קונטרס "שאל אביך" - בנוגע תרגום תורה ע"י עוז והדר

איבער ספרים און מחברים

די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד

שואלכענין
שר האלף
תגובות: 1965
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 13, 2012 2:04 pm

קונטרס "שאל אביך" - בנוגע תרגום תורה ע"י עוז והדר

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שואלכענין »

לגבי דעם אויבנדערמאנטן קונטרס "שאל אביך"
בין איך נייגעריג צו הערן דעם דעת פון די חשוב'ע חברים יקרים שיחיו
איך פערזענליך האב אנגעהויבן מעביר סדרה זיין אין די נייע חומשים פון עוז והדר
ווייל איך בין זייער נתפעל געווארן פון די נייע תרגום
איך האב היבשע פאר בלעטער משווה געווען די אלטע מיט די נייע
און די נייע איז מיר זייער געפאלן
למעשה האב איך אבער נאכדעם אסאך געקוקט אינעם קונטרס
עס איז זייער זייער תוכנ'דיג מיט אייזן שטארקע ראיות און טענות
האב איך מודה געווען על האמת און צוריקגעטוישט צום אלטן תרגום
איך בין אבער נייגעריג צו הערן צי אנדערע ידענים ומדקדקים דא האלטן ווי איך
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35246
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

נישט געזען דעם "שאל אביך", אדרבא ניתי ספר ונחזי.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
שואלכענין
שר האלף
תגובות: 1965
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 13, 2012 2:04 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שואלכענין »

מען קען עס באקומען ביים מוציא לאור רבי יואל אבראהאם פון קרית יואל. אבער מפי השמועה קען מען עס אויך באקומען אין ספרים געשעפטן אין בארא פארק (מעגליך אפילו בחנם... איך האב עס נאר געהערט, עס איז נישט קראנט).
פארוואס איך האב מיך בכלל גענומען די מיה נאכצוקוקן אזא זאך?
ווייל איך האב געהערט אז ער האט מפרסם געווען א בקורת מאמר אין קובץ גינת וורדים, און עוז והדר האט אפגעענטפערט דעם מאמר ביים קומענדיגן קובץ, "דאס" האט אנגעצינדן א רויט לעמפל ביי מיר, אז אויב פארענטפערט זיך אזא קאמפאני ווי עוז והדר פאר סתם א כותב, איז טייטש אז ער האט געשריבן עכטע זאכן וואס דארפן טאקע א תשובה (כפתגם העולם במשל: אז דער הונט בילט, איז א סימן אז דער שטיין איז געלונגען).
נאכדעם וואס דער קונטרס איז ערשינען (מיט עטליכע הסכמות פון רבנים אין קרית יואל) האט עוז והדר גע'שתדל'ט אז מען זאל עס נישט פארקויפן מער (אלעס איז מפי השמועה, איך ליג נישט אין די אלע זאכן ב"ה), אבער עפעס האבן זיי זיך נאכדעם פאראמפערט אין א בית דין. איך ווייס נישט וואס עס גייט דארט פאר, און איך מיש מיך נישט אין קיין מחלוקת וכדומה, איך פערזענליך האב אבער יא דעם קונטרס, און איך בין שוין אפגעזיצן דערויף שעות לאנג (עס איז אסאך אסאך חומר, און מלא וגדוש מיט טענות חזקות מאוד לפי עניית דעתי).
האב איך געוואלט הערן פון יודעי דבר, צי עס איז טאקע יש דברים בגו אזוי ווי מיך האט עס "געכאפט", אדער נישט.
ווי באקאנט האט יעדע מטבע צוויי זייטן, און יעדע מעשה האט דריי זייטן: וואס איך זאג, וואס דו זאגסט, און דער אמת...
אוועטאר
אַבּערוואַס
שר האלפיים
תגובות: 2178
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג סעפטעמבער 02, 2013 5:13 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אַבּערוואַס »

כ'בין אויך נישט באקאנט, אבער ווי כ'האב געהערט פין די וואס זענען יא, זעט זיך אויס אז איר האט גאנץ א גוטע שמעק אויפן ענין.
ווארט א מינוט, לאמיך נאכקוקן...
שואלכענין
שר האלף
תגובות: 1965
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 13, 2012 2:04 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שואלכענין »

וואס עס מאכט נאך מער אינטערעסאנט דעם ענין איז:
"עטרת" האט ארויסגעגעבן א חומש (גראדע זייער שיין און קלאר פאר א "בית מדרש ליינען חומש") וואס האט דעם מקורות'דיגן תרגום פון קאמארנער חומש, און עס האט א צוויי דריי בלעטער הקדמה איבער דעם, וואס איז מסביר קורץ און שארף וואס אלץ זיי האבן "נישט" געטאן...
עס האט אבער א הסכמה פון בי"ד עדה החרדית...
דאס מיינט אפשר בעקיפין אז דער בי"ד איז מסכים צום "נישט טוישן" דעם תרגום, און עס איז א שטיקל "סמך" צום בעל הקונטרס.
אוועטאר
בנימין הלוי
שר האלף
תגובות: 1620
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג אפריל 24, 2014 5:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בנימין הלוי »

געזען דעם קונטרס אין געשעפט פאר עטליכע רגעים, באמערקט אין די הקדמה אז ער שרייבט אז לערנען מיט קינדער דיקדוק איז א דבר שנאסר במנין
ווען האט עס דער מנין געאסרט? וועלכע חלקים פון דיקדוק איז אסור? כ'מיין ער רעדט דארט פון שרשים, איז דאס בכלל דקדוק?
* "סמארטפאן איז נישט קיין נעוויירע אבער וואס סמארטפאן קען צוברענגען קענען גרויסע עבירות נישט ברענגען" (סמארטפאן זה לא עבירה, אך מה שהעבירה הכי חמורה לא מצליחה לעשות לאדם, הסמארטפאן עושה)
אוועטאר
משה יענקל
שר האלפיים
תגובות: 2452
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג דעצעמבער 24, 2012 11:47 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך משה יענקל »

עס איז געווען אן ארטיקל און דער איד פון ר' מנשה פיליפ שליט"א, ער האט געהאקט אויף די וואס זענען משנה און ער האט אויסגעלויבט עטרת

דערנאך האט עוז והדר איבערגעלייגט די ארטיקל די לעדער העד האט זיך געליינט בהמשך למאמר... ארום און ארום האט אויסגעלויבט עוז והדר בכלל אבער גארנישט בנוגע די תרגום
לעצט פארראכטן דורך משה יענקל אום מיטוואך יוני 25, 2014 3:43 pm, פארראכטן געווארן 1 מאל.
שואלכענין
שר האלף
תגובות: 1965
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 13, 2012 2:04 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שואלכענין »

דאס נישט לערנען דקדוק איז א זאך וואס שטיין נאך אין חז"ל (מנעו בניכם מן ההגיון) לפי הרבה מפרשים שם עי"ש.
ביי חסידים האבן דאס גע'אסר'ט דער הייליגער בני יששכר (עי' בהגהותיו על ספה"ק סור מרע ועשה טוב), דער מהרי"ד מבעלזא, ועוד הרבה, בעיקר אלס שמירה פון די משכילים כידוע.
איך ווייס נישט צי עס איז געווען אן אסיפת רבנים און "במנין", אבער ער נוצט עס לכאורה אלס מליצת הלשון. (ער איז נישט קיין ראשון... מען דארף זיך נישט שטעלן אויף יעדע אויסדרוק).
אוועטאר
לכתחילה אריבער
שר עשרים אלף
תגובות: 20191
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 09, 2010 7:20 pm
לאקאציע: למטה מעשרה

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך לכתחילה אריבער »

איינער זאגט מיר אז עוז והדר האט שוין לעצטענס געטוישט אין רש"י אויך עפעס אין נייע קינדער חמשים, און די מלמדים האבן באמערקט אז עפעס שטימט נישט. (נישט אליין געזען.)
"די וועלט זאגט אז מען קען ניט ארונטער דארף מען אריבער, און איך האלט אז מ'דארף לכתחילה אריבער" - אדמו"ר מהר"ש
יאנקעלע קליגער
שר האלפיים
תגובות: 2831
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג אפריל 30, 2013 5:18 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יאנקעלע קליגער »

שואלכענין
אבער דער בני יששכר רעכנט דארט אויס א גאנצע ליסט וואס מען מעג און מען דארף יא לערנען
לעצט פארראכטן דורך יאנקעלע קליגער אום מיטוואך יוני 25, 2014 4:24 pm, פארראכטן געווארן 1 מאל.
העי! דו, זיי נישט אזוי פארזעצט,
עפעס א לחלוחיות גוטסקייט איז אראפגערונען צו דיר אויך, אז דו וועסט עס איינזען וועסטו אנהייבן שפירן אז אך טוב וחסד ירדפוני.
אוועטאר
בנימין הלוי
שר האלף
תגובות: 1620
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג אפריל 24, 2014 5:48 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בנימין הלוי »

זע לשון הבני יששכר ערגעץ דא אויפן עולם
-
אויך זאגט ער אז ס'איז יא דא א סכנה פון די משכילים ווייל די פרייע און מאדערנע לערנען עס, כ'מיין אז מאדערנע לערנען היינט מער ווי דקדוק, דיקדוק איז נישט עפעס צפעציעל
-
וואס איז מיט נ"ך?
-
יאנקעלע אקט
* "סמארטפאן איז נישט קיין נעוויירע אבער וואס סמארטפאן קען צוברענגען קענען גרויסע עבירות נישט ברענגען" (סמארטפאן זה לא עבירה, אך מה שהעבירה הכי חמורה לא מצליחה לעשות לאדם, הסמארטפאן עושה)
אוועטאר
משה יענקל
שר האלפיים
תגובות: 2452
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג דעצעמבער 24, 2012 11:47 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך משה יענקל »

מוסדות תשב"ר האט געטיילט די עטרת חומש ביי זייער דינער, און זיי האבן ארום געשיקט אן ארטיקל, איך מיין אז עס קומט פון דער איד

אן אינטערעסאנטע אפהאנדלונג איבער דער טעמע פון טוישן די אנגענומענע מסורת הדקדוק צוליב אייגענע השערות ח"ו, צוזאמגענומען פון די הייליגע ספרים פון מרן רבינו זי"ע ארויסקוק ביי נדיבי ותומכי המוסדות צו ערהאלטן ווערדפולער געשאנק: נייער חומש "עטרת" מיט'ן אויסגעהאלטענעם תרגום על פי הקבלה והמסורה וועט פארטיילט ווערן פאר אלע תומכים פון $250 און העכער נתנדב לע"נ הרה"ח ישכר דוב ב"ר צבי ז"ל יאקאבאוויטש נתנדב ע"י אלמנותו שתחי׳ ובנה הרה"ח ר' הערשל יאקאבאוויטש הי"ו

מיט אַ געוואַלדיגן פרייד, האבן אנ"ש הורי ותומכי המוסדות אויפגענומען די בשורה טובה, אז אלס 'מתנה' ביים היי-יאריגן דינער וועט אי"ה פארטיילט ווערן דער לאַנג-ערוואַרטעטער "חומש עטרת" — אַ חומש כלול בהדרו, וואָס איז נאָרוואָס ערשינען לאור עולם לזכות את הרבים מיט גרויס דיוק און דקדוק, אויסגערייניגט פון די גרייזן און טעותים וואָס זענען אַריינגעפאַלן אין תרגום אונקלוס פון די לעצטנס-געדרוקטע חומשים. דאס איז ממש פון אַ בחינה "להחזיר עטרה ליושנה", צוריקצוברענגען דעם חומש און תרגום אונקלוס מיט אַלע נקודות אויפ'ן דרך המסורה כפי שנהגו אבותינו ורבותינו הק' אין אַלע דורות. די וואָס זענען געווען באַקאַנט אין די פאַקטן האָבן צוגעקוקט מיט צער אין די לעצטערע צענדליג יאָרן, ווי עס איז די מתחדשים געלונגען איבערצונעמען
די בעלות אויפ'ן נוסח התרגום, וויבאַלד בלויז זיי האָבן באַקומען דעם מאָנאָפּאָל פונעם קאָמפּיוטעריזירטן דיסק פונעם נייעם תרגום, ס'איז נישט געווען קיין אַנדערע קאָמפּיוטעריזירטער דיסק מיט די אַלטע נוסחאות התרגום, וועלכע איז גענוצט געוואָרן דורך אבותינו ורבותינו הקדושים נ"ע. ס'איז באקאנט, רבותינו הקדושים און גדולי הפוסקים האָבן שוין בימיהם שטאַרק פאַרפירט אויף דעם, מ'זאָל זיין נזהר נישט צו טוישן פון קיין אָנגענומענע מסורה, אפילו אויב ס'איז אַמאָל נישט אויסגעהאַלטן לויט די כללים פון דקדוק. אַזוי שרייבט דער משמרת שלום )סימן כד סעיף ד( און דער שערי אפרים )שער ג' סעיף יד(, אַז מ'זאָל זיך נישט פאַרלאָזן אויף קיין אייגענעם פאַרשטאַנד ביי דקדוק, נאָר זיך פירן בלויז לויט ווי ס'איז אָנגענומען און מקובל.

דעריבער איז עס א ריכטיגע יום בשורה לישראל, נאך אן הארעוואניע פון לאנגע יארן, וואס עס זענען געווען איינגעשפּאַנט צענדליגער תלמידי חכמים מובהקים, אַריינגערעכנט גרויסע מדקדקים וואָס זענען בקי אין די שווערע לשונות, און נאָך אַ שווערע אויסמאַטערנדע אַרבעט פון יאָרן, טעג און נעכט, און נאָכ'ן אינוועסטירן אַסטראָנאָמישע סכומים פון געלט, און בעיקר מיט געוואַלדיגע סייעתא דשמיא וואָס האָט באַגלייט די אַרבעט אויף יעדן טריט און שריט, האָבן זיי יעצט ענדליך זוכה געווען לברך על המוגמר, און מ'קען שוין מאַכן אַ ברכת "שהחיינו" אויף דעם נייעם אויסגעלייטערטן "חמשה חומשי תורה עטרת”.
דאָס איז געאייגנט פאַר יעדן איד, גרויס און קליין, וואָס קוקט אַרויס צו לערנען אין אַ חומש אָן גרייזן און מעביר סדרה זיין "שנים מקרא ואחד תרגום" אַזוי ווי אַמאָל, אָן קיין שום טויש, אַקוראַט ווי אבותינו ורבותינו הק' זי"ע האָבן זיך געפירט אַלע דורות ועד היום הזה; גענוי ווי אבותינו ורבותינו הקדושים אין אַלע דורות האָבן זיך געפירט, דער תרגום זאָל זיין געשריבן ווי אין די אָנגענומענע חומשים, אַ שטייגער ווי "מקראות גדולות", "רב פנינים", ובפרט דעם חומש "היכל הברכה" וואָס צדיקים וקדושים האָבן דערין געלערנט.
אין אט די נייע הערליכע אויפלאַגע פון חמשה חומשי תורה, פון הוצאת "עטרת", האבן די חשוב'ע מדפיסים זיך גענומען די מיה, און האָבן איינגעשטעקט אַסאַך געלט, להחזיר עטרת התרגום ליושנה, צוריק צו טוישן און צוריקלייגן אויפ'ן פּלאַץ די קמ"ץ און די
פת"ח'ס, און אויך צוריקלייגן די נוסחאות התרגום לויט ווי עס איז געדרוקט אין חומש פון ספה"ק היכל הברכה, און אין אַנדערע אַלטע חומשים. איז עס יעצט א גלענצנדע געלעגנהייט, צו קענען באקומען די מתנה אלס מתן שכרה בצדה פאר די אלע וואס וועלן זיך משתתף זיין ביים דינער מיט א סכום הגון פון $250 און העכער, וועט פאר זיי בעז"ה פארטיילט ווערן א טייערע און נוצבארע מתנה, די נייע אויפלאגע פון חמשה חומשי תורה שע"י הוצאת עטרת, וואס קומט מיט'ן אריגינעלן תרגום אונקלוס וואס רבותינו הק' זי"ע האבן געלערנט הונדערטער יארן אן קיין שום שינויים. ס'איז זיכער אז דער קאמבאנירטער זכות פון 'החזקת התורה' ברוך אשר יקום את דברי התורה הזאת, און פון 'מעביר סדרה' זיין, ווי ס'שטייט "כל המשלים פרשיותיו עם הציבור שנים מקרא ואחד
תרגום מאריכין לו ימיו ושנותיו" וועט אוודאי מגין זיין אויף אלע תומכים ומחזיקים געהאלפן צו ווערן בכל מילי דמיטב, עביגוא"צ בב"א.

אין די פאַרגאַנגענע 20 יאָר זענען אַריינגעקומען אויסערגעווענליכע שינויים אין די נוסחאות ונקודות התרגום אונקלס, וואָס זענען היינט געדרוקט אין רובא דרובא פון די חומשים, אין וועלכע רוב אידישע קינדער זענען מעביר סדרה שנים מקרא ואחד תרגום. וויבאַלד די דרוקעריי פּראָצעדור האָט זיך פולשטענדיג געענדערט אין אונזער דור, דורך די קאָמפּיוטעריזירטע דרוקערייען, דורך וועלכע עס איז גרינג צו טוישן אַלעס, האָבן געוויסע "מתחכמים" אין א"י וועלכע רופן זיך "מדקדקים", באַוויזן אַריינצוברענגען אַ שרעקליכע רעוואָלוציע צו רעפאָרמירן די נוסחאות און נקודות פון תרגום, לויט זייער געשמאַק. און לויט זייער נוסח איז געשאַפן געוואָרן אַ קאָמפּיוטעריזירטער דיסק, וואָס איז אָנגעקומען אין אַלע עקן וועלט, אַז איבעראָל האָט מען געדרוקט די חומשים מיט'ן נייעם רעפאָרמירטן תרגום פון זייער דיסק.
אין די היינטיגע וועלט זענען אויפגעקומען פרישע חכמים בעיניהם, וועלכע האָבן מיט שטאָלץ באַשלאָסן אַז בלויז אין זייערע הענט ליגט דער כח ההכרעה צו באַשטעטיגן וועלכער נוסח און נקודה איז ריכטיג. לויט זייערע פאָרשונגען און פאַרשטאַנד בחכמת הדקדוק האָבן זיי מכריע געווען, אַז דער בעסטער נוסח איז דער נוסח און נקודות וואָס איז געווען געדרוקט אין "סביוניטא" בשנת תי"ז, און דער "תאַג" חומשים פון די תימנים. זיי האָבן באַשטעטיגט אַז בלויז די תימנ'ער מסורה איז די ריכטיגע מסורה, און לויט יענע נוסחאות האָבן זיי געענדערט די נוסחאות ונקודות פון אונזער תרגום. זיי האָבן געטוישט אומצאָליגע ווערטער און נקודות אַנדערש פון דעם נוסח וואָס איז ביז היינט געווען אין רובא דרובא חומשים, וואָס אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן גענוצט אין די
פאַרגאַנגענע הונדערטער יאָרן.

קבלת התרגום מסיני

דער תרגום אונקלס הגר האָט אין זיך אַ גרויסע קדושה, אידן האָבן עס מקבל געווען דור אחר דור. וויבאַלד דער תרגום איז אונז געגעבן געוואָרן דורך משה רבינו ביים באַרג סיני, ווי חז"ל )נדרים לז.( לערנען עס אַרויס פון אַ פסוק. אַזוי ווערט אויך
געברענגט אין שולחן ערוך אויף צוויי ערטער )אורח חיים סי' רפ"ה, אבן העזר סי' קכ"ו(, אַז תרגום אונקלס איז מסיני. און דערפאַר איז אַ חיוב אויף יעדן איד מעביר צו זיין די סדרה יעדע וואָך שנים מקרא ואחד תרגום, ווי עס ווערט גע'פסק'עט אין שו"ע או"ח )הלכות שבת סי' רפ"ה( אַז כאָטש אַז ער לערנט אויך חומש מיט פירוש רש"י און אַנדערע מפרשים, איז אָבער וויכטיגער צו זאָגן דעם פירוש התרגום, וויבאַלד דער תרגום איז אונז געגעבן געוואָרן אויפ'ן באַרג סיני. עס איז זיכער אַז אַלע חלקים פונעם תרגום זענען געגעבן געוואָרן פאַר משה רבינו אויפ'ן באַרג סיני, דער פירוש פון תרגום אויף די תורה און סיי דער לשון הארמי פון תרגום, כמבואר בשו"ת רמ"א )סימן קכ"ט וסימן ק"ל(, אַז נישט בלויז דער לשון התרגום איז געגעבן געוואָרן ביים באַרג סיני, נאָר אויך דער פירוש התרגום איז געגעבן געוואָרן פאַר משה רבינו ביים באַרג סיני, וואָס דערפאַר האָט עס אַ ספּעציעלע חשיבות מער ווי אַנדערע פרשנים, און זיכער זענען אויך די נקודות פון תרגום אויך מסיני. איז זיכער אַז מ'דאַרף זיין פאָרזיכטיג נישט צו ענדערן
די מסורה פון תרגום, נישט פונעם פירוש און נישט פון די נקודות, וואָס מיר האָבן מקובל מאבותינו ורבותינו הקדושים אין אַלע דורות. בלויז דאָס וואָס איז געווען גוט פאַר אונזערע גאונים וצדיקים בעלי רוה"ק נ"ע, בלויז דאָס איז גוט פאַר אונז. ליידער איז דאָ אין היינטיגן דור אַסאַך מתחכמים, וועלכע האָבן זיך איינגערעדט אַז זיי פאַרשטייען די חכמת הדקדוק בעסער פון יעדן, און זיי זענען בכח, מכריע צו זיין וועלכער נוסח פון תרגום אין ריכטיג, און וועלכע נישט.

די שינויים אין די נקודות
במשך די יארן איז ליידער אריינגעפאלן אסאך שינוים בכלל, ובפרט האָבן זיך אַלע נייע דרוקן פאַרלייגט צו טוישן די נקודות פון תרגום. אומצאָליגע ווערטער וואָס זענען געווען געפּינטלט מיט אַ קמ"ץ, האָבן זיי געפּינטלט מיט אַ פת"ח, און פון אַ פת"ח צו אַ קמ"ץ. ווי צ.ב.ש. דאָס וואָרט "את" וואָס ווערט טויזנטער מאָל דערמאַנט אין די תורה, וואָס דער תרגום טייטשט בלשון ארמי "ית", וואָס דאָס וואָרט איז אייביג געווען געדרוקט מיט אַ פת"ח, ביז די היינטיגע מתחדשים האָבן עס פאַרענדערט צו שרייבן "ית" מיט אַ קמ"ץ. ווידער פאַרקערט אַלע ווערטער וואָס ענדיגן זיך בלשון נקבה מיט אַ מפיק ה"א, ווי "בעלה, נפשה" א.ד.ג. וואָס אין כמעט אַלע פריערדיגע דרוקן איז עס געווען געדרוקט מיט אַ קמ"ץ, איז אין די נייע חומשים געענדערט געוואָרן אַז עס איז געפּינטלט מיט אַ פת"ח, גענוי פאַרקערט ווי מיר האָבן אַלע יאָרן געלייענט. עד היום, ביז'ן היינטיגן טאָג זאָגן מיר לויט'ן אַלטן נוסח ביים דאַווענען אין אַלע תפילות בלשון ארמי, ווי "בריך שמיה" און "כגוונא", און ביי די זמירות פון האריז"ל "אזמר בשבחין",
"אסדר לסעודתא", און "בני היכלא" ווי אויך אינעם זמר "קה רבון עלם", וואו אַלע נקודות פון לשון נקבה קומען מיט אַ קמ"ץ, נישט מיט אַ פת"ח, אָבער וועןמ'איז מעביר סדרה די זעלבע ווערטער אין די היינטיגע חומשים זאָגט מען עס מיט אַ פת"ח.

מיר קענען נישט משנה זיין לויט אונזער אייגענעם פארשטאנד
מיר קענען היינט נישט מכריע זיין לויט אונזער אייגענעם פאַרשטאַנד, אָדער אפילו פון די נוסחאות וואָס מ'טרעפט היינט אין אַלטע כתבי יד, צו באַשטעטיגן אַז יענע זענען מער מדוקדק פון דעם וואָס מיר האָבן געהאַט, ווי די היינטיגע מדקדקים האָבן באַשטעטיגט לויט זייער פאַרשטאַנד, אַז דער דרוק פון "סביוניטא" און דער תימנ'ער תאַג איז מער מדוקדק ווי אַלע אונזערע חומשים וואָס אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן גענוצט אַלע יאָרן. און לויט זייער גאַנג האָבן זיי ממש אינגאַנצן רעפאָרמירט דעם תרגום, וואָס דאָס פאַר זיך איז אַ שרעקליכע עולה. ובפרט אַז באמת איז דאָס מציאות אַז דער תימנ'ער תאַג פאַרמאָגט אין אַסאַך ערטער גאָר אַנדערע נוסחאות ווי דער תרגום וואָס איז געווען ביי רבותינו הראשונים ז"ל. וואָס מאַכט שינויים אין די הלכה, אַנדערש ווי דער תרגום וואָס ווערט דערמאַנט אין ש"ס, אָדער אין רמב"ן על התורה אָדער אין אַנדערע ראשונים. אויב דער נוסח התרגום קומט אויס אַנדערש ווי מיר זעען אין ש"ס און פוסקים, ווי מעג מען טוישן די נקודות התרגום פון וויאַזוי אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן געלייענט, צו די נוסחאות פונעם תימנ'ער תאַג? ובפרט אַז ווי באַקאַנט האָבן די פריערדיגע תימנים זייער מסורה נאָר פון ווען זיי זענען אַהין געגאַנגען אין גלות פאַר'ן חורבן בית ראשון, זיי האָבן נישט געהאַט מקובל די יסודות פון חז"ל פון ש"ס בבלי און די ראשונים, ווי אַנדערע טיילן פון כלל ישראל וועלכע האָבן מיטגעלעבט די תקופת בית שני. ועיין בהקדמת מלאכת שלמה על משניות, די געוואַלדיגע שכחת התורה וואָס איז געווען אין תימן. די דרוקערס האָבן לויט זייער פאַרשטאַנד אויך באַשטעטיגט אַז די דפוס סביוניטא איז מער אויסגעהאַלטן ווי אַלע אַנדערע מקובל'דיגע דפוסים, ווי דפוס סלאָוויטא א.ד.ג. אויב מ'קוקט אינעם חומש פון סביוניטא טרעפט מען אומצאָליגע סתירות אין זייערע אייגענע שינויים, אפילו ביי די ווערטער וואו זיי האָבן געטוישט ביי אַ לשון נקבה פון אַ קמ"ץ צו אַ פת"ח, טרעפן מיר אין די זעלבע פרשיות ווי די דפוס סביוניטא האַלט זיך נישט צו דעם כלל, אין עטליכע פסוקים שרייבן זיי עס מיט אַ קמ"ץ און אין אַנדערע פסוקים מיט אַ פת"ח.

אזלו תמו מן השוק:
שוין נישט מעגליך געווען צו באקומען די אריגינעלע תרגום ס'איז באַקאַנט אַז אבותינו ורבותינו הקדושים פון די פריערדיגע דורות האָבן מונע געווען פון לערנען חכמת הדקדוק, ווי דער ספה"ק בני יששכר ברענגט בשם הרה"ק רבי משה סופר
מפּשעוואָרסק זי"ע, אַז חכמת הדקדוק איז פּונקט ווי אַ מצבה, וואָס כאָטש זי איז געווען אהובה בימי האבות, וויבאַלד אָבער די עובדי ע"ז האָבן זיך אָנגעכאַפּט דערין, איז עס געוואָרן פאַרפיינטעט ביי השי"ת. דאָס זעלבע וויבאַלד די משכילים האָבן זיך אין די לעצטע דורות אָנגעכאַפּט אין חכמת הדקדוק פון לשון הקודש, האָבן עס ערליכע אידן איבערגעלאָזט פּונקט ווי אַ מצבה. עס זענען אפילו געווען געוויסע צדיקים פון די פריערדיגע דורות, ווי ראָפּשיץ, צאַנז און בעלזא, וואָס האָבן במכוון משבש געווען געוויסע נקודות פאַרקערט ווי עס קומט עפ"י דקדוק, כדי להוציא מלבן של צדוקים.

למעשה האט זיך ליידער געשאפן א מצב, אז די מדפיסי החומשים האבן באוויזן אַריינצוברענגען נייע שינויי נוסחאות און נקודות, אין נוסח התפלה, נוסח הקדושה, און אויך אין נוסחאות פון תנ"ך. און ספּעציעל האָבן זיי זיך פאַרלייגט צו ענדערן די נוסחאות התרגום, און למעשה איז נתהפך געווארן הקערה על פיה. נאָכאַנאַנד זענען אַריינגעברענגט געווארן נייע שינויים אין די תרגומים, סיי מיט טוישן די ווערטער פון תרגום און סיי מיט טוישן די נקודות. און ס'איז געדרוקט געווארן נייע חומשים מיט נייע נוסחאות ונקודות, און אַלע שוהלן איבער דער וועלט האָבן געקויפט די נייע חומשים. און אט די נייע חומשים האָבן איבערגענומען דעם ספרים מאַרקעט, ביז ס'איז כמעט נישט געווען צו באַקומען קיין חומשים פון די אַלטע דרוקן אין וועלכע אַ איד האָט געקענט מעביר סדרה זיין לויט'ן אַלטן נוסח התרגום וואָס אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן געלייענט. מיר האָבן בלויז געהאַט פאַר זיך דעם חומש "היכל הברכה" פון הייליגן קאָמאַרנער זי"ע, וועלכער האָט געדרוקט זיין חומש מיט'ן תרגום, און ער האָט עס גוט קאָנטראָלירט. אָדער דעם חומש "העמק דבר" פון הגאון בעל הנצי"ב זצ"ל. אויסער די חומשים איז כמעט נישט געבליבן קיין אַנדערע חומשים אין וועלכע מ'האָט געקענט מעביר סדרה זיין, לויט די אַלטע נוסחאות וואָס אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן גענוצט אין אַלע דורות.

ום בשורה לישראל:

א נייע ליכטיגקייט מיט'ן ערשיינען פונעם פרישן חומש דערפאַר דאַרף מען דאַנקען דעם אויבערשטן, אַז די מדפיסים פון דפוס "עטרת" האָבן זיך גענומען די מיה, און האָבן איינגעשטעקט אַסאַך געלט, להחזיר עטרת התרגום ליושנה,
צוריק צו טוישן און צוריקלייגן אויפ'ן פּלאַץ די קמ"ץ און די פת"ח'ס, און אויך צוריקלייגן די נוסחאות התרגום לויט ווי עס איז געדרוקט אין חומש פון ספה"ק היכל הברכה, און אין אַנדערע אַלטע חומשים. ב"ה אז היינט איז שוין דאָ אַ נייער דיסק מיט'ן אויסגעהאַלטענעם תרגום, לויט מסורת אבותינו ורבותינו הקדושים נ"ע. ס'איז באמת א יום בשורה לישראל אז די עטרת התרגום איז צוריקגעשטעלט געווארן ליושנה, און מ'וועט קענען מעביר סדרה זיין בשלימות און זוכה זיין צו די ברכה פון 'מאריכין לו ימיו ושנותיו’.

איז עס דעריבער זיכער א פרייד ביי אנשי שלומינו ידידי ותומכי מוסדותינו הק' וואס האלטן זיך אויף די ערליכע אויסגעטראטענע דרכים, צו קענען ערהאלטן דעם נייעם וואונדערבארן חומש שע"י הוצאות עטרת, וועלכע האָבן מחזיר געווען עטרת התרגום ליושנה, צוריק צו טוישן דעם אַלטן נוסח התרגום, און איז באקרוינט מיט די ווארעמע הסכמה פון הרבנים הגאונים חברי הביד"צ פון די עדה החרדית אין ירושלים שליט"א, וועלכע זענען אין זייער הסכמה משבח די אַרבעט פון אויסרייניגן די גרייזן פון די לעצטע דרוקן, ולהחזיר עטרה ליושנה. דער ביד"צ ציטירט די ווערטער פון הגה"ק בעל משמרת שלום מקוידינוב זצ"ל, וואָס שרייבט )משמרת שלום סי' כ"ד סי' ד'( אַז ווען מ'לייענט שנים מקרא ואחד תרגום, זאָל מען נזהר זיין צו לייענען פון אַזאַ חומש וואו דער תרגום איז נישט געענדערט געוואָרן, און דארט גילט בעז"ה די הייליגע סגולה "כל המשלים פרשיותיו עם הציבור, מאריכין לו ימיו ושנותיו”.

משכו וקחו ברכה אל תוך בתיכם!


-------------------------

בספרי דב"י רב:
דקדוק און מסורה במשנת מרן רבינו הקוה"ט זי"ע


אין ספה"ק ויואל משה געפינען מיר א שמועס ווי רבינו הקוה"ט זי"ע שמועסט אויס דעם גרויסן חומר הענין פון חלילה משנה זיין דעם דקדוק ומסורה לויט אייגענע השערות. דער רבי ברענגט דארט )מאמר לשון הקודש סי' קכ"ד( פון רבינו בחיי )פ' וירא( אַז ווער עס טוישט אויף אַ פת"ח מיט אַ קמ"ץ, איז לא ימלט איינע פון די צוויי מכשולות. אָדער צעשטערט ער די כוונה, אָדער ברענגט עס גאָר צו כפירה ר"ל. דער רבינו בחיי ווייזט אויך אָן ווי די שינויים אין נקודות ברענגט צו כפירה, ער שרייבט אַז דאָס איז "מחכמת תורתינו האלקית ולשונינו הקדושה" אַז די נקודות פירן די אותיות אַזוי ווי די נשמה פירט דעם גוף. עיי"ש.

רבינו זי"ע איז מוסיף, אַז הגם דורך די פילע גליות און בלבול המדינות מיט פאַרשידנאַרטיגע שפּראַכן, איז ליידער דער לשון הקודש פאַרגרייזט געוואָרן ביי אונז און מיר זענען נישט בקי דערין, איז אויף דעם געזאָגט געוואָרן דער פסוק "ודגלו עלי אהבה" וואָס מ'דרש'נט "ודילוגו עלי אהבה", ווי תוס' )ע"ז כב:( ברענגט א מדרש אַז ווער עס לייענט אין די תורה און זאָגט אַנשטאַט "אהרן" "הרן", איז מען יוצא אפילו מ'האָט נישט אַרויסגעזאָגט די אל"ף, ווייל עס שטייט "ודגלו עלי אהבה". און אַזוי שטייט אין שו"ע או"ח )סי' קכ"ח סעיף ל"ג(, אַז ווער עס קען נישט געהעריג אַרויסזאָגן די אותיות און זאָגט אויף אַן אל"ף אַן עי"ן א.ד.ג. טאָר נישט דוכנ'ען. זאָגט אויף דעם דער מגן אברהם )סקכ"ו( אַז אויב איז אַזוי דער מנהג המדינה, אַז אַלע שטאָט לייט לייענען אַזוי, מעג מען אַזוי לייענען...

ערקלערט דער רבי זי"ע אַז דאָס איז נישט גלייך צו דעם וואָס דער רבינו בחיי שרייבט אַז דער שינוי אין די נקודות קען ברענגען צו כפירה, ווייל ס'איז נישט גלייך דאָס וואָס אונזער לשון הקודש איז פאַרגרייזט געוואָרן צוליב די גליות וטירוף המדינות, וואָס אויף דעם לערנען חז"ל אַרויס פון פסוק "ודגלו עלי אהבה": "ודילוגו עלי אהבה", אַז דער אויבערשטער איז עס מקבל. אויף דעם איז געזאָגט געוואָרן "כל הלבבות דורש ה'", "ואונס רחמנא פטרי'". גרייזן וואָס שטאַמען פון אוהבי ה' ושומרי מצוותיו איז אויף דעם געזאָגט געוואָרן "ודילוגו עלי אהבה". דער רבינו בחיי שמועסט נאָר פון איינעם וואָס איז משנה במזיד ובשאט נפש די נקודות אויף געוויסע אותיות, וואָס דורך דעם ווערן די ווערטער געענדערט צו אַן אַנדערע כוונה, אין דעם איז דאָ כפירה גמורה ר"ל.

דער רבי זי"ע איז מיט דעם מרעיש אַקעגן די העברעאישע שפּראַך, וואו די מינים און אפיקורסים האָבן אַריינגעברענגט אַזויפיל ענדערונגען אין לשון הקודש, אין די אויסשפּראַך פון די אותיות און אין די נקודות. אויסער די שינויים פון די אשכנזי'שע הברה
צו די ספרדי'שע הברה, האָבן זיי צוגעלייגט צו די שפּראַך אַסאַך נייע שינויים שלא שערום אבותינו ואבות ואבותינו. זיי האָבן אויך צוגעלייגט נייע ווערטער אינעם לשון, און מיט דעם וואָס זיי ענדערן די עיקר נקודה וואָס פירט די אותיות, מיט דעם קומט
מען צו כפירה גמורה אין קדושת הלשון... )עיי"ש עוד בסימן כ"ו בזה(.

דער חומר הענין מפי ספרים וסופרים

ענליך טרעפט מען אין אנדערע ספרי רבותינו הק' איבער דער הארבקייט פון חלילה משנה זיין פון וואס עס איז געווען אנגענומען אלע יארן. דער משמרת שלום ברענגט אַ ביישפּיל פון עטליכע פּלעצער וואו מ'האָט געטוישט דעם נוסח התרגום אין גאָר האַקעלע ענינים וואָס זענען סודות גדולות. די דרוקער האָבן נישט פאַרשטאַנען דעם דבר הבא בסוד ה' און זיי האָבן געטוישט דעם נוסח לויט זייער פאַרשטאַנד. דערפאַר מוז מען זיין געוואָרנט מיט אַלע מעגליכקייטן צו לייענען שנים מקרא ואחד תרגום דוקא לויט'ן אמת'דיגן נוסח התרגום. אין די הקדמה פון די נייע חומשים ווערט אויך ציטירט פון ספר שער אפרים )הל' קריאת התורה שער ג' סעיף י"ד( אַז ביים לייענען די תורה דאַרף מען זיין געוואָרנט אַלעס צו לייענען לויט די נקודות און די טראָפּן לויט די אַלטע מסורה וואָס מיר האָבן פון די קדמונים פון חז"ל. מ'טאָר זיך נישט פאַרלאָזן אויפ'ן אייגענעם פאַרשטאַנד אין חכמת הדקדוק, וואָס לויט אים קוקט עס אויס אַנדערש. ווייל די קדמונים האָבן זייער אַסאַך מדקדק געווען אַלעס צוצושטעלן על מכונו, אַלעס איז מתוקן ומקובל הלכה למשה מסיני.

דער שער אפרים שרייבט אַז עס איז קלאָר אַז צוליב די כללי המדקדקים טאָר מען נישט ענדערן פון די קבלה, מ'דאַרף תולה זיין אַז זיין סברא איז נישט ריכטיג צוליב זיין קורצן דעת. מיר האָבן היינט אויך נישט מקובל די כללים פון די זקני תורה פון די חכמי הש"ס, וואָס זיי האָבן מקבל געווען איש מפי איש הלכה למשה מסיני, מיר האָבן נאָר וואָס רבותינו הקדמונים האָבן זיך געפּלאָגט און זיי האָבן געטראָפן אין די חכמה. זיי האָבן דאָס אויפגעאַקערט און אָנגעזייט, געמאָלן און געזיפּט, ביז זיי האָבן אַרויסגעגעבן סולת נקיה, עכ"ל.

ענליך צו דעם שרייבט דער הייליגער קאָמאַרנער אַז די "קבלה" איז שטאַרקער ווי "דקדוק", עכל"ק.
יש לנו אב זקן — לא נשתנה ולא ישתנה
שואלכענין
שר האלף
תגובות: 1965
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג מאי 13, 2012 2:04 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שואלכענין »

יישר כח פאר'ן ברענגען מער פרטים איבער די שינויים להרחיב את הדעת בנושא זה.
אגב, לגבי דעם "משמרת שלום" וואס איר ברענגט צו עטליכע מאל אין די לאנגע ארטיקל, צייגט אן דער קונטרס א שטארקע טענה.
עוז והדר האט צוגעברענגט די ווערטער פונעם "משמרת שלום" אז רוב חומשים זענען משובש א.א.וו. און געגאנגען ווייטער...
ער צייגט אבער אן, אז עוז והדר האט נאר געברענגט די רישא פון זיינע ווערטער, בשעת ער איז ממשיך דארט מיט צוויי דוגמאות וואס זענען משובש, בשעת עוז והדר זעלבסט דרוקן דארט אין יענע ערטער דעם נוסח וואס דער משמרת שלום וויל מפקיע זיין ווייל עס איז א גרייז...
אין אנדערע ווערטער: עוז והדר ברענגט צו א משמרת שלום, וועלכער זאגט אז מען טאר נישט נוצן זייער אייגענעם חומש...
לפי עניית דעתי איז דאס פון די שטארקסטע טענות וואס ער שרייבט קעגן זיי, עס איז ווי "ביסט דיך סותר מיני' ובי'"...
אוועטאר
משה יענקל
שר האלפיים
תגובות: 2452
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג דעצעמבער 24, 2012 11:47 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך משה יענקל »

שכח פאר די מנהלים פארן פאררעכטן מיין תגובה עס איז געווען א שווערע C/P פאר מיר
אוועטאר
מילכיגער
שר האלפיים
תגובות: 2652
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יולי 20, 2011 4:41 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך מילכיגער »

ויש אומרים אז די גאנצע מערכה האט נישט קיין הענט און קיין פוס. אבער היות איך האב נישט קיין צייט וועל איך עס לאזן דא.
Dear Milkman: From now on please leave two pints every other day and one pint on the days in between, except Wednesdays and Saturdays when I don't want any milk.
אוועטאר
שוועמל
שר עשרת אלפים
תגובות: 14263
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך יולי 19, 2006 8:40 pm
לאקאציע: גידולו בכל מקום

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שוועמל »

וועלכע חומש/תרגום האט הרב אבראהאם ארויסגעגעבן?
שוש אשיש בה', תגל נפשי באלקי! (ישעיה סא)
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35246
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

עוד מענין זה

---

אהבים וידידים, ביטע שמועסן ווי עס פאסט פאר בעלי דעת.
ישר כחכם
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
אוהב ספרים
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4666
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 17, 2011 8:17 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אוהב ספרים »

ער האט אסאך גערעכטע טענות, אבער ער פארקריכט אסאך מיט ווילדע און משוגענע לשונות, און אזוי אויכעט די מסכימים דארט, עס זעהט אויס ווי עפעס א מערכה כנגד הרצל שר"י, איינער פון די סרי המסכימים שרייבט גאר שר"י אויף דעם מגיה, משוגע איז נישט דאס ווארט, נישט אומזיסט האבין חכמינו ז"ל אונז געלערנט דברי חכמים בנחת נשמעין, נישט מיט קולות וקללות וכו'

א מאמר נגד עוז והדר איז אריין אין דעם לעצטען קובץ אור ישראל, כדוגמת המאמר שהיה בגינת ורדים, עוז והדר האט באצאלט געלט פאר אור ישראל אין מען האט איבערגעדריקט דעם קובץ אהן דעם מאמר, און דעם אורגינעלע קובץ מעביר געווען מן העולם, וואס הדבר הזה אומר דרשוני
אוועטאר
חסיד נלהב
שר האלף
תגובות: 1127
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג דעצעמבער 23, 2013 1:41 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך חסיד נלהב »

עס איז טאקע נישט פאסענד אזוי מעיר צו זיין הערות אויף ספרים וואס זענען היינט נתפשט בכל תפוצות ישראל, דברי חכמים בנחת נשמעין.
עס נעמט אבער נישט אוועק פון די הערות, וקבל את האמת....
זאגט איר האט עס געהערט פון א פייערדיגער חסיד
אוהב ספרים
שר ארבעת האלפים
תגובות: 4666
זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 17, 2011 8:17 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אוהב ספרים »

חסיד נלהב האט געשריבן:עס איז טאקע נישט פאסענד אזוי מעיר צו זיין הערות אויף ספרים וואס זענען היינט נתפשט בכל תפוצות ישראל, דברי חכמים בנחת נשמעין.
עס נעמט אבער נישט אוועק פון די הערות, וקבל את האמת....

איך קען דיר צילייגען נאך "תוכו אכל קליפתו זרק" אבער איך האב געשריבען א עצה טובה אם רוצה שיהיה דבריו נשמעין, אזוי זעהט ער אויס ווי סתם נאך א עקסטרעמיסט וואס פלאפעלט

*

לדעתי דארף א יעדער לוחם אנטקעגען עוז והדר אויפגענמען ווערן מיט אפענע הענט, וחזק יאמר לו
אוועטאר
farshlufen
שר שלשים אלף
תגובות: 35246
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג נאוועמבער 16, 2007 8:26 am
לאקאציע: אויף די פאליצעס אין ספרים שאנק

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך farshlufen »

קענענדיג א ברעקעלע אין דעם פעלד, לבי אומר אז די ווארהייט שטייט ערגעץ אינדערמיט צווישן די געדאנקענגאנג פון די מממלכת וכו' צו די שארפקייט פון דעם הרב המו"ל הקונטרס.

דאס איז אמאל ברור אז אנדערש וואו ביי תורה וואס נאך אן אנזאמלעניש פון כתבי ידות און העתקות מדינה ומדינה ככתבו איז געקומען דער רמ"ה בספרו מסורת סייג לתורה ולאחריו הרמד"ל מיטן אור תורה און דער מנחת שי און אויסגעזויבערט, אויסגעקלארט און אוועקגעשטעלט אן אויסגעהאלטענעם דרך וואס איז אנגענומען מער ווינציגער איבעראל, איז נישט פארהאן קיין נוסח פון תרגום וואס אזעלכע ריזן זענען חתום דערויף, איבערדעם קאן מען במציאות נישט אויסארבעטן א נוסח וואס זאל אויסהאלטן נאענט צו הונדערט פראצענט.

פארט איז אבער עטליכע דרוקן וואס גרויסע לייט האבן זיך דערינען געפארעט וואס דער וואס גייט לויט זייער תרגום יש להם ע"מ שיסמוכו, א שטייגער ווי די מקראת גדולות קהילות משה ע"י ר' משה ורנקוורט מאמסטערדאם אדער דער הייליגער קאמארנער ועוד.

ועוד יש להאריך.
דאע"ג דכבר למד הרבה פעמים כל התורה והמצות, מ"מ כשיגיע המועד חייב לשאול ולדרוש בהלכות כל מועד ומועד בזמנו [ב"ח]
שתוקא בתרין
שר חמישים ומאתים
תגובות: 362
זיך איינגעשריבן אום: מוצ"ש נאוועמבער 16, 2013 11:01 pm

ביהמ"ד שער החסד מאנסי - שטעלט ארויס עוז והדר ספרים!

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך שתוקא בתרין »

זייענידג דא אלס גאסט אין מאנסי גיי איך צום בית המדרש פון רבי יחזקאל גאלד שליט"א, הער איך דאס גרויסע נייעס אז מען האט ארויסגעווארפן אלע ספרי עוז והדר פון בית המדרש!
דער עולם האט געכאפט אין גרויסן... א שאד איך בין נישט דא געווען אביסל פריער...
בעל קורא
שר מאה
תגובות: 117
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יולי 24, 2012 11:42 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בעל קורא »

אויף ווי ווייט די שמועס געהערט אין א פארום, מיינט עס אז מען קוקט נאר אויף די אויסענווייניגסטע שיכט, און אויב אזוי איז עוז והדר א ודאי באגאנגען א שרעקליכע עולה..

איינער וואס וויל זיך אריינלייגען אין דעם זאל גוט דארכלערנען די הקדמה פונעם בחור צום מתורגמן, און טאן די גאנצע ארבעט וואס ער פארלאנגט דארט. און נאכדעם מעיין זיין אין אלע נוסחאות, און אויך ברויך מען זיין תלמיד חכם מופלג וואס האט מברר געווען וויזאוי מען איז מכריע צווישן ספרים.

דיסקלעימער, כהאב נישט געזעהן דעם קונטרס. (אדרבה אויב איינער קען עס אהערשטעלן טוב גדולה יעשה עם כולנו).
דיסקלעימער, יעך נוץ נישט עוז והדר צו מעביר סדרה זיין, און אויך נישט די תימנע.
אויב זאל זיך אבער מאכן אז עס איז נאר פארהאן עוז והדר אדער עטרת דאן וואלט איך גענוצט עוז והדר.
בעל קורא
שר מאה
תגובות: 117
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יולי 24, 2012 11:42 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בעל קורא »

משה יענקל האט געשריבן:
מיר קענען היינט נישט מכריע זיין לויט אונזער אייגענעם פאַרשטאַנד, אָדער אפילו פון די נוסחאות וואָס מ'טרעפט היינט אין אַלטע כתבי יד, צו באַשטעטיגן אַז יענע זענען מער מדוקדק פון דעם וואָס מיר האָבן געהאַט, ווי די היינטיגע מדקדקים האָבן באַשטעטיגט לויט זייער פאַרשטאַנד, אַז דער דרוק פון "סביוניטא" און דער תימנ'ער תאַג איז מער מדוקדק ווי אַלע אונזערע חומשים וואָס אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן גענוצט אַלע יאָרן. און לויט זייער גאַנג האָבן זיי ממש אינגאַנצן רעפאָרמירט דעם תרגום, וואָס דאָס פאַר זיך איז אַ שרעקליכע עולה. ובפרט אַז באמת איז דאָס מציאות אַז דער תימנ'ער תאַג פאַרמאָגט אין אַסאַך ערטער גאָר אַנדערע נוסחאות ווי דער תרגום וואָס איז געווען ביי רבותינו הראשונים ז"ל. וואָס מאַכט שינויים אין די הלכה, אַנדערש ווי דער תרגום וואָס ווערט דערמאַנט אין ש"ס, אָדער אין רמב"ן על התורה אָדער אין אַנדערע ראשונים. אויב דער נוסח התרגום קומט אויס אַנדערש ווי מיר זעען אין ש"ס און פוסקים, ווי מעג מען טוישן די נקודות התרגום פון וויאַזוי אבותינו ורבותינו הקדושים האָבן געלייענט, צו די נוסחאות פונעם תימנ'ער תאַג? ובפרט אַז ווי באַקאַנט האָבן די פריערדיגע תימנים זייער מסורה נאָר פון ווען זיי זענען אַהין געגאַנגען אין גלות פאַר'ן חורבן בית ראשון, זיי האָבן נישט געהאַט מקובל די יסודות פון חז"ל פון ש"ס בבלי און די ראשונים, ווי אַנדערע טיילן פון כלל ישראל וועלכע האָבן מיטגעלעבט די תקופת בית שני. ועיין בהקדמת מלאכת שלמה על משניות, די געוואַלדיגע שכחת התורה וואָס איז געווען אין תימן. די דרוקערס האָבן לויט זייער פאַרשטאַנד אויך באַשטעטיגט אַז די דפוס סביוניטא איז מער אויסגעהאַלטן ווי אַלע אַנדערע מקובל'דיגע דפוסים, ווי דפוס סלאָוויטא א.ד.ג. אויב מ'קוקט אינעם חומש פון סביוניטא טרעפט מען אומצאָליגע סתירות אין זייערע אייגענע שינויים, אפילו ביי די ווערטער וואו זיי האָבן געטוישט ביי אַ לשון נקבה פון אַ קמ"ץ צו אַ פת"ח, טרעפן מיר אין די זעלבע פרשיות ווי די דפוס סביוניטא האַלט זיך נישט צו דעם כלל, אין עטליכע פסוקים שרייבן זיי עס מיט אַ קמ"ץ און אין אַנדערע פסוקים מיט אַ פת"ח.



אויף דעם פיהל איך א פליכט צו ענטפערן דא.
די גאנצע סיבה פ"וו עס איז אנגענומען אז די תימנע מיט דפוס סביוניטה איז די מערסטע מדויק איז נאר צוליב דעם וואס זיי שטימען די מערסטע מיט די נוסחאות פון די ראשונים. א ודאי צומאל מאכט זיך א שינוי, אבער ווייט ווייט פון וויפיל עני אנדערע נוסח איז משונה פון די נוסח הראשונים.
און דאס איז שוין ידוע ליודעים איבער 100 יאר.

די שינויים אין דפוס סביוניטה פון 1 פלאץ צום צווייטן איז אין ניקוד, און דאס איז אין זייער סאך אלטע דפוסים אזוי, בעיקר הייסט עס מדויק אלס די ווערטער נישט אלס די ניקוד.

(לענין די ניקוד איז די תימנע די איינציגסטע וואס קומט נאך די פארלאנגען פון ר' אליה בחור, און קיינער פון די היינטיגע מדפיסים האט זיי נישט אנגענומען גענצליך, אפילו וויפיל עס איז קלאר מוכח פון דניאל ועזרא ועוד הוכחות, מסתמא צוליב פחד מפני קונטרסים).


ומאידך; דע נייע חומש עטרת איז מדקדק נישט נאר נישט משנה צו זיין, נאר אויך נעמט ער נישט אן די שינויים פון פריערדיגע וואס האבן מעורר געווען אז עס איז ארייגעפאלן א טעות אינעם ניקוד.
דאס ווייזט אויף איינע פון די 2 זאכן,
1 אז דער מגיה אליין האט ניטאמאל דארכגעלערנט די מינימום אין הבנת לשון התרגום.
2 אז זיי האלטן אז עס איז יא דא א קלארע מסרה אויף יעדן נקודה אין תרגום, ולא נפלו בו טעויות כלל. (מה שודאי לא היה דעת המגיהים שלפנינו)

סיידן אויב דער מגיה קען בעסער ווי די פריערדיגע מדקדקים
לעצט פארראכטן דורך בעל קורא אום מאנטאג יוני 30, 2014 6:34 am, פארראכטן געווארן 1 מאל.
בעל קורא
שר מאה
תגובות: 117
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג יולי 24, 2012 11:42 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בעל קורא »

פאריגן שבת, פרשת חקת, בשעת'ן מעביר סדרה זיין, אנקומענדיג צום פסוק אתה ידעת את כל התלאה אשר מְצָאָתְנוּ, האט מיר געשטערט דער לשון התרגום אין די חומש וואס איך נוץ את ידעת ית כל עקתא דְּאַשְׁכַּחְתָּנָא, ווייל ככל הנראה איז דאס א לשון נוכח, וואס דו האסט מיר אנגעטראפן, האב איך פאר זיך אויך געזאגט דְּאַשְׁכָּחַתְנָא. וכל זה על פי דברי הגריעב"ץ בלוח ארש סי' רנ"ב לענין ניקוד ונטלתני. האב איך שפעטער נאכגעקוקט אין אנדערע דפוסים הנמצאים בידי זעה איך אז אין אלע א חוץ די תימנ'ע שטייט דְּאַשְׁכַּחְתָּנָא אדער דִּי אַשְׁכַּחְתָּנָא, נאר אין די תימנ'ע שטייט דְּאַשְׁכַּחַתְנָא (כדרכם בפתח גם בכ"ף, וכמו שמלים אלו מנוקדים בדניאל ועזרא, ועי' להלן מדברי הגריעב"ץ).
שפעטער האביך געטראפן אין עטליכע אלטע דפוסים אין אוצר החכמה וואס האבן האלבוועגס[*] מתקן געווען דְּאַשְׁכַּחָתְנָא, בחומש עם שפתי חכמים דפו"ר אמ"ד ת"מ, שהחומש והתרגום הוגהו ע"י הרב המדקדק ר' שלמה די אולווירה, וכעין זה בתיקון סופרים יד כל בו פ"פ תפ"ז, און חק לישראל סלאוויטא תקצ"ב, ועוד כמה דפוסים יותר מאוחרים, אבער אין אלע דפוסים המצויים אצלנו זולת כמה תאג'י תימניים איז עס דְּאַשְׁכַּחְתָּנָא, כולל חומש קאמארנע, מקראות גדולות, המאור, עוז והדר, עטרת, בלום, תרגומו של פוזן, של ווייזער, ועוד.

זיכער צו מאכן אז כ'ווייס וואס כ'רעד האב איך איבערגעקוקט דעם יעב"ץ זעה איך אז ער שרייבט דארט בנוגע ונטלתני אויפן מחבר פונעם סידור בית תפלה הטעה אותו נוסח התרגום שבדפוס, ולא הרגיש שהוא טעות דמוכח, ועוד שם בהמשך הדברים, והוא סר לראות בתרגום תנ"ך שאינו בחזקת מדויק כלל. ויש ללמוד מדבריו לענין דנן בפרט, ולנושא דידן בכלל.

ולענין די שינויי הניקוד קמץ ופתח ביי אזלעכע סארט ווערטער, שרייבט ער אויך דארט אז באמת דארף עס זיין ונטלתני בפתח הטי"ת והלמ"ד (כמנהג ספרי תימן, ואשר על זה יצא עיקר הקצף על המדפיסים החדשים, אבל בעוז והדר לא שינו דברים כאלה), ז"ל ונטלתני צריך להיות הטי"ת ולמ"ד פתוחים, ותי"ו רפויה, זה ברור ואמת גמור בלי פקפוק, שכך משקל הארמי בחלוף קמץ בפת"ח, כמנהגו להקל על המבטא, ובזו בלבד שגו ההמון, שלא הבדילו בין משקל הארמי והעברי, ואין בזה כל כך הפסד בהיות ההברות קרובות, ומתחלפות פעמים הרבה גם במקרא כו' עי"ש.
נאכן זעהן די ווערטער, און די ווערטער פונעם בחור בהקדמתו למתורגמן, הויב איך שוין אהן שוקל צו זיין אפשר צו נוצן א חומש וואס האט מתקן געווען די אלע זאכן, אך דא עקתא דְּאַשְכַּחַתְנִי אז כ'פארמאג נישט אזא חומש, און כ'ווייס נישט פון וועלכע חומש די רעדע איז, ווייל כאמור איז עוז והדר נישט געגאנגען עד כדי כך (וכן הרב מיכאל פוזן שאני משתמש בתרגום שלו), בלייבט מיר נאר די תימנע תאג' ממש (וואס כפלעג נוצן איידער כהאב געהאט די חומש כתב אשורי מיט פוזנ'ס תרגום).

ועיקר גדול בכל זה, מען ברויך אין אכט נעמען אז מאכן א קבלה פון א זאך וואס איז נישט ממש אזוי, איז א דירעקטע גורם אז וואס איז אמת'דיג מקובל זאל אנהויבן וואקלען ביי די דורות הבאים ווען זיי זעהען אז מ'האט זיי פארקויפט לאקשן.

וויאזוי האלטן די מבינים דא זאל מען זאגן די תרגום פון מצאתנו איבער א יאר, ווי רוב דפוסים, אדער ווי די האלבע תיקון פון ר' שלמה די אולווירה, אדער ווי די תימנ'ע.
(כמיין נישט צו פרעגן, נאר צו ווייזן אז עס איז להדיא נישט א נושא וואס קען און מעג באהאנדעלט ווערן אין א מסגרת פון א פארום אדער א צייטונג קאלום, ווי יעדער קען שרייבן וואס איהם געפעלט, און איז געצילט אז יעדער זאל אליין פארשטיין. אזוי ווי עס איז צום האפן אז יעדער פארשטייט אז די פלאץ מברר צו זיין די שאלה וואס כפרעג, איז נישט דאהי. נאר עס דארף בהחלט א הכרעה פון איינער וואס ווייסט און פארשטייט סאך סאך מער ווי אונז אלע. ולמעשה, זאל יעדער פרעגן דעם גרעסטן בר סמכא (אויף אזא סארט שאלה) וואס ער קען, ובזה יצא ידי חובתו, ולא ניתנה תורה למלאכי השרת).

____________
[*]אחרי שובי נחמתי אז כנראה האט ער געלייגט דעם קמץ ווייל עס איז בסוף פסוק. און כאטש למיטב ידיעתי קומט עס נישט אזוי בלשון תרגום, קען מען עס נישט אנרופן א האלבע תיקון, נאר א תיקון גמור (מיט לכאורה א זייטיגע גרייז, וואס איז נישט אזוי משנה).
לעצט פארראכטן דורך בעל קורא אום מיטוואך יולי 02, 2014 5:39 am, פארראכטן געווארן 3 מאל.
שרייב תגובה

צוריק צו “ספרים ומחברים”