ניין און יא האט געשריבן:שורש המצוה ביראת השי"ת נגלה לכל רואי השמש כי השמירה הנדולה מן החטא הוא יראת עונשו
דא,
אז מ'וויל, קען מען אריינלערנען פשט אז יראת עונשו מיינט, אז מ'פארלירט די התחברות צום אייבערשטן. און די 'עונש' פון וואס ער רעדט דא איז אריינצוטראכטן די ביטערניש פון זיין באהאלטן פון דערשפירן די אור ה'. די 'וישיב להם
נקם כפי רוע המעשה' וואס ער זאגט אז מ'זאל האלטן קאפ דערויף, קענסטו אריינלערנען אז ער מיינט ווי ביטער ס'איז צו זיין דערווייטערט פון באשעפער. און נאך אזאך, מ'זעהט קלאר אז ער צעטיילט עס אויף צוויי. ווייל ער שרייבט: ליהיות יראת ה' על פנינו
תמיד. און ער שרייבט: שלא יפסק חיובן מעל האדם לעולם
אפילו רגע אחד. און נאכדעם שרייבט ער: ולתת אל לבו
באותו הפרקיעצט וויאזוי קען מען מקיים זיין ביידע. אדער
באותו הפרק, אדער
תמיד בכל רגע. אלא מאי, די עצם בחירה לטוב וואס א מענטש טוט יעדע רגע, דאס האט אין זיך אריינגעבויט אויך דער תמיד בכל רגע. ווייל דערפאר איז א מענטש בוחר בטוב, ווייל ער ווייסט יעדע רגע תמיד ווי נישט גוט ס'איז אוועקצוגיין מאור פני ה'. וואס דאס איז דער עיקר
עונש. און מ'קען זאגן אז ס'מיינט נישט אז מ'זאל תמיד בכל רגע עומד זיין און זיך דערמאנען פון די
עונשים של גיהנם. אז דאס זאל זיין יעדע רגע.
דו ווילסט זאגן: אז מ'זאל זיך אנשרעקן מיט גיהנם. און נישט מיט די יראה פון בלייבן אן די אור ה'. די ביאת ענשו ווי באקאנט פון ספרים איז נישט א ביאה וואס דער אייבערשטער טוט דירעקט, מאתו לא תצא הרעות והטוב ועיין רש"י באיכה על הפסוק. און מ'קען גאנץ גוט זאגן - אויב מ'וויל - אז ער רעדט דא פון דעם 'עונש'. ער רעדט דא אז מ'זאל מורא האבן צו בלייבן אן מאכן די בחירה לטוב.
נאכדעם איז דא נאך א אופן פון קיום העשה, וואס דאס איז 'שטערקער צו שפירן אז אויב איך גיי יעצט נישט בוחר זיין בטוב' דהיינו: איך גיי מיך לאזן טראכטן וואס מ'טאר נישט וכו'. גייט דאס מאכן אז איך זאל שפירן צער. איך גיי דאס דארפן אפצאלן.
ווייל תמיד בכל רגע איז דער מענטש בוחר בטוב. און אויב מ'איז בוחר בטוב דארף מען נישט צופיל אריינטראכטן אינעם ביטערקייט ווי ווייט ביטער ס'איז צו זיין ווייט מאור פני ה'. דאס הייסט שוין אויך יראה. אזוי ווי א מענטש וואס שנייד מיט א מעסער, און ער געט אכטונג. אזוי ווי א מענטש וואס דרייווט און ער געט אכטונג. ער האט יראה. זיין לב איז מגור אגאנצן צייט ווען ער דרייווט אז ער זאל נישט מאכן חלילה א שלעכטע דריי.
אבער בשעת ס'קומט אים אריין די טעמפטעשאן צו טון א ווילדע שריט, מוז ער אריינברענגען אין זיך
מער דעם שפיר פון ווי נישט גוט ס'איז צו פארן שנעל וכדומה.
אזוי ווי דו פארשטייסט אז ס'איז שייך אז א מענטש זאל ענדשויען צו דרייווען, כאטש ער איז בכל רגע תמיד מגור אז ער זאל נישט פארפארן. ווייל דער מענטש ווייסט אז ער איז בוחר בטוב והשי"ת וועט אים העלפן.
לויט וויאזוי דו לייגסט עס אראפ, קען מען מיינען אז כאילו א מענטש דארף זיך אנטרייבן זיינע געפילן פון פחד פון 'גיהנם'. זאג איך דיר אז אויב מ'וויל מוז מען נישט אזוי אריינלערנען פשט. ס'דא יראת העונש, די פחד פון גיהנם, מיט די אלע מדורות. און ס'דא די פחד פון זיין דערווייטערט מאור ה'. ער דערמאנט למעשה נישט דאס ווארט גיהנם.
איי פארוואס טאקע שמועסט ער עס נישט אויס מער פונקטליכער, קען מען זאגן אז ס'איז נישט קיין חילוק פון וואסערע 'עונש' מ'האט מורא. עכ"פ פונעם חינוך קענסטו נישט ברענגען קיין ראי' אז מ'מוז טראכטן פון גיהנם אגאנצן טאג. אדער אפילו בשעת די עבירה קומט.
והשם הטוב יעזור.