ווער האט געשריבען די גמרא?

[so now what]

איך ווייס נישט וואו מיין פראגע באלאנגט, צו מ'מעג עפענען אן עקסטערע נושא דערפאר, אבער אפשר קען מיר איינער ענטפערן אויף די שאלה, ווער האט אראפגעשריבן און מסדר געווען די גמרא?

[גרויסע רעדנער]

רבינא און רב אשי

[קיסריה]

רבינא ורב אשי האבן חותם געווען די גמרא.
נישט געשריבן.

געשריבן האבן די שפעטערדיגע סבוראים.

[נאטורליך]

זיי האבן יא געשריבן, די שפעטער סבוראים האבן צוגעלייגט נאך און נאך

[קאטשקע אויפן וואסער]

זיי האבן יא געשריבן, די שפעטער סבוראים האבן צוגעלייגט נאך און נאך

לויט רוב ראשונים האבן די אמוראים גארנישט געשריבן פון די גמרא. רש"י האלט בפשטות אז יא.
ביז היינט איז שוין פיל געשריבן געווארן דערוועגן.
דער ערשטער וואס האט אפירגענומען די סוגיא און געזוכט צו ברענגען ראיות פון לשונות חז"ל און פון די גאונים וראשונים, איז געווען ר' אייזיק שטיין (געלעבט כמעט 600 יאר צוריק) און זיין ביאור להקדמת סמ"ג (כ'האב געוואלט מצרף זיין א פי-די-עף פון די 4 עמודים מדברי ר' אייזיק, פון סמ"ג מהדורת מכון ירושלים, אבער 793 ק"ב איז צו 'ריזיג' פאר אונזער וועלטל).

[קיסריה]

א באקאנטע קשיא:

מי כתב את הסתמא דגמרא, פעמים שאנו רואים את הסתמא דגמרא שדוחה את דברי רב אשי ורבינא, מכאן שהסתמא דגמרא היא לא תמיד רבינא ורב אשי, אז מי כתב אותה?

עי׳ במבוא התלמיד (סוף מס׳ ברכות - ע״י ריי שמואל הנגיד מהגאונים):

כתב יסוד עולם: מרימר ומר בר רב אשי סיימו הגמ׳ בשנת ד׳ אלפים רס״ה.

ושמונים שנה משהתחילו לחבר הגמ׳ עד שנחתם!

רבינא נפטר: ד״א קפ״א
רב אשי נפטר: ד״א קפ״ו

הש״ס נסתיימה שמונים שנה אחרי פטירתם.

[חיימ'ל]

אפשר איז די גמרא צוזאמגעקליבענע שטיקלעך פון פארשידענע בתי מדרשים במשך פון די אמוראים'ס צייטן, און מ'האט דאס נאכדעם צוזאמגענומען און באהאפטן אין איין גמרא.

[איינס]

אפשר איז די גמרא צוזאמגעקליבענע שטיקלעך פון פארשידענע בתי מדרשים במשך פון די אמוראים'ס צייטן, און מ'האט דאס נאכדעם צוזאמגענומען און באהאפטן אין איין גמרא.

אן די אפשר אזוי איז עס געווען

לשון הרמב"ם בהקדמה למשנה תורה
כל אלו החכמים הנזכרים הם גדולי הדורות: מהם ראשי ישיבות, ומהם ראשי גלֻיות, ומהם מסנהדרי גדולה. ועמהם בכל דור ודור אלפים ורבבות ששמעו מהם ועמהם.
רבינא ורב אשי הם סוף חכמי התלמוד. ורב אשי הוא שחִבר התלמוד הבבלי בארץ שנער אחר שחִבר רבי יוחנן התלמוד ירושלמי בכמו מאה שנה.
וענין שני התלמודין הוא פירוש דברי המשנה וביאור עמוקותיה, ודברים שנתחדשו בכל בית דין ובית דין מימות רבינו הקדוש ועד חיבור התלמוד.

[איינס]

.

[אדער יא]

ס'דא א שיינעם ספר פון הרב קלאר איבער דעם אלעם.

[נשמה]

ס'דא א שיינעם ספר פון הרב קלאר איבער דעם אלעם.

וויאזוי הייסטעס?

[אדער יא]

ס'דא א שיינעם ספר פון הרב קלאר איבער דעם אלעם.

וויאזוי הייסטעס?

נחלי מים