פירוש יהונתן על תרגום יהונתן

[farshlufen]

חפשתי ולא מצאתי, מי חיבר הפירוש יהונתן המודפס בחומשים?

[leiby]

ס'איז א טעות הדפוס, קענסט אפילו זעהן ווי לעצטיגע קריגן מיט אים, ס'איז געשטאנען ת"י, אין איינער האט אפגעמאכט אז וויבאלד ס'איז דא אויף נ"ך תרגום יונתן, איז עס מסתם די זעלבע.

[אויפריכטיג]

לייבי, הרב מפארשלאפן רעדט פון דעם פירוש אויף תרגום יונתן, וואס הייסט פירוש יונתן, נישט דער תרגום יונתן אליין.

[moshele11211]

לייבי, הרב מפארשלאפן רעדט פון דעם פירוש אויף תרגום יונתן, וואס הייסט פירוש יונתן, נישט דער תרגום יונתן אליין.

נו דעס זאגט ער אז דעס איז נישט קיין פירוש אויף תרגום יונתן, ביי די וועי האב איך שוין געזעהן ווי איינער שרייבט שוין דערפון [ אוודאי קען פון דעם נישט ברענגן קיין ראיה פון דעם אינטערנעט ראביי, אבער אינטרעסאנט איז אז עפעס זעהט מען דארט וואס דו עולם רעדט דא] שרייבט ער אזוי
באמצע ימי הביניים נתגלה תרגום נוסף לתורה, שיוחס בטעות ליונתן בן עוזיאל (על אף שהמסורת הקדומה ייחסה לו רק את התרגום לנביאים); יש המשערים שייחוס זה נבע מכך שבמקור נקרא תרגום זה 'תרגום ארץ ישראל' או 'תרגום ירושלמי', קוצר ל'ת"י', ולאחר מכן נפתחו ראשי התיבות בטעות ל'תרגום יונתן'. תרגום זה מאופיין בריבוי קטעי האגדה שבו. עם זאת, הוא מבוסס על תרגומים ארץ-ישראליים עתיקים, ובהם אף תרגומים עתיקים מימי החשמונאים, כגון לדברים ל"ג, יא: "ולא יהא לסנאוי דיוחנן כהנא רבא רגל במקום" (=ולא יהיה לשונאי יוחנן כהן גדול [דריסת] רגל במקום). כשהכוונה, ככל הנראה ליוחנן הורקנוס החשמונאי (בערך 164–104 לפנה"ס)
http://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7% ... 7.A8.D7.94

[יגעתי ומצאתי]

יגעתי ומצאתי, כ'האב געטראפן אין היברו בוקס א ספר בשם "פירוש" אויף תרגום יונתן וירושלמי, נאך א גרינטליכע עיון זעה איך קלאר אז דאס איז דער מקור צום פי' יונתן וירושלמי וואס איז געדרוקט אין אלע חומשים.
דער בעל מחבר איז ר' דוד ב"ר יעקב שעברשין ז"ל, דער ספר איז געדרוקט שנת שע"ט.
אונזער פי' יונתן איז ממש די זעלבע אבער שטארק מקוצר, דורך יענע ספר קען אסאך גרינגער פארשטיין אונזער פי'.
ווייסט איינער עפעס מער פון הרב הנ"ל?

[מיללער]

יגעתי,
שטעל א לינק צום פירוש ויבורר הדברים כשמלה

[leiby]

http://www.hebrewbooks.org/24960

א זיך אויף גוגל האט דאס געברענגט אות י"ט

[farshlufen]

יישר כחכם רב יגעתי, א"כ אויף וואס דערמאנט מען נישט דעם שם המחבר אין די חומשים?

[יגעתי ומצאתי]

כנ"ל איז דאס נישט ממש איבערגעזעצט פונעם ספר, אינעם ספר איז דא אסאך לאנגע ביאורים וואס ביי אונז איז נישט דא (עי' לדוגמא בראש הספר בד"ה והארץ ווי ער איז מאריך עפ"י קבלה און ביי אונז שטייט נאר אין קורצן עי' בפרדס, ואין קץ לדוגמאות), די זעלבע זעהט מען אויך אז ביי אונז איז אויסגעדרייט אסאך שטיקלעך כנראה לצורך הקיצור אדער ווייל ס'איז מער מבואר אזוי, עכ"פ קען זיין אז דער דרוקער האט פארשטאנען אז פנים חדשות באו לכאן און ער דארף נישט ארויפלייגן דעם מחבר'ס נאמען, אבער אינטערעסאנט אז ער האט נישט געלייגט זיין אייגענע נאמען...
סוף הספר איז דא א ביאור אויף תרגום שני פון מגילת אסתר, דאכט זיך אין אונזערע חומשים איז נישט געדרוקט קיין ביאור אויף תרגום שני.

[scy4851]

עס איז שוין דא א הערליכע פירוש אויף תרגום שני.
שרת"י במדינות מר' הענוך שלום לעווין שליט"א
הבעל המחבר של הספר 'שיר המעלות לשלמה' על שיר השירים

[farshlufen]

עוד פירוש קדום על התרגומים על התורה הוא פירוש "קטרת הסמים" לר' מרדכי מקעזמיר - קרעמיר:
http://www.hebrewbooks.org/19165
כדאי הוא לראות הסכמות גדולי עולם בפתח ספרו.

[סטראשעלע]

בתור הוספת נופך קצת על דברי הסופרים הנכבדים הראשונים:

דער ערשטער תרגום יונתן (המיוחס לו) איז געדרוקט געווארן - אן א פירוש - אינעם חומש דפוס וויניציאה שנות ש"ן-שנ"א בבית דפוס זואן דגארה, פון א כתב-יד וואס האט זיך געפונען בבית מדרשו של ר' יצחק פואה (מגדולי רבני איטאליה בזמנו וחותן הרמ"ע מפאנו), דער מביא לבית הדפוס איז ר' אשר פרינץ דער נאמן ביתו של המדפיס זואן דגארה (וואס איז געווען א גוי).

דאס צווייטע מאל איז עס געדרוקט געווארן אין א חומש דפוס האנוא שנת שע"א, דער מביא לבית הדפוס איז ר' חיים פייבל חתן השל"ה הק', ער האט צוגעשטעלט דערצו א ביאור לתרגום יונתן, וואס איז א ליקוט פונעם אויבנדערמאנטן פירוש פון ר' דוד שעברעשין (פראג שס"ט) און פון נאך א פירוש בשם 'כור לזהב' פון ר' אברהם ב"ר דוד מאוסטרהא וואס ר' חיים פייבל האט געהאט בכת"י.

אין צוגאב האט ער אויך געדרוקט א פירוש אויף תרגום שני על מגילת אסתר וואס ער אליין האט מחבר געווען.

ויש להוסיף על הנ"ל, אין תשס"ט האט א אינגערמאן פון לעיקוואוד ארויס געגעבן א הערליכן ביאור אויף תרגום יונתן בשם 'נהר יונתן' מיוסד על הפי' יונתן הנז', ער האט אויך א הפלא'דיגן מבוא איבער דעם מקור פון דעם תרגום.

[יגעתי ומצאתי]

יעצט זעה איך אז אונזער פירוש פאררעכנט זיך נישט אלס קיצור פונעם ספר הפירוש הנ"ל, ער ברענגט אים צו כמ"פ און קריגט זיך מיט אים. לדוגמא פר' תצוה סיי ביים מעיל און סיי ביים חושן ברענגט ער עיין במהר"ד (וואס דאס איז דער ספר הפירוש הנ"ל) און ער קריגט זיך.

[farshlufen]

שמעתי מאת ר' ישראל דוד זז"ג שאמר שהפי' חיברו חתן השל"ה לפי דברי חברינו היקר סטראשעלע אינו מחוור, שהרב הנ"ל רק ליקטו ולא חיברו בעצמו.

[אליעזר לאנדא]

פון דא

תולדות ר' חיים פייבל כאן ובמעט שינויים כאן ויש להוסיף הסכמתו לסידור ר' שבתי

כתב ידו (!) של הפירוש יונתן [ולפי הקולופון נגמר בשנת שסט וק"ק מתי הספיק לקצר דברי ר' דוד משעברשין שנדפס בשנת שע (כמפורש בסוף הספר ובשער), ושמא הוא מהדו"ק וצ"ע בפנים, אגב זכרו של ר' דוד משעבערשין נמצא בדברי תלמידו שהאריך בשבחו בספר בכושרות סוף עמוד ו, והסכמתו נמצא בספר תמים יחדיו שנ"ב, תיקוני הזבח שס"ד, קיצור אברבנאל שס"ד, ביאור על סמ"ג שס"ה, וכן חתם על התקנה שלא לקנות הרבנות]

ספר בכושרות סוף העמוד

תמים יחדיו
תקוני זבח
קיצור אברבנאל
ביאור על סמ"ג

צוויי אינטערסאנטע נושאים
קרק מדינתא, קראקא ??
וּדְקָטְלִין בְּחַרְבָּא לָא יִעְדּוֹן בַּאֲרַעְכוֹן

[אליעזר לאנדא]

פון דא

תולדות ר' חיים פייבל כאן ובמעט שינויים כאן ויש להוסיף הסכמתו לסידור ר' שבתי

כתב ידו (!) של הפירוש יונתן [ולפי הקולופון נגמר בשנת שסט וק"ק מתי הספיק לקצר דברי ר' דוד משעברשין שנדפס בשנת שע (כמפורש בסוף הספר ובשער), ושמא הוא מהדו"ק וצ"ע בפנים, אגב זכרו של ר' דוד משעבערשין נמצא בדברי תלמידו שהאריך בשבחו בספר בכושרות סוף עמוד ו, והסכמתו נמצא בספר תמים יחדיו שנ"ב, תיקוני הזבח שס"ד, קיצור אברבנאל שס"ד, ביאור על סמ"ג שס"ה, וכן חתם על התקנה שלא לקנות הרבנות]

ספר בכושרות סוף העמוד

תמים יחדיו
תקוני זבח
קיצור אברבנאל
ביאור על סמ"ג

צוויי אינטערסאנטע נושאים
קרק מדינתא, קראקא ??
וּדְקָטְלִין בְּחַרְבָּא לָא יִעְדּוֹן בַּאֲרַעְכוֹן

בתפארת צבי [לרצ"י מיכלזאהן] הובא המעשה הידועה בין ר' יעקב דידן ובין המהר"ם מלובלין ובהמשך עם ר' שמחה רפאפורט, ולפי המבואר בספר בכושרות ר' דוד נפטר בשנת שס"ד ויש להשוות הדברים עם המבוכה הידועה מתי היה המהר"ם אבד"ק לובלין

[עתיקות]

פון דא

תולדות ר' חיים פייבל כאן ובמעט שינויים כאן ויש להוסיף הסכמתו לסידור ר' שבתי

כתב ידו (!) של הפירוש יונתן [ולפי הקולופון נגמר בשנת שסט וק"ק מתי הספיק לקצר דברי ר' דוד משעברשין שנדפס בשנת שע (כמפורש בסוף הספר ובשער), ושמא הוא מהדו"ק וצ"ע בפנים, אגב זכרו של ר' דוד משעבערשין נמצא בדברי תלמידו שהאריך בשבחו בספר בכושרות סוף עמוד ו, והסכמתו נמצא בספר תמים יחדיו שנ"ב, תיקוני הזבח שס"ד, קיצור אברבנאל שס"ד, ביאור על סמ"ג שס"ה, וכן חתם על התקנה שלא לקנות הרבנות]

ספר בכושרות סוף העמוד

תמים יחדיו
תקוני זבח
קיצור אברבנאל
ביאור על סמ"ג

צוויי אינטערסאנטע נושאים
קרק מדינתא, קראקא ??
וּדְקָטְלִין בְּחַרְבָּא לָא יִעְדּוֹן בַּאֲרַעְכוֹן

איך פארשטיי נישט די קשיא, רבי אפרים שרייבט דאך אין די שטיקל סוף עמוד ו' ותחילת עמוד שלאחריו אז רבי דוד איז נפטר געווארן בשנת שס''ד קען דאך נישט זיין אז די כת''י איז פון אים אין שנת שסט

[אליעזר לאנדא]

איך פארשטיי נישט די קשיא, רבי אפרים שרייבט דאך אין די שטיקל סוף עמוד ו' ותחילת עמוד שלאחריו אז רבי דוד איז נפטר געווארן בשנת שס''ד קען דאך נישט זיין אז די כת''י איז פון אים אין שנת שסט

דאס איז א כתב יד פון ר' חיים פייבל חתן השל"ה וואס האט ווי עס הייסט מקצר געוועהן דער פירוש יונתו פון ר' דוד שעבערשינער, וע"ז הקשיתי
[למען האמת שטייט שכ"ט, אבער דאס איז זיכער א טעות ווייל ער איז נאך געוועהן א "יניק וחכים" בשנת שע"ב]