דרשה למסיבת חנוכה תשע"ג לפ"ק [פון די ארכיווען]

[msp]

אין גמ' שבת כ"א ע"ב שטייט ובשעת הסכנה מניחו דל שולחנו ודיו
רש"י ד"ה הסכנה זאגט די סכנה איז ווייל די פרסיים האבען קיינעם נישט געלאזט צינדען חוץ פון זייערע טומאות
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... 5&pgnum=53
פעידזש 53
דער טור סימן תרע"א זאגט אבער אז עס איז א סכנה פון שמד
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... &pgnum=579
און דער ב"ח דארט איז מעורר אז דער טור לערנט אנדערש ווי רש"י
און ער פרעגט אויף רש"י אז אויב איז עס נישט א גזירת השמד פארוואס פעהלט בכלל אויס הדלקה על השולחן
נאר אויב אלץ גזירת השמד איז גוט אז מען דארף זיך מוסר נפש זיין
אבער על שולחנו איז נישט קיין שטארקע שינוי ווייל די עצם המצוה איז נאך דא ע"ש

[msp]

ר' עקיבא איגר [געברענגט אין די נייע הגהות רעק"א השלם אין די טל-מן עדיציע] פרעגט אויפ'ן ב"ח
אז ביי א מצות עשה זאגט מען נישט אז מען דארף זיך מוסר נפש זיין
אזוי ווי דער ר"ן זאגט לגבי די מעשה פון אלישע בעל כנפים
ד"ה ומקשו הכא אלישע
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... =37953&st=%u05d1%u05e2%u05dc+%u05db%u05e0%u05e4%u05d9%u05dd
פעידזש 594
ממילא ביי מצות הדלקת נר חנוכה פאסט זיך נישט יהרג ואל יעבור
דער תורת חיים פון הגרי"ש סופר טענה,ט אויף רעק"א אז נר חנוכה איז דאך א לאו מכח לא תסור
וויבאלד דער רמב"ם האלט אז אויף יעדע תקנת חכמים איז דא לא תסור
ער שטעלט צו א תשובות חוות יאיר

[msp]

דער חוות יאיר סימן י'
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... 1&pgnum=33
פעידזש 33
ער פרעגט דארט פארוואס דארף מען דער טעם פון אף הן היו באתו הנס
תיפוק לי' אז עס איז א לא תעשה מלא תסור

[msp]

אבער סוף כל סוף דער רמב~ם אליין שרייבט אלץ קעפעל צו הלכות חנוכה ומגילה
אז עס זענען דא צוויי מצוות עשה מדברי סופרים
און אויך למעשה זאגט תוס' פ' ערבי פסחים
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... =37955&st=%u05e9%u05d0%u05e3+%u05d4%u05df+%u05d4%u05d9%u05d5
פעידזש 227 ד"ה שאף אז ד' כוסות הייסט א מצות עשה שהזמן גרמא

בעצם איז דא נאך א חילוק דערמאנט אין די פוסקים אז די חילוק איז נישט צווישען די שמות מצות עשה און מצות לא תעשה
נאר צווישען קום ועשה און שב ואל תעשה
ממילא לגבי מצוות דרבנן הגם עס איז דא א לאו פון לא תסור
מ"מ איז די עבירה אויף דעם נאר בשב ואל תעשה
ממילא דארף מען זיך נישט אויף דעם מוסר נפש זיין
אבער בשיטת הגרעק"א שטימט דאס נישט ווייל אין יו"ד סי' קנ"ז שרייבט רעק"א אז דער כלל פון מחלק זיין צווישען
קום ועשה און שב ואל תעשה איז נוהג נאר לגבי חיוב בזבוז כל ממונו
און למעשה אין סימן תרע"א שרייבט ער אז די סיבה פארוואס מען דארף זיך נישט מוסר נפש זיין ביי א גזירת שמד
אויף נר חנוכה איז ווייל עס איז א מצות עשה און נישט ווייל עס בלייבט שב ואל תעשה

[msp]

דער רמב"ם אין ה' ממרים שרייבט
http://www.hebrewbooks.org/rambam.aspx?rid=14648
אז אויף אלע תקנות פאסט לא תסור
דער רמב"ן אין זיינע השגות פרעגט אז לפי זה וואלט יעדער ספקא דרבנן געדארפט זיין לחומרא
ווייל יעדער ספקא דרבנן איז לפי דער רמב"ם א ספקא דאורייתא
און דער רמב"ן לשיטתו האלט אז לא תסור גייט נאר אויף ילפותות מיט די י"ג מדות שהתורה נדרשת בהן
און אויף פירושי חז"ל מפי הקבלה אין די פסוקי התורה
דער לחם משנה דארט ברענגט א יסוד פון מבי"ט אין קרית ספר
http://www.hebrewbooks.org/rambam.aspx? ... &rid=14648
אז חז"ל האבען אזוי געשטעלט א תנאי אז זייערע תקנות זאל זיין ספקם להקל און נישט ווי דברי תורה
נאר אויב האבען זיי אזוי געשטעלט אז עס זאל נישט האבען א דין דאורייתא ווען איז טאקע די היכי תימצי
מען זאל עובר זיין אויף לא תסור
ענטפערט דער מבי"ט אז דאס גייט אויף זקן ממרא וואס קריגט זיך אויף א תקנת חז"ל
אבער איינער א יחיד וואס איז עובר אויף א דרבנן אפילו במזיד איז ער נאר אנ'עובר על דברי חכמים
און נישט על דברי תורה, וויבאלד ער איז נישט חולק על ציווי חכמים

[msp]

לפי זה איז א יחיד וואס איז עובר אויף א תקנת חכמים מחמת אימת המלכות איז ער נישט עובר אויף א דאורייתא
אין קונטרס חנוכה ומגילה פון ש"ב הגרח"א טורטשין זצ"ל ברענגט פון בריסקער רב הגרי"ז זצ"ל
אז דאס וואס מען קען צינדען על השולחן בשעת הסכנה איז א נייע תקנה ווען די גזירות האבען זיך אהנגעהויבען
אבער בשעת די עיקר התקנה פון הדלקת נר חנוכה איז נאר געווען די מצוה אהן צו צינדען בפתח אדער בחלון
אבער על השולחן איז בכלל נישט געווען אפילו בדיעבד וואלט מען נישט מקיים געווען די מצוה בכלל
און טאקע נאר בשעת הסכנה קען מען צינדען אינעווייניג
ויתכו אז דאס איז דאס אריכות הלשון אין דעם רמב"ם ה' חנוכה פ"ג הלכות א' ב' ג'
ווי ער באשרייבט די היסטאריע פון ווי אזוי האבען די חכמי הדור מתקן געווען די מצוה פון נר חנוכה
http://www.hebrewbooks.org/rambam.aspx? ... =3&hilite=
און ער איז מאריך אז די תקנה איז צו צינדען ביינאכט על פתחי הבתים
וואס לכאורה די פיטשיפקעס פאסען מער אריין שפעטער ווי ער באשרייבט די הלכות הדלקה

[msp]

נאר דאס שטימט מיט דער בריסקער רב אז צינדען על פתחי הבתים איז געווען ביי די עיקר התקנה
און נאר שפעטער בשעת הסכנה האט מען מתקן געווען להדליק על השולחן מבפנים
דער חינוך אין מצוה תצ"ו [דרך אגב איז תצ"ו בגימטריא מלכות, מאן מלכי רבנן] שרייבט
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... =49220&st=%u05E9%u05E0%u05DE%u05E0%u05E2%u05E0%u05D5%20%u05DE%u05DC%u05D7%u05DC%u05D5%u05E7
פעידזש 216
אז שנמנענו מלחלוק על בעלי הקבלה ע"ה ומלשנות את דבריהם
איז משמע אז נישט נאר בכלל מבטל זיין טאהר מען נישט, נאר אפילו מאכען א שינוי טאהר מען נישט פון די תקנת חז"ל
און דאס קען זיין וואס דער ב"ח שרייבט אז צינדען אינעווייניג הייסט נישט קיין שינוי
ווייל ווי דערמאנט איז דאס צינדען אינעווייניג בשעת סכנה א פרישע תקנה
וואס אויף דעם פאסט שוין די לאו פון לא תסור

[msp]

ממילא זאגט דער ב"ח אז די מתקנים אז בשעת הסכנה זאל מען מעגען צינדען על השולחן
האבען נישט געמעגט משנה זיין ווייל אויב יא זענען זיי טאקע עובר אויף לא תסור
אבער טענה'ט דער ב"ח אז צינדען על השולחן הייסט נישט קיין שינוי

[msp]

ממילא איז מיושב די קושיא פון רעק"א
טאקע א יחיד וואס איז עובר אדער משנה א תקנת חכמים
איז ער נאר עובר אויף א מצות עשה מדברי סופרים כלשון הרמב"ם
אבער די חכמי אותו הדור האבען געוואלט משנה זיין די אריגינעלע תקנה פון נר חנוכה
ביי זיי איז דאס שוין נוגע צו לא תסור כמ"ש המבי"ט והחינוך
ממילא אויב עס א שינוי טאקע זענען זיי עובר אויף לא תסור
אבער למעשה זאגט דער ב"ח אז צינדען על השולחן האט נישט קיין שם שינוי

[ווינקל]

געבוקמארקט

[שלעפשיץ]

pdf?

[טייבעלע]

הערליך שיין.

[נודה לך]

ארויף לכבוד חנוכה

[יעדער]

נאר דאס שטימט מיט דער בריסקער רב אז צינדען על פתחי הבתים איז געווען ביי די עיקר התקנה
און נאר שפעטער בשעת הסכנה האט מען מתקן געווען להדליק על השולחן מבפנים
דער חינוך אין מצוה תצ"ו [דרך אגב איז תצ"ו בגימטריא מלכות, מאן מלכי רבנן] שרייבט
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... 05D5%u05E7
פעידזש 216
אז שנמנענו מלחלוק על בעלי הקבלה ע"ה ומלשנות את דבריהם
איז משמע אז נישט נאר בכלל מבטל זיין טאהר מען נישט, נאר אפילו מאכען א שינוי טאהר מען נישט פון די תקנת חז"ל
און דאס קען זיין וואס דער ב"ח שרייבט אז צינדען אינעווייניג הייסט נישט קיין שינוי
ווייל ווי דערמאנט איז דאס צינדען אינעווייניג בשעת סכנה א פרישע תקנה
וואס אויף דעם פאסט שוין די לאו פון לא תסור

א גיטע לינק צום חינוך
https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?r ... &pgnum=216