חומש פשוטו של מקרא

[חסידא ופרישא]

מאדנע מעשה. וויאזוי קען זיין אז אין די זעלבע חיבור וואס
איז מפרש אלע רש"י'ס, זאל זיין א חיבור וואס וויל עוקר זיין רש"י.

זאגט זיך ניטאמאל.

מען דארף זיין קלאר וואס פירוש רש"י איז. רש"י איז מפרש די פסוקים מיט די מדרש וואס גייט די מערסטע על פי פשט. רש"י האט נישט אוועקגעשטעלט זיין פירוש צו מסביר זיין פשוטו של מקרא, עס איז א פירוש צו מסביר זיין וויאזוי מדרשי חז"ל האבן געטייטשט די פסוק.

אודאי ברויך מען לערנען קודם מדרשי חז"ל פארן לערנען פשוטו של מקרא, אזוי ווי די חתם סופר זאגט אין זיין באקאנטע דרשה פרשת בשלח, אז אויב מען פאנגט אהן מיט פשוטו של מקרא פאר חז"ל בלייבט מען מיט ר גויאישע קאפ. קודם ברויך מען גיין מיט חז"ל און נאכדעם קען מען גיין מיט פשוטו של מקרא.

בקיצור, א שווערע איסור צו פארשטיין

[הערינג מיט ברוינפען]

איינע פון די מעררים האט מיר געוויזן די שטיקל, לאמיר הערן וואס זאגט די עולם דערצו:
ביי יעקב'ן שטייט "ויגוע ויאסף אל עמיו" - יעצט אלע מפרשים דרייען ארום מיט דעם פסוק, ווייל אין חז"ל שטייט דאך "יעקב אבינו לא מת".
און זיי טייטשן: "יצאה נשמתו ומת" שרייט ער מיר, אז דער שרייבער גלייבט נישט אין מאמרי חז"ל, און וויזוי האט ער זיך געוואגט צו שרייבן אזא זאך אן זיך צו וויסנדיג מאכן פון די מאמר חז"ל הנ"ל
יעצט אזוי: איך האב איהם געענטפערט אז סוכ"ס איז 'דעיס' די פראסט-פשוט'ע טייטש, אז יעקב אבינו איז געשטארבן, כ'מיין, זעיסט דאך אז שפעטער האבן די שבטים געזאגט "אבינו מת", (הגם די מפרשים דעקן די ווערטער אויך מיטן יע"א לא מת) און מ'האט איהם דאך גענומען קיין ארץ כנען אין א ארון, און מ'האט איהם בערדיגט אין די ערד.
נאר וואס דען דער בעל הפשוטו גייט אגאנצן צייט מיט זיין מהלך אז ער נעמט די פשוט שבפשוט'סטע פשט און לייגן אריין - דא האט ער געמאכא א 'טעות' [כ'זאג נישט 'מינות'] מיטן גיין קעסטלדיג מיט די מהלך.
שרייט ער מיר אבער מ'טאר נישט טייטשן אזוי, פארקערט ווי אלע מפרשים זאגן.
בין איך געגאנגען קוקן אין די בית יהודא חומש - כ'בין געוועהן זיכער אז ער וועט טייטשן פשוט "געשטארבן", און למעשה האט ער טאקע אן אנדער ווארט (אפשר אויסגעגאנגען, כ'דענק שוין נישט)

וואס זאגט דערוילעם דערצו

רבינו בחיי: ויגוע ויאסף אל עמיו – ולא הזכיר בו מיתה, ודרשו רז״ל יעקב אבינו לא מת. והנה הפרשה הזאת מעידה שמת וכי חנטו אותו מצריים ובכו אותו שבעים יום ואחר כך קברוהו בניו במערת המכפלה מקום קבורת אבותיו. אבל פירוש לא מת לא טעם טעם מיתה, או יהיה ענין לא מת כי נפשו של יעקב היה מרחפת על גופו תמיד לתוקף קדושתו כי שאר נפשות הצדיקים שאינם במדרגת הקדושה כמוהו חוזרות לשרשן ולעקרן וכיון שעלו לא ירדו, אבל יעקב לקדושת גופו ומעלתו היתה נפשו עולה ויורדת והכח הגדול הזה אינו נמצא רק לקדושים אשר בארץ יחידי הדורות כגון רבינו הקדוש וכו' עי"ש

הוא אשר אמרתי, אז אלע שטעלן זיך אפ מיטן קושיא, און זענען זיך מסדר.
אבער ער שרייט אז צו שרייבן מיט אזא גלאטקייט "יצאה נשמתו ומת" (נאך אנע מקור) דאס איז שוין נורא נוראות...

פארוואס איז דאס הוא אשר אמרתי? לאמיר זאגן אז דער פשוטו של מקרא גייט מיט די רבינו בחיי'ס מהלך קען ער שרייבען יצאה נשמתו ומת, ער דארף נישט שרייבען די גאנצע אריכות פון יעדע מפורש וואס ער ברענגט, ווען יא וואלט ער געדארפט האבן צען בענדער אנשטאט פינעף, ער שרייבט נאר די מסקנא .

[חסידא ופרישא]

איך האב גערעדט מיט א חשובע איד וואס איז זיין דיעה בנוגע דער חומש
זאגט ער "דער חומש ווייזט ווי אזוי מ'קען לערנען אן רש"י, און ממילא זעהט מען וויפעל רש"י איז מוסיף אור
אבער פארשטייט זיך אז דאס זאל נישט זיין די ערשטע פירוש וואס מלערנט אויף חומש

[טראק דרייווער]

איך האב גערעדט מיט א חשובע איד וואס איז זיין דיעה בנוגע דער חומש
זאגט ער "דער חומש ווייזט ווי אזוי מ'קען לערנען אן רש"י, און ממילא זעהט מען וויפעל רש"י איז מוסיף אור
אבער פארשטייט זיך אז דאס זאל נישט זיין די ערשטע פירוש וואס מלערנט אויף חומש

לענ"ד הקלושה איז נישט ממש שלעכט מיט דער עצם פירוש, אבער דער אויסשטעל איז שלעכט, דהיינו סיי דער נאמען און סיי דער אויסשטעל, גיבט די געפיל אז מען דארף קודם לערנען פשוטו של מקרא מיט דעם פירוש, און חוץ מזה לערנען רש"י, ווי רש"י ווערט מיט דעם א שטייגער ווי מען לערנט תוספות אויף גמרא, אמאל לערנט מען עס יא און אמאל נישט.

די חומש גיבט די טעלער צום עסן אז קודם זאל מען לערנען די חומש גלאט אן קיין פירוש רש"י - וואס איז לויט די דרשות חז"ל, און טאמער וויל מען דוקא זאל מען צולערנען רש"י.

וויאזוי זיי וואלטן דאס געדארפט אויסשטעלן, ווייס איך נישט, ווען זיי מאכן ווען א ספר פאר זיך הנקרא פשוטו של מקרא וואלט דאס נישט געווען א פראבלעם, אבער אז מען מאכט דאס אין א חומש אלס די וועג צו לערנען אין די ערשטע פירוש, דאס שטעלט רש"י אין א זייט און איז על כל פנים א שטיקל שינוי אין די מסורת ווי מען האט אלס געשטעלט רש"י אלס הויפט מפרש און דערנאך געגאנגען אויך צולייגן אמאל אביסל פון די אנדערע מפרשי התורה, אנדערש ווי די חומש וואס געבט די אנשטעל ווי די זאך איז פונקט פארקערט.

נ.ב. איך ניץ אויך די חומש און איך האלט נישט אז עס איז כפירה און נישט אז די מוציאים לאור האבן געמיינט עפעס שלעכט, אבער נאכדעם וואס איך האב געזעהן מאנכע רעדן איבער די חומש האב איך מיך מתבונן געווען אז די וועג וויאזוי זיי דעליווערן די פירוש דאס איז א שטיקל פראבלעם, און צריך תיקון.

[חזקי ג]

זיי האבן געדארפט שרייבן אויף ייעדע שטיקל די מקור/מקורות

[שנעלער]

זיי האבן געדארפט שרייבן אויף ייעדע שטיקל די מקור/מקורות

וואלט מען נערוועז געווארן פון אזוי פיל הערות

[התחברות]

חומש מבואר
בפירושו באר התורה כמעט ולא מביא מפירש״י.

ואין קול ואין עונה ולא פוצה פה ומצפצף

חומש מבואר - באר התורה

57BE0A2B-E9FC-488C-A6AF-B930EAD96938.jpeg (456.09 KiB) געזען 1267 מאל

[התחברות]

היפוך גמור מפירש״י על וינצלו.
רש״י מאכט א אריכות מיט א קלארקייט פארוואס מ׳מוז זאגן אז וינצלו איז די נ׳ מן היסוד. און נישט מלשון ויצל.

[הלבלר בקולמסו]

א

חומש מבואר
בפירושו באר התורה כמעט ולא מביא מפירש״י.

ואין קול ואין עונה ולא פוצה פה ומצפצף

57BE0A2B-E9FC-488C-A6AF-B930EAD96938.jpeg

דא איז עס נישט א ביאור משולב אויף די פשוטע פשט פון מקרא, עס איז א תוספות ביאור זיך צו פארברייטערן נאך וואס מען האט שוין געלערנט רש"י.

[התחברות]

א

חומש מבואר
בפירושו באר התורה כמעט ולא מביא מפירש״י.

ואין קול ואין עונה ולא פוצה פה ומצפצף

57BE0A2B-E9FC-488C-A6AF-B930EAD96938.jpeg

דא איז עס נישט א ביאור משולב אויף די פשוטע פשט פון מקרא, עס איז א תוספות ביאור זיך צו פארברייטערן נאך וואס מען האט שוין געלערנט רש"י.

באר התורה אן דערמאנען רש״י.
פארוואס ווערט קיינער נישט דערציטערט?

[נא_שכל]

וואס טייטש "אקיה אשר אקיה" לפי פשוש"מ?

איך וועל זיין וויאזוי איך וועל ווילן זיין.

פארשטייט זיך ס'האט א הערליכע ביאור געטראפן אין "הכתב והקבלה".

[למעלה משבעים]

א

חומש מבואר
בפירושו באר התורה כמעט ולא מביא מפירש״י.

ואין קול ואין עונה ולא פוצה פה ומצפצף

57BE0A2B-E9FC-488C-A6AF-B930EAD96938.jpeg

דא איז עס נישט א ביאור משולב אויף די פשוטע פשט פון מקרא, עס איז א תוספות ביאור זיך צו פארברייטערן נאך וואס מען האט שוין געלערנט רש"י.

באר התורה אן דערמאנען רש״י.
פארוואס ווערט קיינער נישט דערציטערט?

דערציטערט? ווייל כ'האב דעם ספר קיינמאל געזען... וואס איז די ספר געשטעלט אויף, מסביר צו זיין די פסוקים צו פשוט לערנען און פארשטיין חומש, פאר איינער וואס וויל יעצט לערנען חומש? אויב נישט, זאל ער ארויסגעבן נאך הונדערט אזעלכע ספרים שטערט קיינעם נישט חוץ זיין קאמפאטישן...

נעם אריין אין קאפ, 1) נישט ווייל ס'איז דא מערכות מיינט אז אלעס איז יעצט איין גרויסן קוגל, און יעדער וואס האט טענות, איז א חלק פון די מערכות, און אז די טענות זענען די זעלבע, 2) ווען די הערסט נישט קיין מערכות, מיינט נישט אז ס'איז נישטא קיין טענות דערויף, אויב ווילסטו אז ס'זאל ווערן א מערכה, זע ס'זאל אנקומען צו די הענד פון די וואס מאכן מערכות, פארפאלן נישט יעדע נארמאלע מענטש וועט מאכן מערכות...

כ'בין נישט עכט אינטרעסירט צו גיין חזרה צום טויזנט'סטע מאל, אבער וויבאלט ס'איז היינט געווען שרייב איך עס, היינט צופרי האב איך באגעגענט אויף מיין טיש ביים דאוונען דעם פשוטו של מקרא אויף שמות, האב איך איבערגעקוקט אין די הקדמה וואס איז די ציל פון דעם חומש, לויט מיין פארשטאנד איז דער ציל אז דער פשוטער איד זאל קענען פארשטיין די פסוקים, נו, אזא סארט ספר אויב גייט ער אוועק פון פירוש רש"י, איז רעכט צו האבן טענות דערויף [כ'האב נישט געקוקט אינעם ספר בכלל צו ער טוט דאס, כ'רעד פונעם קאנצעפט].

[IMBZ]

אין גמרא איז נישט דא קיין מסורה אז מען מיז לערנען קודם די פשט פין רש״י?
טאמער יא קענסטו האבן די זעלבע טענות אויף אלע טייטש גמראס

[התחברות]

א

חומש מבואר
בפירושו באר התורה כמעט ולא מביא מפירש״י.

ואין קול ואין עונה ולא פוצה פה ומצפצף

57BE0A2B-E9FC-488C-A6AF-B930EAD96938.jpeg

דא איז עס נישט א ביאור משולב אויף די פשוטע פשט פון מקרא, עס איז א תוספות ביאור זיך צו פארברייטערן נאך וואס מען האט שוין געלערנט רש"י.

באר התורה אן דערמאנען רש״י.
פארוואס ווערט קיינער נישט דערציטערט?

דערציטערט? ווייל כ'האב דעם ספר קיינמאל געזען... וואס איז די ספר געשטעלט אויף, מסביר צו זיין די פסוקים צו פשוט לערנען און פארשטיין חומש, פאר איינער וואס וויל יעצט לערנען חומש? אויב נישט, זאל ער ארויסגעבן נאך הונדערט אזעלכע ספרים שטערט קיינעם נישט חוץ זיין קאמפאטישן...

נעם אריין אין קאפ, 1) נישט ווייל ס'איז דא מערכות מיינט אז אלעס איז יעצט איין גרויסן קוגל, און יעדער וואס האט טענות, איז א חלק פון די מערכות, און אז די טענות זענען די זעלבע, 2) ווען די הערסט נישט קיין מערכות, מיינט נישט אז ס'איז נישטא קיין טענות דערויף, אויב ווילסטו אז ס'זאל ווערן א מערכה, זע ס'זאל אנקומען צו די הענד פון די וואס מאכן מערכות, פארפאלן נישט יעדע נארמאלע מענטש וועט מאכן מערכות...

כ'בין נישט עכט אינטרעסירט צו גיין חזרה צום טויזנט'סטע מאל, אבער וויבאלט ס'איז היינט געווען שרייב איך עס, היינט צופרי האב איך באגעגענט אויף מיין טיש ביים דאוונען דעם פשוטו של מקרא אויף שמות, האב איך איבערגעקוקט אין די הקדמה וואס איז די ציל פון דעם חומש, לויט מיין פארשטאנד איז דער ציל אז דער פשוטער איד זאל קענען פארשטיין די פסוקים, נו, אזא סארט ספר אויב גייט ער אוועק פון פירוש רש"י, איז רעכט צו האבן טענות דערויף [כ'האב נישט געקוקט אינעם ספר בכלל צו ער טוט דאס, כ'רעד פונעם קאנצעפט].

חומש כמבואר איז פונקט ווי פשוטו של מקרא.
זיין פי׳ באר התורה איז א ביאור על הפסוק - און וועט דערמאנען אלע פשטים חוץ רשיה״ק.

דאס טייטשן אז אידן זאלן בארגן כלי כסף וכלי זהב פון די מצרים, אנשטאט וואס מיר גיבן זיי אונזערע הייזער ונכסים שלנו - איז ממש היפוך הקרא.

נאר התורה כפטיש יפוצץ סלע ושבעים פנים לתורה.
וקולי קולות יחדלון.

[שמעו לי]

הגאון החסיד רבי יצחק לעבאוויטש רב דקהל יראים בעיר וואודריזש: בענין חומש "פשוטו של מקרא", ובכלליות על דרך הלימוד המקובל ודרך הלימוד שנתחדש לפי הדור

https://www.kolhalashon.com//New/Media/ ... e=32461231

מען קען עס אויך הערן אויף 929-436-0336
249/#4

הוספה לשיעור הקודם - ווי דער רב זאגט חלילה עס צו מען מדמה זיין צו רמ"ד - ער נעמט זיך אן און ער זאגט אז הרב אורי האלצמאן איז געווען ביי אים און ער איז א מאמין בתורה שבע"פ און עס איז גארנישט שלעכט אפילו מיט זיינע פריוואטע ספרים - אויך זאגט ער אז קען זיין עס דארף האבן געוויסע תיקונים, קען מען זיי מעורר זיין דערויף.

https://www.kolhalashon.com/new/Media/P ... Lang=Idish
מען קען עס אויך הערן אויף 929-436-0336
250/#4

[יוסף פריעדמאן]

מ'האט שוין אויסגערעכנט אז די פשוטו של מקרא האט נישט מיט הולצמן

[Who knows]

וואס טייטש "אקיה אשר אקיה" לפי פשוש"מ?

איך וועל זיין וויאזוי איך וועל ווילן זיין.

פארשטייט זיך ס'האט א הערליכע ביאור געטראפן אין "הכתב והקבלה".

וועסט זיין סופרייזד אז עס שטייט אין פירוש הטור הארוך בשם שמות רבה, יא, א חז"ל!! פארוואס זיי צייכענען צו דוקא הכתב והקבלה ווייס איך נישט (אפשר ווייל ער איז עס מבאר באריכות?), אבער זייערע מראה מקומות דארפן בכלל א תיקון, ווי עס זעהט אויס האבן זיי נישט געוואוסט וואספארא מערכה עס ווארט אויף זיי, און אז זיי וועלן דארפן אפגעבן דין וחשבון אויף יעדע ווארט וואס זיי שרייבן

[שאראש-פאטאק]

אין גמרא איז נישט דא קיין מסורה אז מען מיז לערנען קודם די פשט פין רש״י?
טאמער יא קענסטו האבן די זעלבע טענות אויף אלע טייטש גמראס

אין הכי נמי. מען דארף שרייען געוואלד אויף דעם. און אויך אז אלע מגידי שיעורים/דף היומי לערנען נישט פאר רש״י.
די הייליגע חתם סופר שרייבט (מקור?) אז אפילו מען לאט אויס א לע״ז רש״י קען מען נישט מאכען א סיים מסכת

[התחברות]

אין גמרא איז נישט דא קיין מסורה אז מען מיז לערנען קודם די פשט פין רש״י?
טאמער יא קענסטו האבן די זעלבע טענות אויף אלע טייטש גמראס

אין הכי נמי. מען דארף שרייען געוואלד אויף דעם. און אויך אז אלע מגידי שיעורים/דף היומי לערנען נישט פאר רש״י.
די הייליגע חתם סופר שרייבט (מקור?) אז אפילו מען לאט אויס א לע״ז רש״י קען מען נישט מאכען א סיים מסכת

תיקון: שינאווער רב.

[שנעלער]

כ'בין נישט עכט אינטרעסירט צו גיין חזרה צום טויזנט'סטע מאל, אבער וויבאלט ס'איז היינט געווען שרייב איך עס, היינט צופרי האב איך באגעגענט אויף מיין טיש ביים דאוונען דעם פשוטו של מקרא אויף שמות, האב איך איבערגעקוקט אין די הקדמה וואס איז די ציל פון דעם חומש, לויט מיין פארשטאנד איז דער ציל אז דער פשוטער איד זאל קענען פארשטיין די פסוקים, נו, אזא סארט ספר אויב גייט ער אוועק פון פירוש רש"י, איז רעכט צו האבן טענות דערויף [כ'האב נישט געקוקט אינעם ספר בכלל צו ער טוט דאס, כ'רעד פונעם קאנצעפט].

סאיז דא צוטירט געווארן פונעם מחבר זעלבסט אז דאס איז געוועהן די מטרה בשעת מען האט עס געדרוקט אינאיינעם מיטן עיקר חיבור רש"י כפשוטו אלס אן השלמה און הערשט שפעטער איז עס געדרוקט געווארן באזונדער [מילא איז אפילו לשיטתך נישטא קיין מקום אויף טענות]

[הערינג מיט ברוינפען]

וואס טייטש "אקיה אשר אקיה" לפי פשוש"מ?

איך וועל זיין וויאזוי איך וועל ווילן זיין.

פארשטייט זיך ס'האט א הערליכע ביאור געטראפן אין "הכתב והקבלה".

וועסט זיין סופרייזד אז עס שטייט אין פירוש הטור הארוך בשם שמות רבה, יא, א חז"ל!! פארוואס זיי צייכענען צו דוקא הכתב והקבלה ווייס איך נישט (אפשר ווייל ער איז עס מבאר באריכות?), אבער זייערע מראה מקומות דארפן בכלל א תיקון, ווי עס זעהט אויס האבן זיי נישט געוואוסט וואספארא מערכה עס ווארט אויף זיי, און אז זיי וועלן דארפן אפגעבן דין וחשבון אויף יעדע ווארט וואס זיי שרייבן

גא"מ
איך האב געזעהן ביי א געוויסע פלאץ וואס זיי גייען אוועק פון רש"י און זיי צייכענען נאר צו א ר' שמשון רפאל הירש, און למעשה האב איך געזעהן אז די רמב"ן זאגט שוין אזוי נאר רש"ר איז עס מער מבאר.

[הערינג מיט ברוינפען]

א

חומש מבואר
בפירושו באר התורה כמעט ולא מביא מפירש״י.

ואין קול ואין עונה ולא פוצה פה ומצפצף

57BE0A2B-E9FC-488C-A6AF-B930EAD96938.jpeg

דא איז עס נישט א ביאור משולב אויף די פשוטע פשט פון מקרא, עס איז א תוספות ביאור זיך צו פארברייטערן נאך וואס מען האט שוין געלערנט רש"י.

באר התורה אן דערמאנען רש״י.
פארוואס ווערט קיינער נישט דערציטערט?

דערציטערט? ווייל כ'האב דעם ספר קיינמאל געזען... וואס איז די ספר געשטעלט אויף, מסביר צו זיין די פסוקים צו פשוט לערנען און פארשטיין חומש, פאר איינער וואס וויל יעצט לערנען חומש? אויב נישט, זאל ער ארויסגעבן נאך הונדערט אזעלכע ספרים שטערט קיינעם נישט חוץ זיין קאמפאטישן...

נעם אריין אין קאפ, 1) נישט ווייל ס'איז דא מערכות מיינט אז אלעס איז יעצט איין גרויסן קוגל, און יעדער וואס האט טענות, איז א חלק פון די מערכות, און אז די טענות זענען די זעלבע, 2) ווען די הערסט נישט קיין מערכות, מיינט נישט אז ס'איז נישטא קיין טענות דערויף, אויב ווילסטו אז ס'זאל ווערן א מערכה, זע ס'זאל אנקומען צו די הענד פון די וואס מאכן מערכות, פארפאלן נישט יעדע נארמאלע מענטש וועט מאכן מערכות...

כ'בין נישט עכט אינטרעסירט צו גיין חזרה צום טויזנט'סטע מאל, אבער וויבאלט ס'איז היינט געווען שרייב איך עס, היינט צופרי האב איך באגעגענט אויף מיין טיש ביים דאוונען דעם פשוטו של מקרא אויף שמות, האב איך איבערגעקוקט אין די הקדמה וואס איז די ציל פון דעם חומש, לויט מיין פארשטאנד איז דער ציל אז דער פשוטער איד זאל קענען פארשטיין די פסוקים, נו, אזא סארט ספר אויב גייט ער אוועק פון פירוש רש"י, איז רעכט צו האבן טענות דערויף [כ'האב נישט געקוקט אינעם ספר בכלל צו ער טוט דאס, כ'רעד פונעם קאנצעפט].

איך פארשטיי נישט פארוואס מען איז פארנומען דן צו זיין וואס איז געווען די כוונה פון די עורכים, וועם איז נוגע וואס זייער כוונה איז געווען, אויסער אויב איינער וויל וויסן צו ער קען זיך משדך זיין מיט זיי, דארף ער זעהן צו זיי זענען אויפגעקלערטע צו נישט וכו', אבער די דיון איז דאך אויב דאס איז א אויסגעהאלטענע חומש וואס אידן מעגן אין דעם לערנען אדער נישט, איז למאי נפקא מינה וואס זיי האבן אינזין געהאט בשעת'ן שרייעבן? אויב איז זייער כוונה געווען א שלעכטע לערן דו עס מיט א גוטע כוונה.

[הערשל'ס קרוין]

איך פארשטיי נישט איין זאך. די חומש האט הסכמות ,איז נישט פשט אז זיי האבן דורכגעקוקט דעם לימוד ?
אנטשולדיגט אויב איינער האט שוין גערעדט דערפון

[איינס]

איך פארשטיי נישט איין זאך. די חומש האט הסכמות ,איז נישט פשט אז זיי האבן דורכגעקוקט דעם לימוד ?
אנטשולדיגט אויב איינער האט שוין גערעדט דערפון

א הסכמה מיינט נישט אז מקוקט איבער דעם ספר, נאר בעיקר אז מקען דעם מחבר.

[הײמישער זײגער]

איך פארשטיי נישט איין זאך. די חומש האט הסכמות ,איז נישט פשט אז זיי האבן דורכגעקוקט דעם לימוד ?
אנטשולדיגט אויב איינער האט שוין גערעדט דערפון

רובא דרובא הסכמות זענען אויפן מענטש אדער פארלאזט זיך אויף די אנדערע מסכימים.
בערך די נוסח: לא היה לי פנאי... היות שראיתי הרבנים הגאונים.. אף ידי תכון עמו... וגם אני אקח ספר וכו וכו