lebediger berel האט געשריבן:יעך האב געהאט די זכי', איך האב געקענט א איד א צדיק אמת, א קדוש וטהור, ווייניג האבן געוויסט זיין גרויסקייט ער האט געהייסן ר' דוד משה הויזער זכר צדיק וקדוש לברכה, ער האט געקענט בלי שום גוזמא כלל "כל התורה כולה" ער האט "פון זיך נישט ארויס געקוקט און צו יענעם נישט אריין געקוקט"
אויף דעם ארויף האב איך געשריבן:
אינטערסאנט, איך האב פונקט באמערקט אין די הקדמה פון "בנה ביתך" אז ר' אנשיל שעהר שליט"א שרייבט כהאי לישנא: ובצאתי לא אמנע מלהזכיר נשמת ידידי וחבירי היקר הצמוד בקירות לבבי האברך החשוב ת"ח עצום לא פסיק פומי' מגירסא שייף עייל ושייף נפיק ולא מחזיק טיבותא לנפשיה הרה"ג מוה"ר דוד משה שלום ב"ר פינחס הויזער ז"ל, שיחד בחברותא להבחל"ח למדנו כמה שנים, ונלב"ע בדמי ימיו אחר סבלו יסורים קשים שקבלם באהבה מחרת יוה"כ תשנ"ד לפ"ק. זכרו לא ימוש מאתנו תנצב"ה.
אפשר קענט איר אונז מרחיב הדיבור זיין - אפשר אין על הצדיקים פארום - איבער דעם טייערן איד וואס מיר האבן פארפאסט.
לעבעדיגער בערל האט געענטפערט:
אויב איינער וועט אנהייבן א אשכול אין על הצדיקים, וועל איך אי"ה ממשיך זיין
איך געדענק אים שוין נישט פון די אינגע יארן פערזענליך. אלזא וועל איך אנפאנגען מיט דעם וואס ביקסאד זאגט, ער איז געווען א בחור אין סענס סט. דוכט זיך מיר אפילו איין זמן אין קרית יואל, עכ"פ אין די סוף ל' יארן האבן שוין א גרויס טייל פון זיינע חברים חתונה געהאט, און ער איז נאך געווען א בחור אין ישיבה, (ווער ס'ווייסט זיין היסטאריע פריער, זאל זיך מעלדן) ומה עשה, וואס האט ער געטון, ער האט גענומען זיין חברותא יבלח"ט הרב יונגרייז, וועם איך קען נישט פערזענליך, און ס'ווערט אנגעגעבן אז די צוויי לא פסק פומיה מגירסא, זיי האבן געלערנט "בלי גוזמא" 17-18 שעה א מעת לעת, מ'האט אזוינס נישט געזען פאר דעם דא אין אמעריקע, ואחריהם לא קם כמוהם, נישט געשמועסט, נישט געקאועט, נישט פארשטאנען אן עסק, נאר פשוט אלד פעישאנד איבערגעבויגן אויף די גמרא און שולחן ערוך און געלערנט. די היסטאריע פון הרב יונגרייז ווייטער קען איך נישט, נאר אז ער איז אן איידעם אין מאנסי און זיין רביצין מאכט די "מעלות" (מאנכע זאגן אז די תורה'דיגע בקיאות אין מעלות קומט פון אים, ואנכי לא ידעתי, איך ליין עס נישט) הרב הצדיק רבי דוד משה איז געווארן א איידעם ביים פרעשבורגער הרב ווייס, און ער האט זיך אריין געזעצט לערנען אין כולל. דארט האב איך אים זוכה געווען צו באגעגענען ווייל בימים ההם איז נאך אין בארא פארק נישט געווען קיין געהעריגן כולל פאר א סאטמארן אינגערמאן, בין איך פארווארפן געווארן קיין וומ"ס. איך ווייס נישט ווי אנצופאנגען, דאס אז ער איז געווען א מתמיד עצום דארף מען קיינעם נישט זאגן, ווייל דאס האט יעדער געזען און געהערט. לאמיר רעדן א מינוט פון זיין עניוות ושפל ברך, כאטשיק ער האט נישט פארברענגט קיין "סעקונדע" און זיין לערנען איז געווען כאטשיק דריי פיר שעה "רצופות" אן א קאווע, טעלעפאן קאל, ווערטל וכו', אבער פארן לערנען און נאכן לערנען האט ער יעדן געגריסט ווי יענער וואלט ווען געקענט זיין זיין טאטע מיטן גרעסטן רעספעקט און דרך ארץ. אויב האט איר שוין אמאל געלערנט אין א סטעבליזירטן כולל ווייסט איר דעם סדר, אז ס'זיצן דארט עלטערע אינגעלייט מיט גרויסע בערד, מיט'ן חושן משפט געווענליך און ווען ס'קומען אן די פרישע אפרוחים, באקומען זיי געווענליך דעם בליק פון אויבן אראפ, זיי זאלן קודם וויסן אז דא איז מער נישט זייער "ישיבה" די עלטערע אינגעלייט וואס ווערן שוין באלד זייידעס זענען דן בדברים העומדים ברומו של עולם, (בימים ההם, די שאלה פון א אלטן שוחט) און די פרישע וואגן זיך קוים צו כאפן א בליק פון דערווייטנס. לא כן עבדי משה נישט אזוי איז געווען הרב ר' דוד משה זכר צדיק וקדוש לברכה, ער האט יעדן פרישן אינגערמאן מקרב געווען, מיט א "אמת"דיגן שמייכל, אמאל געזאגט א דבר חיזוק, און אמאל באמת געפרעגט צו ער דארף עפעס. בימים ההם, איז ארויס געקומען ביפערס, און די אינגעלייט האבן געדארפט האבן אלץ קוואדערס, צוריק צו רופן ווען די פרישע קוים כלה האט גע"ביפ"ט, עמערדזשענסי, ברענג מיר א אייז קרים ווען דו קומסט אהיים. די בעסטע אדרעס צו בארגן א קוואדער איז געווען ר' דוד משה, בתשואות חן, בכבוד, יעדן טאג נאכאמאל, נישט אראפ געקוקט יענעם, נאר פארקערט המשך יבוא אי"ה
MOSH לאמיר רעדן צו אייך בדרך כבוד, ווייל לויט דיין פריעדעגע תגובה איז עפעס משמע אז די ביסט א סענדז סט. תלמיד,
סוי איר שרייבט אז זייערע קינדער וואלטן נישט געוואלט אז זייערע נעמען זאלן זיין אויפן קאמפיוער, וואלט איך אייך געוואלט פרעגן אויב דוד הצדיק ר' דוד משה וואלט יא געוואלט זיין נאמען דאהי?
וואלוועלע האט געשריבן:MOSH לאמיר רעדן צו אייך בדרך כבוד, ווייל לויט דיין פריעדעגע תגובה איז עפעס משמע אז די ביסט א סענדז סט. תלמיד,
סוי איר שרייבט אז זייערע קינדער וואלטן נישט געוואלט אז זייערע נעמען זאלן זיין אויפן קאמפיוער, וואלט איך אייך געוואלט פרעגן אויב דוד הצדיק ר' דוד משה וואלט יא געוואלט זיין נאמען דאהי?
איך בין יעצט נייגעריג געווארן צו זעהן א בילד פון אים... (איך פלעג מיך דרייען אין כולל אין די אנהייב נו"ן יארן, לערנענדיג בחברותא מיט א קרוב מיינער. אגב, פון וועלכן כולל רעדט מען דא? זופניק אדער תהלת יואל).
אה ! זיינע תחנונים צום ברך משה ער זאל אים פארהערן וואו די איבריגע בחורים און מיט אים נישט מאכן א אויסנאם, ער האט בכלל נישט פארשטאנען מיט וואס ער איז אנדערש פון די איבריגע בחורי חמד, דער ברך משה האט טאקע געהייסן מען זאל אויף קריצן אויף זיין מצבה הגאון, צום סוף האט מען געשריבן הה"ג.
זיין חברותא הרה"ג ר' יוסף ברוך בענדיט יונגרייז שליט"א ראה"כ סאטמאר - מאנסי, איז א איידעם ביי הרה"ח ר' משה ישראל כהן, בן החסיד המרומם ר' יאנקעלע כהן [ראלניצקי].
א גוטן טייערע ברידער איך בין געווען פארנומען ביז יעצט קודם ישר כח ר' מויש לאמיר געדענקען זיין יארצייט ממחרת יום הכיפורים, ער ליגט אין בית החיים אין קרית יואל. לויט מיין זכרון האט ער איבערגעלאזט נאר איין איינציגע בת יחידה מעגליך כ'האב א טעות, אזוי ווי כ'האב געעפנט מיין ביזנעס אין די זעלבע תקופה וואס ער איז נפטר געווארן און כ'בין געוועזן פארנומען יומם ולילה האב איך ליידער נישט זיך אינטערעסירט דעם מצב און כ'קען נישט זאגן קיין פרטים אבער כ'מיין אז די אלמנה האט נאך אמאל חתונה געהאט און די טאכטער איז ערצויגן געווארן דורך איר צווייטן מאן. דאס איז נאר וואס כ'געדענק אן זיך נאכפרעגן א מעשה פון פופצן יאר צוריק, זי איז שוין לכאורה אין די עידזש חתונה צו האבן, ואנכי לא ידעתי. צוריק צו זיין ציון, ער ליגט אין קרית יואל גאנץ נאנט צום דורכגאנג, קענסט אויפזוכן זיין קבר אויף די ליסטע. א אינטערעסאנטע פרט, ווען כ'האב געלערנט אין וומ"ס פלעג איך נאכמיטאג פון צייט צו צייט אריין גיין צו א עלטער מומע כאפן א מיטאג, אזוי ווי כ'האב געלערנט מיט ר' ד"מ זצ"ל האב איך געכאפט א שמועס מיט מיין עלטער פעטער ז"ל איבער מיין חברותא, ער איז אזוי נתפעל געווארן, ער האט זיך פאראינטערסירט איבער אים און געזען אז איך ווייס נאר כטיפה מן הים איבער זיין גרויסקייט, האט ער זיך פארבינדן מיט ר' חיים הערש יאקאבאוויטש ז"ל וואס איז דעמאלטס געווען דער ראש פון חברה קדישא און געבעטן א טובה אז ווען ער וועט נסתלק ווערן זאל מען אים לייגן ווי נענטער מ'קען צו ר' דוד משה, ער ליגט טאקע גאנץ נאנט צו אים. הגם ר' חיים הערש האט שוין נישט געלעבט ווען מיין פעטער איז נסתלק געווארן זעט אויס ער האט דאס אויך געבעטן פון אנדערע, אדער א בחינה פון רצון יראיו יעשה. כ'האב אבער ארויס גענומען פון דעם נאך א לימוד, אז דער עלטערער דור האט באמת מחשיב געווען א תלמיד חכם, און כאטשיק מיין פעטער האט געקענט זיין ר' דוד משה'ס טאטע און אפשר זיין זיידע, האט אים געפאסט צו רופן א צווייטן איד און זיין עלטער און בעטן צו ליגן נעבן א תלמיד חכם וצדיק.
כ'האב יעצט באמערקט מאיר מייער'ס תגובה דער ענטפער איז יא, ביי הרב ווייס מ'פרעשבורג
מיט דעם בין איך מסיים מיין הערכה אויף ר' דוד משה זצ"ל הגם, קען זיין כ'וועל זיך נאך עפעס דערמאנען, אבער כ'מיין אז כ'האב ארויסגעגעבן מיינע זכרונות בדרך כלל
יעצט, טייערע קאלעגן: ביטע זייט ממשיך ווער ס'קען עפעס מוסיף זיין תבא עליו ברכת טוב,
אויך וואלט מען געמעגט עפענען נאך אשכולות איבער ענליכע אידן בדומה לו, כ'זע דער עולם גלייכט די סארט זאכן.
קרעמער האט געשריבן:אינטערסאנט, איך האב פונקט באמערקט אין די הקדמה פון "בנה ביתך" אז ר' אנשיל שעהר שליט"א שרייבט כהאי לישנא: ובצאתי לא אמנע מלהזכיר נשמת ידידי וחבירי היקר הצמוד בקירות לבבי האברך החשוב ת"ח עצום לא פסיק פומי' מגירסא שייף עייל ושייף נפיק ולא מחזיק טיבותא לנפשיה הרה"ג מוה"ר דוד משה שלום ב"ר פינחס הויזער ז"ל, שיחד בחברותא להבחל"ח למדנו כמה שנים, ונלב"ע בדמי ימיו אחר סבלו יסורים קשים שקבלם באהבה מחרת יוה"כ תשנ"ד לפ"ק. זכרו לא ימוש מאתנו תנצב"ה.