נוסחאות און גירסאות וואס זענען פארטוישט געווארן

[איינס]

אז ב״א מיינט ב׳ אומרים, איז זייער נישט מסתבר, ווייל אויב יא האט געדארפט שטיין ב״א יכולים ליקח תרנגול אחד וכדו׳. ווען ס׳שטייט נאר ב״א וואלט דאס געמיינט אז א כפרה קען געטוהן ווערן נאר דורך צוויי.
די צוויטע וועג איז שוין א שיינע פשעטיל. און אויב גייט מען שוין מיט פשעטליך, ווי שווער איז צו טרעפן א מדרש אדער א ירושלמי וואס לויט דעם וועט מען פארשטיין פארוואס מען זאגט בני אדם.

[איינס]

״...והטעם שאנו מוסיפים בני אדם על הכתוב יושבי חושך וצלמות, היא כדי שלא נטעה לפרש יושבי חושך וצלמות שקאי על התרנגלים, ולכן הוסיפו בני אדם יושבי חושך וצלמות...״

[למעלה משבעים]

אודות בני אדם, אלעס פיין און וואויל אבל מה אעשה אז אין רא"ש, רבינו ירוחם, אבודרהם, מהרי"ל שטייט יא בני אדם, און דארט קען מען נישט זאגן אז ס'איז געווען א טעות.

אבער די פשוטע פשט [און לכאורה איז דאס די אמת] איז אזוי, מען זאגט דאך דארט זה חליפתי וכו' אז די תרנגול איז במקום דעם אדם, דערויף פירט מען אויס אז "בני אדם" וואס זענען יושבי חשך וגו', זיי וועט זיין יוציאם וגו' ינתק וגו' ממצוקותיהם יושיעם ישלח דברו וירפאם וימלט משחיתותם יודו ליי' חסדו ונפלאותיו ל"בני אדם", משא"כ דער תרנגול. און די לבוש פירט טאקע אויס די נוסח נאך די אלע פסוקים, נפשך תחת נפשי.

אופס איינס האקט די זעלבע אבער כ'שיק דאך.

פון וואנט נעמט איר די ווערטער?

[איינס]

אייגנס
איך האב פשוט גאוואלט ס׳זאל קלינגען.
אבער נישט געזארגט איך קען דיר ברענגען נאך זיבן פירושים, סיי פאר ן נוסח בני אדם, און נאך זיבן און צוואנציג פירושים וואס עס מיינט ב״א.
און דערפאר לאך איך פון אלע וואס בויען אויף סברות אז סאיז מסתבר צו זאגן אז ס׳איז דא א טעות סופר.

[איינס]

ב״א = ב׳ אומרים
ב״א = בכונה אומרים
ב״א = באשמורת אומרים, לאפוקי די וואס שלאגן כפרות אינמיטן טאג

און דא איז איינס וואס איז שוין א טעות סופר פון א טעות סופר....
ב״א = באשמורת הבוקר (א׳ וה׳ מתחלפים)

דבר אחר:
אז ס׳איז בכלל נישט געשטאנען ב״א, נאר אזוי ווי דאס איז פסוק י׳ אין קפיטל ק״ז, איז געשטאנען ק״ז י אין דער זעצער האט נישט פארשטאנען וואס שטייט, דערצו נאך אויך איז די דפוס נישט געווען אזוי קלאר, במילא האט פון די ק׳ געווארן א ב׳ און פון די ז״י א׳....

[פייערמאן]

אודות בני אדם, אלעס פיין און וואויל אבל מה אעשה אז אין רא"ש, רבינו ירוחם, אבודרהם, מהרי"ל שטייט יא בני אדם, און דארט קען מען נישט זאגן אז ס'איז געווען א טעות.

http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... 87&hilite=

[מיסטעריעז]

ראש השנה פאר תקיעות: ונוהגים לכסות השופר. ונוהגים לנסות השופר

נישט ונוהגים לנסות, נאר יכול לנסות.

לערנט דורך ר׳ יחיאל גולדהבר׳ס מאמר איידער איר זענט מוציא לעז אז יענער איז "מוציא לעז"...

[איינס]

ראש השנה פאר תקיעות: ונוהגים לכסות השופר. ונוהגים לנסות השופר

נישט ונוהגים לנסות, נאר יכול לנסות.

לערנט דורך ר׳ יחיאל גולדהבר׳ס מאמר איידער איר זענט מוציא לעז אז יענער איז "מוציא לעז"...

מהאט זיך שוין ארום געשלאגן דא און סאיז שיון קלארער געווארן.....

[איינס]

ראיתי מעשה ונזכרתי הלכה..
נעכטן ביים זאגן קידוש לבנה האב איך זיך דערמאנט נאך א גוטס פון מרן המקור ברוך
ער טענהט אז דאס זאגן קידוש לבנה מוצאי שבת איז א שעות ווייל ס'איז געשטאנען מ'זאל זאגן במוצאי שבעה, וואס דאס מיינט נאך ז' שלמים, און פון דעם איז געווארן במוצאי שבת. ועיין בדבריו הראיות שבנה על זה דבריו, און אויף דעם ענדיגט ער אויך צי אז זיין טאטע האט מסכים געווען מיט איהם.
די שאלה איז וואו האבן מיר געטראפן זיך באנוצן מיט דעם לשון "מוצאי" ביי אזעלכע פעלער.

נאך איינס פון קידוש לבנה,
און די מקור אויף דעם געדענק איך נישט (קען זיין אז דאס איז שוין טאקע פון לצים),
די שטיקל פון תנא דבי רבי ישמעאל ביז הלכך נימרינהו מעומד, איז נישט געמאכט צו זאגן,
נאר ס'איז פשוט געשטאנען קליינע אותיות אפאר הלכות פון קידוש לבנה און מיט די צייט איז דאס גרויס געווארן...

[איינס]

מקור ברוך
http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... &pgnum=264

[המחפש]

אין מסכת סופרים פרק עשרים שטייט:
(א) ואין מברכין על הירח אלא במוצאי שבת כשהוא מבושם ובכלים נאים ותולה עיניו וכו'.

די מקור ברוך וויל זאגן אז אין די כתב יד פון די מס' סופרים איז געשטאנען "שב'", נאר די דריקערס האבן געמיינט אז ס'מאכט "שבת"
באמת איז שווער אזוי צו זאגן ווייל מ'זעהט סוף כל סוף אז ספרים וואס זיענען נאך געווען פאר די דרוק ברענגען שוין די נוסח מוצאי שבת כגון רבינו בחיי פ' בא, מחזור ויטרי, שבלי הלקט, האגור וכו'.

נאר וואס דען?
באמת רעדן שוין די ראשונים פון די מסכת סופרים, איך וועל אראפברענגען די רבינו יונה וואס פון דעם זעהט מען אז ס'שוין א אלטע שאלה וואס די מסכת סופרים מיינט:


רבינו יונה על הרי"ף ברכות דף כא.
נהרדעי אמרי עד ששה עשר דסבירא להו (ב) שתתמלא פגימתו רוצה לומר כל העיגול לגמרי ובכאן לא דברו בהתחלה אלא בסוף הזמן בלבד אבל במסכת סופרים (פ' כ') אמרו מברכים על הלבנה משתתבשם ופירשו בו כמה פירושים יש אומרים עד מוצאי שבת שמברכין על הבשמים ואין זה מתקבל כלל דמה טעם הוא זה לתלות הדבר במוצאי שבת שהרי פעמים שיהיה ר"ח יום ראשון ולמה ימתין מלברך עד מוצ"ש ויש מפרשים שתתבשם מלשון חופה ודומה לו עביד בוסמא לבריה כלומר עשה חופה לבנו ורוצה לומר משעה שתיעשה כמו חופה שהיא גדולה קצת ומאירה סביבותיה ונראה למורי הרב נר"ו שפי' משתמתק מלשון לבסומי קלא שר"ל נמתק הקול ה"נ ר"ל משעה שמתוק האור שלה ואדם נהנה ממנו שזהו אחר ב' ימים או ג' אבל ירח בן יומו מתוך קטנותו אין האור שלה מתוק שאין אדם נהנה ממנו:

[המחפש]

ראיתי מעשה ונזכרתי הלכה..
נאך איינס פון קידוש לבנה,
די שטיקל פון תנא דבי רבי ישמעאל ביז הלכך נימרינהו מעומד, איז נישט געמאכט צו זאגן,
נאר ס'איז פשוט געשטאנען קליינע אותיות אפאר הלכות פון קידוש לבנה און מיט די צייט איז דאס גרויס געווארן...

של"ה הקדוש - שער האותיות - אות ק' קדושה
ומנהג יפה אנחנו נוהגים פה ירושלים עיר הקודש תוב"ב, לומר מזמור אחר סיום הברכה, ואומרים מזמור של עשרה הלולים, הללויה הללו אל בקדשו כו', ונכון הוא מאוד להתעורר אור הלבנה שלמעלה היא 'מלכות' בית דוד, שעליה רומזים דוד מלך ישראל חי וקיים. ואחר כך אנו אומרים, תנא דבי רבי ישמעאל, אילו לא זכו ישראל אלא להקביל פני אביהם שבשמים פעם אחת בכל חודש דיים, אמר אביי, הלכך מברכין מעומד. ואחר כך קדיש דרבנן, ומה מאוד טוב ויפה הענין, כי לעתיד וכו'.


של"ה הקדוש - מסכת פסחים - פרק נר מצוה
מנהג יפה במלכות ארץ ישראל וסביבותיה שאומרים פסוקים ומאמרים אחר ברכת הלבנה, אח"כ קדיש דרבנן, ונכון לומר מזמור הללויה הללו אל בקדשו כו', תנא דבי ר' ישמעאל אלו לא זכו ישראל אלא לקבל פני שכינה פעם אחת בכל חודש וחודש דיים, אמר אביי הלכך מברכין מעומד. וקבלה מחסיד מהר"ר יודא ריגנשבורג לומר קול דודי הנה זה בא מדלג על ההרים מקפץ על הגבעות דומה דודי לצבי או לעופר האיילים הנה זה עומד אחר כתלנו משגיח מן החלונות מציץ מן החרכים, עכ"ל. וענין הקדיש הוא שיתגדל ויתקדש ויהיה שם רבא, שם מלא, ואז תהיה אור הלבנה כאור החמה:

[איינס]

המחפש, איך פארשטיי נישט צי ס׳איז א ראיה אדער א פירכה,
אבער דער אמת אז סאיז ביידע נישט, אויב מוויל זעהן דא א נוסח שנשתבש, קען עס זיין בעפארן של״ה.

[סוואליעווער אייניקל]

געהערט היינט פון א מלמד מומחה וותיק:

אין רש"י אנהייב די וואך פרשה שטייט 'באלוני ממרא' ... 'לפיכך נגלה ... בחלקו'.
טענה'ט ער אז אין אללע אלטע חומשים איז געשטאנען 'לפיכך נגלה עליו בחלקו' - און דאס איז א המשך פון רש"י סוף לך אז אברהם אבינו איז געווען א מרכבה צו די שכינה הק'.
זענען געקומען די נייע חומשים און געטוישט צו 'לפיכך נגלה אליו בחלקו' כנוסח הפסוק 'וירא אליו ה' באלוני ממרא'.

למעשה אין מדרש שטייט יא 'אליו'

קען איינער עפעס מברר זיין בענין?

[איינס]

א אלטע חומש גייט נישט מכריע זיין, ווייל מקען דאך אייביג זאגן אז אין די אלטע אלטע חומש איז געשטאנען אליו (און אזוי ווי דו סוואליעווער האט צוגעצייכנט צום מדרש) און ביי די אלטע חומש איז נשתבש געווארן צו עליו.
מצד שני די מדרש קען אויך נישט זיין קיין ראיה, ווייל מקען חושד זיין דעם מהדיר המדרש פונקט ווי דעם מהדיר הרש״י.

[farshlufen]

דער מזרחי ברענגט "עליו" אויך אין אין דפוס ווינעציע ש"ח שטייט "עליו".

[המחפש]

המחפש, איך פארשטיי נישט צי ס׳איז א ראיה אדער א פירכה,
אבער דער אמת אז סאיז ביידע נישט, אויב מוויל זעהן דא א נוסח שנשתבש, קען עס זיין בעפארן של״ה.

אז די שלה"ק האט דאס געהאט אין זיין נוסח איז דאס די הלכה!
די שלה"ק האט נאך אויך אזוי גיט פארשטאנען צו נוסח וויאזוי אונז פארשטיי מיר, מ'דארף נישט זיין צי קיין גרויסע חכם צו טראכטן אז די ווערטער דארף מען אפשר נישט זאגן, אין מיטדעם אלעם האט עס די שלה"ק יא געהאט אין זיין נוסח איז א סימן אז דאס איז א חלק פון די נוסח.

[איינס]

המחפש, איך פארשטיי נישט צי ס׳איז א ראיה אדער א פירכה,
אבער דער אמת אז סאיז ביידע נישט, אויב מוויל זעהן דא א נוסח שנשתבש, קען עס זיין בעפארן של״ה.

אז די שלה"ק האט דאס געהאט אין זיין נוסח איז דאס די הלכה!
די שלה"ק האט נאך אויך אזוי גיט פארשטאנען צו נוסח וויאזוי אונז פארשטיי מיר, מ'דארף נישט זיין צי קיין גרויסע חכם צו טראכטן אז די ווערטער דארף מען אפשר נישט זאגן, אין מיטדעם אלעם האט עס די שלה"ק יא געהאט אין זיין נוסח איז א סימן אז דאס איז א חלק פון די נוסח.

מה שאין כן בני אדם יושבי חושך? אדער לכסות השופר?
איך מיין אז די שמועס דא האט נישט צו טוען מיט די הלכה, ווייל ידער פארשטייט אז למעשה איז די הלכה אזוי ווי עס ווערט גערענגט אין דיפוסקים און..
מדארף זאגן בני אדם
מדארף מכסה זיין דעם שופר
וכו'
די שמועס איז נאר צו מקורו בטעות אדער נישט.