תמימותדיגע אידעלע

בד"ה! איך קען עס נישט גלייבן...
ער פלעגט עסען ביים מיר שבת אפאר מאל א יאר,
הוי איז געווען א שמחה ביי די קינדער ווען ער פלעגט קומען...
נישט געווען מיט אלעמען ל"ע
זיך קיינמאל נישט אפגערעדט אויף זיין מצב, קיין פרנסה האט ער נישט געהאט, געלערנט מיט א מורא'דיגע תמימות, ער פלעגט מאכן א סיום מסכת יעדע יאר ווינטער מוצאי שבת אין קאזלאוו'ע ביהמ"ד, אלע באקאנטע האבן געמוזט קומען..
קיין קינדער האט ער ליידער נישט איבערגעלאזט
יהי' זכרו ברוך

יעצט הער איך ווי קולמבשר מעלדט איבער די פטירה פון הרה"ג ר' אברהם יעקב זייסלער
Go figure

[מיסטעריעז]

א בילד?

[זינגער]

סאל איז טאקע געווען יעדעס יאר סוכות אין ירושלים.

דא אין אמעריקע געווען זייער מקושר צום מונקאטשער רבי'ן שליט"א וועלכער איז מערערע מאל געווען ביי אים אין לאס אנדזשעלעס.

סאל פלעגט אויך קומען צו יעדע שמחה בבית מונקאטש, אמאל אריינגעגעבן א ספר תורה דא אין מונקאטש.

דער מתתי' טייכמאן איז לכאורה, און כמעט זיכער, נישט א קרוב. מעגליך א גאר ווייטע.

לכאורה איז ער נישט קיין משפחה, ר' מתתי' טייכמאן ע"ה איז געוועהן א כהן, ער איז אויך?

[מומחה יוחס]

ר' אברהם יעקב זייסלער ע"ה א טייערע תמימותדיגע אידעלע

א בילד האט אפשר איינער? ייש''כ

[אוהב ספרים]

אין מונקאטש איז געווען א טייכמאן משפחה, בעלזע חסידים.
און בארא פארק האט געוואינט א בעלזע חסיד ר' מתתי' טייכמאן, לכאורה פון די זעלבע משפחה

https://www.avelim.co.il/%D7%9E%D7%AA%D ... %96%D7%9C/

ר' מתת איז געווען א כהן און זיין פאטער איז געקומען פון ווערעצקי

[אוהב ספרים]

סאל איז טאקע געווען יעדעס יאר סוכות אין ירושלים.

דא אין אמעריקע געווען זייער מקושר צום מונקאטשער רבי'ן שליט"א וועלכער איז מערערע מאל געווען ביי אים אין לאס אנדזשעלעס.

סאל פלעגט אויך קומען צו יעדע שמחה בבית מונקאטש, אמאל אריינגעגעבן א ספר תורה דא אין מונקאטש.

דער מתתי' טייכמאן איז לכאורה, און כמעט זיכער, נישט א קרוב. מעגליך א גאר ווייטע.

לכאורה איז ער נישט קיין משפחה, ר' מתתי' טייכמאן ע"ה איז געוועהן א כהן, ער איז אויך?

סאל איז נישט געווען קיין כהן.

[לכאורה]

באקומען א הספד בריוועלע אויף ר' אלי' קאהן ז"ל פון "לכתחילה אריבער":

ר' אלי' איז נישטא! ר' אלי' קאהן... ז"ל! וויאזוי עס מען דאס??
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט שוין מיט צענדליגער יארן צוריק געהאט א ביזנעס וואס האט אריינגענומען צענדליגער מיליאנען א יאר, און איז אוועק פון די וועלט אן קיין געלט אין זיין באנק קאנטע?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס איז געווען א "פשוט'ע בעל הבית" און איז אויפגעווען יעדע נאכט אין די פריע פארטאגס שטונדן און געלערנט מיט זיין חברותה לאנגע שעות תורה בעפאר'ן דאווענען?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט געפירט א גרויסע ביזנעס, און זיין איינציגסטע דאגה איז נישט געווען די ביזנעס, נאר אז "די תלמוד תורה זאל זיין געדעקט"?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס איז יעדן טאג געפארן אויפפיקן ברויט פאר די ישיבה תלמוד תורה און אנדערע אידן אין ישוב, פאר לאנגע צענדליגער יארן, ניטאמאל..... "שלא על מנת לקבל פרס" אויב דאס איז מעגליך?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס איז געווען א "פשוט'ע בעל הבית" און האט יעדן איינציגסטן טאג געדאווענט ווי אידן האפן צו דאווענען כאטש אין די הייליגע טעג?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס ווען ער איז געווען נישט געזונט און איז ענדליך אהיים געקומען פון שפיטאל האט ער די ערשטע זאך געבעטן די "טשעק ביכל" ווייל "מען דארף זיכער מאכן אז די תלמוד תורה איז געדעקט"?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט נישט נאר נישט געווארט אויף "כבוד" פאר וואס ער האט געטאן, נאר האט מיט אן אמת פארשטאנען אז עס קומט אים נישט אפילו קיין "ישר כח", ווייל "ער טוט פשוט וואס ער דארף צו טאן"?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס ווען ער איז געווארן קראנק האט ער מיט א רואיגע געמיט געזאגט פאר זיין אייניקל אז "עס איז אוקעי, איים רעדי"!?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס איז געווען קראנק עטליכע יאר, און איז אלס ארום געגאנגען מיט א שמייכל, נישט ווייל ער "האט זיך מחזק געווען" נאר ווייל ער האט באמת פארשטאנען מיט א פשטות אז "עס איז אוקעי"!?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט אויסער זיין חברותא פארטאגס געהאט נאך חברותות איבער'ן טאג, און פארשטייט זיך אז זונטאג אז מען ארבעט נישט.... מיינט דאס אז מען זיצט און מען לערנט א גאנצן טאג?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס איז געווען א עלטערער איד, א אוד מוצל מאש, א מיטגעמאכטער איד, א איד א גביר, וואס האט נישט געהאט עפעס אנדערש ווי א שמייכל און א גוט ווארט פאר "יעדעם איינעם" אפגעזען פון די יארגאנג, און פאזיציע?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס ווען ער איז שוין נישט געווען געזונט און האט שוין נישט געקענט גיין אין די ביזנעס, אבער גיין צוזאמעננעמען געלט פאר די תלמוד תורה איז נישט געווען אפילו קיין שמועס אפצושטעלן?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט זיך שווער געשלעפט, מיט א וואלקער, און "נישט גיין אין שול, ווייל "ס'איז שווער" איז בכלל נישט געווען אין זיין ווערטער-בוך?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס ווען ער איז געגאנגען נאך געלט פאר די תלמוד תורה, און איד האט אים געזאגט "איך האב יעצט נישט, איך דארף אצינד חתונה מאכן צוויי קינדער", האט ער אוועק געלייגט די "רעסיט ביכל" און ארויסגענומען די "טשעק ביכל", געפרעגט דעם אידן "וויפיל פעלט דיר" און אויסגעשריבן א טשעק'ל מיט טערמינען צו באצאלן וואס איז געווען ממש א געלעכטער יעדע מאנאט?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט געהאט א פורניטשור ביזנעס וואס האט צווישן אנדערע זאכן פארקויפט קאוטשעס און "ריקליינערס" און ביי זיך אינדערהיים האט ער נישט געהאט קיין ריקליינער! נישט ווייל ער האט געקארגט, נאר ווייל ער האט נישט פארשטאנען "פארוואס מען דארף דאס האבן"!?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט אנגעפירט און זיך געזארגט פאר די גראסערי אין ישוב און די געלט וואס איז אריינגעקומען מיט א פשוטות אוועקגעגעבן פאר די תלמוד תורה?
וויאזוי עסט מען די פטירה פון א איד וואס האט זיך אויסגעצייכנט אין "תורה", "עבודה" און אין "גמילת חסדים" פשוטו כמשמעו אויף א גאר דערהויבענע פארנעם?
אזוי קען מען שרייבן און שרייבן און שווער קומען צו א ענדע, און די פראגע וועט ווייטער זיין "וויאזוי עסט מען די פטירה פון אזא איד"?
און די צווייטע פראגע וועט זיין "מי יתן תמורתו?
און די דריטע פראגע וועט זיין "וואס וועט מען ווייזן פאר די קינדער"? "וויאזוי וועט מען זיי פארשטיין געבן וואס מיינט "אן אמאליגע "בעל הבית"?
און אזוי ווייטער פראגע נאך פראגע!
עס וועט אפשר זיין שווער פאר איינעם וואס איז נישט קיין נייטרא תלמוד צו פארשטיין, אבער פאר א נייטרא תלמוד איז גענוג צו זאגן אויף ר' אלי' ז"ל עטליכע ווערטער וואס ברענגט ארויס די גאנצע בילד, און די גאנצע פארלוסט:
"ווידער האבן מיר פארלוירן איינע פון די לעצט פארבליבענע טיילן פון מרן רחמ"ד זצ"ל"! "נעכטן איז מרן רחמ"ד זצ"ל ווידעראמאל נפטר געווארן"!
ר' אלי' איר זענען געווען א מוסטער פון א "תלמוד פון רבי מיכאל בער"!
ר' אלי' איז זענט געווען א מוסטער פון א איד וואס מרן זצ"ל האט געוואלט אהערשטעלן!
ר' אלי' איר זענען געווען א מוסטער פאר אייערע קינדער, אייניקלעך און איר אייניקלעך, איר זענען געווען א מוסטער פאר אלע אייערע ארומיגע, איר זענט געווען א מוסטער פאר גאנץ כלל ישראל!!
איי איי ר' אלי' ר' אלי'! "אבד חסיד מן הארץ"! "חבל על דאבדין ולא משתכחין"!
זאל דער אויבערשטער טרייסטן דיין חשוב'ע אלמנה פונאנדערגעשיידט, וואס איז דיר אזוי געשטאנען געטריי צו די רעכטע האנט, און אזוי געטריי געשטאנען אין די גראסערי שלא על מנת לקבל פרס.
זאל דער אויבערשטער טרייסטן דיין חשוב'ע לאנגיעריגע חברותא ר' בנימין זאב לעווי זז"ג פונאנדערגעשיידט, עוד ינובון בשיבה דשנים ורעננים יהיו, בבריאות השלימות.
זאל דער אויבערשטער טרייסטן דיין חשוב'ע משפחה פון קינדער, אייניקלעך און אור אייניקלעך וואס האבן באמת פארלוירן אן פערזענליכע אוצר.
זאל דער אויבערשטער טרייסטן אונז אלע תלמידי נייטרא בפרט און כלל ישראל בכלל וואס האבן פארלוירן אזא וויכטיגע "מוסטער".
און זאל דער אויבערשטער שוין בקרוב טרייסטן זיין פאלק מיט די אמת'דיגע אייביגער און פולקאמער טרייסט פון יקיצו וירננו שוכני עפר בביאת גואל צדק בב"א.

[lebediger berel]

גם אני בחלומי, כ'געדענק פון שמועסן מיט נייטרא תלמידים דער נאמען ר' אלי' קאהן האט עפעס געברענגט א גרויס רעספעקט, ליידער נישט זוכה געווען אים צו קענען, אויף דעם לאנגען הספד דא פרעג איך: א. וואס איז געשען מיט זיין געלט, ער האט עס אוועק געטיילט פאר נצרכים? ב. ווער זענען זיינע קינדער?