מיללער, איך וועל דיר מער פונקטליכער מסביר זיין מיין אי-הבנה.
צוזאמען מיטן ערפינדונג פון די ארטיקלען/ארטיקלעך (אידיש?) "קולמוס ודיו", וואס מענטשן גיבן זיך אויס זייערע מיינונגען אין כתב, איז מיטגעקומען אויך די ארטיקלען ווי אינטערסאנטע, קרעיאזע (גוט געשריבן?), שארפע, שרעקליכע וכו' וכו' אויסדריקן. זינט פולמוס האט זיך געפולמוס'ט זענען די סארט שפיזיגע, שפיציגע אויסדריקן נישט מער ווי א נארמאלע זאך. קאנטרעווערסיעס עקזעסטירט שוין ליידער ביים כלל ישראל טויזנטער און טויזנטער יארן און זינט דאן זענען די אלע אויסדריקן און ווערטער נישט אזא גרויסער חידוש. ווייניג מאל געפונען מיר אין תלמוד וואו חכמינו ז"ל דריקן זיך אויס אויף געוויסע ענינים אדער פערזאנען (אפילו גרויסע לייט) אינטערסאנטע לשונות?
ביי די שפעטעריגע איז דער ענין סאך מער אריינגעזעצט געווארן אין שפראך זעלבסט ווי איידער אן אויסגערופענער אויסדריק. ביי יעדע פולמוס, סיי הלכה'דיגע און כל שכן יהדות'דיגע, האט דאך יעדער צד געהאלטן אז הצדק אתו און אז דער דער צד שכנגד איז טאטעלי ראנג, טא פון אזא מהלך איז דען נישט צו ערווארטן קעגנזייטיגע אינטערסאנטע שארפע אויסדריקן? וואס איז דען דער חידוש דערין?
(בדרך צחות: אדרבה, אינטערסאנטער איז אז דו זאלסט מיר באווייזן א פולמוס וואס איז אריבער אן קיין אינטערסאנטע אויסדריקן...).
און יא, חס ושלום אז מיינע ווערטער זאלן אנגענומען ווערן אויף אן אופן ווי איך וויל חס ושלום ארונטערייסן און אייליג מאכן די עבודת הקודש פון דעם אשכול. אדרבה, איך ליין און ליין (בעסער געזאגט: איך לערן...) די אלע תגובות דא און איך ווער כסדר פון יעדע תגובה געוואויר פרישע חידושים וואס איז א שאד צו פארפאסן, טא וואס איז א חילוק וואס דער כוונות האשכול איז? דער עיקר ס'דא א קול תורה אין בית המדרש... נאר וואדען? איך גלייך צו וויסן דאס אויך... אבער מיינט נישט אז טאמער איך ווייס נישט איז אויס וועלט...
*
עם כל זה, מחמת מיין שטארקע אהבה צו דיינע רייד און רעיונות, צו וועלכע איך גער און איך טרינק דאס כמים המתוקים היוצא מגן עדן מקדם, וכל טיפה וטיפה היצא מקולמסך, אין גאנץ קרעטשמע, לעק איך אויסביזן לעצטן ביסל טראפ, דעריבער וועל איך פרובירן מיין מזל אין אריינווארפן עפעס.
(צו מערקן: מיין העתקה איז אביסל אנדערש, ס'איז אן אנגריף פונעם רמב"ן אויף שרה אמנו...)
חטאה אמנו בענוי הזה, וגם אברהם בהניחו לעשות כן, ושמע ה' אל עניה ונתן לה בן שיהא פרא אדם לענות זרע אברהם ושרה בכל מיני הענוי (רמב"ן, בראשית טז, ו)