מילי דתמיהי

[אהרן הלוי]

וזה החלי;

א. פארוואס ווען מען קויפט א נייע בגד זאגט מען ''שהחיינו וכו'", וואס איז דער לשון רבים?

ב. וואס איז פשט פון דעם וואס מען זאגט ביים דאווענען ''שים שלום... עלינו ועל ישראל עמך'', ווער איז דאס ''עלינו''? (מען זאגט עס אפילו ווען מען דאוונט ביחידות, בדידי הוה עובדא)

(מחברי ספרים פירן זיך צו שרייבן ''כבר כתבנו'' וכדו', בלשון רבים, אבער פארשטייט זיך אז דאס איז נישט די תשובה אויף די אויבנדערמאנטע שאלות.)


ביטע צולייגן שאלות און תשובות כהנה וכהנה.

אויב שוין דא אן שנירל וואו דאס פיט אריין, ביטע צו-ווייזן, א דאנק.

[Graphic24]

א מענטש בכלל און א איד בפרט איז קיינמאל נישט קיין מציאות פאר זיך... אין די זעלבע צייט וואס יעדער ברויך גלייבן אז בשבילי נברא העולם, און זיינע מעשים זענען מכריע לטב ול.. איז יעדער יחיד א חלק פונעם כלל מיט אייגענארטיגע אויפגאבע לטובה פון דעם גאנצן כלל ישראל, אפשר א פאסיגע משל איז:
אן עראפלאן איז צאמגעשטעלט פון אסאך חלקים, אבער יעדע חלק איז קריטיש וויכטיג פארן עראפלאן. איין שטיקל, א סקרועל וכדו׳ וואס העסט ארויסנעמען און ס׳גאנצע עראפלאן טראסקעט אראפ.

קויפסט א נייע בגד? גייסט ארויס דערמיט? האבן אנדערע אויך הנאה ווען זיי זעהן דיר דערמיט. דאווענסט ביחידות? ביסטו נאך אלץ א חלק פונעם כלל, און האסט אינזין און ביסט מתפלל פאר די טובה פון גאנץ כלל ישראל

[אוי וויי טאטע]

ביי 'תפילות' שטייט אין די פוסקים אז מען זאל נישט בעטן בלשון יחיד, האר זיך כולל זיין מיט אנדערע יודן, גאנץ שמונה עשרה איז בלשון רבים, "חננו מאיתך" השיבנו וכו'.
שהחיינו פרעגט איר גוט, אבער ווער זאגט טאקע אז עס איז שהחיינו אפשר שהחייני?

[אהרן הלוי]

די קשיא ביי שים שלום איז אז מען זאגט דאך באלד נאכדעם ''ועל ישראל עמך''.
איך מיין אז די תירוץ דערויף איז, ווייל געווענטליך ליגט אין א מענטש'ס קאפ די נפשות התלויות בו, והקרובים אל לבו, און דאס מיינט ''עלינו''.

(ובספר חידושים וביאורים להגר''ח גריינימן (ר''ה מהדורה החדשה) כתב:"...תיקנו התפלה בלשון רבים, כמו שאמרו ברכות ל' א' לעולם לישתף אינש נפשיה בהדי ציבורא, והיינו שיתפלל גם בעד הציבור, ולשון רבים כולל את הציבור, ...מה שאנו אומרים בברכת שים שלום טובה וברכה עלינו ועל כל ישראל עמך, דאף שבכלל עלינו כבר נכללו כל ישראל מ"מ יש ענין להזכירם בפני עצמם, דבעלינו הם כטפלים, וכן בברכות התורה אנו אומרים ונהיה אנחנו וצאצאינו וצאצאי עמך בית ישראל להזכירם בייחוד, וכן בועל הצדיקים נזכרים הרבה בייחוד אף שגם הם בכלל ועלינו.", וצ''ע)

[טוב ויפה]

האט מיר א איד לעצטנס געזאגט אז עס האט איהם אייביג געבאדערט פארוואס ביי אסאך תפילות דאווענט מען ערשט פארן כלל און דערנאך פאר זיך למשל ועל הצדיקים וכו' ועלינו... אבער ביי שים שלום זאגט מען ערשט עלינו און דערנאך ועל כל ישראל עמך?
ער האט געפרעגט די שאלה פון אסאך גדולים אן קיין קלארע תשובה. ביז ער איז אנגעקומען צו הרה"ג ר' אליקים שלעזינגער שליט"א ר"י הרמה פון לונדון, און ער האט איהם גענטפערט אז ווען עס קומט צו 'שלום טובה ברכה חיים חן חסד רחמים' אז עס פעלט פאר א מענטש, דרייט ער זיך ארום צובראכן און אנגעצויגן, נא, וואס האסטו דערפון אז כלל ישראל איז צופרידן ווען ווי נאר מ'זעהט דיין זויערע פנים פאלט מען אריין אין דיפרעסיע? אשר על כן בעהט מען ערשט פאר זעך!

ודברי פי חכם חן!

[בשעה שיש]

טוב א שיין ווארט!!

[גין-גאלד]

פארוואס זאגט מען נפילת אפים ''רחום וחנון..'' שטיל?

[ירושליימער ייד]

פארוואס זאגט מען נפילת אפים ''רחום וחנון..'' שטיל?

בתשובות והנהגות ג נ"ו כתב בזה"ל

ונראה ביאור דברי הרמב"ם [פ"ה דפילה הי"ג], שבתחנון שופך לבבו בתחנה והשתחואה שכל תחינותיו ובכיותיו שבתפילתו יתקבלו לרצון, וזה מועיל שהתפלה תתקבל, ולפיכך תחנון הוא מעיקרי התפילה, שזהו כגמר התפלה.
ולפי דברינו יתבארו שינויי המנהגים, שנהגו לומר תחנון בלחש דוקא כמו בתפלה, וא"ש כמ"ש לעיל ומוכח ברמב"ם שזהו שייך לתפלה רק מסיים בתחנה, ולכן אין לדבר בין התפלה ונפילת אפים כמבואר בשיטמ"ק ספ"ד דב"מ ובאחרונים ששייך עוד לתפלה וכמ"ש.

[אדער יא]

פארוואס זאגט קיינער נישט: דער הייליגער אייבירשטער, נאר דער הייליגער באשעפער ?

[ירושליימער ייד]

פארוואס זאגט קיינער נישט: דער הייליגער אייבירשטער, נאר דער הייליגער באשעפער ?

וייל "אייברשטער" מיינט "העליון", און אוואדאי נישט דער פשט אז ער געפינט זיך אויבן בדווקא, וייל מלא כל הארץ כבודו, נאר דער פשט איז אז ער איז מרומם און אפ גישיידט פון אונזערע השגות און עקזיסטענץ, נמצא אז דער נאמען אליין וייזט אויף אפ גישיידקייט וואס דאס איז דער הויפט פשט פון "קדושה" [הילייגקייט], וי רוב מפרשים טייטשן: קדוש- היינו מופרש ומובדל.

[אדער יא]

יישר כחם שיינע פשט (מסתמא אמת אויך)