התכלת והחלזון מהו

[מצפים לישועה]

האט איינער שוין אמאל געזען א בלויע אתרוג ?
דא האסו דעם גאנצן תוספות און אויך תוספות סוכה ל׳׳א ע׳׳ב.

נו אינדיש איז נישט בלוי?

[Gevald Geshrigen]

תוספות זאגט אויך דומה ׳׳קצת׳׳ ומשמע ״קצת״ ביידע מאל זעט אויס אז עס איז נישט ממש בלוי.

[מצפים לישועה]

תוספות זאגט אויך דומה ׳׳קצת׳׳ ומשמע ״קצת״ ביידע מאל זעט אויס אז עס איז נישט ממש בלוי.

תוספת זאגט דומה לרקיע, אדער מיינט תוספת טורקיז, אדער מיינט ער בלוי און תכלת און כרתי איז צווויי סארטן בלוי, עס איז טאקע א פלא ווויייל א אתרוג איז אדער געל אדער גרין.

[תתחדש כנשר]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז וואס איז די פשט אז אזוי פיל פון די גדולי הפוסקים בדורינו, און אן א שיעור חשובע ת״ח זענען קאנווינצט אז דאס איז דער ריכטיגער תכלת? אזוי ווי
הגאון האדיר רבי ישראל בעלסקי זצל
הגאון האדיר רבי זלמן נחמיה גולדברג
הגאון האדיר רבי מאיר מאזוז
הגאון האדיר רבי שריה דבליצקי
הגאון האדיר רבי מנדל שפרן
הגאון האדיר רבי שריאל רוזנברג
הגאון האדיר רבי חיים דוד ווייס
הגאון האדיר רבי פסח אליהו פאלק
הגאונים רבי צבי שכטר, ווינער רב, רבי עמרם אופמאן, רבי חיים קלופט, רבי צבי מלצר, רבי נסים קפלן, רבי אברהם דוב אוירבאך, רבי משה מרדכי קארף, רבי דוב ליאור, רבי שמואל טל, און נאך אסאך כהנה וכהנה וואס גייען מיט תכלת בנעא אדער בפרהסיה, אדער וואס גייען נישט מיט תכלת מפני טעמים שונים ומשונים מאוד כנזכר לעיל אבער זיי האלטן אז סאיז וודאי אדער קרוב לווודאי אז דאס איז תכלת.

איך פארשטיי נישט וואס די ווילסט אויב וויל מען קוקען וואס שטייט אין תורה מילא אויב מ'וויל קוקען אויף גדולי ישראל רוב גייען נישט און אזא ליסטע איז נאך דא פון גרעסערע וואס זענען געגאנגען ראדז'ינער תכלת פארן מלחמה

עס איז נישט געווען קיין איין גדול חוץ דער ראדזינער וואס האט געהאלטן אז דאס איז קרוב לוודאי תכלת, זיי זענען געגאנגען מיט דעם מספק בעלמא.
איך זאג נאר אז סקען נישט זיין צו גרויסע דוחקים און קאף פאדרייענישן ווען רוב גדולי הרבנים און הונדרעטער ת״ח חשובים וואס האבן עס גוט אדורך געטוהן זענען קאנווינצט אז דאס איז עס, משא״כ די ראדזינער תכלת וואס ער איז ארום געגאנגען מיט דעם צו אלע גדולי הדור און כמעט אלע האבן עס דוחה געווען בשתי ידים, נישט ווייל זיי האבן נישט געוואלט אריין גיין אין דעם, נאר זיי האבן געהערט זיינע ראיות און אעפ״כ געהאלטן אז סאיז נישט, משא״כ די מיורקס האלטן רוב וואס האבן עס דורך געטוהן אז סאיז קרוב לוודאי אדער וודאי גמור.

איך פארשטיי וייטער נישט וואס דו ווילסט
יעדער ווארט ואס מ'זאגט דא איז גלייך דא פופצן קשיות וואס מ'דארף פארענטפערן און זיי מיר מוחל ס'איז אלע דוחק תירוצים אויב בכלל הייבט עס אן צו שטימן
משא"כ די ראדז'ינער תכלת וואס ס'איז נישטא קיין איין קשיא אויף דעם וואס מ'דארף פאר דעם א דוחק
איך ווייס גייסט זיך זייער אויפרעגן אויף דער סטעיטמענט אבער אלע קשיות וואס מ'פרעגט אויפן ראדז'ינער תכלת איז פון קומט פון נישט קענען די סוגיא אדרבה פרעג וואס דו ווילסט אדער דער באקנטע קשיא פון פערוז'ען בלוי וואס האט נישט קיין שום מקור און קיין שום ראיה צו די טעאריע

[תתחדש כנשר]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז דען דא א סוגיא וואס מע פסקנט לפי מושכל ראשון, איז דען דא א סוגיא אן דוחקים?
במושכל ראשון איז דם נאר ממש בלוט, אבער אז מען זוכט טרעפט כמה פלעצער ווי מען רופט ליחה פון די גוף וואס איז נישט דם און נישט רויט, דם.
במושכל ראשון איז דג א פיש, אבער אז מען זוכט טרעפט מען אסאך מקורות וואס מען רופט א פיש אויך אנדערע באשעפענישן און ים.
במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם.
במושכל ראשון מיינט דומה לים בלוי, אבער אז מען איז מדייק אין רמבם וואס ביי די קאליר פון תכלת זאגט ער דומה לרקיע, און ביי די קאליר פון חילזון זאגט ער עינו כעין הים, זעהט מען אז סמיינט עפעס אנדערש ווי בלוי.
במושכל ראשון מיינט שחור כדיו תכלית השחרות, אבער אז מען איז מברר ווערט מען געוואר אז אמאליגע דיו לח איז געווען ליכטיגער ווי די היינטיגע דיו, און אז סאיז אויך געווען נוטה צו פורפעל.
במושכל ראשון מיינט עולה אחת לשבעים שנה אז 69 יאר וואוינט ער אין וואסער, או איין יאר קריכן זיי אלע אין מאסן ארויס פון וואסער און זיי לעבן אויף די יבשה, און דעמאלט פאנגט מען זיי און מע מאכט תכלת פאר די נעקסטע זיבעציג יאר, אבער אז מעקוקט אין יד רמה און אין רדבז און אין חיד״א ווערט מען געוואר אז דאס איז נישט דער פשט.
במושכל ראשון איז דער תכלת נגנז געווארן ביז משיח וועט קומען, אבער אז מע קוקט אין אין מהריל און אין חמדת שלמה און אין מלבים און נאך אסאך מקורות זעהט מען אז סקען יא צירוק אנדעקט ווערן פאר משיח וועט קומען.
במושכל ראשון איז תכלת עפעס א חילזון וואס איז זייער שווער מוכיח זיין וואס עס איז, אבער אז מעקוקט אין תוספתא זעהט מען אז סנישטא אזא זאך בלויע פארב פון א חילזון וואס זאל זיין פסול לתכלת, איז ממילא אויב מטרעפט א חילזון וואס מאכט בלויע פארב איז פשוט אז דאס איז כשר פאר תכלת, און בפרט אז מטרעפט אים און די זעלבע פלעצער ווי דער חילזון התכלת פלעגט זיך געפונען, און מע וויייסט אז דאס איז א חילזון וואס מפלעגט פארבן מיט דעם און זיין פארב איז געווען גאר טייער, און אלע פארבן וואס מטרעפט אין די תורה טרעפט מען אין היסארריע חוץ פון א אנדערע תכלת, און אלע פארבן וואס מטרעפט היסטאריע טרעפט מען אין חז״ל חוץ פון די מיורעקס, איז דארף מען זיין א אידיאט גמור מפקפק זיין אין דעם.

איר זאגט דאך אזוי גוט
די אלע זאכן שטימען נישט הונדירט פראצענט
מילא ווען די ברענגסט מיר אנדערע פלעצער ווי חזל זאגן סימים און ס'האט אזא פנים ווי א פאטש אין פנים הער איך וואס די זאגסט אבער וויבאלד דא איז די איינציגסטע פלאץ וואס חז"
ל וויל געבן סימנים [ווי ס'שטייט אין מהרי"ל אין פוןן דעם וואס די ראשונים ברענגען עס להלכה] און זיי געבן זיך נישט קיין עצה נאר מיט אזעלכע קרומע סימנים מוז זיין אז דער פראבלעם איז ערגעץ ביי דיר נישט ביי זיי ח"ו
יעצט וועל איך זיך באציען איינס איינס
א. דם איז טאקע נאר בלוט און אפילו ווען מ'ניצט בל' מושאל די לשון פאר מליצה ווי למשל די פסוק ודם ענב תשתה חמר א.ד.ג. וואסדי צד הדשוה איז אז עס איז ל' מליצה און נישט נארמאל גערעדט
נאך דערצו אפילו וועסט זיך פאר'עקש'נען אז עס קען יא מיינען בלוט אבער דאס איז נארק א רינערדיגע זאך נישט קיין ליחה וואס איז ריר אזוי ווי חז"ל זאגן אין נדה [יט.] ריר מתעגל ויוצא יצא דם שאינו מתעגל ויוצא אלא מטפטף ויוצא [דאס איז נישט ל' הגמ']
ב. דג איז נאר נאר א פיש אין גארנישט אנדערש אויסער ווען מ'רעדט פון א כלל פון אלע בע"ח אין ים אגדער [נאר דער אבן עזרא האט דער שפראך נידשט קיין שום אנדערע] ווען מען איז קלאר מסביר שפעטער ואוס מ'מיינט מ'זאל נישט א טעות האבן,
ג.דומה לדג מיינט ענליך צו א פיש במושכל ראשון קיינער האט נישט גע'חלומ'ט אז דומה לדשג קען מיינען א פיש אליין [וואס דו וועסט נאר אנרופען פיש] וואס איז ענליך צו א פיש[ ד"ה ענליך צו זיך] ביז ענק זענען אנגעקומען
ד. דער כס"מ דינגט זיך מיט דיר און ער איז גורס כעין התכלת און אסאך ראשדונים ברענגען אזוי פון רמב"ם און בכלל שיטתך איז דא א מחלו' רמב"ם -כעין הרקיע און גמ' -דומה לים
ה. שחור כדיו זאגסטו דאך גוט אז מעיקר הדין איז נאר כדיו היבש וואס דאס איז תכלית השחרות, איז וואס איז טייטש שחור כדיו....? אפיחלו ביי א דאורייתא איסור כרת איז קיינער נישט חושש אז שחור כדיו מיינט כדיו לח
ו. שקר אין יד רמ"ה זעט מען אזס דאס איז דער פשט עי' יד רמ"ה סנהדרין צא. חיד"א ווייס איך נישט פון וואס די רעדסט אפשר שועלסטו קלארערע אדרעסס רדב"ז זאגט קלרא אז היינט איז דאס נישט נוגע אבער אמאל איז דאס געוועהן כפשוטו לכאורה [שטיט נישט אנדערש]
ז. במושכל ראשון איז תכלת נגנז געווארן נאר פאר ע"ה וואס ווייסן נישט אז שטייט בפי' אין גמרא אז אמוראים האבן געהאט תכלת לאנג נאכן חורבן און לאנג נאכן שרייבן דערמ מדרש
ח. לידיעתך תכלת איז ניחשט טייטש בלוי ווי דער רמב"ם שרייבט אין פיה"מ מנחות ולאו כל גוון תכול בצמר נקרא תכלת אלא עין ידוע בלבד אין פון מיורעקס קען מען נישט מאכן תכלת נאר בלוי [איך האב געפרעגט כמה פון די גרויסע מפיצים פון מיורעקס וואס טוען זיי מיט די רמב"ם צו דען האבן זיי מברר געווען וועלכע קאליר ס'דארף זיין - די אלע בירור הגוון פון ענק איז נאר ווי טונקעל- ווי די ראדז'ינער האט געטון און געטראפן אנדערש ווי ער זאגט -ווייל פון מיורעקס קען מען נישט באקומען די זעלבע קאליר- ענטפערן זיי אלע אז ס'איז א טעות הדפוס אין רמב"ם ווי אזוי אזא לאנגע שטיקל רמב"ם פאלט אריין פארשטיי איך נישט ולכם הפתרונים]

שטעלסט הנחות און פרעגסט קשיות, נישט דיינע הנחות זענען מוכרח און נישט דיינע קשיות זענען גרויסע קשיות, נאר וואס איך האב געברענגט פון יד רמה איז טאקע א טעות.

ניין?!?!?!
וועלכע קשיא האסטו א תירוץ אויף???
א. איז דען א בפירוש'ער גמרא נישט קיין גרויסע קשיא און נישט מוכרח
ב. ווי האסטו געטראפן דג [אהן מסביר זיין שפעטער א לאנגע דרשה אז נישט פונקט דג] זאל מיינען עפעס אנדערש ??? ווער וואס שטעלט נישט מוכרח'דיגע הנחות?
ג. אז דומה לדג זאל מיינען דומה לעצמו איז נישט קיין גרויסע קשיא נישט מוכרח'דיגע הנחה?!?!?!
ד. כסף משנה איז נישט מוכרח?!?!? נישט גרויסע קשדיא פון א כס"מ?
ז. איז אויך קלאר איןם פשוט אפי' במושכל ראשון
ווייס איך נישט ווי דו ביסט געווארן סטאק אפשר זיי טאקע מסביר

[תתחדש כנשר]

סתם אזוי
לאמיר זאגן אז דו ביסט גערעכט [נישט אז איך בין מודה] און ידער סוגיא מוז מען פארענטפערן מיט דוחקים און שטימט נישט במוכל רא/שון
אבער ווען חז"ל געבן סימנים דארף עס יא שטימען במושכל ראשון ווייל עס איז דאך א סימן
וועסטו זאגן אז עס איז אגדות הש"ס נישט סימנים
קודם די רא/שונים ברענגען עס להלכה איז עס נישט קיין אגדה
ב' דער מהרי"ל זאגט קלאר אז זיי זענען סימנים
ג' דער רמב":ם לייגט צו א סימן וואס שטימט אויך נישט במושכל ראשון

[תתחדש כנשר]

און פאר די אלע וואס ווילן זאגן אז שחור מיינט פורפעל
לכאורה זענען ענק גערעכט ווייל דער רמב"ם האט דא אן ענין מ'זאל נישט טרעפן דעם חלזון קיינמאל ממילא שרייבט ער שחור מ'זאל נישט פארשטיין וואס ער מיינט ווייל עס איז דאך פורפעל נישט שווארץ
און ב"ה אכשר דרא אונז פארשטייען יא דער באהאלטענער כונה פון דער רמב"ם
אין עצה ואין תבונה ואין דעת נגד ה'

[Gevald Geshrigen]

דברי חכמים בנחת נשמעים. רילעקס עי ביט.

[Gevald Geshrigen]

תוספות זאגט אויך דומה ׳׳קצת׳׳ ומשמע ״קצת״ ביידע מאל זעט אויס אז עס איז נישט ממש בלוי.

אדער מיינט תוספת טורקיז, י, .

טורקיז איז שוין דיין אייגענע חידוש. תוספות ברענגט דריי קאלירן און איין קאליר אביסל אנדערש דעם לשון.
יאלה בלע׳׳ז הנקרא יעללאו וואס דאס איז געל
צבע ויר׳׳ד כעין עשבים. גרין כהיום אין פרענטש איז ווערדע
איראנד׳׳א אדער אינדי׳׳ש וואס איז לכאורה א שעיד פון בלוי אדר א געמישאכטס פון בלויש/גריניש אבער נישט ממש בלוי נאר דומה ׳׳קצת׳׳
טורקיז קאליר בדרך אגב האט היפש טיפע גרינע שעידס דערין

[מצפים לישועה]

איך בעט פוטן ציבור זיך אריינטראכטן איין רגע פאר מען גייט ווייטער
די חברה הייבן אן אלעמאל אז די מיורעקס שטימט מיט יעדער ווארט פון חז"
ל אין ס'איז נידטא קיין איין קשיא אויף דעם
אבער ווען מען הייבט אן אריינגיין דארף מען יעדער זאך פארענטפערן מיט דוחקים אין קאפ פארדרייענישן
קיין איין זאך שטימט נישט במושכל ראשון אן הסברים אין דרשות
אפילו לו יצוייר נאך דעם שטימט עס טאקע "כמין חומר" אבער ווען חז"ל און ראשדונים ווילן פארשטעלן א זאך האבן זיי בעסערע וועגן ווי צו אוועקשטעלן מימרות און סימנים וואס מ'דארף א האלבע שעה שטיין און מסביר זיין און אפילו דעמאלטס איז מען נאכנישט אינגאנצן איבער צייגט

איז דען דא א סוגיא וואס מע פסקנט לפי מושכל ראשון, איז דען דא א סוגיא אן דוחקים?
במושכל ראשון איז דם נאר ממש בלוט, אבער אז מען זוכט טרעפט כמה פלעצער ווי מען רופט ליחה פון די גוף וואס איז נישט דם און נישט רויט, דם.
במושכל ראשון איז דג א פיש, אבער אז מען זוכט טרעפט מען אסאך מקורות וואס מען רופט א פיש אויך אנדערע באשעפענישן און ים.
במושכל ראשון איז דומה לדג א מין פיש, אבער אז מען קוקט לשון רשי ״תבנית דיוקנו״ אין מקוקט אין רמבן זעהט מען אז די חילוק פון תבנית און דמות איז אז דמות מיינט צורה, און תבנית מיינט פארעם.
במושכל ראשון מיינט דומה לים בלוי, אבער אז מען איז מדייק אין רמבם וואס ביי די קאליר פון תכלת זאגט ער דומה לרקיע, און ביי די קאליר פון חילזון זאגט ער עינו כעין הים, זעהט מען אז סמיינט עפעס אנדערש ווי בלוי.
במושכל ראשון מיינט שחור כדיו תכלית השחרות, אבער אז מען איז מברר ווערט מען געוואר אז אמאליגע דיו לח איז געווען ליכטיגער ווי די היינטיגע דיו, און אז סאיז אויך געווען נוטה צו פורפעל.
במושכל ראשון מיינט עולה אחת לשבעים שנה אז 69 יאר וואוינט ער אין וואסער, או איין יאר קריכן זיי אלע אין מאסן ארויס פון וואסער און זיי לעבן אויף די יבשה, און דעמאלט פאנגט מען זיי און מע מאכט תכלת פאר די נעקסטע זיבעציג יאר, אבער אז מעקוקט אין יד רמה און אין רדבז און אין חיד״א ווערט מען געוואר אז דאס איז נישט דער פשט.
במושכל ראשון איז דער תכלת נגנז געווארן ביז משיח וועט קומען, אבער אז מע קוקט אין אין מהריל און אין חמדת שלמה און אין מלבים און נאך אסאך מקורות זעהט מען אז סקען יא צירוק אנדעקט ווערן פאר משיח וועט קומען.
במושכל ראשון איז תכלת עפעס א חילזון וואס איז זייער שווער מוכיח זיין וואס עס איז, אבער אז מעקוקט אין תוספתא זעהט מען אז סנישטא אזא זאך בלויע פארב פון א חילזון וואס זאל זיין פסול לתכלת, איז ממילא אויב מטרעפט א חילזון וואס מאכט בלויע פארב איז פשוט אז דאס איז כשר פאר תכלת, און בפרט אז מטרעפט אים און די זעלבע פלעצער ווי דער חילזון התכלת פלעגט זיך געפונען, און מע וויייסט אז דאס איז א חילזון וואס מפלעגט פארבן מיט דעם און זיין פארב איז געווען גאר טייער, און אלע פארבן וואס מטרעפט אין די תורה טרעפט מען אין היסארריע חוץ פון א אנדערע תכלת, און אלע פארבן וואס מטרעפט היסטאריע טרעפט מען אין חז״ל חוץ פון די מיורעקס, איז דארף מען זיין א אידיאט גמור מפקפק זיין אין דעם.

איר זאגט דאך אזוי גוט
די אלע זאכן שטימען נישט הונדירט פראצענט
מילא ווען די ברענגסט מיר אנדערע פלעצער ווי חזל זאגן סימים און ס'האט אזא פנים ווי א פאטש אין פנים הער איך וואס די זאגסט אבער וויבאלד דא איז די איינציגסטע פלאץ וואס חז"
ל וויל געבן סימנים [ווי ס'שטייט אין מהרי"ל אין פוןן דעם וואס די ראשונים ברענגען עס להלכה] און זיי געבן זיך נישט קיין עצה נאר מיט אזעלכע קרומע סימנים מוז זיין אז דער פראבלעם איז ערגעץ ביי דיר נישט ביי זיי ח"ו
יעצט וועל איך זיך באציען איינס איינס
א. דם איז טאקע נאר בלוט און אפילו ווען מ'ניצט בל' מושאל די לשון פאר מליצה ווי למשל די פסוק ודם ענב תשתה חמר א.ד.ג. וואסדי צד הדשוה איז אז עס איז ל' מליצה און נישט נארמאל גערעדט
נאך דערצו אפילו וועסט זיך פאר'עקש'נען אז עס קען יא מיינען בלוט אבער דאס איז נארק א רינערדיגע זאך נישט קיין ליחה וואס איז ריר אזוי ווי חז"ל זאגן אין נדה [יט.] ריר מתעגל ויוצא יצא דם שאינו מתעגל ויוצא אלא מטפטף ויוצא [דאס איז נישט ל' הגמ']
ב. דג איז נאר נאר א פיש אין גארנישט אנדערש אויסער ווען מ'רעדט פון א כלל פון אלע בע"ח אין ים אגדער [נאר דער אבן עזרא האט דער שפראך נידשט קיין שום אנדערע] ווען מען איז קלאר מסביר שפעטער ואוס מ'מיינט מ'זאל נישט א טעות האבן,
ג.דומה לדג מיינט ענליך צו א פיש במושכל ראשון קיינער האט נישט גע'חלומ'ט אז דומה לדשג קען מיינען א פיש אליין [וואס דו וועסט נאר אנרופען פיש] וואס איז ענליך צו א פיש[ ד"ה ענליך צו זיך] ביז ענק זענען אנגעקומען
ד. דער כס"מ דינגט זיך מיט דיר און ער איז גורס כעין התכלת און אסאך ראשדונים ברענגען אזוי פון רמב"ם און בכלל שיטתך איז דא א מחלו' רמב"ם -כעין הרקיע און גמ' -דומה לים
ה. שחור כדיו זאגסטו דאך גוט אז מעיקר הדין איז נאר כדיו היבש וואס דאס איז תכלית השחרות, איז וואס איז טייטש שחור כדיו....? אפיחלו ביי א דאורייתא איסור כרת איז קיינער נישט חושש אז שחור כדיו מיינט כדיו לח
ו. שקר אין יד רמ"ה זעט מען אזס דאס איז דער פשט עי' יד רמ"ה סנהדרין צא. חיד"א ווייס איך נישט פון וואס די רעדסט אפשר שועלסטו קלארערע אדרעסס רדב"ז זאגט קלרא אז היינט איז דאס נישט נוגע אבער אמאל איז דאס געוועהן כפשוטו לכאורה [שטיט נישט אנדערש]
ז. במושכל ראשון איז תכלת נגנז געווארן נאר פאר ע"ה וואס ווייסן נישט אז שטייט בפי' אין גמרא אז אמוראים האבן געהאט תכלת לאנג נאכן חורבן און לאנג נאכן שרייבן דערמ מדרש
ח. לידיעתך תכלת איז ניחשט טייטש בלוי ווי דער רמב"ם שרייבט אין פיה"מ מנחות ולאו כל גוון תכול בצמר נקרא תכלת אלא עין ידוע בלבד אין פון מיורעקס קען מען נישט מאכן תכלת נאר בלוי [איך האב געפרעגט כמה פון די גרויסע מפיצים פון מיורעקס וואס טוען זיי מיט די רמב"ם צו דען האבן זיי מברר געווען וועלכע קאליר ס'דארף זיין - די אלע בירור הגוון פון ענק איז נאר ווי טונקעל- ווי די ראדז'ינער האט געטון און געטראפן אנדערש ווי ער זאגט -ווייל פון מיורעקס קען מען נישט באקומען די זעלבע קאליר- ענטפערן זיי אלע אז ס'איז א טעות הדפוס אין רמב"ם ווי אזוי אזא לאנגע שטיקל רמב"ם פאלט אריין פארשטיי איך נישט ולכם הפתרונים]

שטעלסט הנחות און פרעגסט קשיות, נישט דיינע הנחות זענען מוכרח און נישט דיינע קשיות זענען גרויסע קשיות, נאר וואס איך האב געברענגט פון יד רמה איז טאקע א טעות.

ניין?!?!?!
וועלכע קשיא האסטו א תירוץ אויף???
א. איז דען א בפירוש'ער גמרא נישט קיין גרויסע קשיא און נישט מוכרח
ב. ווי האסטו געטראפן דג [אהן מסביר זיין שפעטער א לאנגע דרשה אז נישט פונקט דג] זאל מיינען עפעס אנדערש ??? ווער וואס שטעלט נישט מוכרח'דיגע הנחות?
ג. אז דומה לדג זאל מיינען דומה לעצמו איז נישט קיין גרויסע קשיא נישט מוכרח'דיגע הנחה?!?!?!
ד. כסף משנה איז נישט מוכרח?!?!? נישט גרויסע קשדיא פון א כס"מ?
ז. איז אויך קלאר איןם פשוט אפי' במושכל ראשון
ווייס איך נישט ווי דו ביסט געווארן סטאק אפשר זיי טאקע מסביר

אלע שיינע קשיות וערן זייער גוט און קלאר פארענטערט אין ספר חותם של זהב, קוקוס אריין דארט, און טאמער וועלט דיר נא דעם נאכאלץ בלייבן אפאר קשיות נישט אינגאנצן פארענטערט, שרייב דא די גרעסטע קושיא וואס דו האסט און וועל דיר עס בעזרת השם גוט פאר ענטפערן בטוב טעם ודעת,

[ירושליימער ייד]

איין אינטרסאנטע סענסעציא איז גיווען אין ירושלים פאריגע וואך, ווען איינער וואס איז אהן גינומען פאר א תלמיד חכם, האט גערעט א דרשה [ביי א כינוס פון יידן וואס טראכטן אז מי דארף ניצן די השכלה און ויסנשאפט אלס הילף צו פארשטיין תורה און מכריע זיין הלכות, דארט איז גיווען איין עקסטערע "מושב" איבער די תכלת]
און האט גיטעהנעט אז כאטש סי איז 100 פראצענט אז די נייע תכלת [וואס זיי רופן דארט ארגמן קהה קוצים], איז באמת תכלת און מ"מ זאל מען דאס נישט גיין, וייל מיר קעננן זיך נישט "מחבר זיין צו דעם. סי איז גיווען אסאך מחאות או שריירעריי, אבער קעגן יענעמ'ס טאטע האט מען שוין אויך ארויס שארף, און גיפסקנט אז יינו יין נסך, און ער האט ממשיך גיווען צו פערקויפן זיין ויין גיווינליך, לא מיר זעהן וואס וועט זיך ארויס לאזן פון דעם זוהן.
אינטרעסאנט, אז "ביננו" וואס בריינגט אלע דרשות פון דארט [צווישן זיי אסאך כפירה פון דוקטורים למיניהם], בריינגט נישט די דרשה.
זעה דא- http://beinenu.com/faceted_search/facet ... on%3A62909
וועמען סי איז אפען קען דאס זעהן דאס אין די גרויסע גארבעדז [הנקרא יו טיוב]

[אלד וויליאמסבורג]

איין אינטרסאנטע סענסעציא איז גיווען אין ירושלים פאריגע וואך, ווען איינער וואס איז אהן גינומען פאר א תלמיד חכם, האט גערעט א דרשה [ביי א כינוס פון יידן וואס טראכטן אז מי דארף ניצן די השכלה און ויסנשאפט אלס הילף צו פארשטיין תורה און מכריע זיין הלכות, דארט איז גיווען איין עקסטערע "מושב" איבער די תכלת]
און האט גיטעהנעט אז כאטש סי איז 100 פראצענט אז די נייע תכלת [וואס זיי רופן דארט ארגמן קהה קוצים], איז באמת תכלת און מ"מ זאל מען דאס נישט גיין, וייל מיר קעננן זיך נישט "מחבר זיין צו דעם. סי איז גיווען אסאך מחאות או שריירעריי, אבער קעגן יענעמ'ס טאטע האט מען שוין אויך ארויס שארף, און גיפסקנט אז יינו יין נסך, און ער האט ממשיך גיווען צו פערקויפן זיין ויין גיווינליך, לא מיר זעהן וואס וועט זיך ארויס לאזן פון דעם זוהן.
אינטרעסאנט, אז "ביננו" וואס בריינגט אלע דרשות פון דארט [צווישן זיי אסאך כפירה פון דוקטורים למיניהם], בריינגט נישט די דרשה.
זעה דא- http://beinenu.com/faceted_search/facet ... on%3A62909
וועמען סי איז אפען קען דאס זעהן דאס אין די גרויסע גארבעדז [הנקרא יו טיוב]

דער שמואל נדל'ס חכמות איז עכט נישט אינטערסאנט, דער האט דאך א מסורה אפצולאכען פון מסורה.

וואס איז יא אינטערסאנט איז וואס ישראל זיידרמאן האט גערעדט דארט, (נאר פאר ווער עס קען אלע בלאף די מיורקס חברה).

[ירושליימער ייד]

עכט נישט אינטערסאנט, דער האט דאך א מסורה אפצולאכען פון מסורה.

וואס איז יא אינטערסאנט איז וואס ישראל זיידרמאן האט גערעדט דארט, (נאר פאר ווער עס קען אלע בלאף די מיורקס חברה).

אין יעניגע דרשה לאכט ער נישט אפ פון מסורת, נאר אדרבה, ער בריינגט די מסורת צו א העכערע שטאנד, און מחדש אז א מצוה וואס מיר האבן נישט קיין מסורת אויף דעם, כאטש וואס סי איז 100 פראצענט אז מיר וייסן וי צו מקיים זיין די מצווה, איז מען פטור פון עשיית המצוה.
בנוגע זיידרמאן, [וואס ער איז פריזידענט פון אגודת התכלת], ביזט גירעכט אז ער איז מעורר זייער א ויכטיגע נקודה, והיינו, אז כידוע די מיורקס אליין איז גאר פורפל און נישט בלוי, נאר סי איז פאהראן א וועג צו דאס בייטן פאר בלוי, און ער טעהנ'עט אז ייעדער שינוי וואס מי מאכט דורך כימישע מיטלען, מאכט די פארב פאר "קלא אילן", אוין סי איז אויס תכלת, ער האלט זיך נישט אפ פון קריטיקירן גאר שטארק די וואס האבן גירעדט פאר איהם, עון ער זאגט אז זיי האבן פשוט זיך ארויס גידרייט פון די שאלה, וואס אהן א תשובה אויף די שאלה איז דאס פשוט קלא אילן!
ער אליין טעהנ'ט אז ער האט א שיטה צו מאכן דאס בלוי דורך אהן וארינמען צו 80 דעגרי [צלסיוס כמובן כמנהג א"י], וואס יענע מאהל ווערט נישט נשתנה גאר נישט אין די composition פון די מטריאל, וי איך פארשטעה די געווינליכע תכלת וואס מי פארקויפט איז נישט געביטן דורך די מטוד, און ממילא לדבריו איז דאס סתם קלא אילן. טאקע א גרויסער חידוש!!!

[מצפים לישועה]

איין אינטרסאנטע סענסעציא איז גיווען אין ירושלים פאריגע וואך, ווען איינער וואס איז אהן גינומען פאר א תלמיד חכם, האט גערעט א דרשה [ביי א כינוס פון יידן וואס טראכטן אז מי דארף ניצן די השכלה און ויסנשאפט אלס הילף צו פארשטיין תורה און מכריע זיין הלכות, דארט איז גיווען איין עקסטערע "מושב" איבער די תכלת]
און האט גיטעהנעט אז כאטש סי איז 100 פראצענט אז די נייע תכלת [וואס זיי רופן דארט ארגמן קהה קוצים], איז באמת תכלת און מ"מ זאל מען דאס נישט גיין, וייל מיר קעננן זיך נישט "מחבר זיין צו דעם. סי איז גיווען אסאך מחאות או שריירעריי, אבער קעגן יענעמ'ס טאטע האט מען שוין אויך ארויס שארף, און גיפסקנט אז יינו יין נסך, און ער האט ממשיך גיווען צו פערקויפן זיין ויין גיווינליך, לא מיר זעהן וואס וועט זיך ארויס לאזן פון דעם זוהן.
אינטרעסאנט, אז "ביננו" וואס בריינגט אלע דרשות פון דארט [צווישן זיי אסאך כפירה פון דוקטורים למיניהם], בריינגט נישט די דרשה.
זעה דא- http://beinenu.com/faceted_search/facet ... on%3A62909
וועמען סי איז אפען קען דאס זעהן דאס אין די גרויסע גארבעדז [הנקרא יו טיוב]

ווער האט געפסקנט אויף זיין טאטע אז יינו יין נסך?

[ירושליימער ייד]

איין אינטרסאנטע סענסעציא איז גיווען אין ירושלים פאריגע וואך, ווען איינער וואס איז אהן גינומען פאר א תלמיד חכם, האט גערעט א דרשה [ביי א כינוס פון יידן וואס טראכטן אז מי דארף ניצן די השכלה און ויסנשאפט אלס הילף צו פארשטיין תורה און מכריע זיין הלכות, דארט איז גיווען איין עקסטערע "מושב" איבער די תכלת]
און האט גיטעהנעט אז כאטש סי איז 100 פראצענט אז די נייע תכלת [וואס זיי רופן דארט ארגמן קהה קוצים], איז באמת תכלת און מ"מ זאל מען דאס נישט גיין, וייל מיר קעננן זיך נישט "מחבר זיין צו דעם. סי איז גיווען אסאך מחאות או שריירעריי, אבער קעגן יענעמ'ס טאטע האט מען שוין אויך ארויס שארף, און גיפסקנט אז יינו יין נסך, און ער האט ממשיך גיווען צו פערקויפן זיין ויין גיווינליך, לא מיר זעהן וואס וועט זיך ארויס לאזן פון דעם זוהן.
אינטרעסאנט, אז "ביננו" וואס בריינגט אלע דרשות פון דארט [צווישן זיי אסאך כפירה פון דוקטורים למיניהם], בריינגט נישט די דרשה.
זעה דא- http://beinenu.com/faceted_search/facet ... on%3A62909
וועמען סי איז אפען קען דאס זעהן דאס אין די גרויסע גארבעדז [הנקרא יו טיוב]

ווער האט געפסקנט אויף זיין טאטע אז יינו יין נסך?

די רבנים לבית קלמאנאוויץ'.
דאס איז זייער א פארווייטיגטע פרשה, און אזוי וי איז ער שוין א שוכן עפר, און טייק אולסאו אינטו קונסידיריישן אז ער איז גיווען אהן גינומען אלס גדול תלמידי החזו"א, און אין שווערערע שאלות האט דער סטייפעלער געשיקט צו איהם [ופוק חזי מי היו תלמידיו כהגאון ר' דוד שמידל ועוד], און צודערצו איז גיווען אויף איהם א לימוד זכות גדול וואס האט פארלוירן זיין וייב אויף זייער א טראגישע אופן, און דאס האט איהם שרעקליך צובראכן, מיין איך אז סי איז נישט כדאי צו רעדן פון טאטן, נאר פון זוהן, וואס האט א אינפלוענס אויף מענשטשן, און מען קען זיך לערנען פון זיינע מחודש'דיגע וועגן.
[פרעזנליך, איך אויף זיין טאטן האב איך קיין מאל נישט גירעט, מתוך פחד פון הזהרו בגחלתן].

[אלט מאנרא]

'ירושליימער ייד', ייש"כ פאר די אינטערעסאנטע אינפארמאציעס.

[יידישע קהילות]

באקומען א לינק צו א "דאקומענטרי" מ'זעהט דארט גדולי ישראל זצ"ל/שליט"א און מומחים ווי זיי רעדן איבער דעם נושא.
איך ווייס נישט צו עס איז נוטראל אדער גענויגט צו איינע פון די צוויי זייטן פון די ויכוח.
אלענפאלס דא איז די לינק פאר ווער עס איז פאראינטערסירט. מ'קען עס קויפן אדער רענטן.

[פומפדותא]

באקומען א לינק צו א "דאקומענטרי" מ'זעהט דארט גדולי ישראל זצ"ל/שליט"א און מומחים ווי זיי רעדן איבער דעם נושא.
איך ווייס נישט צו עס איז נוטראל אדער גענויגט צו איינע פון די צוויי זייטן פון די ויכוח.
אלענפאלס דא איז די לינק פאר ווער עס איז פאראינטערסירט. מ'קען עס קויפן אדער רענטן.

קוקט מיר אויס צו זיין פון די מיורעקס חברה.
בכלל האבן זיי א גוטע PR.

[אלד וויליאמסבורג]

אין די המודיע איז געווען די לעצטע צוויי וואכן אן ארטיקל איבער דעם ענין פון תכלת, איך האב עס נאך נישט געזעהן, אבער ווי איך הער איז עס זייער שיין באשריבן.

[מצפים לישועה]

אין די המודיע איז געווען די לעצטע צוויי וואכן אן ארטיקל איבער דעם ענין פון תכלת, איך האב עס נאך נישט געזעהן, אבער ווי איך הער איז עס זייער שיין באשריבן.

די פאקטן וואס ער שרייבט זענען נישט ריכטיג, ער שרייבט אז אלע גדולים האבן שולל געווען די ראדזינער תכלת נישט ווייל זיי האבן געהאט קשיות אויף דעם נאר ווייל זיי האבן ג האלטן אז נגנז איז כפשוטו, דאס איז ממש נישט ריכטיג דער ראדזין ער ברענגסט פול מיט קשיות וואס די גדולים האבן אים גפרעגט און ענטפערט אויף זיי, און ער שרייבט אז דער ישועות מלכו האט אים מודה געווען אז נגנז איז נישט כפשוטו און ער האט ממש געלאכט פון די וואס זאגן אז נגנז איז כפשוטו

אויך איז געווען גדולים וואס זענען געגאנגען מיט די תכלת פון ראדזינער אזוי ווי דער מהרשם וואס איז געווען פון די גדולי הפוסקים און יש אומרים אז אויך רבי חיים עוזר, און דער מנחת אלעזר שרייבט אז לכאורה איז דער ראדזין ער גערעכט ווייל ספיקא דאורייתא לחומרא, נאר ער זאגט אז דער אריזל שרייבט אז בשעת גלות גייט נישט אן די מצווה פון תכלת.

אויך שרייבט ער דארט אז מקען נישט בויען א הלכה פון ראיות פון מציאות נאר מע דארף ברענגען ראיות פון תורה און חז"ל, דאס איז נישט ריכטיג ווייל דער כלל איז אז איין למידין מן האגדות, און סימנים דאורייתא לפחות לחומרא, און סימנים מובהקים אפילו לקולא.

[אלד וויליאמסבורג]

אין די המודיע איז געווען די לעצטע צוויי וואכן אן ארטיקל איבער דעם ענין פון תכלת, איך האב עס נאך נישט געזעהן, אבער ווי איך הער איז עס זייער שיין באשריבן.

די פאקטן וואס ער שרייבט זענען נישט ריכטיג, ער שרייבט אז אלע גדולים האבן שולל געווען די ראדזינער תכלת נישט ווייל זיי האבן געהאט קשיות אויף דעם נאר ווייל זיי האבן ג האלטן אז נגנז איז כפשוטו, דאס איז ממש נישט ריכטיג דער ראדזין ער ברענגסט פול מיט קשיות וואס די גדולים האבן אים גפרעגט און ענטפערט אויף זיי, און ער שרייבט אז דער ישועות מלכו האט אים מודה געווען אז נגנז איז נישט כפשוטו און ער האט ממש געלאכט פון די וואס זאגן אז נגנז איז כפשוטו

וואס???

[נא_שכל]

זה קודם שהודה להראדזינער

[נא_שכל]

אז מ'האט עס אויפגעברענגט וויל איך אויסשמועסן מה שיש להעיר מרש"י וזאת הברכה
בברכתו של זבולן נאמר (דברים לג יט) וּשְׂפֻנֵ֖י טְמ֥וּנֵי חֽוֹל, ופירש רש"י "ושפני טמוני חול - כסויי טמוני חול טרית וחלזון וזכוכית לבנה היוצאים מן הים ומן החול ובחלקו של יששכר וזבולן היה, וכו'".

לפי פשטות לשון רש"י (שמקורו מספרי) משמע שהחלזון יוצא משניהם מן החול ומן הים, וזה מתאים להמיורעק"ס, שמסתיר עצמו בחול שבתוך הים. ועי' ברא"ם שמחלק, שהטרית והחלזון עולין מן הים, ורק הזכוכית הוא מן החול. אך לפי"ז ק"ק למה לא אמר הכתוב טמוני ים?

[מצפים לישועה]

אז מ'האט עס אויפגעברענגט וויל איך אויסשמועסן מה שיש להעיר מרש"י וזאת הברכה
בברכתו של זבולן נאמר (דברים לג יט) וּשְׂפֻנֵ֖י טְמ֥וּנֵי חֽוֹל, ופירש רש"י "ושפני טמוני חול - כסויי טמוני חול טרית וחלזון וזכוכית לבנה היוצאים מן הים ומן החול ובחלקו של יששכר וזבולן היה, וכו'".

לפי פשטות לשון רש"י (שמקורו מספרי) משמע שהחלזון יוצא משניהם מן החול ומן הים, וזה מתאים להמיורעק"ס, שמסתיר עצמו בחול שבתוך הים. ועי' ברא"ם שמחלק, שהטרית והחלזון עולין מן הים, ורק הזכוכית הוא מן החול. אך לפי"ז ק"ק למה לא אמר הכתוב טמוני ים?

יש גם איזה מדרש שאיני זוכר מקומו כעת, שכתוב בפירוש ש החילזון טמון בחול.

[מצפים לישועה]

זה קודם שהודה להראדזינער

גם קודם שהודה זה לא היה עיקר טעמו כמבואר בתשובתו כמה קושיות והתירוצים כותב שאינם רק השערות, רק כותב שאין צריך להחמיר כיון שזה בחזקת נגנז, ומשמע שגם בתחילה אילו היה ראיות חזקות היה מסכים שצריך לומר שנגנז אינו כפשוטו.