פיבער מעסטער האט געשריבן:farshlufen האט געשריבן:פיבער מעסטער האט געשריבן:נישט ווייל מען קען נישט מסביר זיין די טיפע באגריפן אין חסידות אויף איין פיס, מיינט עס אז מען ווייסט נישט וואס דאס איז. ווי איך האב שוין געשריבן אויבן, טרעפט מען חידושים עצומים אין תורת החסידות וואס מען טרעפט נישט אויף די פארנעם אין די פריערדיגע! [b][b]די אלע יסודות וואס איז געבויעט אויף די אמונה טהורה אז עס איז נישט דא קיין שום מציאות אויף דער וועלט חוץ דעם אייבערשטן,[/b][/b] וואס אויף די נקודה איז געבויעט "טויזענטער" דרכי העבודה בתורת החסידות, אויף די נקודה והמסתעף איז געבויעט אלפי בחינות בתורת החסידות וואס די טרעפסט דוקא דארט, די גאנצע בליק אויף די בריאה איז געווארן העכער מיט תורת החסידות, און די אלע זאכן טרעפסטו נישט אין די פריערדיגע ספרים, אוודאי טרעפסטו די פסוק מלא כל הארץ כבודו, און אונז ווייסן מיר אלע אז לית אתר פנוי מיני', אבער דאס אראפצוברענגען אויף אזא פארנעם אז דאס זאל ווערן א חלק פון די דרכי עבודה מיט א נייע וועלט וואס דרייט זיך ארום דעם, איז דא אין דעם כמה חידושים עצומים בתורת החסידות.
זייטזשע מיר מוחל טויזענט מאל אבער דער מציאות איז "נישט" אזוי, דאס גאנצע ענין שטייט קלאר ארויס אין פריערדיגע ספרי יראה וספרי קבלה מיט יסודות פון זוה"ק, די פריערדיגע מקובלים, דער אריה"ק ותלמידיו און ווייטער.
לענין, יא מען ברויך לערנען ספרי חסידות, פארוואס? לערן נאר ווי עס באדארף צו זיין וועסטו שוין וויסן.
זיי מיר מוחל אבער די מציאות איז "יא" אזוי, נאר עס פארלאנגט זיך אן אריכות גדול דאס צו מבאר זיין, אבער אין איין ווארט וישמע חכם ויוסיף לקח. עס איז דא א ריזיגע חילוק פון דרך האר"י הרמ"ק הבעש"ט, אזוי ווי הרה"ק רבי יצחק אייזיק מהאמיל תלמידו של בעל התניא צולייגט עס זייער שיין ער רופט עס אן בשם "השתלשלות השראה התלבשות" און ער שרייבט קלאר אז אפילו לויט'ן דרך האר"י איז די גילוי אלקות אויף אן אופן פון "התלבשות" דהיינו אז די בליק אויף די בריאה איז אז בעצם איז דא א בריאה, נאר עס איז מלובש אין דעם די אור ה', וואס דאס ברענגט ממילא ארויס אז עס איז נישט דא עפעס אנדערש חוץ דעם אייבערשטן ווייל אין יעדע זאך איז דא מלובש דעם אור ה'.
און דעריבער לויט דעם דרך האר"י פארלאנגט זיך פאר א איד זיך אויסצוטוהן פון אלע סארט ענינים פון וועלט, און זיך מזכך זיין צו זיין א הימלישע מענטש ממש, און נאר דעמאלס קענסטו משיג זיין דעם דרך האר"י בשמים ממעל.
משא"כ דער דרך הבעש"ט רופט אן ר' אייזיק מהאמיל בשם "השראה" דהיינו אז אין יעדע זאך בעצם איז שורה דעם אור ה', דהיינו אז עס איז בכלל נישט דא עפעס אנדערש אין די בריאה חוץ דעם אייבערשטן (נאר דער אייבערשטער האט געגעבן רשות פאר די סט"א צו מעלים זיין און זיך פירן כאילו זיי זענען א מציאות בפני עצמו, אבער באמת איז דאס נישט אזוי).
און אויב דאס איז די מציאות, קומט אויס אז א מענטש איז כסדר נאנט צום אייבערשטן אויף א מורא'דיגע פארנעם, און בפרט ווען ער טוט א מצוה ווערט ער נישט סתם נאענט צום אייבערשטן נאר ער ווערט ממש איינס מיט'ן אייבערשטן, נישט די פשט אז די מענטש איז א מענטש און די מצוה איז א מצוה און דער אייבערשטער איז דער אייבערשטער און דאס אלעס ווערט איינס, אזוי ווי צוויי עקסטערע זאכן זענען זיך מחבר, נישט דאס איז די דערהער פון חסידות, נאר די דערהער איז אז עס איז בכלל נישט דא קיין צוויי זאכן דא, מיט די מצוה וואס די טוסט ווערסטו ממש איינס כביכול מיט'ן אייבערשטן. דאס איז לדוגמא בעלמא, ווייל אזוי איז דא נאך טויזענטער בחינות אין חסידות מיט מורא'דיגע חיזוק אין יעדע מצב של חושך וכו', וואס אלעס ברענגט זיך ארויס ארום די נקודה, אז איבעראל טרעפסטו דעם אייבערשטן, אלעס איז דער אייבערשטער, בפרט ביי יעדע יום טוב וכדומה ווי עס איז דא א גרעסערע גילוי פון קדושה, מיינט דאס אז עס איז דא א גרעסערע גילוי פונעם אייבערשטן אליין, וואס ממילא ברענגט דאס ארויס א מורא'דיגע התלהבות און פלאם ביי יעדע מצוה, וואס דאס איז א חלק פון נחלת הכלל בדרך החסידות.
יעצט, דאס וואס די זאגסט אז מען טרעפט דאס שוין אין פריערדיגע ספרים, אוודאי טרעפט מען די ענין אז אלעס איז דער אייבערשטער, אבער עס איז נישט געווארן אראפגעברענגט אויף א אופן אז מען זאל קענען לעבן דערמיט, דהיינו אין נפש החיים למשל האלט ער אויך זייער שטארק אז צמצום איז נישט כפשוטו, אבער ער ברענגט ארויס אז מען קען נישט "לעבן" דערמיט, ווייל במציאות איז דא א רע מיט עבודה זרה וכו', משא"כ ביי די דרך הבעש"ט איז די ענין פון צמצום שלא כפשוטו געווארן א "דרך צו לעבן דערמיט טאג טעגליך" מיט די אלע יסודות אז אלעס איז דער אייבערשטער וואס גאנץ תורת החסידות דרייט זיך ארום דעם.
און פאר ארגינעלער וואס איז פארנומען אז וויבאלד יעדער איז מסביר אנדערש די דרך החסידות ממילא איז א ראי' נפלאה אז מען ווייסט נישט וואס דאס איז, וויל איך אים זאגן, אז איך האב שוין ערווענט אויבן, אז נישט יעדע זאך וואס מען קען נישט מסביר זיין אויף איין פיס מיינט דאס אז מען ווייסט נישט וואס דאס איז, און די עיקר נקודה איז אז עס איז א קליינע נפקא מינה צו די האסט יא ארויס די דרך החסידות צו נישט, לערן חסידישע ספרים, פיר דיך ווי עס שטייט דארט, וועסטו ממילא האבן דעם דרך החסידות, ווייל אלעס דארט איז געבויעט אויפ'ן דרך החסידות, אפילו די וועסט מיר נישט קענען מסביר זיין וואס ליגט אינטער דעם און אויף וועלכע יסודת עס איז געבויעט.
און בנוגע דיין טענה אז די איינציגסטע דרך איז די דרך החתם סופר, איז אפשר קענסטו מיר ביטע שיין מסביר זיין וואס איז די דרך החתם סופר? הא? זיך פירן ווי עס שטייט אין שולחן ערוך? האמיר דאך שוין די שולחן ערוך פאר דעם. משא"כ די דרך החסידות טרעפסטו דארט אוצרות מיט גאלדענע יסודות וואס די טרעפסט דוקא אין די אוצר פון ספרי החסידות, און פון דיינע תגובות זעהט זיך אן אז די ביסט נישט עוסק שטארק אין תורת החסידות, ממילא ווייסטו טאקע נישט אז עס איז דא אזא סארט זאך.
און בנוגע דיין טענה אז אין אונגארן האט זיך בעסער געהאלטן אידישקייט, דאס איז סתם א שקר גס, אין פוילן איז געווען הונדערטער טויזענטער חסידישע אידן און בחורים דערהויבענע חסידישע הייליגע נשמות, טויזענטער בחורים וואס האבן זיך געווייקט אין אידישקייט און בתורת החסידות, און וויאזוי סיגוט מיט בודאפעסט האבן אויסגעקוקט וועל איך דיר באלד פארציילן, און דאס אז ליידער זענען פילע פון די אינגווארג אראפגעגאנגען פון וועג, איז פשוט וויבאלד די ארימקייט איז געווען געפערליך גרויס, די צרות מיט די אלע גשמיות'דיגע פראבלעמען האט געמאכט אז די אלע גרופעס פון ציונים און משכילים זאלן קענען געפינען א פלאץ ביי די אינגווארג, וואס די אינגווארג איז אונגארן איז נישט געווען בעסער ליידער.
די גרעסטע ראי' אז דוקא חסידות האט אפגעראטעוועט די ביסל אידישקייט וואס איז געבליבן און נישט די דרך פון חתם סופר, האסטו טאקע פון דעם אליין אז גאר אסאך פון די תלמידי החתם סופר ותלמידי תלמידיו האבן זיך געקלאמערט צום דרך החסידות, און מדריך געווען זייערע קהילות און ישיבות דוקא אויפ'ן דרך החסידות, און האבן שטארק ארויסגעברענגט אז די דוקא די דרך החסידות איז כתריס בפני הפורעניות זיך צו האלטן בעקבתא דמשיחא. [און נישט ווי דיין רבי מוואדריטש דרייט אויס די ענין כאילו זיי האבן נאר משלב געווען וכו', אדרבה זיי האבן איינגעזעהן אז די דרך החסידות איז די ריכטיגע דרך, איי אין די פריערדיגע דורות איז דאס נישט געווען? נו פשוט דעמאלס איז אויך נישט געווען די סארט נסיונות ווי עקבתא דמשיחא ממילא האט נישט אויסגעפעלט אזעלכע ריזיגע פאנצער'ס ופשוט.
און איך וועל דיר טאקע מעתיק זיין א לשון פון אמרי יהודה מסעקלהעד וואס ער ברענגט שיין ארויס פארוואס די דרך החתם סופר האט זיך נישט געהאלטן און דוקא די דרך החסידות האט זיך געהאלטן, און דא האסטו שוין א תירוץ אויף דיין בלבול אז דוקא אין אונגארן האט זיך געהאלטן אידישקייט, אדרבה דוקא ביי חסידות האט זיך געהאלטן אידישקייט, און אפילו די אונגארישע האט געמיזט צוקומען צום דרך החסידות באופן כללי.
דאס איז זיין לשון אין אמרי יהודה פ' שלח, און די זעלבע ענין דערמאנט ער אין נאך פלעצער: אכן ענין של הבעש"ט מה הוא, והסביר לו כי רשב"י זי"ע גילה לפני העולם שיש א"ל עולם, והאר"י ז"ל לימד איך להתקרב לה', והבעש"ט הק' לימד את העם שה' לפני האיש וכו', ונ"ל הענין כי רשב"י זי"ע התבודד וסיגף א"ע עד אין חקר ופירש מעניני העולם מכל וכל ועסק בנויות ברמה, והאר"י הק' זצ"ל זי"ע לימד איך שגם ע"י עניני העולם יתקרב האדם לבוראו ואיך יכנס לפני ולפנים, והבעש"ט הק' זצ"ל זי"ע לימד שבכל דבר האדם הוא לפני ולפנים ומלכותו בכל משלה והוא נמצא בכל, וכמבואר בספרי תלמידי הבעש"ט הק' זי"ע ועכ"י בשמו איך להכניס הקדושה בכל ענין כי הוא בכל מצוי, וכאשר אנו רואים זה הדרך בחסידים ואנשי מעשה, לכן מתקיים התורה והיראה אצל כת החסידים ההולכים בדרך הבעש"ט הק' עכ"פ לפי הדור, שבכל דבר ישנו קדושה והכל כלול בקדושתו יתברך ועל הכל שורה, וממילא אין הפסק בעבדות ה' והוי כמעין שאינו פוסק, אכן דרכם של אותן גדולי ישראל [החת"ס ותלמידיו] שמסרו ג"כ נפשם לה' בתורה ועבודה, זה הדרך לא היה בכחם של רבת העם לילך בה, ועל כן נתמעט הדרך הזה.עכ"ל.
איי וועסטו זאגן אז נישט יעדער גייט ליידער אויף די דרך, און אפילו אין חסידישע פלעצער איז אויך דא אינגעלייט ליידיגגייער'ס ליידער וכו', נו נו, דאס מיינט נאך נישט אז די דרך החסידות איז נישט קאי וקיים, עס איז קאי וקיים פאר ווער עס וויל גיין דערין. א גיטן טאג.