אידישע וועלט פארומס

עס איז אינטרעסאנט אז פון די קאפוסטער חסידים (וואס אגב איך שטאם פון זיי) איז קיין זכר נישט געבליבן, אבער פון די מלאכים (זיי זענען נישט געווען קיין קאפוסטער) וואס זענען געווען בעיסד אין די טמא'נע אמעריקא זענען נאך געבליבן פיל פון זיי.

בכלל די מלאך איז גראדע יא געווען א חסיד פון די רש"ב פין אנהייב אבער ער האט זיך שפעטער אפגעטייל און געווארען א מתנגד .

עס קען זיין אז ער האט מיטגענומען אפאר זאכן פון די רש"ב ווען ער האט זיך אפגעטיילט.

אנדי פעטיט האט געשריבן:עס קען זיין אז ער האט מיטגענומען אפאר זאכן פון די רש"ב ווען ער האט זיך אפגעטיילט.

ס'קען טאקע זיין.
אגב, וואס איז יעצט געווארן פון די מלאכים? זיי זענען א באזונדערע חסידישע קהילה? זיי האבן א רבי?
איך האב עפעס געמיינט אז זיי זענען געווארן א טייל פון סאטמאר.

ובאשר צו קאפוסט - די שול 'בעל התניא' ביי אונז אין ירושלים איז דאך א קאפוסטער.

וועלעכער שול? אויף וועלעכער גאס?

אין וויליאמסבורג איז דאך דא די ביהמ"ד נתיבות עולם בנשיאות הרה"צ ר' מאיר וועבערמאן שליט"א און אויך אין מאנסי איז דא א שיינע חבורה.

אנדי פעטיט האט געשריבן:אין וויליאמסבורג איז דאך דא די ביהמ"ד נתיבות עולם בנשיאות הרה"צ ר' מאיר וועבערמאן שליט"א און אויך אין מאנסי איז דא א שיינע חבורה.

איז זיי זענען א באזונדערע קהילה אדער א חלק פון סאטמאר? וועמען'ס חסידים זיי זיינען? נישט דעם סאטמארער רבי'ן?
אגב, איינער האט מיר נעכטן געזאגט אז מלאך האט זיך אפגעטיילט נישט פון רש"ב נאר שוין פון ריי"צ.
אפשר עמעצער קען דערציילן פון זייערע געשיכטע?

איך קען נישט די פונקטלעכע פרטים אבער איך בין זיכער אז ער האט זיך אפגעטיילט פון די רש"ב.

למעשה איז עס נישט געווען נוגע ווייל זיי זענען דאך געווען אזוי ווייט איינער פון די אנדערע ביז די ריי"צ נ"ע איז געקומען קיין אמעריקא, וואס דאן האט זיך עס אביסל צופלאקערט, פארדעם מאכען מאנכע דעם טעות.

דער מלאך איז געווען א תלמיד פינעם מרש"ב, נאכען לערנען ביים מגן אבות ער האט געלערנט בחבריתא מיט מרי"צ אין זיי האבען זיך צישלאגען ווייל ער האט באקימען חסידים, און ער איז אהיים געפארן, בשעתן געזעגענען מיטן מרש"ב האט דער מרש"ב זייער געוויינט אז ער פארט שוין אהיים

(געהער פון אן היסטאריקער)

בני היכלא האט געשריבן:ערנסטער.
וויאזוי קוקט אויס די שול, אן ר' משה'ן?
ס'האט נאך די זעלבע חן?

דעם אמת געזאגט - איך ווייס נישט, איך האב דארט (צום באדויערן) שוין עטלעכע יאר נישט געדאוונט און נישט געקומען אויף זייערע פארברענגענס.

דארפסמאן, אט עפעס אזוי האט מען מיר נעכט אויכעט דערציילט - אז מחלוקת האט ער געהאט נישט מיטן רש"ב נאר מיטן ריי"צ.
אגב, ווי איז געווען זיין נאמען און פארוואס רופט מען אים אן 'מלאך'?

זיין נאמען איז געווען ר' חיים אברהם דובער לעווין, און מען האט אים גערופן מלאך צוליב זיין געטליכע פירונג, בפרט על אדמת אמעריקע בימים ההם.
------
פארראכטן דעם נאמען פונעם מלאך, לויט די אויפמערקונג פון דארפסמאן.

כערענסטער ועוד לדארפסמאן, לויט מיין היסטארישע וויסנשאפט, האט ער טאקען געלערנט מיט מהרייצ, און ער איז איהם עפעס נישט געפאלן, וכולי וכולי.....

קרעמער: זיין נאמען איז געווען הר"ר חיים אברהם דובער לעווין זצ"ל , אזוי שטייט אויף זיין מצבה (ער ליגט אין לאדי NJ נעבן העקענסעט שפיטאל)

סאכדעס : עס איז שוין געווען א מחלוקה אינדערהיים אויב דער מרי"צ איז ערליך אדער נישט , ואני הקטן נעם נישט קיין שטעלונג

נאר איך האב זייער אסאך געהערט פון זיין צדקות, מיין חבר טוט אביסל אין היסטאריע ווייס איך אביסל

עס איז פארבליבען א קונטרס פון מכתבים פונעם מלאך וואס ער שרייבט צו זיין זוהן וועלכער האט זיך נישט אויפגעפירט אינגאנצן ווי עס פאסט, ווייסט איינער צו פונעם זוהן איז עפעס פארבליבען?

דער בילד פונעם מציבה אינעם 'אתר קברי צדיקים'

זיין זוהן ר' אפרים ע"ה האט געוואינט אין אלבעני, און אוועק ט' תמוז תשנ"ג, אויב איך האב נישט קיין טעות
יא עס איז פארבליבען פון אים, אבער לכאורה נישט וואס צי שרייבען אינעם קרעטשמע......

איך האב טאקע געמיינט דאס צו פרעגן, צו עס זענען פארבליבען ערליכע אייניקלעך.

דער מלאך האט דאהי אין אמעריקא ווען אידישקייט איז געווען בשפל המצב צוגעצויגן ערליכע בחורים פון ישיבת תורה ודעת וועלכע האבן זיך געהאלטן כצור החלמיש אקעגן די בייזע ווינטן.

זיין זון ר' אפרים זלמן איז ווי איך ווייס געווען א גרוש אן קינדער אדער גאר אן אלטער בחור ער פלעגט צי קימען קיין קרית יואל אין איינשטיין ביי ר' יודא לייב פלאהר
אזוי אויך האט ער געהאט א טאכטער וואס וואס לויט מיין ידיעה האט זי נישט געהאט קיין קינדער
אזוי ארום איז נישטא כפי ידיעתי קיין דורות היינט צי טאג פונעם מלאך.

הרב ערנסטער, דער ביהמ''ד נתיבות עולם אויף 205 היוז סט. אין וויליאמסבורג, איז באשטאנען פון א געקליבען קרעמל פון געווייקטע תלמידים פון מלאך אנגעפירט דורך הרב ר' יעקב שור ז''ל [אוועק אנהויב מ' יארן און ליגט אין ק''י] צווישן זיי: ר' משה שפירא ז''ל, ר' יוסף פלאר מוכר ספרים ז''ל, ר' זאנוויל גערטנער ז''ל, און להבחל''ח ר' אבא שאול סאלאף זז''ג, זייערע קינדער האבן מער ווייניגער געלערנט און זענען אויפגעוואקסן אין סאטמאר.

יצחק שארר וועלעכע דרייט זיך אין די וויליאמסבורגער גאסן איז א זוהן פון ר' יעקב שארר, ר' יעקב איז געווען א ברודער מיט ר' גדלי' וואס זיינע קינדער זענען ר' אברהם שארר רב בית מדרש בית יעקב בפלעטבוש, ר' רפאל שארר ר"י וויזניץ קייאמישע, ר' ישראל שמחה שארר ר"י ישיבת אור שמח מאנסי.

בנוגע דער קאפוסטער, ער איז געווען א זוהן פונעם צמח צדק, און דער קאפוסטער איז געווען דער איינציגסטער פון אלע חבד"סקער רבי'ס וועלכע אלע קינדער זיינע זענען געווען רבי'ס, ער איז געגאנגען בגדי לבן, אנדערש ווי דער מהר"ש, ( די ליובאוויטשער זענען געגאנגען בגדי לבן אזוי ווי מען זעהט אויפן בילד פונעם צמח צדק) עס זענען געווען גרויסע מלחמות צווישן ליובאוויטש און קאפוסט בנוגע די ארץ ישראל'דיגע געלטער, און דער חבד'סקער בית מדרש אין מאה שערים געגענט איז טאקע מלכתחלה געווען א קאפוסטער.

דער רבי דער מהר"ש איז געווען מער א מאדערענער, אבער אין ליובאוויטש איז ער מער צוליב דעם וואס ער האט מחדש געווען אסאך אין חסידות, איך האב געהערט פון ר' שלום בער לעווין יו"ר פון די לייברערי פון אוצר אגודת חסידי חב"ד אז ס'איז בעצם יא דא א בילד פון איהם הגם ס'איז נישט באקאנט, נאר היות ער איז געווען זייער גרויס (בפועל ממש) שעמען זיי זיך דערמיט.

היינטיגע צייטן האלטן זיך די מלאכים נאכאלץ מיט מנהגי חב"ד, זיי נוצן די סידורים און ספרים וואס ווערן ארויס געגעבן דורך קה"ת ליובאוויטש, אבער זיי זענען שוין בעצם סאטמארער,

אנדי פעטיט האט געשריבן:אין וויליאמסבורג איז דאך דא די ביהמ"ד נתיבות עולם בנשיאות הרה"צ ר' מאיר וועבערמאן שליט"א און אויך אין מאנסי איז דא א שיינע חבורה.

דאס בית המדרש פון הרב ר' חיים [אח"ד] פלאהר שליט"א.

farshlufen האט געשריבן:אנגעפירט דורך הרב ר' יעקב שור ז''ל [אוועק אנהויב מ' יארן און ליגט אין ק''י]

א איידעם ביי משפחת דערשאוויץ.

הרב ביקסאד, האסט מיך דערמאנט, איך האב פארגעסן פון דעם לעבעדיגן לוסטיגן אידל, ר' יוסף דערשאוויטץ ז''ל.

ר' יוסף איז געווען א זעלטן גוטער מעהלער ער האט א זוהן ר' דוד אין קרית יואל אויך מיט דעם גוטן טאלאנט ר' דוד איז אויך א גרויסער תלמיד חכם און א בעל מחדש נפלא

מיללער : די ביסט געווען לעצטענס ביי זיי ציון ? איך גיי אסאך מאל אויפן וועג קיין אפסטעט און איך טרעף זייער אסאך מאל מענטשן,
אגב וואס איך בין שוין אמאל אריינגעפאלען דארט און מלאכים האב איך געזען אז זיי זענען זייער מקפיד אויף די חב"ד מנהגים מען זאגט אן די בעלי תפילות וואסערע חיליקים עס איז דא ביים דאווענען, און ביי של"ס לערענט מען פאר תניא מיט א געוואלטיגע עיון מען פרעגט אריין, און אויך לערנט מען פאר "תורה אור" פינעם תניא (איך ווייס נישט ווען מען לערנט עס פאר) און ר' אלימלך פלאר פון מאנסי (א ברידער פון ר' חיים) לערנט פאר דרך מצותך פינעם צמח צדק יעדע מיטוואך אדער יעדע צווייטע מיטוואך, איך קען ר' אלימלך ער איז א פלאמעדיגע איד און קען גיט חב"ד (ער איז איינגעשטעלט ביי ר' משה גרין'ס ישיבה)

און די הויכפינט איז י"ט כסלו מען מאכט א גרויסע סעודה און מען רעדט דרשות און מען טאנצט ביז שפעט ביינאכט

דארפסמאן האט געשריבן:ר' אלימלך פלאר פון מאנסי (א ברידער פון ר' חיים) לערנט פאר דרך מצותך פינעם צמח צדק יעדע מיטוואך אדער יעדע צווייטע מיטוואך, איך קען ר' אלימלך ער איז א פלאמעדיגע איד און קען גיט חב"ד (ער איז איינגעשטעלט ביי ר' משה גרין'ס ישיבה)

לפי ידעיתי איז ער זיין איידעם.