רבי יהושע רוקח מבעלזא זי"ע - כ"ג שבט תרנ"ד

[מומחה יוחס]

היינט נאכט איז דער יא''צ פין די מיטעלע בעלזער רב רבי יהושע'לע זי''ע

[יוסף פריעדמאן]

בשנת תרל"ז נסע כ"ק מרן מהר"י זי"ע לראזוואדוב לאירוסי נכדתו, הרבנית מרת חיה שרה, בת חתנו הרה"ק רבי יחיאל מקרילוביץ, עם נכדו של הרה"ק רבי משה מראזוואדוב [בנו של הרה"ק רבי אלעזר מדזיקוב בנו של הרה"ק רבי נפתלי
מראפשיץ זי"ע] בן בנו הרה"ק רבי אברהם חיים אב"ד פלאנטש.
כשנפוצה השמועה שמרן נשאר לשבות את שבתו בראזוואדוב נהרו המוני חסידים מכל הסביבה לשבות עמו וליהנות מזיו קדשו. בראותו את ההמונים, העיר הרה"ק מראזוודאב למחותנו בבדיחותא: "נראה, כאילו כל עצי היערות נעשו חסידים, ובאו לחלוק כבוד למחותן"!.
כשסיפרו לאחר מכן את הדברים לגיסו הרה"ק רבי ברוך מגארליץ [שניהם היו חתני הגה"ק בעל "ייטב לב" זי"ע מסיגעט] אמר: "אך! לא כן הוא כמו שאמר גיסי. אלא בשמים יש מלאך הממונה על "כבוד בעלזא", והוא עומד ומאיץ ביהודים עם השוט שבידו שיסעו לבעלזא!" בלשונו: "ער שטייט מיט א בייטש און טרייבט יודען צו ָפאהרען קיין בעלזא"!

[ידיעות שונות]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

[ישלהוסיף]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

גארליץ'ער רב האט דאס קיינמאל נישט געזאגט, פאר דאס וואס האט א שטיקל אהנונג וואס גארליץ איז טייטש.
זאל נאר יוסף אראפברענגן זיין מקור, מסתמא איז דאס אזא מקור וואס איז צום ערשטן מאל געדרוקט געווארען אינדער לעצטע צען צו צוואנציג יאר.

[ידיעות שונות]

מיין נעקסטע שאלה האט געזאלט זיין ווי איז דער מקור הסיפור...

[חמרא טבא]

כ'ווייס נישט צו אין יענע דור איז געווען א צדיק וואס האט אזוי גערעדט אויף בעלז אווי דער גארליצער רב

[מומחה יוחס]

כ'ווייס נישט צו אין יענע דור איז געווען א צדיק וואס האט אזוי גערעדט אויף בעלז אווי דער גארליצער רב

א מקור ביטע

[חמרא טבא]

כ'ווייס נישט צו אין יענע דור איז געווען א צדיק וואס האט אזוי גערעדט אויף בעלז אווי דער גארליצער רב

א מקור ביטע

תורה שבעל פה

וואו פונקטליך ווילט איר עס זעהן געדרוקט?

[העלאו]

עס איז באוואוסט אז די גארליצער רב האט טאקע געהאקט אנטקעגן געויסע רבנים אבער אויפן בעלזע רב האט ער קיינמאל נישט גערעדט
עס איז אפילו באווסט די מעשה אז די מיטעלע בעלזע רב ר' יהושע זצ''ל האט עהם געפרעגט איך הער איך זאגט קריטיק אויף אלע רביס וואס האט איר צו זאגן אויף מיר און דער גארליצער רב האט עהם געזאגט אויפן בעלזא רב זאג איך גארנישט און ער האט געזאגט אויפן בעלזע רב אז ער איז א צדיק אמת
און כמים הפנים אל פנים פלעגט עהם די מיטעלע רב זייער מכבד זיין און גערופען חכם פון דער וועלט ! און אמאל זיך אויסגעדרוקט אז א האלבע וועלט שטייט בזכותו

[יידישע קהילות]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

גארליץ'ער רב האט דאס קיינמאל נישט געזאגט, פאר דאס וואס האט א שטיקל אהנונג וואס גארליץ איז טייטש.
זאל נאר יוסף אראפברענגן זיין מקור, מסתמא איז דאס אזא מקור וואס איז צום ערשטן מאל געדרוקט געווארען אינדער לעצטע צען צו צוואנציג יאר.

כבוד בעלזא קאן מיינען כבוד פון בעלזער רב זי"ע

[ידיעות שונות]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

גארליץ'ער רב האט דאס קיינמאל נישט געזאגט, פאר דאס וואס האט א שטיקל אהנונג וואס גארליץ איז טייטש.
זאל נאר יוסף אראפברענגן זיין מקור, מסתמא איז דאס אזא מקור וואס איז צום ערשטן מאל געדרוקט געווארען אינדער לעצטע צען צו צוואנציג יאר.

כבוד בעלזא קאן מיינען כבוד פון בעלזער רב זי"ע

"כבוד בעלזא" איז א מין דערהער, שווער אריינצולערנען פירושים אין דעם

ס'איז נאר אינטערסאנט צו וויסן ווי און ווען איז נוצר געווארן אט דעם מושג

[חמרא טבא]

עס איז באוואוסט אז די גארליצער רב האט טאקע געהאקט אנטקעגן געויסע רבנים אבער אויפן בעלזע רב האט ער קיינמאל נישט גערעדט
עס איז אפילו באווסט די מעשה אז די מיטעלע בעלזע רב ר' יהושע זצ''ל האט עהם געפרעגט איך הער איך זאגט קריטיק אויף אלע רביס וואס האט איר צו זאגן אויף מיר און דער גארליצער רב האט עהם געזאגט אויפן בעלזא רב זאג איך גארנישט און ער האט געזאגט אויפן בעלזע רב אז ער איז א צדיק אמת
און כמים הפנים אל פנים פלעגט עהם די מיטעלע רב זייער מכבד זיין און גערופען חכם פון דער וועלט ! און אמאל זיך אויסגעדרוקט אז א האלבע וועלט שטייט בזכותו

אויפן בעלזא רב אליין מאן דכר שמיה?!?

מ׳רעדט טאקע פונעם אויבן דערמאנטן כבוד בית בעלז וואס דאס האט מתיר געווען צו טון וואס מהאט נאר געדארפט יהיה מה שיהיה...

צאנזער רב שרייבט שוין וזל״ק בא״ד כל העולם שלהם ובלבם המה אנשי מדע ואין בנמצא בעולם זולת רבם אתו הכל כלא יחשבו פני איש ולכן מה יועיל להם פסק דין וכו׳

[ידיעות שונות]

דאס האט זיי געמיינט? נישט משמע אזוי...

[חמרא טבא]

ברור אז יא

[יוסף פריעדמאן]

עס איז באוואוסט אז די גארליצער רב האט טאקע געהאקט אנטקעגן געויסע רבנים אבער אויפן בעלזע רב האט ער קיינמאל נישט גערעדט
עס איז אפילו באווסט די מעשה אז די מיטעלע בעלזע רב ר' יהושע זצ''ל האט עהם געפרעגט איך הער איך זאגט קריטיק אויף אלע רביס וואס האט איר צו זאגן אויף מיר און דער גארליצער רב האט עהם געזאגט אויפן בעלזא רב זאג איך גארנישט און ער האט געזאגט אויפן בעלזע רב אז ער איז א צדיק אמת
און כמים הפנים אל פנים פלעגט עהם די מיטעלע רב זייער מכבד זיין און גערופען חכם פון דער וועלט ! און אמאל זיך אויסגעדרוקט אז א האלבע וועלט שטייט בזכותו

אויפן בעלזא רב אליין מאן דכר שמיה?!?

מ׳רעדט טאקע פונעם אויבן דערמאנטן כבוד בית בעלז וואס דאס האט מתיר געווען צו טון וואס מהאט נאר געדארפט יהיה מה שיהיה...

צאנזער רב שרייבט שוין וזל״ק בא״ד כל העולם שלהם ובלבם המה אנשי מדע ואין בנמצא בעולם זולת רבם אתו הכל כלא יחשבו פני איש ולכן מה יועיל להם פסק דין וכו׳

ווי אויבן האט מען דערמאנט? און ווער האט מתיר גיווען?
און צאנזע רב האט אויך געשריבן דאס ספציפיש אויף בעלז?

לגבי די מקור פון די מעשה, דאס האב איך געזעהן שטיין די וואך ביי איינע פון די בלעלעך וואס קומט ארויס אויף שב"ק, און אזוי אויך האב איך עס גהערט מיט יאהרן צוריק פון א דיין זצ"ל און שטאט אנטווערפען.
לכאו' שטייט עס שוין געשריבן מיט אסאך יאהרן צוריק, און לכבוד די וואס האבן כסדר ליב צו אפרעגן יעדן חסידיש מעשה צוליב א גוועיסע אידולוגיה אז אלע סיפור קודש אויף גדולי ישראל זענען פאלשע מעשיות, וועל איך אי"ה בימים הקרובים אפיר זיכן די מקור פון די אויבנדערמאנטע מעשה.

[געדיך אוואש]

ברור אז יא

על שכמותך שרייבט דער צאנזער רב זי"ע אין א בריוו משנת תרכ"ט:
"אוסיף שנית להסיר מעלי דיבת רבים ותלונתם, ואתפלא מאוד מדוע עלתה זאת על לבבכם שחרפתי חסידי בעלזא, הלא כתבתי במכתבי 'כת חדשה', וחסידי בעלזא המה עדה קדושה מאז, וגם כתבתי שם 'שונאי נפשי', ועדת חסידי בעלזא מעודם הי' אהובי נפשי, וגם כתבתי כי המה כתבו פאשקיוועלין, וחסידי בעלזא נקיים מכל זה..."
(נעתק מקובץ "עתיקות" ח"ג עמוד צו)

[געדיך אוואש]

כ'ווייס נישט צו אין יענע דור איז געווען א צדיק וואס האט אזוי גערעדט אויף בעלז אווי דער גארליצער רב

חכמים הזהרו בדבריכם!
פון אייער ווערטער קען מען פארשטיין כאילו גארליצער רב האט גערעדט אויף בעלזער רב חלילה, א זאך וואס לא הי' ולא נברא, און אדרבה, געהאט שטארקע התבטלות פאר צדיקי בית בעלזא, אנגעהויבן פון ערשטער רב מרן מהר"ש זי"ע ביז צום פריערדיגער רב מרן מהרי"ד זי"ע, און טראץ דעם וואס ער פלעגט אוועקמאכן רבי'ס און זיי באשאנקן מיט געבענטשע קללות, האט ער אבער די בעלזער רבי'ס שטארק מחשיב געווען און געפארן להסתופף בצילם. נאר כדרכו בקודש האט ער פיינט געהאט שוואנצאנים ושוואנצאנעס, און אויף זיי האט ער גערעדט, ווי למשל ס'האט אים געשטערט דאס וואס חסידים האבן געזאגט אז דער פריערדיגער רב איז נאך גרעסער ווי זיין טאטע דער מיטעלער רב, וכדו', ווי ס'געברענגט אין י"ג אורות.

[געדיך אוואש]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

איך ווייס נישט פון וואו ר' יוסל פרידמאן האט מעתיק געווען זיין לשון... הערט זיך אן היבש געפאטשקעט... אבער אין ספר דברי ברוך ברענגט ער אז גארליצער רב האט געזאגט: "יש בשמים שוט מיוחד לזרז אנשים שיסעו לבעלזא".

לגבי די נוסח "כבוד בעלזא", אין בריוון פון די עסקני הישיבה אין אר"י נאך בחייו פון בעלזער רב זי"ע, ובתוכם דער ראש ישיבה מוהר"ש בראנדער זצ"ל, ווערט שוין דערמאנט דער לשון "כבוד בעלזא". און אויב האב איך נישט קיין טעות, ברענגט שוין בילגורייער רב זצ"ל אין א בריוו עפעס א ענליכע לשון אז כל מגמתו איז כבוד בעלזא, אבער פארן קריג לא שמעתי אז עס זאל האבן געווען אזא מושג.

[חמרא טבא]

ברור אז יא

על שכמותך שרייבט דער צאנזער רב זי"ע אין א בריוו משנת תרכ"ט:
"אוסיף שנית להסיר מעלי דיבת רבים ותלונתם, ואתפלא מאוד מדוע עלתה זאת על לבבכם שחרפתי חסידי בעלזא, הלא כתבתי במכתבי 'כת חדשה', וחסידי בעלזא המה עדה קדושה מאז, וגם כתבתי שם 'שונאי נפשי', ועדת חסידי בעלזא מעודם הי' אהובי נפשי, וגם כתבתי כי המה כתבו פאשקיוועלין, וחסידי בעלזא נקיים מכל זה..."
(נעתק מקובץ "עתיקות" ח"ג עמוד צו)

איך ווייס נישט צו וועלכע בריוו איר באציהט זיך, אבער דעם בריוו פון וואס איך רעד שטייט נישט דארט קיין ווארט וועגן כת חדשה אדער פאשקעווילן

[חמרא טבא]

כ'ווייס נישט צו אין יענע דור איז געווען א צדיק וואס האט אזוי גערעדט אויף בעלז אווי דער גארליצער רב

חכמים הזהרו בדבריכם!
פון אייער ווערטער קען מען פארשטיין כאילו גארליצער רב האט גערעדט אויף בעלזער רב חלילה, א זאך וואס לא הי' ולא נברא, און אדרבה, געהאט שטארקע התבטלות פאר צדיקי בית בעלזא, אנגעהויבן פון ערשטער רב מרן מהר"ש זי"ע ביז צום פריערדיגער רב מרן מהרי"ד זי"ע, און טראץ דעם וואס ער פלעגט אוועקמאכן רבי'ס און זיי באשאנקן מיט געבענטשע קללות, האט ער אבער די בעלזער רבי'ס שטארק מחשיב געווען און געפארן להסתופף בצילם. נאר כדרכו בקודש האט ער פיינט געהאט שוואנצאנים ושוואנצאנעס, און אויף זיי האט ער גערעדט, ווי למשל ס'האט אים געשטערט דאס וואס חסידים האבן געזאגט אז דער פריערדיגער רב איז נאך גרעסער ווי זיין טאטע דער מיטעלער רב, וכדו', ווי ס'געברענגט אין י"ג אורות.

איך האב שוין פריער קלאר געשריבן אז אויפן מיטעלע בעלזער רב האט ער קיינמאל נישט גערעדט און ערז געפארן צו עם.

פאר רבי ישכר בער האט ער זיך נישט מבטל געווען ודי בזה.

אמת סהאט עם זייער געבאדערט די שפראך ווי כאילו די שפעטערע רבי׳ס זענען גרעסער ווי די פריערדיגע און ווען א בעלזער חסיד האט עם מסביר געווען וויפיל גרעסער רבי ישכר בער איז פון זיין פאטער רבי יהושע האט ער געזאגט אה הייסט זאגסטו אז איך בין געפארן צו א הונדערטסטל פון גארנישט...(מ׳דארף קלאר באטאנען אז ח״ו האט ער נישט געמיינט מזלזל צו זיין אין מהרי״ד וואס כל בית ישראל ענו אחריו מקודש מקודש אבער קעגן די הנהגה מיט וואס די חסידים האבן זיך אויפגעפירט איז ער געווען אש להבה)

[אהרן הלוי]

מ'בעט ווער ס'קען זאל אפשרייבן 'דינים העולים' פון דעי פייערדיגע חסידישע שמועס ושכמ"ה

[חמרא טבא]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

איך ווייס נישט פון וואו ר' יוסל פרידמאן האט מעתיק געווען זיין לשון... הערט זיך אן היבש געפאטשקעט... אבער אין ספר דברי ברוך ברענגט ער אז גארליצער רב האט געזאגט: "יש בשמים שוט מיוחד לזרז אנשים שיסעו לבעלזא".

כ׳האב נאכגעקוקט אין דברי ברוך און כזעה אז די מקור איז דעם ספר אדמורי בעלז פון ר״י קלאפהולץ כבין נייגעריג צו ס׳דא נאך א מקור צו די מימרא

[ממעתיקי השמועה]

אזוי לאנג גייט שוין צוריק די נוסח "כבוד בעלזא"?

נישט געוויסט אז ס'שטאמט גאהר פון גארליצער רב זי"ע...

איך ווייס נישט פון וואו ר' יוסל פרידמאן האט מעתיק געווען זיין לשון... הערט זיך אן היבש געפאטשקעט... אבער אין ספר דברי ברוך ברענגט ער אז גארליצער רב האט געזאגט: "יש בשמים שוט מיוחד לזרז אנשים שיסעו לבעלזא".

כ׳האב נאכגעקוקט אין דברי ברוך און כזעה אז די מקור איז דעם ספר אדמורי בעלז פון ר״י קלאפהולץ כבין נייגעריג צו ס׳דא נאך א מקור צו די מימרא

עס קען זיין פשט ווי דער מעשה פון "טאטע שיק מיר אפאר הויזן" וואס מען קען מפרש זיין לכמה אנפין, ואכמ"ל
אבער עס איז ממש כמעט אוממעגליך אז גארליצער רב זאל האבן דאס געמיינט, כידוע לכל מבין. פארשטייט זיך וואס קען דערהייבן ברייטקייט

[אלטעחסיד]

האט איינער אמאל געהערט פון דעם בוך "דיא פטירה פון דעם הייליגן בעלזער צדיק : אויך אכט ווינדערליכע מעשיות פון אוהם"

דיא פטירה פון דעם הייליגן בעלזער צדיק : אויך אכט ווינדערליכע מעשיות פון אוהם

איך קען עס אין ערגעטז נישט טרעפען

[געדיך אוואש]

היינט נאכט די יארצייט, זי"ע.
בייגעלייגט פון "מחזיקי הדת" וואס איז געדריקט נאך זיין פטירה:

מחזיקי הדת _ יום שישי, פברואר 10, 1905 _ None _ 2_Page_1.jpg (577.28 KiB) געזען 2308 מאל

מחזיקי הדת _ יום שישי, פברואר 10, 1905 _ None _ 3_Page_1.jpg (548.08 KiB) געזען 2308 מאל