"נשתכחה תורת הבעש"ט"???

[פרידן]

היות איך האב געשריבן אין די ברסלעבע אשכול אין קןרצן א לאנגע תגובה איבער דרך הבש"ט אין עס איז דארט אריין געקומען, אבער די נושא פאר זיך איז נישט דארט, עפען איך א עקסטער אשכול מיט יענע תגובה נישט צו פארדרייען די שמועס דארט

אויף אזויפיל איז זיכער, אז די יסוד פון ברסלב איז גענומען געווארן פון חסידות. דער עצם געדאנק פון טון מצוות מיט א פנימיות, נישט טריקן און מצוות אנשים מלמדה, אזוי ווי עס איז געווען פאר דער בעל-שם-טוב איז געקומען, דאס שטאמט דאך פון חסידות. דער עצם מושג פון אהבת ישראל, מחשיב זיין יעדן איד באשר הוא שם, און ארויסהאבן דעם כח פון א אידישע נשמה, איז אויך איינע פון די יסודות וואס דער בעל-שם-טוב האט אריינגעברענגט. דאס לייגן א דגש אויף אהבה, יראה, תפילה, שמחה, און נישט בלויז אויף לימוד התורה אן צוקומען צו דביקות, דאס זענען אלס חסידי'שע מושגים, וואס רבי נחמן האט זיך דערין שטארק געקאכט און אויסגעברייטערט די נקודות, איר פירנדיג צו אנדערע שטאפלען ווי ביז אהער.

א נקודה וואס איך באצי מיך נישט דירעקט צו דיר נאר די האסט עס יעצט ארויף געברענגט עס האט צוטון מיט די ענין פין נשתכח

חסידי'שע מושגים מיט דרך הבעש"ט זענען צווי אנדערע זאכן

דרך הבעש"ט איז א דרך געווען פאר א צדיקים אנצוקומען צו זייער גרויסע מדריגות, א דרך פאר צדיקים וואס ארבייט אויס די גוף אויף זייער הויכע מדריגה א דרך צו קענען גיין ארויף אין אראפ זיך דרייען אויבן אין אינטען צוזאמען, ווי מען זעט די לשון פין משיח, ויכולים גם הם לעשות יחידים ועליות כמותך, א דרך וואס עס איז נישט געווען פארדעם מען האט אין די תקופות ארום די בעש"ט נישט געהאט אז אזויפיל צדיקים זאלן אנקומען אזוי הויעך ווי די מדריגות התלמידי בעש"ט, ממש שרפים חיוות ואופני הקודש מדריגות פין דורי דורות פריער

יעצט צדיקים האבן איין ציל אין לעבן צו טוען ארבייטן פארן באשעפער, להמליכו וליחדו, העלפן אידן דינען דעם אויבשטער, כ"ש וכ"ש אזאלעכע שרפי מעלה, ע"כ איינע פין די זאכן וואס די תלמידי בעש"ט האבן געטון שוין זייענדיג אויפן דרך הבעש"ט, וואס א עבד השם טוט, קען זיין זייער עבודה אין דעם איז געווען א חלק פין די דרך פין בעש"ט פאר זיי אנצוקומען צו זייערע מדריגות, איך האב נישט קיין השגה, איז געווען מתקן צו זיין אידישע נשמות בעולם הזה ובעולם הבא, זיי האבן געארבייט יומם ולילה אריין צו ברענגען אמונה אין אידישקייט אין אידישע קינדער, עכ"פ ווייל זיי האבן געוואלט נאנט ברענגען יודן צום אייבשטער האבן זיי אריין געברענגט אין יודן נייע מושגים אין חיות אין אידישקייט, וואס די ריפסט חסידישע מושגים כדי זיי ארויף צו הייבן אין דענענטערען צום בורא כל עולמים, אלע כאחד האבן געארבייט אריין צו ברענגען מער חיות דקדושה אין עבדות השם דערהייבן אידישע נשמות, כל אחד מיט זיין מהלך איינער איז נגינה שטארק, ביי א צווייטען קבלה, א דריטן שמחה, א פערטן מדת האמת,
אבער דאס איז נישט די דרך הבעש"ט דאס איז פעולות הבעש"ט ותלמידיו

די זעלבע לגבי הנהגת תלמידי בעש"ט פין קוויטלעך פירן טיש וכדומה דאס איז נישט דרך הבעש"ט הא ראיה נישט אלע האבן אלעס געטון איינער האט נישט געפירט טיש יא גענומען קוויטלעך וכן להיפוך בכל בכל ענינים אלו, ווי רביה"ק זי"ע האט אמאל אויסגערעכנט אז די איינציגסטע זאך וואס מען האט מקובל פין בעש"ט אליין איז הודו ביי מנחה אנדערע זאכן וועסטי טרעפן א חסידישע הויף וואס פירט זיך נישט אזוי, נאר וואס דען די צדיקים די תלמידי בעש"ט וואס די דרך הבעש"ט האט זיי ארויף געברענגט אזוי הויעך, אז זיי זענען געווען איין שטיק רוחניות איז יעדע פעולה זייער געווען א עבודה, א פשוטע פת שחרית איז געווען הויכע ענינים, ווער רעדט פין זייער שבת טיש איז געווען ווי די כהן בבית המקדש אין די פערפיל ווי די לחם הפנים וכו' וכו', אין זיי האבן געהאט זייערע ענינים די וואס האבן געפירט ברבים פארוואס זיי האבן געפירט צו ווייל זיי האבן געוואלט אריין ברענגען קדושה אין די חסידים צוקוקענ'דיג די עבודה, אזוי ווי יודן האבן געשעפט קדושה בזמן בית המקדש פין קוקן די עבודה הכהנים אין בית המקדש, צו אנדערע כוונות, אין דריי מיך נישט אין הימל ומי יבוא בסוד קדושים,
דאס איז געווען א תוצאה פין גיין אויפן דרך הבעש"ט אין אנקומען דורך דעם צו די מדריגות וואס די דרך האט ארויף געפירט, אבער נישט דאס איז געווען די דרך, די זעלבע מיט אלע העכערע הנהגות

דאס פארשטיין אז נשתכח דרך בעש"ט קומט מחמת הבנה ווי גרויס די דרך הבעש"ט איז געווען, אין צו וואס דאס האט געברענגט ווי פין בעש"ט אין ווייטער ביזן דברי חיים האבן מיר געהאט אזאלעכע גרויסע מלאכים בצורת בשר ודם אזאלכע שרפי מעלה אויף א פארנעם וואס איז נישט געווען יארן פארדעם הן בכמות הן באיכות, אסאך העכער ווי די דור
פארדעם די וואס לייגן אריין די דרך הבעש"ט אין טישן קוויטלעך חסידישע מושגים מיינען אז די מדריגות וואס מען זאגט אויף די צדיקים איז א חלק וואס חסידים דארפן זאגן ווי די היינטיגע בעלאני מאקערני פי אר א תוצאה פין דרך הבעש"ט די דרך איז טישן אין צדיקים איז א תוצאה פין זיין א רבי מיט חסידים איז אעז די חסידים טראכטן זאגן אז די רבי פליט אין הימל אין פארדעם פארציילן זיי די זעלבע אויף די היינטיגע ווייל היינט פליט ער אין הימל ווייל ער איז רבי
צמצום בתוך צמצום
אע"כ ווען ר' נחמן שרייבט נשתכח אין לערנט חסידישע מושגים מיינט נישט אז זיין דרך איז פין דרך הבעש"ט ער האט מושגים פין פעולות הבעש"ט

[נא_שכל]

האמיר געהערט אויף די פריש ארויסגעגעבענע סי. די. "דער סאטמארער רבי" פון רבי יו"ט ערליך, אויף טרעק 10, אז רבי יו"ט ערליך זאגט אזוי אלס אן הקדמה צו די ניגון פונעם רבינ'ס ציון:
"מען זאל גיין אויף די סימנים פון די שאף, האט דער רבי געבעטן ביזן סוף. ער האט געמיינט מיט דעם מען זאל גיין אין די וועג פון זיינע זיידעס די רבי פון לובלין און דעם רבי אלימלך און דער מגיד און דער בעל שם, און דער רבי האט ניט געזאגט אז דער דרך הבע"ש איז אונטערגעגאנגען אדער האט זיך גענדיגט ח"ו, נאר ס'איז פארגעסען געווארען, ס'איז נישט קיין חסרון, די ספרים ליגן אפען און מ'וועט זיי לערנען וועט מען זיי צוריק דערמאנען און קאנען, ווייל נאר דער דרך אליינס וועט זיך ציען ביז משיח וועט קומען צוגיין, און אויף זיין קומען דארף מען בעטן ביים רבינ'ס ציון".

[יידישע קהילות]

האמיר געהערט אויף די פריש ארויסגעגעבענע סי. די. "דער סאטמארער רבי" פון רבי יו"ט ערליך, אויף טרעק 10, אז רבי יו"ט ערליך זאגט אזוי אלס אן הקדמה צו די ניגון פונעם רבינ'ס ציון:
"מען זאל גיין אויף די סימנים פון די שאף, האט דער רבי געבעטן ביזן סוף. ער האט געמיינט מיט דעם מען זאל גיין אין די וועג פון זיינע זיידעס די רבי פון לובלין און דעם רבי אלימלך און דער מגיד און דער בעל שם, און דער רבי האט ניט געזאגט אז דער דרך הבע"ש איז אונטערגעגאנגען אדער האט זיך גענדיגט ח"ו, נאר ס'איז פארגעסען געווארען, ס'איז נישט קיין חסרון, די ספרים ליגן אפען און מ'וועט זיי לערנען וועט מען זיי צוריק דערמאנען און קאנען, ווייל נאר דער דרך אליינס וועט זיך ציען ביז משיח וועט קומען צוגיין, און אויף זיין קומען דארף מען בעטן ביים רבינ'ס ציון".

זיינע זיידעס?? וועמענס?

[נא_שכל]

דער רבי'נס זיידעס, דער ייט"ל ישמח משה. סארי, כ'האב נישט געמאכט קיין קאממעס.

[יידישע קהילות]

חסר [און]

[נא_שכל]

חסר [און]

דאס דארף מען שוין שיקן אין א קוויטל פאר ר' יו"ט ערליך...

[הער צו]

האמיר געהערט אויף די פריש ארויסגעגעבענע סי. די. "דער סאטמארער רבי" פון רבי יו"ט ערליך, אויף טרעק 10, אז רבי יו"ט ערליך זאגט אזוי אלס אן הקדמה צו די ניגון פונעם רבינ'ס ציון:
"מען זאל גיין אויף די סימנים פון די שאף, האט דער רבי געבעטן ביזן סוף. ער האט געמיינט מיט דעם מען זאל גיין אין די וועג פון זיינע זיידעס די רבי פון לובלין און דעם רבי אלימלך און דער מגיד און דער בעל שם, און דער רבי האט ניט געזאגט אז דער דרך הבע"ש איז אונטערגעגאנגען אדער האט זיך גענדיגט ח"ו, נאר ס'איז פארגעסען געווארען, ס'איז נישט קיין חסרון, די ספרים ליגן אפען און מ'וועט זיי לערנען וועט מען זיי צוריק דערמאנען און קאנען, ווייל נאר דער דרך אליינס וועט זיך ציען ביז משיח וועט קומען צוגיין, און אויף זיין קומען דארף מען בעטן ביים רבינ'ס ציון".

ער זאגט גראדע א גוטע נקודה (נישט אז ער דארף מיין הסכמה, אבער...), און אויב מ'זאגט נישט אזוי, דאן איז גאר שווער די מעשה מיטן ''כשיפוצו מעיונתיך חוצה''.

[רצון טוב]

האמיר געהערט אויף די פריש ארויסגעגעבענע סי. די. "דער סאטמארער רבי" פון רבי יו"ט ערליך, אויף טרעק 10, אז רבי יו"ט ערליך זאגט אזוי אלס אן הקדמה צו די ניגון פונעם רבינ'ס ציון:
"מען זאל גיין אויף די סימנים פון די שאף, האט דער רבי געבעטן ביזן סוף. ער האט געמיינט מיט דעם מען זאל גיין אין די וועג פון זיינע זיידעס די רבי פון לובלין און דעם רבי אלימלך און דער מגיד און דער בעל שם, און דער רבי האט ניט געזאגט אז דער דרך הבע"ש איז אונטערגעגאנגען אדער האט זיך גענדיגט ח"ו, נאר ס'איז פארגעסען געווארען, ס'איז נישט קיין חסרון, די ספרים ליגן אפען און מ'וועט זיי לערנען וועט מען זיי צוריק דערמאנען און קאנען, ווייל נאר דער דרך אליינס וועט זיך ציען ביז משיח וועט קומען צוגיין, און אויף זיין קומען דארף מען בעטן ביים רבינ'ס ציון".

און אויב מ'זאגט נישט אזוי, דאן איז גאר שווער די מעשה מיטן ''כשיפוצו מעיונתיך חוצה''.

די כשיפוצו האט די רבי מסביר געווען עטליכע מאל אויף עטליכע וועגן, נישט דער מהלך

[הער צו]

האמיר געהערט אויף די פריש ארויסגעגעבענע סי. די. "דער סאטמארער רבי" פון רבי יו"ט ערליך, אויף טרעק 10, אז רבי יו"ט ערליך זאגט אזוי אלס אן הקדמה צו די ניגון פונעם רבינ'ס ציון:
"מען זאל גיין אויף די סימנים פון די שאף, האט דער רבי געבעטן ביזן סוף. ער האט געמיינט מיט דעם מען זאל גיין אין די וועג פון זיינע זיידעס די רבי פון לובלין און דעם רבי אלימלך און דער מגיד און דער בעל שם, און דער רבי האט ניט געזאגט אז דער דרך הבע"ש איז אונטערגעגאנגען אדער האט זיך גענדיגט ח"ו, נאר ס'איז פארגעסען געווארען, ס'איז נישט קיין חסרון, די ספרים ליגן אפען און מ'וועט זיי לערנען וועט מען זיי צוריק דערמאנען און קאנען, ווייל נאר דער דרך אליינס וועט זיך ציען ביז משיח וועט קומען צוגיין, און אויף זיין קומען דארף מען בעטן ביים רבינ'ס ציון".

און אויב מ'זאגט נישט אזוי, דאן איז גאר שווער די מעשה מיטן ''כשיפוצו מעיונתיך חוצה''.

די כשיפוצו האט די רבי מסביר געווען עטליכע מאל אויף עטליכע וועגן, נישט דער מהלך

ווי למשל?

[shalsheles]

אינעם נייעם ספר ״דבריו חיים וקיימים״ download/file.php?id=139647&mode=view
ברענגט ער אז דער אמרי חיים זצ״ל האט געזאגט, אודות מה שהיו שאמרו שנשתכח דרך הבע״ש ״זאלן זיי קומען דא, מיר וועלן זיי ווייזן שיש עדיין דרך הבע״ש״.
און נאך עטליכע מאמרים בנוסח דומה.

[שאינו יודע]

און סאטמאר רב האט געזאגט אז זיי זאלן קומען דא וועל איך זיי ווייזן וכו׳

[המחפש]

וז"ל באילנא דחיי ערך ר' אלי' דוד טירנויער ז"ל:
איינמאל איז מיר אויסגעקומען צו שמועסן מיט'ן רבי'ן איבער דעם וואס דער רבי שרייבט אין ספר הקדוש "ויואל משה" אז דער דרך הבעל שם טוב איז נשתכח געווארן פון אונזער דור.
דער רבי האט מיר דאן געזאגט, אז אין די פריערדיגע דורות איז אין יעדער נייער תקופה אראפגעקומען אויף דער וועלט א נייער דרך אין עבודת ה'; ערשט זענען געווען די תנאים, די אמוראים, דערנאך די גאונים, די ראשונים, די אחרונים, א.א.וו., און נאכדעם איז געווען דער בעל שם טוב הקדוש ותלמידיו.
האט דער רבי באטאנט, אז די לעצטע מנהיגים וועלכע האבן איבערגעגעבן דעם דרך הבעל שם טוב זענען געווען די הייליגע צדיקים, דער הייליגער ראפשיצער רב זי"ע און זיין תלמיד דער הייליגער צאנזער רב זי"ע, ביי וועמען דער הויפט-פרינציפ פונעם דרך החסידות איז געווען: אז מען טאר זיך נישט אוועקרירן כקוצו של יו"ד פונעם שלחן ערוך.
זייט דעמאלט - האט דער רבי געזאגט - איז מער נישט געקומען קיין נייער דרך, און דאס וועט נישט זיין ביז ביאת המשיח, וואס דעמאלט וועט ווידער אראפקומען א נייער דרך, ווי עס שטייט, "תורה חדשה מאתי תצא" (ישעיה נא, ד).
ביי אן אנדער געלעגנהייט האב איך אמאל געהערט דעם רבי'ן זי"ע זיך אויסדריקן בזה הלשון: "דעם גאנצן דרך הבעל שם טוב קען מען טרעפן אין ספר 'חובת הלבבות'!"

[המחפש]

וז"ל באילנא דחיי ערך הגה"ח ר' אשר לעמיל שווארץ שחיט"א:
ביי פארשידענע געלעגנהייטן האב איך געהאט די זכיה צו שמועסן מיט רביה"ק זי"ע אין פארשידענע ענינים, בעיקר בעניני דיעות והשקפה טהורה, מיט וואס דער רבי האט זיך כל ימי חייו אפגעגעבן עס אריינצודרינגען אין די הערצער פון די שלומי אמוני ישראל, דור עיקבתא דמשיחא.
עס איז באקאנט אז נאכדעם וואס דער רבי זי"ע האט ארויסגעגעבן זיין ספה"ק "ויואל משה" וועלכע איז צעשפרייט געווארן בכל תפוצות תבל, האבן געוויסע חסידישע קרייזן שטארק געשטורעמט אקעגן דעם וואס דער רבי שרייבט צווישן די פרקי הספר אז עס איז נשתכח געווארן דער דרך הבעש"ט, און היינט צו-טאגס ווייסט מען אינגאנצן נישט וואס דאס איז.
אין יענער תקופה איז מיר אויסגעקומען אריבערצוגיין צום רבי'ן זי"ע, און ביי דער געלעגנהייט האב איך געוויזן פארן רבי'ן וואס עס ווערט געברענגט אין דער הקדמה פונעם ספר "מגן אבות", וואס עס האט געשריבן הרה"ק רבי שלמה זלמן זצ"ל פון די צדיקי בית חב"ד, אן אייניקל פונעם צמח צדק זצ"ל, אין וועלכן ער איז מבאר אז יעדע הארה און יעדער נייער דרך וואס מ'שיקט אראפ דא אונטן פון הימל, איז נאר אויף א תקופה מסוימת, און ווען עס ענדיגט זיך די תקופה, דעמאלט ענדיגט זיך אויך דער אור.
און דאס זעלבע איז אויך מיט דעם דרך וואס דער הייליגער בעש"ט זי"ע האט מגלה געווען, אז עס איז אראפגעקומען בלויז אויף א תקופה פון הונדערט און פופציג יאר. אנגעהויבן האט זיך עס אין יאר תע"ח, וואס דעמאלט איז נתגלה געווארן דער דרך הבעל שם, און עס האט זיך געענדיגט אין יאר תרכ"ז מיט'ן הסתלקות פון די צדיקים - זיין פאטער, הרה"ק רבי לייב קאפוסטער זצ"ל, און זיין זיידע דער צמח צדק זצ"ל - וועלכע זענען ביידע נפטר געווארן אין יענעם יאר. פון יאר תע"ח ביז תרכ"ז איז א חשבון פון גענוי הונדערט און פופציג יאר.
ווען איך האב געוויזן פארן רבי'ן די ווערטער, האט ער זיך זייער געפריידט כמוצא שלל רב, טרעפנדיג נאך א סייעתא פון די פריערדיגע צדיקים צו זיינע ווערטער וואס ער ברענגט אין "ויואל משה" אז דער דרך הבעש"ט איז שוין לאנג צוריק נשתכח געווארן.
דער רבי האט מיר דאן געזאגט: "פינקטליך ווען עס איז געווען דאס התגלות הבעש"ט ווייס איך נישט, און לכאורה איז מסתבר אז עס איז געווען אביסל שפעטער פון יאר תע"ח, וויבאלד עס איז דאך ידוע די מעשה אז ווען דער פני יהושע זצ"ל איז געווען רב אין לעמבערג, האט ער געהייסן אלע שוחטים פון לעמבערג און פון די גלילות זאלן קומען און אים ווייזן זייערע חלפים און זיך פארהערן הלכות שחיטה.
ווי פארשטענדליך, זענען אלע שוחטים געקומען, און צווישן זיי איז אויך געקומען דער בעש"ט וועלכער האט נאך דאן געדינט אלס שוחט.
זיין חלף איז געווען אריינגעשטעקט אין זיינע שטיוול, און ווי-נאר דער בעש"ט זי"ע האט איבערגעטראטן דעם שוועל פון צימער פונעם פני יהושע, האט זיך דער פני יהושע אנגערופן: 'נישט אייך האב איך געמיינט'!... דער פני יהושע האט בשום אופן נישט געוואלט בודק זיין דעם חלף פונעם בעש"ט.
און דער רבי האט פארגעזעצט: "צי דער פני יהושע האט אים געקענט פערזענליך און דעריבער האט ער געוואוסט אז ער דארף אים נישט פארהערן, אדער ער האט דערקענט על פני קדשו זיין געוואלדיגע קדושה, ווייס איך נישט, אבער דאס זעט מען אמאל זיכער, אז אין תע"ח איז דער בעש"ט נאכנישט נתגלה געווארן, וויבאלד דער פני יהושע איז ערשט שפעטער פון יענעם יאר געווארן רב אין לעמבערג (אין די ת"פ יארן), און דעמאלט איז נאך דער בעש"ט געווען א שוחט און האט נאך געהאלטן פאר'ן התגלות".
"אזוי פיל זעען מיר אבער על כל פנים - האט דער רבי פארגעזעצט - אז אויך זיי, די צדיקי בית חב"ד, האבן געוואוסט פון דעם חשבון פון די הונדערט און פופציג יאר, און דעריבער האבן זיי דאס געוואלט צושטעלן צו זייער צייט".
דער רבי זי"ע האט זיך, ווי געזאגט, שטארק געפריידט מיט אט-דעם ציטאט, און גלייך דערנאך איז דער רבי צוגעגאנגען ווייזן דאס שטיקל פאר מרן הברך משה זי"ע און פאר נאך עטליכע רבנים און אנשים חשובים וואס זענען דארט געווען.
דער רבי האט פאר יעדן באטאנט אז אפילו די צדיקים הקודמים האבן שוין געוואוסט פון אט-דעם חשבון אז דאס התגלות פונעם דרך הבעש"ט איז אראפגעקומען בלויז אויף א תקופה.

[המחפש]

וז"ל באילנא דחיי, ערך הרה"ח ר' אהרן יודא שווארץ שליט"א:
נאכדעם וואס דער הייליגער ספר ויואל משה איז ערשינען לאור עולם, איז ווי באקאנט, אנטשטאנען א גרויסע איבערקערעניש צווישן אסאך חסידישע קרייזן וועלכע האבן זיך ארויפגעכאפט אויף די ווערטער וואס דער רבי שרייבט אין ויואל משה אז היינט צו-טאגס איז שוין נשתכח געווארן דער דרך הבעש"ט.
אין יענער תקופה, האב איך באגלייט דעם רבי'ן צו א ברית וואס איז פארגעקומען אינדרויסן פון שטאט, און מרן הברך משה זי"ע איז אויך מיטגעפארן אינאיינעם מיט'ן רבי'ן צו יענעם ברית.
אונטערוועגנס האט זיך אנטוויקלט א שמועס איבער דעם שטורעם וואס די ערשיינונג פונעם ויואל משה האט אנגעמאכט צווישן פארשידענע חסידישע קרייזן, צוליב דעם וואס דער רבי שרייבט אז היינט צו-טאגס איז נשתכח געווארן דער דרך הבעש"ט זי"ע. דער רבי זי"ע האט אויסגעשמועסט די טעמע מיט מרן הברך משה זי"ע, פרעגנדיג וואס גענוי עס זענען זייערע טענות ומענות.
האט דער ברך משה ערקלערט אז זיי פארשטייען נישט ווי אזוי מ'קען זאגן אז דער דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן אין דער צייט וואס זיין דרך גייט נאך אן עד היום הזה, אפילו ביי די וואס זאגן אז דער דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן, ווי צ.ב.ש. מ'גייט ווייטער אנגעטון מיט "חסידישע" מלבושים; מ'גייט זיך ווייטער קוויטלען ביי די רבי'ס; מ'גייט צו די טישן וואס די רבי'ס פראווען יעדן שבת ויו"ט; און אזוי ווייטער גייט אלעס אן געהעריג אזוי ווי די אבות החסידות האבן זיך געפירט בזמן הבעש"ט ותלמידיו הק'. ולפי דבריהם, אויב איז אמת אז דער דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן, וואלט מען דאך געדארפט אלעס אויפגעבן, אבער דא זעען מיר אז אלעס פירט זיך ווייטער אזוי ווי דער בעש"ט הק' און זיינע תלמידים האבן אוועקגעשטעלט.
האט דער רבי זי"ע געענטפערט: "איך פארשטיי נישט - היעלה על הדעת אז אויף דעם איז דער הייליגער בעש"ט אראפגעקומען אויף דער וועלט? צי דען איז אט דאס אלעס עפעס א נייע ערפינדונג פונעם בעל-שם הקדוש וואס ביז אים איז דאס נישט געווען?!" און דער רבי האט אנגעהויבן צו ענטפערן על ראשון ראשון: "דאס וואס זיי טענה'ן אז מ'גייט אנגעטון מיט'ן חסידישן לבוש, דאס איז זיכער נישט געווען אן 'ערפינדונג' פונעם בעש"ט, ווייל מיר טרעפן אז די אידן אין מצריים זענען שוין געגאנגען אנגעטון מיט אייגנארטיגע מלבושים אנדערש ווי די גויים, ווי חז"ל דרש'נען 'ויהי שם לגוי - מלמד שהיו ישראל מצויינים שם', אז די אידן זענען געווען אנדערש ווי די מצריים בשם לשון ומלבוש.
דאס איז פון שטענדיג אן געווען די יסודות פון אידישע קינדער צו גיין אנגעטון מיט ערליכע אידישע מלבושים, וואס דאס איז די מחיצה המבדלת צווישן דעם איד מיט'ן גוי, און עס האט נישט צו טון מיט קיין דרך הבעש"ט.
"און ווייטער, דאס וואס זיי טענה'ן, אז נאך היינט צו-טאגס גייט מען זיך מזכיר זיין אדער קוויטלען ביי א רבי'ן - האט דער רבי געזאגט - אויך דאס איז נישט קיין חידוש פונעם בעש"ט. דעם מושג טרעפן מיר שוין אין דער גמרא (ב"ב קטז, ע"א), 'מי שיש לו חולה בתוך ביתו ילך אצל חכם ויבקש עליו'.
"און דאס זעלבע וואס זיי טענה'ן, אז ביי חסידים פראוועט מען טישן אזוי ווי דער בעש"ט ותלמידיו האבן זיך געפירט, ווערט שוין אויך דערמאנט אין רמב"ם (הל' דיעות פ"ו, ה"ב), אז די תלמידים זאלן גיין קוקן די עבודת אכילה פון זייער רבי'ן.
"תמצית היוצא, אז דאס אלעס האט נישט צו טון מיט קיין דרך הבעש"ט". נישט דאס איז געווען דער דרך וואס דער בעש"ט האט 'מגלה' געווען אין דעם דור - דאס זענען דברים פשוטים וואס זענען שוין געווען אסאך בעפאר דער בעש"ט איז אראפגעקומען אויף דעם עולם.
דער דרך וואס דער בעש"ט האט געלערנט מיט זיינע תלמידים איז געווען מער הימלישע ענינים, ווי מקשר צו זיין די נשמות בשורשן, און פון דעם דרך עבודה איז גארנישט געבליבן בדורותינו, נאר די חיצוניות'דיגע ענינים און מנהגים וואס חסידים פירן זיך על פי מנהג בית אבותיהם, אבער עס האט גארנישט מיט'ן 'דרך הבעל שם טוב'.
אויף דעם ארויף, האט מרן הברך משה זי"ע איבערגעזאגט פארן רבי'ן זי"ע וואס עס האט אים דערציילט דער שימלויער רב, הרה"צ ר' יושע עהרנרייך זצ"ל, אז דער עצי חיים זי"ע האט אמאל געזאגט פאר זיין פאטער, דער שימלויער רב הגה"צ ר' שלמה זלמן עהרנרייך זצ"ל, בעל לחם שלמה, אז דער שינאווער רב זי"ע האט אמאל געזאגט, אז היינט צו-טאגס איז שוין מער נישטא דער דרך הבעש"ט, און אצינד דארפן מיר צוריקגיין צום שולחן ערוך! האט זיך דער רבי אנגערופן מיט א שמייכל: "נו, דו זעסט דאך, אז דיין טאטע (מרן העצי חיים זי"ע) האט דאס אליין נאכגעזאגט פונעם שינאווער רב, און פונדעסטוועגן איז ער געגאנגען אנגעטון מיט א בעקיטשע, ער האט געפירט טיש, און ער האט נאך גענומען קוויטלעך! זעט אויס, אז ער האט עפעס אויך פארשטאנען אז נישט דאס איז דער 'דרך הבעש"ט'...

[עצל פוילשטריק]

וז"ל באילנא דחיי, ערך הרה"ח ר' אהרן יודא שווארץ שליט"א:
נאכדעם וואס דער הייליגער ספר ויואל משה איז ערשינען לאור עולם, איז ווי באקאנט, אנטשטאנען א גרויסע איבערקערעניש צווישן אסאך חסידישע קרייזן וועלכע האבן זיך ארויפגעכאפט אויף די ווערטער וואס דער רבי שרייבט אין ויואל משה אז היינט צו-טאגס איז שוין נשתכח געווארן דער דרך הבעש"ט.
אין יענער תקופה, האב איך באגלייט דעם רבי'ן צו א ברית וואס איז פארגעקומען אינדרויסן פון שטאט, און מרן הברך משה זי"ע איז אויך מיטגעפארן אינאיינעם מיט'ן רבי'ן צו יענעם ברית.
אונטערוועגנס האט זיך אנטוויקלט א שמועס איבער דעם שטורעם וואס די ערשיינונג פונעם ויואל משה האט אנגעמאכט צווישן פארשידענע חסידישע קרייזן, צוליב דעם וואס דער רבי שרייבט אז היינט צו-טאגס איז נשתכח געווארן דער דרך הבעש"ט זי"ע. דער רבי זי"ע האט אויסגעשמועסט די טעמע מיט מרן הברך משה זי"ע, פרעגנדיג וואס גענוי עס זענען זייערע טענות ומענות.
האט דער ברך משה ערקלערט אז זיי פארשטייען נישט ווי אזוי מ'קען זאגן אז דער דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן אין דער צייט וואס זיין דרך גייט נאך אן עד היום הזה, אפילו ביי די וואס זאגן אז דער דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן, ווי צ.ב.ש. מ'גייט ווייטער אנגעטון מיט "חסידישע" מלבושים; מ'גייט זיך ווייטער קוויטלען ביי די רבי'ס; מ'גייט צו די טישן וואס די רבי'ס פראווען יעדן שבת ויו"ט; און אזוי ווייטער גייט אלעס אן געהעריג אזוי ווי די אבות החסידות האבן זיך געפירט בזמן הבעש"ט ותלמידיו הק'. ולפי דבריהם, אויב איז אמת אז דער דרך הבעש"ט איז נשתכח געווארן, וואלט מען דאך געדארפט אלעס אויפגעבן, אבער דא זעען מיר אז אלעס פירט זיך ווייטער אזוי ווי דער בעש"ט הק' און זיינע תלמידים האבן אוועקגעשטעלט.
האט דער רבי זי"ע געענטפערט: "איך פארשטיי נישט - היעלה על הדעת אז אויף דעם איז דער הייליגער בעש"ט אראפגעקומען אויף דער וועלט? צי דען איז אט דאס אלעס עפעס א נייע ערפינדונג פונעם בעל-שם הקדוש וואס ביז אים איז דאס נישט געווען?!" און דער רבי האט אנגעהויבן צו ענטפערן על ראשון ראשון: "דאס וואס זיי טענה'ן אז מ'גייט אנגעטון מיט'ן חסידישן לבוש, דאס איז זיכער נישט געווען אן 'ערפינדונג' פונעם בעש"ט, ווייל מיר טרעפן אז די אידן אין מצריים זענען שוין געגאנגען אנגעטון מיט אייגנארטיגע מלבושים אנדערש ווי די גויים, ווי חז"ל דרש'נען 'ויהי שם לגוי - מלמד שהיו ישראל מצויינים שם', אז די אידן זענען געווען אנדערש ווי די מצריים בשם לשון ומלבוש.
דאס איז פון שטענדיג אן געווען די יסודות פון אידישע קינדער צו גיין אנגעטון מיט ערליכע אידישע מלבושים, וואס דאס איז די מחיצה המבדלת צווישן דעם איד מיט'ן גוי, און עס האט נישט צו טון מיט קיין דרך הבעש"ט.
"און ווייטער, דאס וואס זיי טענה'ן, אז נאך היינט צו-טאגס גייט מען זיך מזכיר זיין אדער קוויטלען ביי א רבי'ן - האט דער רבי געזאגט - אויך דאס איז נישט קיין חידוש פונעם בעש"ט. דעם מושג טרעפן מיר שוין אין דער גמרא (ב"ב קטז, ע"א), 'מי שיש לו חולה בתוך ביתו ילך אצל חכם ויבקש עליו'.
"און דאס זעלבע וואס זיי טענה'ן, אז ביי חסידים פראוועט מען טישן אזוי ווי דער בעש"ט ותלמידיו האבן זיך געפירט, ווערט שוין אויך דערמאנט אין רמב"ם (הל' דיעות פ"ו, ה"ב), אז די תלמידים זאלן גיין קוקן די עבודת אכילה פון זייער רבי'ן.
"תמצית היוצא, אז דאס אלעס האט נישט צו טון מיט קיין דרך הבעש"ט". נישט דאס איז געווען דער דרך וואס דער בעש"ט האט 'מגלה' געווען אין דעם דור - דאס זענען דברים פשוטים וואס זענען שוין געווען אסאך בעפאר דער בעש"ט איז אראפגעקומען אויף דעם עולם.
דער דרך וואס דער בעש"ט האט געלערנט מיט זיינע תלמידים איז געווען מער הימלישע ענינים, ווי מקשר צו זיין די נשמות בשורשן, און פון דעם דרך עבודה איז גארנישט געבליבן בדורותינו, נאר די חיצוניות'דיגע ענינים און מנהגים וואס חסידים פירן זיך על פי מנהג בית אבותיהם, אבער עס האט גארנישט מיט'ן 'דרך הבעל שם טוב'.
אויף דעם ארויף, האט מרן הברך משה זי"ע איבערגעזאגט פארן רבי'ן זי"ע וואס עס האט אים דערציילט דער שימלויער רב, הרה"צ ר' יושע עהרנרייך זצ"ל, אז דער עצי חיים זי"ע האט אמאל געזאגט פאר זיין פאטער, דער שימלויער רב הגה"צ ר' שלמה זלמן עהרנרייך זצ"ל, בעל לחם שלמה, אז דער שינאווער רב זי"ע האט אמאל געזאגט, אז היינט צו-טאגס איז שוין מער נישטא דער דרך הבעש"ט, און אצינד דארפן מיר צוריקגיין צום שולחן ערוך! האט זיך דער רבי אנגערופן מיט א שמייכל: "נו, דו זעסט דאך, אז דיין טאטע (מרן העצי חיים זי"ע) האט דאס אליין נאכגעזאגט פונעם שינאווער רב, און פונדעסטוועגן איז ער געגאנגען אנגעטון מיט א בעקיטשע, ער האט געפירט טיש, און ער האט נאך גענומען קוויטלעך! זעט אויס, אז ער האט עפעס אויך פארשטאנען אז נישט דאס איז דער 'דרך הבעש"ט'...

אטע דאס וויל איך א גאנצע צייט זאגן, די חצוניות איז געבליבן, און דאס פנימיות איז פארגעסן געווארן, און דאס איז א שכל'דיגע זאך אין וואס יעדער מוז מודה זיין.
דער וואס זאגט אז ער געדענקט דאס נאך זאל מוחל זיין און ענפערן צו וועלכע מדריגות דער הייליגער ר"ר בער איז צוגעקומען וואס דער הייליגער גר"א איז נישט צוגעקומען ווייל ער איז נישט געווען קיין חסיד, דער גר"א איז אויך געווען א שטיק פייער, ער האט געהאלטן די ד' מינים א גאנץ סוכות אין די הענט מחמת חביבות המצוה, אדער וואס דער הייליגער דברי חיים האט פארשטאנען און זיין שווער דער ברוך טעם האט נישט פארשטאנען, וכהנה רבות, אויב איינער ווייסט, אדרבה, זאל ער זאגן.

[רצון טוב]

פנימיות איז שווער צו זאגן
בחיצוניות האבן די קדושים לבית החסידות שייכות געהאט און געארבעט מער מיטן המון
בעת וואס די קדושים לבית הליטאים האבן דאס ווייניגער געטון.

[מארמאראש]

אפילו דאס וואס ס'שטייט יא אין די ספרי תלמידי הבעש"ט, איז דען דא איינער וואס פארשטייט וואס דאס מיינט, למשל:

בעל שם טוב על התורה - פרשת נח
וכן כשנפל ממדרגתו באותה התפלה, יאמר התבה בכוונה קטנה כפי שיכול, ואחר כך יחזק עצמו לחזור למדרגתו אפילו כמה פעמים במדרגה אחת, ומתחלה ידבק בגוף של התבה ואחר כך יתן בתבה הנשמה, וצריך לעורר עצמו בתחלה בגוף שלו בכל כחו, כדי שתאיר בו כח הנשמה כדאיתא בזוהר (פ' שלח דקס"ח ע"א) אעא דלא דליק יבטש בו וינהר ואחר כך יכול לעבוד במחשבה לבד בלי תנועת הגוף:

דגל מחנה אפרים נח, ובפ' שלח
צהר תעשה לתבה וגו', האיר אדוני אבי זקיני [הבעל שם טוב] נ"ע, תבה מרומז על מלה, שהוא נקרא תיבה, וזהו מה שאמר צוהר תעשה לתבה, ואמר הוא ז"ל שתראה להאיר התבה היוצא מפיך וכו', תחתים שנים ושלישים תעשה, יש לומר כאן מרומז מה ששמעתי מן אא"ז נ"ע כי בכל דיבור ודיבור יש עולמות נשמות ואלהות, וזהו שמרמז כאן אצל התבה, ותיבה הוא פירוש דיבור וזהו תחתיים היינו עולמות שהוא מדרגה תחתונה, שניים הוא לשון משנה אותיות נשמה, והיינו נשמות, ושלישים היינו אלהות, על שם הכתוב (בפ' בשלח) ושלישים על כלו, שהוא על ידי שהוא מושל ומנהיג את הכל, וכל אלה, תעשיה, היינו התבה והדיבור שתוציא מפיך יהיה בכוונה זו, ובמאמונה שלימה, שיש בכל דיבור תחתיים שניים ושלישים, והם עולמות ונשמות ואלהות כנ"ל, והבן:


בן פורת יוסף דקט"ז ע"ב
שורש התפלה לקשר דין המלכות, ולמתק הדינין בשרשה שהוא בינה כמו שכתבתי במקום אחר בשם מורי זלה"ה:

איך מיין אז ס'דארף נישט קיין גרויסע הסבר אויף "נשתכח דרך הבעש"ט".
ווער קען זאגן אז ער איז משיג איין שטיקל פון נועם אלימלך די ריכטיגע עמקות און כוונה, און טוהן וואס ס'שטייט דארט?...

[פיבער מעסטער]

טאמער איז מען נאר משיג א פערטל, אדער איין פראצענט פון די נועם אלימלך, פארוואס קען נישט זיין אז איך האב על כל פנים א חלק פון די דרך הבע"ש, פארוואס אויב מען איז נישט משיג די גרויסע השגות פון תיקוני הנפש מיז זיין אז מען איז גארנישט משיג? סוף כל סוף איז דא אין די חסידישע ספרים גאנצעטע יסודות אין אידישקייט וואס די טרעפסט דוקא דארט, פארוואס קען נישט זיין אז דאס איז א חלק פון די דרך הבעש"ט?

אין חובת הלבבות איז אויך דא זאכן וואס איז למעלה מהשגתינו, אדער גאר ווייט, ווי למשל דאס וואס ער דערמאנט אז מען דארף צוקומען צו הערן השגות, און זעהן נישט מיט די גשמיות'דיגע אויגן וכדומה.

איך פרעג נאר

[בלעטל]

פארוואס זאל א חלק קטן פון א הבנה בענין, הייסן א השגה אין די זאכן ווען רוב רובו של הענין אינו מובן, עכ"פ נגד הראשונים וואס האבן יא פארשטאנען.
אבער באמת, איז דער עיקר וואס ער רעדט, איז דער גיין מיט די השגות וענינים, נישט קענען די לומדות פון חסידות, נאר מתהלך זיין אין די מדרגות, דאס איז נישטא.

[מארמאראש]

טאמער איז מען נאר משיג א פערטל, אדער איין פראצענט פון די נועם אלימלך, פארוואס קען נישט זיין אז איך האב על כל פנים א חלק פון די דרך הבע"ש, פארוואס אויב מען איז נישט משיג די גרויסע השגות פון תיקוני הנפש מיז זיין אז מען איז גארנישט משיג? סוף כל סוף איז דא אין די חסידישע ספרים גאנצעטע יסודות אין אידישקייט וואס די טרעפסט דוקא דארט, פארוואס קען נישט זיין אז דאס איז א חלק פון די דרך הבעש"ט?

אין חובת הלבבות איז אויך דא זאכן וואס איז למעלה מהשגתינו, אדער גאר ווייט, ווי למשל דאס וואס ער דערמאנט אז מען דארף צוקומען צו הערן השגות, און זעהן נישט מיט די גשמיות'דיגע אויגן וכדומה.

איך פרעג נאר

וואס האסטו פון טראכטן אז די פארשטייסט א ברעקל פון דרך הבעש"ט
קודם דארפסטו וויסן צו די ווייסט בכלל וואס די סאטמאר רבי זצ"ל האט געוואלט מיט דאס וואס ער האט געזאגט אז ס'איז נשתכח דרך הבעש"ט.
אויב די וועסט וויסן וואס ער האט געוואלט, קוק צו ס'איז א סתירה מיט דיר, אפשר האט די רבי אויך געהאלטן אז א חלק איז מען יא משיג...
איך מיין אז די סאטמארע רבי איז נאך געווען אזוי באקאנט אין תורת הבעש"ט, און אין אלע חסידי'שע ספרים, נאך אזוי שטארק ווי אלע וואס האבן געהאט טענות אויף די ווערטער פון נשתכח...
ווער נאך ווי די סאטמאר רב האט אזוי ארויסגענומען הלכה למעשה במסי"נ די זאכן וואס די תלמידי בעש"ט האבן אונז מגלה געווען, לדוגמא נעמען אזא צמח ה' לצבי אז די קדושת ארץ ישראל איז אוועקגעגאנגן. אנדערע לערנען די צמח ה' לצבי שבת ביי לכה דודי, מ'נעמט ארויס די שיינע טייטש און מ'גייט ווייטער, אבער די סאטמאר רב האט ארויסגענומען פין יעדע וואר א הלכה למעשה. צו די אגרא דכלה פון רבי מענדל מרימנאוו זצ"ל לגבי כח הפועל בנפעל, אא"וו הונדערטער ענינים וואס די רבי ברענגט אין דברי יואל וכו', וואס ער האט געוואוסט אז יעדע ווארט פון די תלמידי ותלמידי תלמדיו של הבעש"ט זי"ע איז געשריבן מיט רוה"ק, האט ער דאס אנגנומען פאר א תורה שלימה.
און ווער ס'האט געזען זיין עבודה האט געזען אפענערהייט אז כאטש ער האט אזוי באהאלטן זיינע העכערע מדריגות, דאך ביי די פאר עטליכע פלעצער האט ער זיך נישט געקענט באהאלטן, צב"ש ביי די פיש עסן וואס די קאלירן פון זיין פנים האבן זיך געטוישט, און די מורא'דיגע תנועות ביי ד תפילין לייגן, און די איינדרימלען אינמיטן די תורה זאגן און קוויטל ליינען וכו'.
איז אויב קענען די חסידישע ספרים, און פירן טישן, און ליינען קוויטלעך און גיין מיט א גארטל וכו' מיינט דרך הבעש"ט, איז אין די אלע זאכן האט ער נאך אזוי פיל געקענט און געטון ווי סיי וואספארא אנדערע אדמורי"ם האבן געקענט און געטון.
אלא מאי אז ער האט דאס געזאגט האט ער עפעס געמיינט וואס איך און די פארשטייען נישט פונקליך וואס ער האט געמיינט...

[חחסיד]

לאמיר נעמען די אשכול אויף א אנדערע ליניע, פארוואס קאכט מען אזוי אין די נשתכח הבעש"ט? איך וועל שוין מסביר זיין מיין קשיא, פאסירט האט אמאל אין א געוויסע ישיבה ביי מיטאג אז מען האט געגעבן צוויבל, האט איין בחור געזאגט פאר די צווייטע, מען טאר נישט עסן קיין צוויבל לויטן בעש"ט, האט דער בחור געענטפערט: נשתכח תורת הבעש"ט... און מען מעג עסן... יעצט איז מיין קשיא אזוי: די כוונה פון סאטמאר רב איז אומצוויידייטיג, קוגל און פערפל איז נישט דרך הבעש"ט, אבער מיר זענען פארט חסידים אונזערע עלטערן און רבי'ס זענען פארט חסידים תלמידי בעש"ט, פארוואס קען מען נישט קאכן אין "וואס איז די ריכטיגע דרך הבעש"ט'', כ'פארשטיי אז די סאטמאר רב האט געזאגט 'נשתכח', און אין אנו מהררין אחריו, אבער עס זעט אויס ווי מיר האבן עפס א האס ח"ו קעגן בעש"ט. גאנצע בענדער זענען שוין ארויסגעקומען מסביר צו זיין וואס עס מיינט 'נשתכח', מיטן ציל נישט פארפאפט צו ווערן מיט די פאלשע דרך הבעש"ט, אבער למעשה זע איך אז די עולם אליין ווייסט נישט וואס דאס מיינט נשתכח אין פילן בוכשטעבליכן זין פון ווארט. יענע בחור ערווענט פריער (אמת'ע מעשה) האט אפגעלערנט אז כל תורת הבעש"ט איז נשתכח, סא מען מעג עסן צוויבל, אלזא גייען מיר ווערן ליטוואקעס? די בעל שם הקדוש איז פארט אונזער וועג ווייזער, אלזא פארוואס קומען נישט יענע בענדער ארויס און זענען מסביר די ''ריכטיגע וועג'' פונעם בעל שם הקדוש, אויב נישט די בעש"ט דאן אין וועמענס דרכים גייען מיר? יעצט די יוצא: וואס איז די פייער קאך איבער ''נשתכח'', איך פארשטיי דאס אז מען זאל נישט פאר'נערט ווערן, אבער אנשטאט וואס נישט, זאג וואס יא, איך ווארט אויף אן אביעקטיווע ענטפער.
קעניגזאן.

שמעתי שב״ק העל״ט ביאור מכלי ראשון ששמע מהרב מסאטמאר ז״ל ביאור על דבריו שנשתכח תורת הבעש״ט באופן זה. הסיפור כך שבעל המספר נסע ביחד עם הרבי מסאטמאר ז״ל והרב מסיגוט ז״ל לברית מילה לעיר ב״פ ושאל הרב מסיגוט ביהותם בדרך ממש כעין שאלתך ״ האים נחלוץ השטריימל בעקיטשע? האם נפסיק מלערוך שולחנות ולקבל פתקאות? השיב הרבי מסאטמאר ויהיו שם ישראל לגו מלמד שהיו ישראל מציונים שם נמשיכי בשטריימל בעקיטשע. ולענין עריכת שולחנות השיב הלא הרמבם פוסק ולדבקה בו שידבק אדם בת״ח במאכלו. ולענין קבלות פסקאות השיב הלא מובא בשס ופוסקים הענין שילך אצל חכם בדורו וישאל. והמשיך בענין עוד יותר אבל תמצית הדברים מנהגי חסידות הם מנהגי ישראל מעולם ויסודתם מהררי קודש בתוה״ק ודברי חז״ל ומקווים אני שח״ו לא ישתכחך לעולם. אבל תורת הבעש״ט הוא ענין עוד עמוק ובפשטות הסביר “שהרי אנו רואין כשהרב מורה ענין שהוא כנגד התורה קהילתו שומעים ומצייתים להוראתו אף שהוא נגד התוה״ק ואיך אפשר שזהו תורת הבעש״ט?” כל זה שכתבתי זה ממש כמו ששמעתי מפי איש מהימן ת״ח שהיה שם אז, שב״ק זה העעל״ט בשינו קצת שכתבתי בלש״ק. אין מיטן צוויבל ענין האב איך געהערט מאדם אחר בזמן אחרת אז דער בעש״ט איז געווען א פאלקס רופא - און דאס איז געווען זיין עצה ע״ד רפואה בזמנו על החלאים והמיחושים בזמן ההוא או שמא עדיין שייך- אלנספאלס דאס צוויבל ענין איז זיכר נישט דרך הבעש״ט.

[בן בוזי]

האמיר געהערט אויף די פריש ארויסגעגעבענע סי. די. "דער סאטמארער רבי" פון רבי יו"ט ערליך, אויף טרעק 10, אז רבי יו"ט ערליך זאגט אזוי אלס אן הקדמה צו די ניגון פונעם רבינ'ס ציון:
"מען זאל גיין אויף די סימנים פון די שאף, האט דער רבי געבעטן ביזן סוף. ער האט געמיינט מיט דעם מען זאל גיין אין די וועג פון זיינע זיידעס די רבי פון לובלין און דעם רבי אלימלך און דער מגיד און דער בעל שם, און דער רבי האט ניט געזאגט אז דער דרך הבע"ש איז אונטערגעגאנגען אדער האט זיך גענדיגט ח"ו, נאר ס'איז פארגעסען געווארען, ס'איז נישט קיין חסרון, די ספרים ליגן אפען און מ'וועט זיי לערנען וועט מען זיי צוריק דערמאנען און קאנען, ווייל נאר דער דרך אליינס וועט זיך ציען ביז משיח וועט קומען צוגיין, און אויף זיין קומען דארף מען בעטן ביים רבינ'ס ציון".

ער זאגט גראדע א גוטע נקודה (נישט אז ער דארף מיין הסכמה, אבער...), און אויב מ'זאגט נישט אזוי, דאן איז גאר שווער די מעשה מיטן ''כשיפוצו מעיונתיך חוצה''.

זלש"ק פונעם מאור עינים, פרשת בא: "ענין יציאת מצרים שהיה הדעת בגלות אצל פרעה. והוא כי העם אפילו בני ישראל לא ידעו את ה', אעפ"י שהיה להם בקבלה מפי אבותיהם הקדושים אבות העולם, מכל מקום בעבור שהיו דור רביעי נשכח מהם הדעת האמיתי", אויך אין 'כתונת פסים' להתולדות פרשת ויקרא איז ער מאריך אין דעם ענין, אז קבלה אליין איז נישט גענוג און אז מ'לערנט נישט אליין נאר מפי הקבלה ווערט עס נשתכח.

[בן בוזי]

אינעם נייעם ספר ״דבריו חיים וקיימים״ download/file.php?id=139647&mode=view
ברענגט ער אז דער אמרי חיים זצ״ל האט געזאגט, אודות מה שהיו שאמרו שנשתכח דרך הבע״ש ״זאלן זיי קומען דא, מיר וועלן זיי ווייזן שיש עדיין דרך הבע״ש״.
און נאך עטליכע מאמרים בנוסח דומה.

און סאטמאר רב האט געזאגט אז זיי זאלן קומען דא וועל איך זיי ווייזן וכו׳

און איך זאג אייך, קומט אין אייער לאקאלער גראסערי געשעפט און איר וועט טרעפן דארט א וועריאציע פון אריגינעלע בעשטער חסידות.
ענדליך א סוף צו די וואס האבן געזאגט נשתכח

[צולייגער]

אין די רוזשינ'ע הערינג קומט מיט א גאלדענער לעפל?

[נחוניא]

וואס האט הערינג מיט וואלאזשין???